Στα σχεδόν 80 χρόνια που έχουν περάσει από την λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου, έχουν αλλάξει σχεδόν τα πάντα όσον αφορά την αεροπορική βιομηχανία. Όλα εκτός από τον σχεδιασμό του ίδιου του αεροπλάνου, το οποίο συνεχίζει να αποτελείται, στην πιο απλή μορφή του, από έναν σωλήνα με φτερά.
Όμως ακόμη και αυτό μπορεί να αλλάξει σύντομα, σε ένα μέλλον στο οποίο πάνω από την Καλιφόρνια πετάνε επιβατικά αεροσκάφη που εμφανισιακά θυμίζουν κάποια από τα πιο προηγμένα σκάφη της αμερικανικής αεροπορίας. Ή τουλάχιστον αυτή είναι η πρόβλεψη ή η φαντασίωση των ανθρώπων της JetZero, μιας startup που αποσκοπεί να αλλάξει μια για πάντα την αεροπλοΐα.
Στόχος της JetZero είναι να βοηθήσει την αεροπορική βιομηχανία να πετύχει τον στόχο του «net zero», δηλαδή του μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος, αξιοποιώντας «βιώσιμα καύσιμα» και κατασκευάζοντας πιο αποδοτικά αεροπλάνα. Έτσι, το concept της εταιρείας προβλέπει ένα αεροσκάφος με φτερά που λυγίζουν, ξεκάθαρα εμπνευσμένο στον σχεδιασμό του από το αμερικανικό βομβαρδιστικό αεροσκάφος, Β-2.
Ο επαναστατικός σχεδιασμός είναι μόνο μία από τις πολλές ιδέες της βιομηχανίας για να μειώσει το ανθρακικό της αποτύπωμα, όπως η χρήση του υδρογόνου ως καυσίμου ή οι ηλεκτρικές μπαταρίες.
Φυσικά, το διακύβευμα, η μακροχρόνια βιωσιμότητα του πλανήτη, είναι μεγάλο, όπως και το μερίδιο ευθύνης της αεροπορικής βιομηχανίας. Συνολικά, η αεροπλοΐα ευθύνεται για 2%-3% των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα παγκοσμίως, τιμή που αναμένεται να αυξηθεί, καθώς η πράσινη μετάβαση είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση για πολλούς άλλους παραγωγικούς τομείς.
Σύμφωνα με υπολογισμούς της IATA, της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών, για την επίτευξη του «net zero» απαιτούνται ετήσιες επενδύσεις ύψους $128 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βιώσιμα καύσιμα και άλλες σχετικές τεχνολογίες. Ο αριθμός μπορεί να μοιάζει τεράστιος και ο στόχος φιλόδοξος, αλλά η IATA επιμένει ότι είναι «εφικτός», αν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο είναι διατεθειμένες να αυξήσουν την οικονομική στήριξή τους.
Σε σύγκριση με τα παραδοσιακά καύσιμα που τα αεροπλάνα χρησιμοποιούν σήμερα, η «βιώσιμη» εναλλακτική τους μειώνει τις εκπομπές ρύπων κατά 70%. Μόνο πρόβλημα είναι ότι επί του παρόντος, η παραγωγή βιώσιμων καυσίμων υπολογίζεται στους 1.5 εκατομμύρια τόνους, ενώ η ΙΑΤΑ υπολογίζει πώς το 2030 θα χρειάζονται 24 εκατομμύρια τόνοι και 50 εκατομμύρια τόνοι το 2050.
Ωστόσο, ο Tom O'Leary, διευθύνων σύμβουλος της JetZero, δεν πτοείται. Ερωτηθείς για το πώς οι αεροπορικές εταιρείες σκοπεύουν να συνεχίσουν την ανάπτυξη τους και παράλληλα την επίτευξη του «net zero», εκείνος απαντά ότι «το ένα δεν αναιρεί το άλλο». Πίσω από την αισιοδοξία του O' Leary φαίνεται να κρύβεται η ακράδαντη πίστη στις δυνατότητες της εταιρείας που ηγείται.
«(Οι προσδοκίες της βιομηχανίας για το net zero) δεν είναι μη ρεαλιστικές. Αν, το 2050, όλα τα αεροσκάφη έχουν φτερά με κλίση, τότε σίγουρα υπάρχει ελπίδα», δήλωσε στους Financial Times.
Τόσο η Boeing, όσο και η Airbus έχουν πειραματιστεί με αυτού του είδους τα ειδικά φτερά, όμως η JetZero, ως νεοφυής επιχείρηση, πιστεύει ότι μπορεί να κινηθεί πολύ πιο γρήγορα από τους τιτάνες της βιομηχανίας. Μέχρι πρότινος, δεν τα πάνε άσχημα. Μέσα σε τρία χρόνια λειτουργίας έχουν ήδη κλείσει συμφωνίες με την EasyJet και την Air Alaska, αλλά και κυβερνητικό συμβόλαιο ύψους $235 εκατομμυρίων με την αμερικανική πολεμική αεροπορία, για την κατασκευή μοντέλου επίδειξης.
Παρότι δεν είναι λίγοι οι επικριτές της JetZero, ή έστω των αισιόδοξων προβλέψεών της, η προοπτική των δραστικά μειωμένων ρύπων μέχρι το 2030 είναι υπερβολικά ελκυστική για τους ιθύνοντες της βιομηχανίας. Ειδικότερα όταν η παραγωγή των βιώσιμων καυσίμων παραμένει κατώτερη των προσδοκιών και παράλληλα οι παραδόσεις των νέων, πιο αποδοτικών μοντέλων της Boeing και της Airbus καθυστερούν.
Πριν μερικούς μήνες, η Air New Zealand έγινε η πρώτη αεροπορική εταιρεία του μεγέθους της που εγκατέλειψε τον στόχο της για μειωμένες εκπομπές ρύπων μέχρι το 2030, ενώ υπάρχουν φόβοι ότι δεν θα είναι η τελευταία.
Οπως αναφέρει η Bain, μέλος του λεγόμενου «big four» των συμβουλευτικών, η εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα από την αεροπορική βιομηχανία αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση ύψους 3,4%, από το 2019 μέχρι το 2030. Παρά τις προσπάθειες των εταιρειών για «πράσινη μετάβαση», η αυξημένη ζήτηση για τις υπηρεσίες τους σημαίνει πώς η ανακούφιση του πλανήτη θα αργήσει μερικά χρόνια παραπάνω.
Η Owens Thomsen, επικεφαλής οικονομολόγος της IATA, ήταν κάπως πιο αισιόδοξη, αν και όχι αποφασιστική, όταν ρωτήθηκε κατά πόσο η αεροπορική βιομηχανία είναι στον σωστό δρόμο για να πετύχει τους περιβαλλοντικούς στόχους της.
«Νομίζω μπορούμε να πούμε πως ναι, είμαστε. Αλλά πρόκειται πιο πολύ για εικασία, γιατί η απόσταση από το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα είναι τόσο μεγάλη».
Με πληροφορίες από Financial Times