Δεκάδες Ουιγούροι απελάθηκαν από την Ταϊλάνδη στην Κίνα, παρά τις προειδοποιήσεις εμπειρογνωμόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να υποστούν βασανιστήρια, να εξαφανιστούν ή να φυλακιστούν.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε την Πέμπτη ότι οι ΗΠΑ καταδίκασαν την κίνηση της Ταϊλάνδης να στείλει Ουιγούρους πίσω στην Κίνα, «με τον πιο έντονο τρόπο».
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι πολλά φορτηγά με καλυμμένα τα παράθυρά τους εθεάθησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης να αποχωρούν από το κέντρο μετανάστευσης της Μπανγκόκ, όπου κρατούνταν 48 Ουιγούροι κατά τη διάρκεια των περισσότερων από 10 ετών κράτησής τους στην Ταϊλάνδη. Λίγες ώρες αργότερα, στις 4.48 π.μ., μια μη προγραμματισμένη πτήση της China Southern Airlines απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Don Mueang της Μπανγκόκ και προσγειώθηκε στο Κασγκάρ, στην περιοχή Σιντζιάνγκ της Κίνας, περίπου έξι ώρες αργότερα, σύμφωνα με το Flightradar24. Ένα βίντεο που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο έδειχνε άνδρες με χειροπέδες να συνοδεύονται από αεροπλάνο της China Southern Airlines.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης Phumtham Wechayachai επιβεβαίωσε την απέλαση, λέγοντας στο Reuters ότι η Κίνα διαβεβαίωσε την Ταϊλάνδη ότι οι 40 Κινέζοι Ουιγούροι που επέστρεψε την Πέμπτη θα φροντίζονταν. «Έγινε σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ταϊλάνδης και τις διεθνείς αρχές. Δεν υπάρχουν προβλήματα. Θα τους φροντίσουν καλά επειδή είναι δικοί τους άνθρωποι», δήλωσε ο Phumtham. «Υποβάλλονται σε υγειονομικούς ελέγχους. Μετά από αυτό, θα σταλούν στα σπίτια τους. Οι συγγενείς τους τους έχουν υποδεχθεί».
Η κυβέρνηση της Κίνας είχε ανακοινώσει νωρίτερα ότι μια ομάδα 40 «παράνομων μεταναστών» είχε επαναπατριστεί από την Ταϊλάνδη. Το υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας δήλωσε ότι αποδίδει «μεγάλη σημασία» στην επιστροφή τους και ότι ο «επαναπατρισμός» ήταν «σύμφωνος με τους νόμους» της Κίνας και της Ταϊλάνδης και τη διεθνή πρακτική. Ο αξιωματούχος των υπηρεσιών ασφαλείας δεν ανέφερε ότι η ομάδα ήταν Ουιγούροι και πολλοί άνθρωποι που σχολίασαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φάνηκε να υποθέτουν ότι σχετίζονταν με απατεώνες.
Σε ξεχωριστή συνέντευξη Τύπου, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Λιν Τζιαν απέρριψε τις επικρίσεις από τους «λεγόμενους υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και δήλωσε ότι όλες οι εθνοτικές ομάδες στην Κίνα απολαμβάνουν δικαιώματα και ελευθερίες ως Κινέζοι πολίτες. «Ορισμένες πολιτικές δυνάμεις διαδίδουν ψέματα σχετικά με το Σιντζιάνγκ προκειμένου να διαταράξουν την τάξη στο Σιντζιάνγκ. Είμαστε σθεναρά αντίθετοι σε τέτοιες παρεμβάσεις», δήλωσε.
Ο πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης, Paetongtarn Shinawatra, δήλωσε μόνο ότι πρέπει να ακολουθηθεί «ο νόμος, η διεθνής διαδικασία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Οι 48 κρατούμενοι ήταν μεταξύ εκατοντάδων Ουιγούρων που διέφυγαν από την Κίνα στα τέλη του 2013 και στις αρχές του 2014, ταξιδεύοντας στη νοτιοανατολική Ασία με τη βοήθεια διακινητών ανθρώπων. Σε πολλούς είχε ειπωθεί ότι αν κατάφερναν να φτάσουν μέχρι τη Μαλαισία θα μπορούσαν να μετεγκατασταθούν στην Τουρκία. Οι ομάδες συνελήφθησαν στην Ταϊλάνδη το 2014 και τον επόμενο χρόνο 109 άτομα στάλθηκαν πίσω στην Κίνα, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή. Φωτογραφίες τότε έδειχναν μερικούς από αυτούς με κουκούλες, χειροπέδες και φρουρούμενους από την κινεζική αστυνομία. Άλλοι στάλθηκαν στην Τουρκία. Οι υπόλοιποι παρέμειναν υπό τακτική κράτηση στην Ταϊλάνδη εδώ και μια δεκαετία. Πέντε κρατούμενοι πέθαναν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συμπεριλαμβανομένου ενός νεογέννητου και ενός τρίχρονου. Οι συλληφθέντες αποτελούσαν μέρος της εξόδου των Ουιγούρων που εγκατέλειπαν τη Σιντζιάνγκ, όπου η Κίνα κατηγορείται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της φυλάκισης περίπου 1 εκατομμυρίου Ουιγούρων και άλλων μουσουλμανικών μειονοτήτων.
Ορισμένες κυβερνήσεις έχουν χαρακτηρίσει την καταστολή ως γενοκτονία και τα Ηνωμένα Έθνη διαπίστωσαν ότι ενδέχεται να ισοδυναμεί με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η Κίνα αρνείται τις κατηγορίες.
Σε δήλωσή του το βράδυ της Πέμπτης, ο Ρούμπιο δήλωσε ότι η Ταϊλάνδη κινδυνεύει να προσκρούσει στο διεθνές δίκαιο με την απέλαση. «Η πράξη αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη μακρόχρονη παράδοση του ταϊλανδικού λαού για την προστασία των πιο ευάλωτων και δεν συνάδει με τη δέσμευση της Ταϊλάνδης να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα», ανέφερε. «Καλούμε όλες τις κυβερνήσεις των χωρών στις οποίες οι Ουιγούροι ζητούν προστασία να μην επιστρέψουν με τη βία τους Ουιγούρους στην Κίνα».
Η Elaine Pearson, διευθύντρια Ασίας στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δήλωσε ότι φοβάται ότι η ομάδα που επέστρεψε αντιμετωπίζει πλέον «υψηλό κίνδυνο βασανιστηρίων, εξαναγκαστικής εξαφάνισης και μακροχρόνιας φυλάκισης στην Κίνα», έχοντας ήδη υπομείνει μια δεκαετία σε κράτηση μεταναστών στην Ταϊλάνδη.
«Οι ενέργειες της Ταϊλάνδης συνιστούν κατάφωρη παραβίαση των υποχρεώσεων της Ταϊλάνδης βάσει των εθνικών και διεθνών νόμων», δήλωσε η Πίρσον. Είπε ότι μέχρι την Τετάρτη, ανώτεροι αξιωματούχοι της Ταϊλάνδης είχαν δώσει δημόσιες διαβεβαιώσεις ότι οι άνδρες αυτοί δεν θα μεταφερθούν, μεταξύ άλλων σε συμμάχους και αξιωματούχους του ΟΗΕ.
Τον περασμένο μήνα εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα κάλεσαν την Ταϊλάνδη να σταματήσει την απέλαση, προειδοποιώντας ότι οι κρατούμενοι κινδύνευαν να υποστούν «ανεπανόρθωτη ζημιά» εάν επέστρεφαν. Αξιωματούχοι του κινεζικού υπουργείου δημόσιας ασφάλειας ισχυρίστηκαν ότι συγγενείς της ομάδας είχαν ζητήσει την επιστροφή τους. «Αυτοί και οι οικογένειές τους έχουν υποστεί μεγάλη ζημιά. Οι συγγενείς τους έχουν επανειλημμένα ζητήσει από την κινεζική κυβέρνηση να παράσχει βοήθεια ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν στην αγκαλιά της πατρίδας το συντομότερο δυνατό και να επανενωθούν με τους αγαπημένους τους. Η προώθηση του επαναπατρισμού αντανακλά την αποτελεσματική προστασία των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων των πολιτών της από την κινεζική αστυνομία», δήλωσε αξιωματούχος.
Πολλοί συγγενείς των Ουιγούρων είχαν παρακαλέσει τις αρχές να μην τους επιστρέψουν στην Κίνα. «Η κινεζική κυβέρνηση δεν θέλει ο κόσμος να ακούσει τις ιστορίες τους», δήλωσε ο αδελφός ενός κρατούμενου στον Guardian τον Ιανουάριο. «Η κινεζική κυβέρνηση είναι πάντα παρανοϊκή σχετικά με τους Ουιγούρους που πηγαίνουν σε μια ασφαλή χώρα σε μεγάλους αριθμούς και ζουν μαζί», δήλωσε ο άνδρας, ο οποίος εγκατέλειψε την Κίνα το 2016. «Πάντα πιστεύουν ότι αυτό αποτελεί απειλή ... Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κινεζική κυβέρνηση τους θέλει πίσω». Νωρίτερα αυτό το μήνα ο πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Κίνα και συναντήθηκε με τον Σι Τζινπίνγκ στο Πεκίνο. Οι δύο χώρες γιορτάζουν τα 50 χρόνια διπλωματικών σχέσεων.
Ο Peter Irwin, αναπληρωτής διευθυντής έρευνας και υπεράσπισης στο Uyghur Human Rights Project, δήλωσε ότι η εμπειρία του παρελθόντος υποδηλώνει ότι οι 40 θα φυλακιστούν. «Φαντάζομαι ότι θα είναι στη φυλακή για το υπόλοιπο της ζωής τους», είπε. «Το ξέρουμε αυτό επειδή αυτό έχει συμβεί με ανθρώπους που έχουν απελαθεί στο παρελθόν - απλά δεν έχεις νέα τους. Η κινεζική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους ανθρώπους που προσπαθούν να διαφύγουν από τη χώρα ως εγκληματίες ... Δεν υπάρχει κανένας απολύτως τρόπος, από τη δική μου οπτική γωνία, αυτοί οι άνθρωποι να τύχουν δίκαιης μεταχείρισης».
Με πληροφορίες από Guardian
