Η δίκη ορόσημο για την εταιρική ευθύνη έληξε με την εταιρία τηλεπικοινωνιών Orange - πρώην France Télécom - να κατηγορείται για «ηθική παρενόχληση» που οδήγησε σε ένα κύμα αυτοκτονιών στη δεκαετία του 2000.
Ήταν μια μακρά και γεμάτη αποκαλύψεις δίκη που έφερε στο φως πολλές πτυχές της υπόθεσης και συζητήθηκε διεθνώς. Οι δικαστές γνωρίζουν πως η απόφασή τους θα είναι μεγάλης σημασίας για πολλές επιχειρήσεις και θα αποτελέσει παράδειγμα.
Η έδρα του δικαστηρίου άκουσε σπαρακτικές μαρτυρίες από οικογένειες όσων πέθαναν. Συνολικά, οι περιπτώσεις 19 αυτοκτονιών (αν και οι αυτοκτονίες ήταν περισσότερες), συμπεριλήφθηκαν στην υπόθεση, μαζί με 20 ακόμη μαρτυρίες εργαζομένων που κατήγγειλαν ότι υπέστησαν διοικητική κακοποίηση.
«Η France Télécom είναι υπεύθυνη για την αυτοκτονία μου»
Κάθε ιστορία παρουσιάστηκε λεπτομερώς, όπως αυτή του Rémy Louvradoux, ενός 56χρονου εργαζομένου της France Télécom, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε έξω από το γραφείο του τον Απρίλιο του 2011. Η κόρη του, η Noémie, δήλωσε ότι ο πατέρας της έγινε «ο λεκές από κάρβουνο» στο κτίριο της France Télécom στη νοτιοδυτική πόλη Mérignac. Μια άλλη ιστορία ήταν αυτή του Michel Deparis, ο οποίος αυτοκτόνησε το 2009, αφήνοντας μια επιστολή που έγραφε «Αυτό που οδήγησε στην αυτοκτονία, είναι η δουλειά μου: η France Télécom είναι υπεύθυνη για την αυτοκτονία μου».
Στο δικαστήριο κατέθεσαν ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και ειδικοί σε θέματα εργασίας ενώ τα ανώτερα στελέχη που κατηγορήθηκαν για την «ηθική παρενόχληση» και τον σχεδιασμό της, είναι ο πρώην διευθύνων σύμβουλος Didier Lombard, ο πρώην αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος Louis-Pierre Wenes και ο πρώην επικεφαλής των ανθρώπινων πόρων Olivier Barberot. Τέσσερα ακόμη στελέχη κατηγορούνται για εμπλοκή στην υπόθεση. Στο εδώλιο κάθισαν συνολικά 7 μοιραία πρόσωπα.
Ο 77χρονος Didier Lombard, είναι η κεντρική φιγούρα της δίκης και φέρεται στο αποκορύφωμα της υπόθεσης και όταν οι καταγγελίες για τις μεθόδους του πλήθαιναν, να έχει πει με κυνισμό πως οι εργαζόμενοι «θα πρέπει να φύγουν είτε από την πόρτα είτε από το παράθυρο» ενώ όταν έγιναν γνωστές οι αυτοκτονίες είχε κάνει λόγο για «μόδα των αυτοκτονιών που πρέπει να σταματήσει».
Πριν από πάνω από δέκα χρόνια, η διεύθυνση της France Telecom είχε θέσει σε εφαρμογή ένα τεράστιο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης: τα σχέδια NExT και Act που είχαν ως αντικείμενο την μεταμόρφωση της εταιρείας σε διάστημα τριών ετών. Ένας από τους στόχους, η «αποχώρηση» 22.000 από τους 120.000 εργαζόμενους. Περισσότεροι από 10.000 υπάλληλοι επρόκειτο να αλλάξουν πόστο. Και τότε φαίνεται πως τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο να μετατραπεί η εργασία σε «κόλαση».
Μεταξύ 2008 και 2009, 35 εργαζόμενοι της France Telecom, η οποία είχε ιδιωτικοποιηθεί το 2004, αυτοκτόνησαν, ορισμένοι στον χώρο εργασίας τους. Τα στελέχη της εταιρίας ήθελαν να μειώσουν τους χιλιάδες εργαζομένους, αλλά δεν μπορούσαν να τους απολύσουν καθώς ήταν κρατικοί υπάλληλοι, νομικά προστατευμένοι. Έτσι, τα στελέχη αποφάσισαν να κάνουν τη ζωή τόσο ανυπόφορη ώστε οι εργαζόμενοι να φύγουν μόνοι τους. Αντ 'αυτού, τουλάχιστον 35 εργαζόμενοι αυτοκτόνησαν, αισθανόμενοι παγιδευμένοι, προδομένοι και απελπισμένοι.
Μια 32χρονη εργαζόμενη έπεσε από το παράθυρο στο γραφείο του Παρισιού, μπροστά στα μάτια των συναδέλφων της και τότε κατατέθηκε η πρώτη μήνυση από το συνδικάτο Sud. Ακολούθησαν και άλλες μηνύσεις συνοδευόμενες από μία συντριπτική έκθεση της Επιθεώρησης Εργασίας.
Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο 28 ετών Nicolas Grenouville, ο οποίος απαγχονίστηκε με ένα καλώδιο του υπολογιστή του σε ένα γκαράζ. Είχε αφήσει ένα σημείωμα απόγνωσης στο οποίο ανέφερε την πίεση που δεχόταν ενώ η εταιρία δεν έδειχνε κανένα ενδιαφέρον. Από τεχνικός, που δούλευε μόνος του στις τηλεφωνικές γραμμές, ο Grenouville ξαφνικά βρέθηκε στις πιεστικές πωλήσεις σε πελάτες. «Τον έριξαν στην αρένα χωρίς καμία εκπαίδευση», ειπώθηκε στο δικαστήριο. Την ημέρα πριν από την αυτοκτονία του, είχε δουλέψει 12 ώρες με ένα διάλειμμα 30 λεπτών.
Η Noëlle Burgi, κοινωνιολόγος που εργάστηκε με τους εργαζόμενους κατά τη διάρκεια του αυτοκτονικού κύματος και κατέθεσε στη δίκη, δήλωσε σε συνέντευξή της ότι ήταν μια διαδικασία ταπείνωσης. Σύμφωνα με τη δίωξη, τα κορυφαία στελέχη δημιούργησαν σκόπιμα συνθήκες που γνώριζαν ότι θα ωθούσαν κάποιους υπαλλήλους στα άκρα. Η διαχείριση εκείνης της περιόδου έμεινε γνωστή ως το «μάνατζμεντ του τρόμου».
Η εισαγγελία ζήτησε πρόστιμο 75.000 ευρώ για τη France Télécom και φυλάκιση ενός έτους για τρία κορυφαία στελέχη. Η ετυμηγορία αναμένεται στις 20 Δεκεμβρίου. Οι συγγενείς των θυμάτων θεωρούν τις ποινές πολύ μικρές και ελπίζουν μέχρι τότε να έχουν αλλάξει.
Mε πληροφορίες από New York Times / BBC
