Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν προετοιμαστεί για το χειρότερο από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ: άμεσους δασμούς 60% στις εξαγωγές που θα μπορούσαν να επιφέρουν σοβαρό πλήγμα στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Αυτό που ήρθε όμως, αντίθετα, φαινόταν ήπιο. Ο Τραμπ διέταξε πρώτα μια έρευνα για το εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας, πριν την Τρίτη επανέλαβε την απειλή επιβολής δασμού 10% που σχετίζεται με το θανατηφόρο οπιοειδές φαιντανύλη. Αυτό ήταν αρκετό για να χτυπήσει τις μετοχές και το νόμισμα της Κίνας. Ο δείκτης CSI 300 της ηπειρωτικής χώρας υποχώρησε 1% και ο Hang Seng του Χονγκ Κονγκ υποχώρησε 1,6% την Τετάρτη.
Ωστόσο, οι αρχικές κινήσεις του Τραμπ για την Κίνα ήταν λιγότερο αυστηρές από τους δασμούς 25% που ανακοίνωσε στους συμμάχους των ΗΠΑ, Μεξικό και Καναδά. Υπαινίχθηκε επίσης μια πιθανή ευρύτερη συμφωνία που θα συνδέει τους δασμούς με την ιδιοκτησία του TikTok, της πλατφόρμας σύντομων βίντεο που ελέγχεται από την Κίνα, την οποία θέλουν να κλείσουν τα γεράκια ασφαλείας των ΗΠΑ. Παρά την τάση του Τραμπ για ασταθείς δηλώσεις και τις γρήγορες εναλλαγές πορείας, αυτό το πιο ήπιο από το αναμενόμενο πρελούδιο έχει αναζωπυρώσει την ελπίδα στο Πεκίνο ότι ίσως να είναι δυνατό να υπάρξει διαπραγμάτευη με στόχο να αποτραπεί ένας δεύτερος εμπορικός πόλεμνος. Τώρα, το ερώτημα είναι τι είδους συμφωνία θα ήταν ικανή να επιφέρει συμφωνία.
«Υπάρχει μια πιθανότητα οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία - μπορείτε να αισθανθείτε ότι υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία», δήλωσε ο Ζάο Μιγγχάο, καθηγητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Φουντάν στη Σαγκάη. «Αλλά θα χρειαστεί να δούμε αν μπορούν να εξισορροπηθούν όσα μπορει να προσφέρει ο Τραμπ στο Πεκίνο και τούμπαλιν».
Ο Τραμπ και ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ είχαν τηλεφωνική επικοινωνία το Σαββατοκύριακο πριν από την ορκωμοσία, την πρώτη τους μετά από τέσσερα χρόνια, την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε «πολύ καλή» και στην οποία συζητήθηκαν «εμπόριο, φεντανύλη, TikTok και πολλά άλλα θέματα». Ο Σι έστειλε επίσης τον πιο υψηλόβαθμο Κινέζο αξιωματούχο που παρευρέθηκε ποτέ σε ορκωμοσία στις ΗΠΑ, τον αντιπρόεδρο Χαν Ζεγγ, ο οποίος συνάντησε επίσης ηγέτες του τομέα επιχειρήσεων των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του έμπιστου του Τραμπ, Έλον Μασκ.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ είχε δεσμευτεί να επιβάλει στην Κίνα δασμούς 60% κατά την ανάληψη των καθηκόντων του και αργότερα απείλησε με επιπλέον 10% από την πρώτη ημέρα για να υποχρεώσει το Πεκίνο να καταστείλει τις ροές αντίστοιχων φαρμάκων προς τη φαιντανύλη.
Αντίθετα με τις εξαγγελίες, τη Δευτέρα εξέδωσε ένα υπόμνημα που έδωσε εντολή στους αξιωματούχους να διερευνήσουν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ και να «συστήσουν τα κατάλληλα μέτρα, όπως ένα παγκόσμιο συμπληρωματικό δασμό ή άλλες πολιτικές, για να διορθωθούν αυτά τα ελλείμματα». Ζήτησε επίσης από τον Εμπορικό Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ να μελετήσει το αν το Πεκίνο συμμορφώνεται με τη συμφωνία «πρώτης φάσης» που επιτεύχθηκε κατά την πρώτη θητεία του ως προέδρου και να εξετάσει πρόσθετους δασμούς «ιδιαιτέρως σε σχέση με τις βιομηχανικές αλυσίδες εφοδιασμού και την καταστρατήγηση μέσω τρίτων χωρών» – μια κίνηση πιθανώς με πολύ πιο εκτεταμένες επιπτώσεις για την Κίνα.
Οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι μέρος του εμπορίου της Κίνας με τις ΗΠΑ έχει εκτραπεί μέσω τρίτων χωρών για την αποφυγή δασμών από τον εμπορικό πόλεμο της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πρόκειται να αναφέρουν τα ευρήματά τους την 1η Απριλίου. Αν και ο Τραμπ υπέγραψε μια εντολή που επιτρέπει στο TikTok να λειτουργεί για 75 ημέρες - μια αλλαγή από την πρώτη του θητεία, όπου είχε προσπαθήσει να το απαγορεύσει στις ΗΠΑ - είπε επίσης ότι το Πεκίνο θα πρέπει να επιτρέψει σε μια αμερικανική οντότητα να πάρει το ήμισυ της εταιρείας ή να αντιμετωπίσει τιμολόγια έως και 100%. Η σύνδεση των δασμών με την ιδιοκτησία του TikTok ακολούθησε τα μη ρεαλιστικά σχόλια τη Δευτέρα από τον Μασκ, ο οποίος παραπονέθηκε ότι ενώ το TikTok είχε τη δυνατότητα να λειτουργεί στις ΗΠΑ, το X είχε αποκλειστεί στην Κίνα.
Ένα άτομο που είναι εξοικειωμένο με το θέμα στην Κίνα είπε ότι το Πεκίνο ενδέχεται να συμφωνήσει με τον ιδιοκτήτη του TikTok, ByteDance, να πουλήσει την πλατφόρμα ως μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας που θα κάλυπτε μια σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου. Ωστόσο, οποιεσδήποτε τέτοιες συζητήσεις ήταν σε πρώιμο στάδιο, είπε το άτομο. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι, οι οποίοι αντιτίθενται εδώ και καιρό σε μια αναγκαστική πώληση του TikTok και θα έπρεπε να το εγκρίνουν, τις τελευταίες ημέρες φάνηκε να σηματοδοτούν μια πιο απρόσκοπτη προσέγγιση. «Όταν πρόκειται για ενέργειες όπως η λειτουργία και η απόκτηση επιχειρήσεων, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να αποφασίζονται ανεξάρτητα από τις εταιρείες σύμφωνα με τις αρχές της αγοράς», ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών την Τρίτη, προσθέτοντας ότι «θα πρέπει να τηρούνται οι νόμοι και οι κανονισμοί της Κίνας».
Ο Γκάμπριελ Γουίλνταου, διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία συμβούλων Teneo, έγραψε σε ένα σημείωμα αναλυτών ότι οι Κινέζοι ηγέτες μπορεί να «πιστεύουν ότι μια φιλική επίλυση του ζητήματος του TikTok θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις για συνεργασία» σε άλλα ζητήματα. «Αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν δασμούς, ελέγχους εξαγωγών και - σε ένα ονειρικό σενάριο για το Πεκίνο - ακόμη και την πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Ταϊβάν και της Θάλασσας της Νότιας Κίνας», είπε ο Γουίλνταου.
Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποίησαν ότι ήταν πολύ νωρίς για να είμαστε σίγουροι ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί η εμπορική σύγκρουση. Ενώ ο Τραμπ φαινόταν πιο ανοιχτός στη σύναψη συμφωνιών, η κυβέρνησή του ήταν γεμάτη με γεράκια της Κίνας, είπαν. «Αυτό είναι περισσότερο ένα μοτίβο κράτησης προς το παρόν», δήλωσε ο Φρεντ Νόιμαν, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία στην HSBC. «Είναι κάπως ενθαρρυντικό ότι δεν είδαμε άμεση άνοδο και τιμολόγια και ότι ίσως υπάρχει κάποιο περιθώριο για συζητήσεις εκ των προτέρων. Αλλά νομίζω ότι θα ήταν λάθος συμπέρασμα να πούμε ότι η Κίνα είναι πλέον τελείως μακριά».
Εκτός από το εμπόριο, το Πεκίνο θα μπορούσε να προσφέρει στον Τραμπ βοήθεια σε άλλα ζητήματα, όπως η επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία, δήλωσε ο Γουάνγκ, ειδικός εξωτερικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Διεθνών Σπουδών Ζετζιάνγκ. Ο Γουάνγκ προειδοποίησε, ωστόσο, ότι το Πεκίνο ήταν έτοιμο εάν οι σχέσεις χαλάσουν. Ακόμη και αν οι ΗΠΑ ξεκινούσαν με μικρές αυξήσεις δασμών, θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην Κίνα. «Εάν επιβληθούν δασμοί, η Κίνα θα πρέπει να πολεμήσει», είπε ο Γουάνγκ.
Με πληροφορίες από Financial Times
