«Ειλικρινής υπόσχεση» είναι η ονομασία που δόθηκε στην πρωτοφανή επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ αργά το Σάββατο, κατά την οποία εκτοξεύτηκαν τουλάχιστον 330 drones και πύραυλοι cruise και πύραυλοι επιφανείας-επιφανείας σε διάστημα πέντε ωρών.
Η επίθεση της Τεχεράνης σηματοδοτεί ένα νέο επικίνδυνο σημείο καμπής στην ολοένα και διευρυνόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, φέρνοντας τον μακροχρόνιο σκιώδη πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ στο προσκήνιο και ενισχύοντας την προοπτική μιας πλήρους περιφερειακής σύγκρουσης.
Ο επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης δήλωσε ότι δημιουργήθηκε μια «νέα εξίσωση» μετά την επίθεσή του στο Ισραήλ και ότι θα απαντά πλέον άμεσα όποτε το Ισραήλ επιτίθεται στα συμφέροντα, τα περιουσιακά στοιχεία ή τους ανθρώπους του.
«Αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια νέα εξίσωση, η οποία είναι ότι εάν από εδώ και στο εξής το σιωνιστικό καθεστώς επιτεθεί στα συμφέροντα, τα περιουσιακά στοιχεία, τις προσωπικότητες και τους πολίτες μας, οπουδήποτε και σε οποιοδήποτε σημείο θα τους ανταποδώσουμε», δήλωσε ο διοικητής των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) Χοσεΐν Σαλαμί, στην ιρανική κρατική τηλεόραση.
«Η επιχείρηση Honest Promise είναι ένα εξέχον και πολύ σαφές παράδειγμα αυτής της νέας εξίσωσης», πρόσθεσε ο Σαλαμί.
Η επίθεση αυτή είναι η μεγαλύτερη του Ιράν στην περιοχή μετά τις επιθέσεις με drone το 2019 σε σαουδαραβικά διυλιστήρια πετρελαίου και τις επιθέσεις το 2020 εναντίον ιρακινών αεροπορικών βάσεων που φιλοξενούν αμερικανικά στρατεύματα, ως απάντηση στη δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί, ο οποίος ηγείτο της επίλεκτης ιρανικής δύναμης Quds Force.
Ο πόλεμος «δι’ αντιπροσώπων»
Οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ αυξάνονται εδώ και χρόνια και δεν περιορίζονται σε ιδεολογίες ή «αντιπροσώπους», όπως η Χεζμπολάχ και οι Χούτι. Οι δύο τους φέρονται να βρίσκονται πίσω από μια μακρά σειρά επιθέσεων κατά των συμφερόντων του άλλου, εντός και εκτός των εδαφών τους, κάτι που αρνούνται δημοσίως και χαρακτηρίζεται ως «σκιώδης πόλεμος».
Παράλληλα, το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν -ορκισμένος εχθρός του Ισραήλ, που δηλώνει με κάθε τρόπο απρόθυμο να αποδεχτεί την παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή- επεκτείνει την κυριαρχία του στην ευρύτερη περιοχή τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.
ΗΠΑ και Ισραήλ έχουν αποφύγει τα άμεσα στρατιωτικά πλήγματα κατά του Ιράν εδώ και δεκαετίες, μη θέλοντας να εμπλακούν με τον πολύπλοκο στρατιωτικό μηχανισμό της Τεχεράνης. Αντ' αυτού, το Ισραήλ και το Ιράν έχουν εμπλακεί σε έναν μακρύ σκιώδη πόλεμο μέσω αεροπορικών, θαλάσσιων, χερσαίων επιθέσεων και κυβερνοεπιθέσεων, ενώ το Ισραήλ έχει στοχεύσει κρυφά στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις στο εσωτερικό του Ιράν, σκοτώνοντας διοικητές και επιστήμονες.
Στη Συρία, το Ισραήλ διεξάγει μια ενεργή στρατιωτική εκστρατεία που οι στρατηγοί του αποκαλούν «πόλεμο μεταξύ των πολέμων», στοχεύοντας ιρανικές αποστολές όπλων, ορισμένες από τις οποίες κατευθύνονται στον Λίβανο και τη Χεζμπολάχ, και προσωπικό που συνδέεται με το Ιράν.
Παράλληλα, οι πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν έχουν επιτεθεί στην πρεσβεία των ΗΠΑ και σε άλλες αμερικανικές εγκαταστάσεις στο Ιράκ. Από τον Οκτώβριο έχουν εξαπολύσει περισσότερες από 150 επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στη Συρία και το Ιράκ.
Watch the moment hundreds of Iranian missiles and drones are launched at Israel, with most intercepted. No deaths have been reported.
— Al Jazeera English (@AJEnglish) April 14, 2024
Iran says it was retaliation for Israel’s attack on its Damascus consulate which killed Iranian generals ⤵️ pic.twitter.com/QvmZat4lac
O ρόλος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν
Όμως, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι αυτό που βρέθηκε στο επίκεντρο ορισμένων από τις μεγαλύτερες επιθέσεις. Το Ισραήλ -που και το ίδιο πιστεύεται ότι κατέχει κρυφά δεκάδες πυρηνικά όπλα- έχει ορκιστεί να μην αφήσει ποτέ το Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά, ενώ η Τεχεράνη έχει ισχυριστεί επανειλημμένα ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι για μη στρατιωτικούς σκοπούς.
Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ πιστεύεται ευρέως ότι βρίσκονται πίσω από το κακόβουλο λογισμικό Stuxnet που προκάλεσε μεγάλες ζημιές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν τη δεκαετία του 2000, ενώ για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου το Ιράν είναι «υπαρξιακή απειλή» για το Ισραήλ.
Έξι χρόνια μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ υπό την προεδρία Ντόναλντ Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, η Τεχεράνη συσσωρεύει με ταχείς ρυθμούς εμπλουτισμένο ουράνιο, μερικό από το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά σε επίπεδο όπλων.
Ενώ το Ιράν λέει ότι δεν σχεδιάζει να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, διαθέτει τώρα ένα απόθεμα εξαιρετικά εμπλουτισμένου ουρανίου που θα μπορούσε να μετατραπεί σε καύσιμο οπλικού τύπου για τουλάχιστον τρεις βόμβες σε χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από λίγες ημέρες έως λίγες εβδομάδες.
Από συνεντεύξεις με αξιωματούχους της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) στην έδρα του πυρηνικού παρατηρητή στη Βιέννη και με περισσότερους από 12 νυν και πρώην αξιωματούχους των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μυστικών υπηρεσιών και υπηρεσιών ασφαλείας -πολλοί από τους οποίους μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας στη Washington Post- προκύπτει η άποψη ότι το Ιράν προχωρά αργά αλλά με αυτοπεποίθηση, συσσωρεύοντας τα μέσα για ένα μελλοντικό όπλο, ενώ δεν κάνει καμία απροκάλυπτη κίνηση για την κατασκευή του.
Η κατάρρευση της συνθήκης για τα πυρηνικά, περιόρισε απότομα την ικανότητα του ΙΑΕΑ να παρακολουθεί τη δραστηριότητα του Ιράν ή να διερευνά τυχόν αναφορές για μυστική οπλική δραστηριότητα, είπαν οι αξιωματούχοι και οι εμπειρογνώμονες. Αμερικανός αξιωματούχος με γνώση των εσωτερικών συζητήσεων στο διοικητικό συμβούλιο του ΙΑΕΑ παραδέχθηκε ότι ο πυρηνικός παρατηρητής είναι πλέον λιγότερο ικανός να εντοπίσει μια πυρηνική έκρηξη από το Ιράν.
Ένα τέτοιο γεγονός θα μπορούσε να επιφέρει αλυσιδωτές συνέπειες, από μια κούρσα εξοπλισμών στη Μέση Ανατολή μέχρι μια άμεση σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν που θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο.
