ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ο επιφανής κληρικός και λόγιος με ειδίκευση στην πολιτική οικονομία και στις δημογραφικές μελέτες, Τόμας Ρόμπερτ Μάλθους, διατύπωσε στα τέλη του 18ου αιώνα, διατύπωσε τις ανησυχίες του για την γεωμετρική αύξηση του πληθυσμού στον πλανήτη, το φάσμα του υπερπληθυσμού λειτουργεί ως μπαμπούλας, προμηνύοντας ένα μέλλον που θα κυριαρχεί ο λιμός και η περιβαλλοντική καταστροφή.
Τα πορίσματα όμως μια νέα μελέτης που έγινε για λογαριασμό του Πανεπιστήμιου της Ουάσιγκτον εμφανίζονται να προειδοποιούν για το ακριβώς αντίθετο, προβλέποντας νέες απειλές στην παγκόσμια οικονομική και κοινωνική τάξη εξαιτίας της αναμενόμενης μείωσης του πληθυσμού μέχρι το τέλος του αιώνα.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται σήμερα στα 7,8 δισεκατομμύρια, ενώ μόλις πριν από πενήντα χρόνια ήταν κατά 3,5 δισεκατομμύρια μικρότερος. Σύμφωνα με προηγούμενους υπολογισμούς, θα περνούσαν πολλές γενεές μέχρι την υποχώρηση αυτής της αυξητικής τάσης, μέχρι να φτάσουμε δηλαδή στην αποκαλούμενη «πληθυσμιακή κορύφωση» ("peak population"). Οι τελευταίες σχετικές προβολές του ΟΗΕ έδειχναν ότι η αύξηση του πληθυσμού θα σταματούσε γύρω στα 11 δισεκατομμύρια λίγο πριν το τέλος του 21ου αιώνα.
Σύμφωνα με τη νέα αυτή έρευνα όμως, η πληθυσμιακή κορύφωση θα σταματήσει στα 9,7 δισεκατομμύρια το 2064 –πολύ νωρίτερα από προηγούμενες προβλέψεις– και στη συνέχεια θα ξεκινήσει η μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού (η εκτίμηση της μελέτης κάνει λόγο για περίπου 8,8 δισ. ανθρώπους το 2100).
Μέχρι το 2100, υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός χωρών όπως η Ιαπωνία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Νότια Κορέα θα έχει μειωθεί στο μισό ενώ οι ΗΠΑ καθώς και πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία ενδεχομένως θα αναστείλουν τους περιορισμούς στην μετανάστευση και θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να προσελκύσουν περισσότερους μετανάστες.
Εκ πρώτης όψεως, αυτό μοιάζει με θετική εξέλιξη. Λιγότεροι άνθρωποι σημαίνει λιγότερη πίεση στο περιβάλλον σε κάθε επίπεδο. Οι ίδιοι οι συντάκτες της μελέτης αναγνωρίζουν ότι τα ευρήματά τους αποτελούν καλή είδηση με απόλυτο κριτήριο την αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής και τη σωτηρία ειδών υπό εξαφάνιση. Επιπλέον, αν εκπληρωθούν οι μακροπρόθεσμοι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης που έχει θέσει ο ΟΗΕ, η διαδικασία αποπληθυσμού του πλανήτη ενδεχομένως θα ξεκινήσει ακόμα νωρίτερα. Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου (με βάση τη σωστή εκπαίδευση) αποτελεί το κλειδί για την πτώση των δεικτών γεννητικότητας και όχι τα μέτρα περιορισμού των γεννήσεων (όπως το όριο του ενός παιδιού ή οι καταναγκαστικές στειρώσεις).
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης για το (όχι και τόσο μακρινό) μέλλον, πλούσιες χώρες όπως η Ιαπωνία θα σημειώσουν ραγδαία πληθυσμιακή συρρίκνωση, ενώ μια χώρα όπως η Νιγηρία θα αναδειχτεί σε ισχυρή παγκόσμια δύναμη. Μέχρι το 2100, υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός χωρών όπως η Ιαπωνία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Νότια Κορέα θα έχει μειωθεί στο μισό ενώ οι ΗΠΑ καθώς και πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία ενδεχομένως θα αναστείλουν τους περιορισμούς στην μετανάστευση και θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να προσελκύσουν περισσότερους μετανάστες.
Πού είναι το πρόβλημα λοιπόν; Το πρόβλημα είναι ότι η εικόνα που προβάλλει η νέα αυτή μελέτη για ένα μέλλον όπου θα έχουν περιοριστεί οι γεννήσεις, είναι γεμάτη από εκατομμύρια υπερήλικες που περιφέρονται σε κατάσταση σύγχυσης ή άνοιας χωρίς να υπάρχουν αρκετοί νέοι για να τους φροντίσουν. Σύμφωνα με τη μελέτη, το 2100 θα αναλογούν πέντε άνθρωποι πάνω από 80 ετών για κάθε παιδί κάτω από την ηλικία των πέντε. Επίσης, τα άτομα με δουλειά θα είναι λιγότερα από τα άτομα χωρίς δουλειά. Το κόστος των συντάξεων και της ασφάλισης των υπερηλίκων σε συνδυασμό με τη μείωση των φορολογούμενων που καλύπτουν αυτά τα έξοδα, θα στραγγαλίσει πολλές εθνικές οικονομίες.
Όπως σημειώνει στην ανακοίνωση που συνοδεύει την δημοσίευση της έρευνας, ο διευθυντής του ινστιτούτου μετρήσεων και αξιολογήσεων υγειονομικών δεδομένων του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, Κρίστοφερ Μάρεϊ, «υπάρχει ο πολύ υπαρκτός κίνδυνος κάποιες χώρες που θα βρεθούν αντιμέτωπες με την προοπτική μείωσης του πληθυσμού τους, να καταφύγουν σε πολιτικές που περιορίζουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένες υγειονομικές υπηρεσίες, γεγονός που μπορεί να έχει ολέθριες επιπτώσεις».
σχόλια