ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΑΛΛΟΝ ΕΝΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΛΙΣΕ ο χαρακτηρισμός της Μεσογείου ως «νεκροταφείου ψυχών». Πέραν της ευκολίας, ωστόσο, με την οποία χρησιμοποιείται, η έκφραση αυτή αντανακλά μια φρικαλέα πραγματικότητα - περιφρονημένη και σχεδόν αθέατη στο μέγεθός της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΙΟΜ), τα οποία διαφοροποιούνται ελαφρώς από εκείνα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ –και με δεδομένη τη σχετικότητα των αριθμών, καθώς πολλοί είναι οι άνθρωποι που χάνονται στα νερά της Μεσογείου χωρίς να τους εντοπίσει κανείς κι ασφαλώς χωρίς να καταμετρηθούν– τις 25 πρώτες ημέρες του 2021, 105 άνθρωποι πέθαναν στην απόπειρά τους να διασχίσουν τη θάλασσα που θα τους οδηγούσε στην Ευρώπη. 1.366 ήταν οι νεκροί τού 2020, 2.299 του 2018 και 5.143 του 2016.
Με λίγα λόγια, κάθε χρόνο, μια μικρή πόλη της ελληνικής υπαίθρου αφανίζεται σύσσωμη. Παρόλα αυτά τα τραγικά, η δημόσια συζήτηση περί προσφύγων και μεταναστών, περί πραγματικής και επίπλαστης ανάγκης φυγής καλά κρατεί, τουλάχιστον στην Ελλάδα.
Ο Ιμπραήμ ήταν 16 χρόνων όταν αποφάσισε να αφήσει την πατρίδα του, ελπίζοντας σε μια καλύτερη ζωή. Ορφανός από μάνα και προσφάτως πατέρα, αποφάσισε να ταξιδέψει στην Ιταλία, σε ένα ταξίδι που, όπως παραδέχεται, δεν θα είχε κάνει, αν ήξερε τι του έμελλε.
Μια νύχτα, ενώ ήμουν στο στρατόπεδο κράτησης της Σαμπράτα, προσπάθησα να δραπετεύσω με άλλους δύο Σενεγαλέζους. Πήγαμε σε έναν κύριο εκεί ο οποίος ήταν επίσης τράφικερ, όμως ξέραμε πως φερόταν καλύτερα στους μετανάστες. Ωστόσο, κάποια στιγμή οι Λίβυοι του κέντρου κράτησης μάς εντόπισαν. Όταν με επέστρεψαν στη φυλακή, με χτύπησαν με ηλεκτρικό καλώδιο, το σώμα μου γέμισε αίμα και με άφησαν γυμνό όλη τη νύχτα.
Το ταξίδι ήταν απρόβλεπτο, δαιδαλώδες, απειλητικό, βασανιστικό. Όπως πολλοί πριν από αυτόν, έγινε θύμα διακινητών, φυλακίστηκε, βασανίστηκε, εκβιάστηκε, τρομοκρατήθηκε, έχασε φίλους και συνοδοιπόρους μπροστά στα μάτια του, απελπίστηκε, μετάνιωσε, μα κάπως συνέχισε.
Συνέχισε και, σε αντίθεση με πολλούς dreamers της εποχής του, ήταν από αυτούς που κατάφερε να πατήσει το ιταλικό έδαφος. Ζωντανός. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, σε μια ηλικία που πολλοί συνομήλικοί του αρχίζουν τη ζωή τους, εκείνος μοιάζει να έχει ζήσει ήδη μια ζωή. Στη νέα του αρχή, σπουδάζει, δουλεύει, κοινωνικοποιείται, βοηθά, απογοητεύεται, απολύεται, ξαναρχίζει, αλλά κυρίως ονειρεύεται άφοβα.
Έγραψε ένα βιβλίο με τα όσα έζησε, ώστε τα «αδέρφια» του, όπως αποκαλεί όσους ονειρεύονται τη φυγή απ'ό,τι ορίζουν ως δικό τους εφιάλτη, να ξέρουν τι τους περιμένει.
Σπουδάζει δημοσιογράφος και από τον περασμένο Νοέμβριο είναι μόνιμα εγκατεστημένος στη Βενετία, όπου, μεταξύ άλλων, συμμετέχει ενεργά ως ακτιβιστής στην οργάνωση Mediterranea, βοηθώντας το πλήρωμα του Μάρε Ιόνιο (του πλοίου που επιχειρεί στη Μεσόγειο για τον εντοπισμό και τη διάσωση ανθρώπων).
Μίλησε στη LiFO για το τι σημαίνει φόβος, απελπισία, επιβίωση, αλλά και αλληλεγγύη, ανθρωπισμός, δικαίωμα στη ζωή.
— Τι σε οδήγησε μακριά από τη Σενεγάλη;
Όταν ήμουν 14, ο πατέρας μου πέθανε. Πριν από μερικά χρόνια είχα χάσει και τη μητέρα μου. Μετά το θάνατο του πατέρα μου, σταμάτησα το σχολείο για ένα χρόνο. Οπότε, ούτε σπούδαζα, ούτε δούλευα, έπρεπε να κάνω μια επιλογή για το μέλλον μου. Εκεί στη Σενεγάλη, δεν μπορούσα να δουλέψω γιατί δεν είχα εμπειρία και γιατί ήμουν μικρός. Κι έπειτα, ένας αγαπημένος φίλος που ανησυχούσε πολύ για μένα, με συμβούλεψε να φύγω για την Ευρώπη.
— Πόσο σου πήρε να φτάσεις στην Ευρωπη; Συνάντησες δυσκολίες κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού; Κι αν ναι, τι είδους;
Ήταν ένα πολύ μεγάλο ταξίδι, έξι μηνών. Έφυγα στις 31 Δεκεμβρίου του 2016 και έφτασα στις 9 Ιουνίου του 2017. Συνάντησα πλείστες δυσκολίες, «εκατομμύρια» δυσκολίες... Το ταξίδι με λεωφορείο στο Νίγηρα όπου υπήρχαν πολλοί στρατιωτικοί έλεγχοι και σε κάθε έλεγχο μάς ζητούσαν χρήματα, όπου η κατάσταση ήταν πολύ επικίνδυνη λόγω παρουσίας τζιχαντιστών... Το πέρασμα από τη Σαχάρα: φρικτές μέρες, ήμασταν πολλοί στο ημιφορτηγό (το οποίο στην Αφρική αποκαλούν pikop), είχαμε ελάχιστο νερό που δεν έφτανε για τόσους ανθρώπους γι'αυτό και πολλοί ουρούσαν σε μπουκάλια, τρώγαμε μόνο κουσκούς και γάλα σε σκόνη, μπορούσαμε να ταξιδεύουμε μόνο νύχτα για να αποφύγουμε τους ελέγχους, αλλά η νύχτα ήταν πολύ κρύα και οι οδηγοί εξαιρετικά κακοί με εμάς.
Αλλά τα πράγματα χειροτέρευσαν όταν φτάσαμε στη Λιβύη. Εγώ φυλακίστηκα σε ένα από τα λιβυκά στρατόπεδα. Και όπως και οι υπόλοιποι 44 άνθρωποι που έκαναν το ταξίδι στην έρημο μαζί μου, πουληθήκαμε σε διακινητές. Έζησα σε διάφορες φυλακές, στη Μπακία, τη Σαμπά και τη Σαμπράτα (τρεις πόλεις της Λιβύης).
Στις φυλακές μάς κακομεταχειρίζονταν, μας χτυπούσαν διαρκώς. Μας έδιναν ένα ποτήρι νερό κι ένα ξεροκόμματο την ημέρα (εξού και ο τίτλος του βιβλίου «Ψωμί και Νερό» - Bread and Water). Μας μεταχειρίζονταν χειρότερα κι από ζώα. Μας χτυπούσαν γιατί ήθελαν χρήματα, χρήματα όμως που εμείς δεν είχαμε.
Μια μέρα με χάραξαν στο χέρι, έχω ακόμα το σημάδι. Και οι συνοδοιπόροι μου ήταν γεμάτοι ουλές γιατί πολλοί ήταν στη φυλακή για πολλούς μήνες ή και χρόνια καθώς δεν είχαν συγγενείς να τους στείλουν χρήματα να συνεχίσουν το ταξίδι. Μια νύχτα, ενώ ήμουν στο στρατόπεδο κράτησης της Σαμπράτα, προσπάθησα να δραπετεύσω με άλλους δύο Σενεγαλέζους. Πήγαμε σε έναν κύριο εκεί ο οποίος ήταν επίσης τράφικερ, όμως ξέραμε πως φερόταν καλύτερα στους μετανάστες. Ωστόσο, κάποια στιγμή οι Λίβυοι του κέντρου κράτησης μάς εντόπισαν. Όταν με επέστρεψαν στη φυλακή, με χτύπησαν με ηλεκτρικό καλώδιο, το σώμα μου γέμισε αίμα και με άφησαν γυμνό όλη τη νύχτα.
Σαφώς η περίοδος στη Λιβύη ήταν η πιο δύσκολη. Ήμουν σε άθλια κατάσταση και από άποψη υγείας. Τα άλλα παιδιά εκεί έπρεπε να με πηγαίνουν υποβασταζόμενο στην τουαλέτα γιατί όποτε περπατούσα, έπεφτα.
— Υπήρξε κάποια στιγμή, άτομο ή συμβάν στο ταξίδι αυτό που σε έκανε να μετανιώσεις την απόφασή σου;
Ναι, όταν ήμουν σε φυλακή της Λιβύης, σκότωσαν τρία άτομα μπροστά στα μάτια μου. Αυτό έγινε στη φυλακή της Σαμπά. Μια νύχτα, τρεις από τους συντρόφους μου, δύο Νιγηριανοί και ένας από τη Γκάμπια, προσπάθησαν να αποδράσουν όμως, οι Λίβυοι τους ανακάλυψαν, τους έπιασαν κι άρχισαν να τους χτυπούν στο κεφάλι με τα Καλάσνικόφ τους. Εκείνοι ούρλιαζαν, ζητούσαν βοήθεια, έκλαιγαν, όμως οι Λίβυοι εξακολουθούσαν να τους χτυπούν. Τους χτύπησαν μέχρι θανάτου εκεί, μπροστά σε όλους μας.
Ήταν η πρώτη φορά που είδα ανθρώπους να υποφέρουν τόσο πολύ και, κυρίως, η πρώτη φορά που έβλεπα ανθρώπους να πεθαίνουν. Αυτή ήταν οπωσδήποτε η χειρότερη και η πιο φρικτή στιγμή του ταξιδιού. Τότε ήταν που ένιωσα πως ήθελα να επιστρέψω, αναρωτιόμουν ποιο το νόημα να τα αφήσω όλα πίσω, τη γη μου, την οικογένεια, τους φίλους μου. Ωστόσο, δεν μπορούσα να επιστρέψω. Αυτή ήταν η κατάσταση, όταν φεύγεις, δεν μπορείς να επιστρέψεις γιατί συλλαμβάνεσαι, γιατί κινδυνεύεις να πεθάνεις... Κι έπειτα, κι εγώ όπως κι οι άλλοι, ήμουν στη φυλακή, πουλήθηκα σε τράφικερς, οπότε δεν μπορούσα σε καμία περίπτωση να ξεφύγω και να επιστρέψω.
Μετάνιωσα άλλη μια φορά την απόφασή μου, όταν ένα αγόρι της ηλικίας μου με τον οποίο είχαμε γίνει φίλοι, πέθανε. Ήμασταν μαζί στο στρατόπεδο κράτησης της Σαμπράτα, εκείνος ήταν από τη Γουινέα και είχε ταξιδέψει με τον ίδιο τρόπο όπως εγώ, το κορμί του ήταν γεμάτο σημάδια. Είχαμε γίνει φίλοι και ονειρευόμασταν μαζί το μέλλον μας στην Ιταλία. Μια μέρα χωριστήκαμε γιατί εκείνος πλήρωσε πριν από μένα το ποσό για να διασχίσει τη Μεσόγειο. Ωστόσο, δύο μέρες μετά την αναχώρησή του, ανακαλύψαμε πως εκείνος και η ομάδα με την οποία είχε φύγει, δύο ώρες μετά εγκαταλείφθηκαν στα νερά χωρίς βενζίνη και κανείς από τους Λίβυους δεν έσπευσε να τους βοηθήσει. Πνίγηκαν. Ήταν άλλη μια φρικτή μέρα που μετάνιωνα την απόφασή μου και αναρωτιόμουν τι νόημα είχαν όλα αυτά.
— Ποια ήταν η πιο τρομακτική και ποια η πιο χαρούμενη στιγμή του ταξιδιού;
Η πιο τρομακτική στιγμή του ταξιδιού ήταν όταν βρέθηκα στη θάλασσα για πρώτη φορά, μέσα στο φουσκωτό σκάφος. Ναι, την πρώτη φορά που φύγαμε, τον Ιούνιο του 20217, μετά από δύο ώρες αρχίσαμε να έχουμε προβλήματα. Ήταν νύχτα, είχε κρύο, είχε έντονη θαλασσοταραχή και η εξωλέμβια μηχανή ήταν κατεστραμμένη. Πραγματικά φοβήθηκα πως θα πέθαινα. Ο «καπετάνιος» μας αποφάσισε να γυρίσει.
Έπειτα, φύγαμε την επόμενη ημέρα, στις 9 Ιουνίου του 20217. Ήμουν ξανά τρομοκρατημένος καθώς το σκάφος μας ήταν από λάστιχο και δεν το εμπιστευόμουν. Ήμασταν πάνω του περίπου 120 άνθρωποι συνωστισμένοι. Καθόμουν με το ένα πόδι στη βάρκα και το άλλο στο νερό. Ξανά, δύο ώρες μετά άρχισαν τα προβλήματα, αλλά δεν θέλαμε να ξαναγυρίσουμε. Πολλοί ξερνούσαν στα κύματα, άλλοι ούρλιαζαν, έκλαιγαν, προσεύχονταν, εγώ νόμιζα πως ήταν η τελευταία μέρα της ζωής μου. Όμως, τελικά, είδαμε ένα ελικόπτερο και στη συνέχεια ένα πλοίο που ανήκε σε ΜΚΟ, που είχαν έρθει για τη διάσωσή μας. Κάποιοι πήδηξαν στο νερό παρότι δεν ήξεραν κολύμπι. Ευτυχώς, κατάφεραν να μας σώσουν όλους.
Σίγουρα αυτή, η στιγμή που διασώθηκα, η στιγμή που συνειδητοποίησα πως τα κατάφερα, ήταν η πιο ευτυχισμένη τού ταξιδιού. Για εμάς ήταν λες και φτάσαμε στον παράδεισο. Είχαμε μόλις βγει από την κόλαση της Λιβύης και φτάσει στον Παράδεισο.
— Αυτό που βρήκες στην Ευρώπη (ανθρώπους, συμπεριφορές, εργασία, καθημερινότητα) ήταν αυτό που προσδοκούσες;
Προφανώς έχω πολλές δυνατότητες εδώ. Σπουδάζω, έχω πολλές κοινωνικές εμπειρίες, κατάφερα να κάνω μια σοβαρή εγχείρηση στο πόδι, κάτι που δεν ήταν εφικτό στη Σενεγάλη. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους που με βοήθησαν, που με αγάπησαν, με τους οποίους έχω υπέροχες σχέσεις. Έχω μάλιστα και πολλούς φίλους. Ωστόσο, πρέπει επίσης να αποδεχτώ την υποαμειβόμενη εργασία όπου με εκμεταλλεύονταν και με θεωρούσαν διαφορετικό επειδή ήμουν ξένος. Γνώρισα ανθρώπους ρατσιστές. Όπως ένα συνάδελφο που πάντα μου φερόταν άθλια, που με κατηγόρησε πως είχα κλέψει κάτι κλειδιά, ενώ τα είχε κρύψει ο ίδιος για να δημιουργήσει προβλήματα και να προκαλέσει την απόλυσή μου. Ή κάποια άλλη στιγμή που ήμουν σε ένα μπαρ με φίλους, ένας Ιταλός άρχισε να με προσβάλλει, λέγοντας πως οι ξένοι πρέπει να γυρίσουμε στις χώρες μας, πως είμαστε κλέφτες, πως καταστρέφουμε την Ιταλία, αποκαλώντας με «σκατοαράπη».
Όλες αυτές οι ρατσιστικές συμπεριφορές με πλήγωναν βαθιά και είναι ο λόγος που θέλησα να καταθέσω (σ.σ στο βιβλίο) το γιατί κάνουμε αυτό το ταξίδι στην Ευρώπη, να πω ποια είναι πραγματικά η κατάσταση.
— Θα επιχειρούσες ξανά αυτήν την οδύσσεια, αν ήξερες τι ακολουθούσε;
Όχι, σε καμία περίπτωση δεν θα την έκανα ξανά. Όταν ο φίλος μου με συμβούλευσε να φύγω για την Ευρώπη, μου είπε πως ο δρόμος δεν ήταν πολύ δύσκολος, πως υπήρχαν αυτοκίνητα που διέσχιζαν την έρημο, πως έφτανες ακτοπλοϊκώς με φουσκωτό στην Ιταλία σε τέσσερις ώρες. Αυτά ακούμε για το ταξίδι κι επίσης κάποιοι που κατάφεραν να φτάσουν στην Ευρώπη, από περηφάνια ή αξιοπρέπεια, δεν λένε ποιο ήταν πραγματικά το ταξίδι και τι πέρασαν. Από την άλλη, τώρα θα εξηγήσω στους Αφρικανούς «αδερφούς» μου όλα όσα βίωσα και δεν θα τους συνιστούσα ποτέ να κάνουν τόσο σκληρό ταξίδι, γεμάτο κακουχίες και πόνο.
— Θα ήθελες να επιστρέψεις κάποια μέρα στη χώρα σου;
Ναι, θα ήθελα να επιστρέψω για να βοηθήσω όσους αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες που κι εγώ αντιμετώπισα. Θα ήθελα να επιστρέψω για να προσφέρω καλύτερες ευκαιρίες ζωής σε όλα εκείνα τα παιδιά της Σενεγάλης που είναι ορφανά, που ζουν στους δρόμους σε ακραία φτώχεια και δεν πάνε σχολείο. Όμως, θα ήθελα επίσης να βοηθήσω τους ανθρώπους να έχουν περισσότερες εργασιακές ευκαιρίες μέσω συγκεκριμένων πρότζεκτ.
— Ποια είναι η κατάσταση αυτήν τη στιγμή στη Σενεγάλη;
Η κατάσταση στη Σενεγάλη είναι πολύ δύσκολη. Αυτή τη στιγμή, πολλοί άνθρωποι επιχειρούν να πάνε στην Ισπανία μέσω της διαδρομής των Καναρίων νήσων, όμως στο δρόμο πολλοί χάνουν τη ζωή τους.
Κι αυτό επειδή οι αλιείς έχουν περιέλθει σε κατάσταση ακραίας φτώχειας, έχουν χάσει τις δουλειές τους λόγω της εκμετάλλευσης των πόρων από κάποιες ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχει μια συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Σενεγάλης που επιτρέπει στα ισπανικά και γαλλικά αλιευτικά να μπαίνουν στα χωρικά ύδατα της χώρας μας για τόνους. Η συμφωνία αυτή είναι μέρος μιας σειράς εμπορικών μνημονίων που αφορά την εφοδιαστική αλυσίδα τόνου της Δυτικής Αφρικής.
Ως εκ τούτου, οι Σενεγαλέζοι ψαράδες έχουν μείνει χωρίς δουλειά και πολλοί αποφάσισαν να φύγουν για την Ισπανία. Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στη διαδρομή.
— Εσχάτως, κυρίως τα τελευταία 5-6 χρόνια λόγω των πυκνών προσφυγικών ροών, υπάρχει μια έντονη δημόσια συζήτηση επί του διαχωρισμού μεταξύ των όρων «μετανάστης» και «πρόσφυγας» – βάσει του ορισμού των Ηνωμένων Εθνών. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι, πολίτες κ.λπ. στην Ελλάδα και εκτός επιμένουν πως οι μετανάστες δεν έχουν απόλυτη ανάγκη φυγής από τις χώρες τους και γι' αυτό πρέπει να μείνουν και να αγωνιστούν για μια καλύτερη ζωή. Τι θα απαντούσες σε αυτούς τους ανθρώπους;
Θα απαντούσα πως όλες οι ισχυρές χώρες του κόσμου εκμεταλλεύονται την Αφρική. Παίρνουν τους πόρους τής γης μας. Στην πραγματικότητα, όλοι ξέρουμε πως η Αφρική είναι πλούσια σε πόρους, όμως πολλοί από αυτούς αποτελούν πεδίο εκμετάλλευσης. Είναι εύκολο να εκμεταλλεύονται την Αφρική και μετά να λένε πως οι Αφρικανοί πρέπει να μείνουν στη γη τους. Πώς μπορούν οι Αφρικανοί να παραμείνουν στις χώρες τους σε κατάσταση φτώχειας, πολέμων, συνθηκών ανελευθερίας; Αλλά αυτό ισχύει και για άλλες χώρες. Κάθε ανθρώπινο ον έχει το δικαίωμα να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον για το ίδιο και την οικογένειά του.
— Ποιο είναι το αντικείμενο του βιβλίου σου και τι σε οδήγησε στη συγγραφή του;
Στο βιβλίο μου μιλάω για τη ζωή μου στη Σενεγάλη, το ταξίδι στην Ιταλία και τη νέα μου ζωή εδώ.
Το έγραψα για να δώσω φωνή σε όσους δεν έχουν καθώς, διηγούμενος τη δική μου ιστορία, είναι σαν να διηγούμαι την ιστορία πολλών Αφρικανών αδερφών μου που χρειάστηκε να κάνουν το ταξίδι που έκανα κι εγώ. Όμως, πάνω από όλα, θέλω να δώσω φωνή σε όσους δεν τα κατάφεραν. Γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι που πέθαναν στη θάλασσα, αλλά επίσης πολλοί που πέθαναν στην έρημο και τη Λιβύη.
Με το βιβλίο μου θέλω επίσης να εξηγήσω γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι κάνουν ένα τόσο δύσκολο ταξίδι για να φτάσουν εδώ. Δυστυχώς, πολλοί πολιτικοί μάς κακολογούν, κάνοντας προπαγάνδα και λέγοντας πράγματα αναληθή για τους μετανάστες. Γι' αυτό είναι βασικό να καταθέτουμε την αλήθεια μας και να λέμε ποια είναι πραγματικά η κατάσταση.
— Η πολιτική της Ευρώπης απέναντι στους ξένους είναι δίκαιη ή αθέμιτη;
Προσωπικά θεωρώ πως η Ευρώπη πρέπει να παρεμβαίνει για να διασφαλίζει πως δεν υπάρχουν άλλοι θάνατοι στη θάλασσα, πως δεν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι στα λιβυκά στρατόπεδα συγκέντρωσης, πως δεν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι παγιδευμένοι σε προσφυγικά κέντρα κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Πρέπει να παρεμβαίνει ώστε να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα κάθε ανθρώπου.
— Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια. Αλλά, κυρίως, ποια είναι η ζωή που έχεις ονειρευτεί;
Έχω ονειρευτεί να γίνω δημοσιογράφος και να συνεχίσω τη ζωή που κάνω τώρα. Θα ήθελα να εξακολουθήσω να είμαι ενεργός σε κοινωνικά ζητήματα, στον ακτιβισμό και να συνεχίσω να αγωνίζομαι για τα δικαιώματα των ανθρώπων.
Ευχόμαστε στον Ιμπραήμ να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα, να γίνει το βιβλίο του best seller, να δώσει φωνή σε όσους τη στερούνται, να εμπνεύσει καλοσύνη και αλληλεγγύη, να γίνει αιτία να υποχωρήσει η επιθετική ρητορική απέναντι σε πρόσφυγες και λογής ευάλωτους, να συνεχίσει να προσπαθεί να κάνει τον κόσμο (του) καλύτερο.
*Θερμότατο ευχαριστώ στον Ιάσονα Αποστολόπουλο για την πολύτιμη βοήθειά του.
σχόλια