Η αιματηρή απόπειρα πραξικοπήματος που συγκλόνισε την Τουρκία και τον κόσμο την προηγούμενη εβδομάδα, αφήνοντας πίσω περισσότερους από 200 νεκρούς και μία διχασμένη κοινωνία, αμέσως χρεώθηκε από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον αυτό-εξόριστο ηγέτη μιας ισχυρής ισλαμικής κοινότητας, τον Φετουλάχ Χότζα ή ευρύτερα πλέον γνωστό ως Φετουλάχ Γκιουλέν.
Ο ιεροκήρυκας από την πρώτη στιγμή αρνήθηκε τις κατηγορίες αποδίδοντας τις στην παράνοια και τις θεωρίες συνωμοσίας από τις οποίες τρέφεται εδώ και δεκαετίες ο Ερντογάν και πολλοί στον Δυτικό κόσμο συμφωνούν μαζί του. Ωστόσο και σύμφωνα με τα όσα αναφέρει σε άρθρο του στους "New York Times" ο γνωστός τούρκος δημοσιογράφος και συγγραφέας, Mustafa Akyol όλο αυτό ίσως να μην είναι απλώς μία βολική για τον Ερντογάν προπαγάνδα. Υπάρχουν, όπως χαρακτηριστικά γράφει, μερικοί πολύ καλοί λόγοι για να πιστέψει κανείς ότι το κατηγορητήριο εναντίον του Γκιουλέν είναι σωστό.
Η κοινότητα που υποστηρίζει τον Γκιουλέν είναι χτισμένη από και γύρω από τον ίδιο. Τα μέλη και οι οπαδοί του δεν τον βλέπουν ως ακόμη έναν εμπνευσμένο ιμάμη, όπως συνηθίζουν να δηλώνουν με ενθουσιασμό, αλλά σαν τον «εκλεκτό». Σαν μία εκδοχή του μουσουλμάνου «Μεσσία» που θα σώσει όχι μόνο τους μουσουλμάνους, αλλά και όλον τον κόσμο… Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο Γκιουλέν βλέπει τον Μωάμεθ στον ύπνο του και στα όνειρα του λαμβάνει εντολές απευθείας από αυτόν.
Πέρα, όμως, από την αναμφισβήτητη εξουσία που ασκεί ο Γκιουλέν στους υποστηρικτές του Hizmet, κατά τον αρθρογράφο υπάρχει ακόμη ένα κλειδί πίσω από τον τρόπο που έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία και αυτό δεν είναι άλλο από τη λατρευτική ιεραρχία που ακολουθείται στην οργάνωση του. Ο λόγος για μία οργάνωση πυραμιδικής διοίκησης: Οι ιμάμηδες που βρίσκονται στο ανώτερο επίπεδο, δίνουν εντολές στους β’ τη τάξει ιμάμηδες και οι όποιες εντολές στο τέλος φτάνουν στη βάση της πυραμίδας.
Τι ακριβώς κάνει το Hizmet; Οι δημόσιες δραστηριότητες του περιλαμβάνουν την ίδρυση θρησκευτικών σχολείων, τη διοργάνωση φιλανθρωπιών και τη διατήρηση κέντρων διαλογισμού που διδάσκουν την αγάπη, την ανοχή και την ειρήνη. Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό σε όλα αυτά, παρατηρεί ο Akyol. «Προσωπικά έχω μιλήσει πολλές φορές στα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Γκιουλέν σαν επισκέπτης ομιλητής και έχω γνωρίζει σεμνούς, ευγενείς, αξιαγάπητους ανθρώπους», τονίζει στο άρθρο του.
«Ωστόσο», συνεχίζει, «όπως μου είπε πέρσι ένας απογοητευμένος οπαδός του Γκιουλέν, υπάρχει μία σκοτεινή πτυχή στο κίνημα του και τα μέλη που τη γνωρίζουν είναι πολύ λίγα. Για δεκαετίες μέλη του κινήματος προωθούνταν και διείσδυαν σε κρατικούς οργανισμούς και θεσμούς, όπως η αστυνομία, η δικαιοσύνη, ο στρατός. Πολλοί πίστευαν ότι κάποιοι Γκιουλενιστές, όπως τους λένε, λάμβαναν εντολές από ιμάμηδες υπό την καθοδήγηση του, έκρυβαν την αληθινή τους ταυτότητα και προσπαθούσαν να αναρριχηθούν μέσα σ’ αυτούς τους θεσμούς, προκειμένου να αποκτήσουν δύναμη, εξουσία και αρμοδιότητες για λογαριασμό του. Μόλις ανέβηκε στην εξουσία το κόμμα του Ερντογάν το 2002, ένιωσαν να απειλούνται από τους σκληροπυρηνικούς κοσμικούς που είχαν να εξουσιάσουν τον στρατό της Τουρκίας από τις μέρες του Ατατούρκ, του επονομαζόμενου και Πατέρα των Τούρκων.
Με απλά λόγια: μέχρι το 2012, η παλιά κοσμική φρουρά είχε εκκαθαριστεί πλήρως και τόσο οι Γκιουλενιστές όσο και το κόμμα του Ερντογάν είχαν απομείνει όρθιοι για να διοικήσουν την Τουρκία. Στη συνέχεια, χρειάστηκαν λιγότερο από 2 χρόνια πριν οι ισλαμιστικές οργανώσεις διαμορφώσουν ένα κλίμα αναξιοπιστίας και τελικά εχθρότητας στη χώρα.
Τότε ο Ερντογάν είδε τους Γκιουλενιστές σαν πολιτικό άσο στο μανίκι και κάπως έτσι ξεκίνησε μια μεγάλη συμμαχία. Η κυβέρνηση Ερντογάν αρχικά στήριξε τα μέλη της οργάνωσης του Γκιουλέν, όπου κι αν βρίσκονταν, είτε ως αξιωματικοί της αστυνομίας, είτε ως εισαγγελείς και δικαστές, καθώς έδειχναν να ακολουθούν το κοσμικό δόγμα. Ωστόσο, το 2007 εκατοντάδες κοσμικοί αξιωματούχοι μαζί με τους πολιτικούς τους συμμάχους οδηγήθηκαν στη φυλακή. Το κυνήγι μαγισσών υπαγορευόταν απευθείας από την πολιτική ατζέντα του Ερντογάν, αλλά και οι Γκιουλενιστές υπήρξαν ακόμη πιο επιθετικοί κι από το ίδιο του το κόμμα, το A.K.P».
Το ακόμη πιο ανησυχητικό κατά τον δημοσιογράφο; Κάποια από τα στοιχεία που οδηγούσαν κόσμο στη φυλακή ήταν παραφουσκωμένα. Και όταν δύο δημοσιογράφοι και ένας ανώτερος αξιωματικός της αστυνομίας απέδειξαν την υπόθεση περί ψευδών στοιχείων και κατηγόρησαν τον στρατό του Ιμάμη, επίσης βρέθηκαν στη φυλακή με ψευδές κατηγορητήριο.
«Πώς μπορεί να αποδειχθεί το ότι χρησιμοποιούσαν ψευδή στοιχεία για να βλάψουν αθώους, είχα ρωτήσει τότε τον απογοητευμένο οπαδό του ιμάμη. Και μου είχε απαντήσει το εξής: Από τη στιγμή που ο στόχος τους είναι τόσο μεγάλος, τόσο φιλόδοξος, θεωρούν ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Κατά τον Akyol, τελικώς έγινε σαφές, γιατί οι Γκιουλενιστές δεν είχαν κανένα πρόβλημα με τις διώξεις εναντίον υποστηρικτών του κοσμικού κράτους: ήθελαν να τους αντικαταστήσουν. Όπως αναφέρει, πολλοί από τους αξιωματικούς που πήραν μέρος στην απόπειρα πραξικοπήματος της προηγούμενης εβδομάδας είχαν πάρει προαγωγή χάρη στη μεγάλη επιχείρηση εκκαθάρισης στους κόλπους του στρατού το 2009 που υποτίθεται έσωσε τον Ερντογάν από ένα άλλο πραξικόπημα.
Με απλά λόγια: μέχρι το 2012, η παλιά κοσμική φρουρά είχε εκκαθαριστεί πλήρως και τόσο οι Γκιουλενιστές όσο και το κόμμα του Ερντογάν είχαν απομείνει όρθιοι για να διοικήσουν την Τουρκία. Στη συνέχεια, χρειάστηκαν λιγότερο από 2 χρόνια πριν οι ισλαμιστικές οργανώσεις διαμορφώσουν ένα κλίμα αναξιοπιστίας και τελικά εχθρότητας στη χώρα. Αυτή η ένταση κλιμακώθηκε τον Δεκέμβριο του 2013, όταν Γκιουλενιστές αστυνομικοί και εισαγγελείς συνέλαβαν μαζικά κυβερνητικούς αξιωματούχους, κατά τη διάρκεια της μεγάλης έρευνας περί διαφθοράς, σε μία προσπάθεια να ανατροπής του Ερντογάν. Ο ίδιος και πάλι είχε καταδικάσει την όλη επιχείρηση χαρακτηρίζοντας την ως απόπειρα πραξικοπήματος.
Και τότε είχε ειπωθεί ότι ο Ερντογάν επιχειρούσε να βάλει τον εαυτό του στο κάδρο, να αυτοπροβληθεί ως στόχος. Ωστόσο, το πραξικόπημα – φιάσκο της 15ης Ιουλίου είναι ό,τι πιο αποσταθεροποιητικό έχει συμβεί στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι συνέβη σε μία περίοδο κατά την οποία ο Ερντογάν ήταν έτοιμος για μία τεράστια εκκαθάριση οπαδών του Γκιουλέν από τον στρατό. Ο αρχηγός του στρατού, που απέτρεψε το πραξικόπημα, κατέθεσε ότι οι αποστάτες αξιωματικοί ήταν Γκιουλενιστές. Ένας ακόμη συνωμότης ομολόγησε ότι ενεργούσε κάτω από τις εντολές του Γκιουλέν. Είναι η πυραμιδική ιεραρχία της οργάνωσης του Γκιουλέν που τον καθιστά κύριο ύποπτο.
«Βεβαίως, η αλήθεια μπορεί να προκύψει μόνο κατά τη διάρκεια μιας δίκαιης δίκης. Δυστυχώς, η Τουρκία δεν μπορεί να υπερηφανεύεται γι’ αυτόν της τον τομέα (της δικαιοσύνης, δηλαδή), ειδικά από τη στιγμή που ο Ερντογάν έχει τον πλήρη έλεγχο της δικαιοσύνης και με την άγρια πόλωση να μαστίζει τη χώρα σε αυτή τη φάση της. Ωστόσο, οι ΗΠΑ μπορούν να προσπαθήσουν να διαπραγματευθούν με τους Τούρκους ομολόγους τους για την έκδοση του Γκιουλέν, αν επιτευχθεί το προαπαιτούμενο μιας δίκαιης δίκης», αναφέρεται στο άρθρο του Akyol, ο οποίος καταλήγει:
«Αυτό θα ενίσχυε το θεσμό της δικαιοσύνης, θα βελτίωνε τις σχέσης μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ και θα καταλάγιαζε τον επικίνδυνο φανατισμό που επικρατεί στην Τουρκία. Ίσως ακόμη να βοηθούσε και αρκετούς αθώους ανθρώπους που βρίσκονται στους κόλπους του κινήματος του Γκιουλέν, να κατανοήσουν σε τι πραγματικά είναι μπλεγμένοι και να κάνουν μια νέα αρχή, ως ελεύθεροι άνθρωπο»...
σχόλια