Πόσο φαγητό πια; Δεν είναι πως τα εξαιρετικά αυτά ντοκιμαντέρ στα οποία ο Bourdain επισκέπτεται διαφορετικά μέρη στον κόσμο, δεν περιέχουν φαγητό και μάλιστα πολύ δελεαστικό! Ο τρόπος που σου τα δείχνει όμως είναι να σαν να θέλει να σου θυμίσει πως το φαγητό, όταν το βγάζεις από την εξίσωση της ζωής και το πετάς σε μια κουζίνα ενός τηλεοπτικού στούντιο ή το κάνεις επιστήμη, απλώς δεν έχει κανένα νόημα. Το φαγητό είναι για να το τρως και για να μιλάς γι’ αυτό, τόσο όσο.
- Ε, ξεχνιέται κανείς. Όταν γύρω σου γίνεται της κακομοίρας, ο κόσμος αλλάζει κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, θες να δείξεις αυτό χωρίς να χάνεις χρόνο με άλλα. Γι' αυτό εντάσεις το φαγητό σε ένα άλλο πλαίσιο. Το κάνεις εργαλείο της αφήγησής σου. Είναι που είναι το κέντρο στις ζωές των περισσότερων ανθρώπων (καλώς ή κακώς, τυρόπιτες ή kobe), αυτό που έρχεται δεύτερο στη ζωή, μετά την αναπνοή σου. Είναι φυσικό επόμενο αν ασχολείσαι υπεύθυνα με αυτό το θέμα να θες να το παρουσιάσεις ως ένα κοινωνικό φαινόμενο και όχι ως ένα είδος απόλαυσης ή πολυτελείας. Αυτά, σιγά - σιγά θα τελειώσουν. Πώς ζεις = πώς τρως. Αν δεν καταφέρεις να δείξεις αυτό μέσα από την αφήγησή σου, τότε απέτυχες.
- Σε ένα επεισόδιο, δύο σπουδαίοι σεφ που ζουν στον Καναδά τού παραθέτουν ένα γεύμα σε μια ξύλινη καλύβα με τα πιο ακριβά φαγητά και κρασιά που θα μπορούσες να φανταστείς, στη Σανγκάη ένας φοιτητής τον πηγαίνει για noodles σε ένα ταπεινό καφενείο. Ο Τόνι ίπταται πάνω από τις διαφορετικές κοινωνίες και δεν αντιδρά. Δοκιμάζει τα πάντα, κάνει απλοϊκές ερωτήσεις των οποίων ξέρει τις απαντήσεις και κυρίως δείχνει απέραντη αγάπη, πάντα με τον δικό του τρόπο, σε όλους. Τους κατανοεί.
- Σκέφτομαι καμιά φορά πως αν όλοι εμείς οι ασήμαντοι που γράφουμε για το φαγητό συχνά κάποιες στιγμές αισθανόμαστε την υπέρβαση όλης αυτής της ιστορίας, αλλά και το πόσο έχει αρχίσει να έχει λιγότερη σημασία απ’ όση νομίζουμε, σκέψου πώς νιώθει αυτός, που έχει φάει σε όλη τη Γη, από τα ψηλά στα χαμηλά, και έχει μαγειρέψει τον κόσμο όλο επίσης. Έτσι γίνεται πάντα στην ιστορία. Και θα μου το θυμηθείτε και για το φαγητό. Η υπερβολή αναζητά το μέτρο. Και στο φαγητό το ίδιο το ίδιο θα συμβεί. Και ο Τόνι το ξέρει καλύτερα απ’ όλους.
- Φαντάζομαι πως το χτίσιμο μιας τηλεοπτικής εκπομπής δεν διαφέρει από το χτίσιμο ενός εντύπου. Δίπλα στο ένα θέμα βάζεις ένα άλλο που ταιριάζει. Πώς ταιριάζει; Ε, δεν σε αποκοιμίζει, είναι διαφορετικό από το προηγούμενο. Αν τρως, λοιπόν, σε ένα παλάτι, μετά, το να φας σε μια καλύβα, σίγουρα κάνει την εκπομπή πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Και, κυρίως, αν η αποστολή σου είναι να δείξεις τον κόσμο που αλλάζει, τότε, μετά το δείπνο με τον μεγιστάνα στη Σανγκάη, που σε ταΐζει στρείδια τα οποία περιχύνει με σαμπάνια, πρέπει να δείξεις πως δυο στενά πιο πέρα, σε ένα δρομάκι σκοτεινό, οι φοιτητές τρώνε εξίσου καλά ένα άλλο φαγητό. Το φαγητό, όμως, ενώνει και τους μεν και τους δε πάνω από ένα τραπέζι.
- Ο νέος κύκλος περιβάλλεται από μια θλίψη. Στην αρχή με ξένισε. Παρακολουθώντας, όμως, προσεκτικά κατάλαβα το μεγαλοφυές σχέδιο του Τόνι και της ομάδας του. Στο τελευταίο επεισόδιο πάνε στο Ιράν, αυτήν τη μυθική χώρα με τα χιλιάδες προβλήματα, τους πανέμορφους κατοίκους, τη φυσική ομορφιά και, φυσικά, το απίστευτο, περίτεχνο και πολύπλοκο φαγητό, που προέρχεται από την αρχαία Περσία. Όσο το παρακολουθείς, παρά τα χαμόγελα και τη χαλαρότητα, διαισθάνεσαι πως η εκπομπή μάλλον λογοκρίθηκε, τα γυρίσματα έγιναν με απόλυτο έλεγχο και, φυσικά, αυτό ο θεατής το εισπράτει. Όμως, είναι όλα εκεί: οι σπάνιες εικόνες, οι άνθρωποι, τα βουνά, το φαΐ, τα προβλήματα, μα και οι χαρές. Εντάξει, φυσικά και λιποθυμάς στα δύο-τρία σπιτικά γεύματα που τον καλούν. Στη θέα των ιρανικών πιλαφιών και των μαγειρευτών με τα σπάνια υλικά που σιγοβράζουν για ώρες. Όμως, να σας εξομολογηθώ κάτι; Πιο πολύ συγκλονίστηκα με τους άνδρες που συναντιούνται κάτω από μια γέφυρα στο Ισφαχάν και τραγουδούν τα πιο γλυκά τραγούδια που έχεις ακούσει ποτέ, με όλο τον πόνο και όλη την ποίηση αυτής της χώρας να σκαρφαλώνει και να βγαίνει από τα λαρύγγια τους. Γι’ αυτό σας λέω, φάτε, πιείτε, μαγειρέψτε, σαν να είναι το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο, με την επίγνωση πως μόνο αν δεν του συμπεριφέρεσαι ως τέτοιο, θα το καταλάβεις και θα το νιώσεις.
Σας φιλώ
σχόλια