Μικροί,ότανβολτάραμε στη Φιλοθέη και βλέπαμε τιςβιλάρες με τους κήπους και τα κλειστάπαράθυρα, μας ξέφευγε κάποιο σφύριγμαθαυμασμού και εμπάθειας. Όχι ρε πούστη!Αυτή είναι ζωή! Ποτέ δεν κατάλαβα τιακριβώς εννοούσαμε. Ζηλεύαμε τα σπίτια;Ασφαλώς διότι μέναμε σε καλύβια.Φθονούσαμε τους κήπους, τα αμάξια, τιςφοβερές μάντρες κι τα σκυλιά; Και βέβαια,διότι μόνο στον κινηματογράφο είχαμεδει παρόμοια. Πλην όμως θα πρέπει νασυλλαμβάναμε ασυνειδήτως και μια χροιάπλήρους ανεξαρτησίας στη ζωή αυτών τωντυχερών ανθρώπων. Τους φανταζόμαστανάεργους, ανεξάρτητους από μεροκάματο,μικροαστικές οικονομίες, τρέχουσεςκοινωνικές συσχετίσεις. Ειχαν ξεφύγειμε ένα λόγο! Είχαν βρει τον ιδιωτικότους παράδεισο.
Διαβάζονταςγια τον τρόμο που διακατατέχει τουςθεωρητικούς του φιλελευθερισμού σχετικάμε την απόσπαση των ατόμων από τοκοινωνικό σύνολο και την εξαφάνισή τουςμέσα στην ιδιωτική σφαίρα, θυμάταικανείς την εικόνα από την ανάποδη. Τουψηλό βιοτικό επίπεδο, η οικονομικήεξασφάλιση, συνάμα και κάποια καλλιέργειαμε συναφείς αξίες, εύκολα απομακρύνειτο άτομο από τη δημόσια σφαίρα. Για ποιολόγο να ενδιαφέρεται για τη διαχείρισηκοινών υποθέσεων; Να μετέχει στα κοινά,να σχετίζεται με τις συλλογικότητες;Μόνη καταφυγή του θα είναι η αναδίπλωσηστην ιδιωτική σφαίρα.
Δενείναι επινόηση εκ των υστέρων ότι ητρυφή, η ακοινωνικότητα και ο συβαριτισμόςπολύ συχνά οδηγούν σε τεχνητή καιτοξινωμένη ευτυχία. Το πόπολο θέλειτους μεγιστάνες του πλούτου διεφθαρμένουςκαι συχνά σκέτα πρεζόνια. Αλλά βέβαιατίποτα δεν αποκλείει το αντίθετο. Δενχρειάζεται να ανήκεις στη φυλή τουΓκέιτζ για να πετάξεις κεφάλι πάνω απότην πενόμενη ανθρωπότητα, να έχειςπροϋπολογισμό όσο ολόκληρη η χώρα σουκαι συνάμα να είσαι πειθαρχημένος,αυτοελεγχόμενος - καθαρό κύτταρο πουλέμε. Ενίοτε περιγράφουν τουςδισεκατομμυριούχους ως καθημερινούςανθρώπους, που παίρνουν το τρόλεϊ γιανα πάνε στη δουλειά τους, που έχουνκοινές επιθυμίες και εξίσου κοινέςχαρές. Ανήκουν δηλαδή κι αυτοί στηνκοινωνία, μοιάζουν με τους άλλουςανθρώπους, έχουν ταπεινές, κοινότατεςανάγκες και επιθυμίες, έστω κι αν«παίζουν» με ισχυρό προβάδισμα.
Ηδιαφορά, πελώρια και ακατανόητη, βρίσκεταιστο ζήτημα της ατομικής ευτυχίας. Τιακριβώς μπορεί να σημαίνει; Ως γνωστόνη κοιλιά χορταίνει, αντίθετα το μάτιδεν χόρτασε ποτέ. Η κατοχή ενέχει έναστοιχείο μεγαλοφυΐας. Είναι κάτι δικό«μου», άρα το αφαίρεσα από τα χέριατων άλλων, έφραξα τους δρόμους σε όλητην υπόλοιπη κοινωνία και το απολαμβάνωως ιδιωτικό κτήμα. Πλοία, τράπεζες,επιχειρήσεις, κινητά, ακίνητα, περιέρχονταιστην κατοχή μου καθώς στρατός ολόκληροςαπό υπάλληλα πρόσωπα μεριμνούν για τηνευόδωση του επιχειρηματικού μουπνεύματος. Το περίεργο είναι ότι τα λίγαχρήματα είναι ορατά, χειροπιαστά, ταμετράς και τα ξαναμετράς· το πολύχρήμα όμως παραμένει αόρατο. Επενδυμένοακόμα και στα χείλη του ζητιάνου γεννοβολάμέρα νύχτα μετατρεπόμενο σε δύναμη. Πωςεκτιμά λοιπόν αυτή την οικονομική δύναμηο ισχυρός ανήρ; Μόνο με μέτρα κοινωνικά.
Όσοκι αν απομακρυνθεί ο ιδιωτικός του βίοςαπό τον κοινωνικό περίγυρο, όσο κι ανθεωρεί την ανθρωπότητα ολόκληρη πελατείατων προϊόντων του, κοιμάται όπως όλοι,πίνει νερό στο ποτήρι, φοράει σαρκοφάνελα,πάει στη χέστρα, κάνει ό,τι κάνουν όλοι.Μπορεί να παίρνει το ιδιωτικό τουαεροπλάνο για να πάει να πιει τον καφέτου στην Κοπεγχάγη ή στο Λονδίνο. Μπορείνα χαρίζει στη γυναίκα του όχι ανθοδέσμηαλλά μέγαρα σε εξωτικά νησιά. Ούτεσύγκριση με τον ανθρωπάκο που μετράειτις δεκάρες του. Μόνο πού η κολοσσιαίαδύναμή του δεν μεταστοιχειώνεται σεκολοσσιαίο βίωμα. Ακούει Μπαχ όπως καιο τελευταίος θνητός· πονάνε τα δόντιατου, ανησυχεί για τη μόλυνση του πλανήτη- θέλει δεν θέλει, καθημερινά, μαθαίνειτην προπαίδεια των κοινών αναγκών καιτων κοινών αδυναμιών.
Οθάνατος του παιδιού του για παράδειγμααρκεί για να τον απογυμνώσει από τηνεξωτερική του ισχύ και να τον μετατρέψεισε έσχατο των θνητών. Πού βρίσκεται κατάσυνέπεια το γόητρο της ιδιωτικήςευτυχίας; Σε αυτό ακριβώς. Επειδή είναιτρωτός, αναλώσιμος, πεπερασμένος, φρούδοςδηλαδή σαν τη μέρα που περνάει καικανέναν δε ρωτάει, μετατρέπει τηναδυναμία του σε αριστοκρατία. Ενώ ηκοινωνία βοά και ωρύεται διεκδικώνταςτην ισότητα όλων και την ισοδυναμίατους, το ίδιο δικαίωμα στη ζωή και στηνευημερία, ο προνομιούχος γίνεταικοινωνιολόγος από την ανάποδη. Ξέρειότι το κοινωνικό πρόβλημα της ανισότηταςδεν λύνεται αν πετάξουν το χρήμα στηθάλασσα ή αν το μοιράσουν δίκαια σεόλους. Κι αυτό να συμβεί, πάλι κάποιοιθα μαζέψουν το χρήμα και η ανισότητα θαεπανέλθει. Άρα μπορεί να αντιμετωπίζειτον εαυτό του σαν χρυσή εξαίρεση πουκαταδεικνύει τον άλυτο κοινωνικό γρίφο.Γρίφος σημαίνει «δίχτυ», άρα όπωςκι αν τεθεί το κοινωνικό ζήτημα πάλι ταέξυπνα δίχτυα θα καλάρουν το χρήμα.
Φυσικάυπάρχει η λύση της ανακατανομής, έναείδος ελεημοσύνης που επαναφέρει κάποιαισορροπία και κλείνει τα ασώπασταστόματα. Όντως, αν το χρήμα υπερβαίνειιλιγγιωδώς πάσα κλίμακα, καθίσταταιπαράλογο, άπειρος πλούτος για μια περατήζωή τι νόημα έχει; Φυσιολογικά θα πρέπεινα αποδοθεί σε κείνους που ακουσίωςέστω τον παρήγαγαν. Παραμένει όμως τοπρόβλημα του προσώπου. Είτε οφείλει τηνευτυχία του στη δυστυχία των άλλων, είτεπαραμένει έγκλειστο στην επιχειρηματικήτου άλγεβρα, ένα γνωρίζει: ότι ο δρόμοςτης επιστροφής στην κοινωνία των άλλωνπαραμένει κλειστός.
σχόλια