photo Πάνος Μιχαήλ
Τι είναι αυτή η έκθεση; Πως θα τη περιέγραφες;
Είναι μια έκθεση φωτογραφίας γιατί ο Μεηπλθορπ ήταν φωτογράφος. Είναι μια έκθεση που περιλαμβάνει 107 έργα. 100 ασπρόμαυρα και 7 έγχρωμα και το θέμα της είναι ο διάλογος και ο συμφυρμός εν τέλει του ανδρικού και του γυναικείου σώματος. Σε μιαν εκδοχή ενός απόλυτου, υπέροχου, εύμορφου, εύρωστου, σχεδόν ουμανιστικού σώματος.
Είναι μια έκθεση φωτογραφίας γιατί ο Μεηπλθορπ ήταν φωτογράφος. Είναι μια έκθεση που περιλαμβάνει 107 έργα. 100 ασπρόμαυρα και 7 έγχρωμα και το θέμα της είναι ο διάλογος και ο συμφυρμός εν τέλει του ανδρικού και του γυναικείου σώματος. Σε μιαν εκδοχή ενός απόλυτου, υπέροχου, εύμορφου, εύρωστου, σχεδόν ουμανιστικού σώματος.
Ουμανιστικού γιατί;
Επειδή όλο του το έργο είναι αυτό το πολυσχιδές που είχε ο ίδιος ως χαρακτήρας, ως επιρροές, ως τρόπο ζωής. Ο Μεήπλθορπ πέρα από την ακραία περσόνα που γνωρίζουν οι περισσότεροι ήταν ένα ευγενικός και γεμάτος καλωσύνη άνθρωπος αλλά σε ένα πιο βαθύ και ουσιαστικό επίπεδο και όχι μόνο επιφανειακά. Κουβαλούσε μια έμφυτη συναισθηματική ευγένεια την οποία μετέφερε και στην προσέγγιση του βιωματικά έμψυχου υλικού του.
Πως φερόταν στα μοντέλα του;
Τα μοντέλα του ήταν άνθρωποι και σώματα που γνώριζε σε βάθος χρόνου. Ο Μέηπλθορπ βίωνε τα σώματα και τις προσωπικότητες που φωτογράφιζε. Αυτό το βιωματικό και το αυτοαναφορικό που υπάρχουν στις λεγόμενες πιο σκληρές ή προκλητικές του φωτογραφίες υπάρχει σε όλη του τη δουλειά. Κάτι άλλο που παρατηρώ πολύ έντονα είναι πως από την εποχή που διαγιγνώσκεται η ασθενειά του και ύστερα στρέφεται περισσότερο στα λουλούδια. Η προσεγγισή του γίνεται πολύ πιο άμωμη. Ως μελετήτρια του έργου του το προσλαμβάνω αυτό. Ανεξαρτήτως ασθένειας ή όχι με τα χρόνια γλυκαίνει, γίνεται πιο τρυφερός.
Ισχύει πως χρησιμοποιούσε πιο πολύ ανδρικά μοντέλα;
Η διάκριση ανδρικό γυναικείο είναι εντελώς τυπική. Δεν έχει να κάνει ούτε με τη σεξουαλική ταυτότητα, ούτε με τους ρόλους αυτών των 2 φύλων, ούτε τους πολιτικούς, ούτε τους κοινωνικούς, ούτε τους ερωτικούς. Είναι οι 2 πλευρές του ίδιου νομίσματος που είναι το ανθρώπινο σώμα και αυτό εμπερικλείει ως ψυχή, ως συναίσθημα και οτι βγάζει έξω ως υγεία, ως αρμονία. Θέλω να καταστήσω γνωστό το προφανές που είναι το μεγάλο του ενδιαφέρον του και για το γυναικείο σώμα. Δεν είναι τυχαίο πως στο πλαίσιο αυτό συμπεριλαμβάνονται και πολλές φωτογραφίες του .στις οποίες απεικονίζεται το γυναικείο σώμα και οι εκφάνσεις του
Ως τι είναι γνωστός ο Μέηπλθορπ;
Νομίζω πως ευρέως και διεθνώς ο Μέηπλθορπ είναι ταυτισμένος με ένα συγκεκριμένο κομμάτι της δουλειάς του που είναι ακριβώς αυτό, φωτογραφίες λίγοτερο η περισσότερο προκλητικές κατεξοχήν ανδρικών σωμάτων μαύρων ανδρών. Όπως σου ανέφερα και πριν έχει εργαστεί σε πολλά έργα του και με γυναίκες.. Έχει δουλέψει ταυτόχρονα μαζί με τα ανδρικά του μοντέλα και με γυναικεία και δε μιλώ μόναχα για τα πορτρέτα (τα οποία είναι αναρίθμητα) μιλώ και για σώματα γυναικών δουλεμένα με τους ίδιους τρόπους στησίματος, φωτισμού. Δεν είναι τυχαίο πως είχε 2 κατεξοχήν γυναικεία μοντέλα την Lisa Lyon και την Lidya Cheng της οποίας ποτέ δεν φωτογράφησε το πρόσωπο και η οποία είχε πει σε κάποια συνέντευξη “ο Robert δεν ενδιαφερόταν και δεν ελκυόταν από το προσωπό μου”.
Πως προέκυψε η ιδέα της έκθεσης;
Θέλησα να ξεπεράσω αυτή τη παγιωμένη και ολίγον μονοδιάστατη αντίληψη που υπήρχε για τη δουλειά του. Ο Μεήπλθορπ δεν ήταν μόνο οι σεξουαλικές του εξτραβαγκάντζες. Θέλω να καταστήσω γνωστό το προφανές που είναι το μεγάλο του ενδιαφέρον του και για το γυναικείο σώμα. Δεν είναι τυχαίο πως στο πλαίσιο αυτό συμπεριλαμβάνονται και πολλά από λουλούδια του τα οποία έτσι κι αλλιώς τα χειρίζεται ως σώματα.
Η διάκριση ανδρικό γυναικείο είναι εντελώς τυπική. Δεν έχει να κάνει ούτε με τη σεξουαλική ταυτότητα, ούτε με τους ρόλους αυτών των 2 φύλων, ούτε τους πολιτικούς, ούτε τους κοινωνικούς, ούτε τους ερωτικούς. Είναι οι 2 πλευρές του ίδιου νομίσματος που είναι το ανθρώπινο σώμα και αυτό εμπερικλείει ως ψυχή, ως συναίσθημα και οτι βγάζει έξω ως υγεία, ως αρμονία. Θέλω να καταστήσω γνωστό το προφανές που είναι το μεγάλο του ενδιαφέρον του και για το γυναικείο σώμα. Δεν είναι τυχαίο πως στο πλαίσιο αυτό συμπεριλαμβάνονται και πολλές φωτογραφίες του .στις οποίες απεικονίζεται το γυναικείο σώμα και οι εκφάνσεις του
Ως τι είναι γνωστός ο Μέηπλθορπ;
Νομίζω πως ευρέως και διεθνώς ο Μέηπλθορπ είναι ταυτισμένος με ένα συγκεκριμένο κομμάτι της δουλειάς του που είναι ακριβώς αυτό, φωτογραφίες λίγοτερο η περισσότερο προκλητικές κατεξοχήν ανδρικών σωμάτων μαύρων ανδρών. Όπως σου ανέφερα και πριν έχει εργαστεί σε πολλά έργα του και με γυναίκες.. Έχει δουλέψει ταυτόχρονα μαζί με τα ανδρικά του μοντέλα και με γυναικεία και δε μιλώ μόναχα για τα πορτρέτα (τα οποία είναι αναρίθμητα) μιλώ και για σώματα γυναικών δουλεμένα με τους ίδιους τρόπους στησίματος, φωτισμού. Δεν είναι τυχαίο πως είχε 2 κατεξοχήν γυναικεία μοντέλα την Lisa Lyon και την Lidya Cheng της οποίας ποτέ δεν φωτογράφησε το πρόσωπο και η οποία είχε πει σε κάποια συνέντευξη “ο Robert δεν ενδιαφερόταν και δεν ελκυόταν από το προσωπό μου”.
Πως προέκυψε η ιδέα της έκθεσης;
Θέλησα να ξεπεράσω αυτή τη παγιωμένη και ολίγον μονοδιάστατη αντίληψη που υπήρχε για τη δουλειά του. Ο Μεήπλθορπ δεν ήταν μόνο οι σεξουαλικές του εξτραβαγκάντζες. Θέλω να καταστήσω γνωστό το προφανές που είναι το μεγάλο του ενδιαφέρον του και για το γυναικείο σώμα. Δεν είναι τυχαίο πως στο πλαίσιο αυτό συμπεριλαμβάνονται και πολλά από λουλούδια του τα οποία έτσι κι αλλιώς τα χειρίζεται ως σώματα.
Μιλησέ μου για το στήσιμο της έκθεσης.
Στο στήσιμο προσπάθησα να υπάρξει μια αφηγηματική προσέγγιση - ανάλυση του πως πλησιάζει ο θεατής το ανθρώπινο σώμα. Είναι σαν να ξετυλίγεις ένα χάρτη και να πηγαίνεις από χώρα σε χώρα και καταλήγεις στην ήπειρο. Κάπως έτσι. Νομίζω αυτό είναι το πολύ ενδιαφέρον. Ξεκινάς από το ειδικό και καταλήγεις πολύ δυναμικά και πολύ εύστοχα στο γενικό, στο συνολικό. Προσπάθησα να αφηγηθώ την ιστορία του ανθρώπινου σώματος.
Ποιό είναι κατά τη γνώμη σου το βασικό χαρακτηριστικό του Μέηπλθορπ;
Το εξαιρετικά καλό του γούστο. Διαπίστωσα επίσης για ακόμη μια φορά πόσο τέλειος τεχνίτης είναι με το φως και της συμμετρία, πόσο μελετημένη είναι η εικόνα του και πόσο σκηνογραφημένη. Και πόσο υψηλής αισθητικής βέβαια. Επίσης πόσο μέγάλο σεβασμό έχει για τα μοντέλα του. Ακόμα και στις πιο απροκάλυπτες σεξουαλικά, τις πιο ειλικρινείς είναι τρυφερός με τα μοντέλα του. Για μένα ένα από τα πολλά που διαπνέει το έργο του είναι αυτή ακριβώς η έκφραση της ομορφιάς και του πόνου. Αλλού υπερισχύει η ομορφιά αλλού ο πόνος.
Συνυπάρχουν στις εικόνες του και τα 2 αυτά στοιχεία.
Τι διαπνέει το έργο του δηλαδή;
Το διαπνέει ένας βαθύς ουμανισμός όπως σου είπα και πριν. Όλο του το έργο είναι ο ίδιος αυτό το πολυσχιδές που είχε ως χαρακτήρας, ως επιρροές, ως τρόπο ζωής υπάρχει εδώ εξ ολοκλήρου, το βλέπεις και το κυριότερο το νιώθεις ακόμα και αν δε μπορείς να καταλάβεις ακριβώς γιατί συμβαίνει.. Αυτό το βιωματικό και το αυτοαναφορικό που υπάρχει στις λεγόμενες πιο σκληρές ή προκλητικές του φωτογραφίες υπάρχει σε όλη του τη δουλειά.
Ποιός ήταν ο Μέηπλθορπ;
Από πολύ νέος είχε μια περίεργη συμπαντική σχέση με τον κόσμο. Είναι πολύ ωραία αυτή η ρήση που έλεγε στα 22 του: “Η Εκκλησία με οδήγησε στον Θεό, το LSD στο Σύμπαν, η Τέχνη με οδήγησε στο διάβολο και το σεξ με έκανε να μείνω εκεί”. Αυτό είναι ο βασικός κύκλος της ζωής του. To ευγενές, το χυδαίο, το βέβηλο σαφώς υπήρχαν αλλά υπήρχε και μια πολύ έντονη θρησκευτικότητα.
Ήτανε καθολικός αν θυμάμαι καλά.
Ναι. Για μένα η καθολική ανατροφή του τον καθόρισε σίγουρα και τον ακολουθεί. Απλώς δεν τήρησε, δεν ακολούθησε τις αρχές, δεν έγινε ένας καθωσπρέπει, έντιμος, μικρομεσαίος αμερικανός πολίτης με γυναίκα και παιδιά. Ο πατέρας του τον προόριζε να ακολουθήσει σπουδές σε κύκλο εφαρμοσμένων σπουδών. Εκείνος μετά από τη πρώτη χρονιά αλλάζει εντελώς κατεύθυνση και κάνει τέχνη. Όχι εφαρμοσμένη βέβαια. Δεν αποκόβεται από αυτό τον ομφάλιο λώρο του καθολικισμού και της εκκλησίας και τον κατατρέχει η γνώμη του πατέρα για πολύ καιρό.
Θεωρείς πως το βύθισμα στο underground στα 70ς ήταν βασικό για τη μετέπειτα πορεία του;
Πιθανώς ναι. Είχε όλες τις προδιαγραφές να βρεθεί εκεί. Και βρέθηκε. Το δίπολο του άσπρου μαύρου τον ακολουθεί σε ολόκληρη του τη ζωή. Αν και δεν ήταν αποκάλυψη για αυτόν το underground, ήταν φυσικό επακόλουθο. Πάντα ήταν περιθωριακός, πάντα ζούσε στην αιχμή, μ’ ένα μετέωρο βήμα, οπότε ήταν πολύ φυσικό να ανήκει σε αυτή τη σκηνή. Το οτι έγινε icon αυτής της σκηνής οφείλεται στη θεατρικότητα που τον χαρακτήριζε, ο τρόπος που ντυνόταν από πολύ νέος, μακριά παλτά, ψηλά καπέλα κτλ (το σήκωνε και η εποχή βεβαίως), το οτι τουλάχιστον ένα 8ωρο της ημέρας του ήταν ντυμένος με την leather αμφίεση. Ήταν πολύ έντονος, μια περσόνα θεατρική, ο εαυτός του αλλά ταυτόχρονα και ένας ρόλος. Πήρε λοιπόν το βιωμά του, αυτό που έζησε μέχρι πάτου, εκ βαθέων εκεί και τόλμησε μεταστοιχειωνοντάς το να το αποτύπωσει στη τέχνη του
Έχει συνεχιστές;
Θεωρώ οτι ο τρόπος που χειρίστηκε τη φωτογραφία, τελικά,είναι παρά πολύ ιδιόμορφος και προσωπικός Νομίζω οτι δεν είναι άξιο λόγου να ανατρέχει κανείς στις αναφορές του ούτε στους επιγόνους του. Δεν έχει επιγόνους. Κανείς δε μπόρεσε να φωτογραφήσει σαν τον Μέηπλθορπ. Και επίσης κανείς δε μπόρεσε να τυπώσει τις φωτογραφίες του σαν τον Μέηπλθορπ επεμβαίνοντας με αυτό τον τρόπο. Οι πολύ βιωματικοί και αυτοαναφορικοί φωτογράφοι είναι δύσκολο να βρούν συνεχιστές.
Γιατί μας αφορά ακόμα ο Μέηπλθορπ θεωρείς;
Είναι ακόμα σύγχρονος γιατί είναι πολύ αληθινός και γιατί στον ίδιο βαθμό που θεωρούμε ανά τους αιώνες σύγχρονη τη σπουδαία τέχνη θα τολμήσω να πω πως για τους ίδιους λόγους τον θεωρώ σημαντικό και αυτόν. Μπορεί να ακουστεί λίγο βέβηλο αλλά αυτό πιστεύω. Και παρ’ όλο που αποποιήθηκε εντελώς μια θέση πολιτική ή κοινωνική η δουλειά του τα περιείχε τα σημαινόμενα αυτά. Δεν μπορεί επίσης να παραβλέψει κανείς πως το έργο του εξοικείωσε τους (ανοιχτόκαρδους, ανοιχτόμυαλους κτλ) με μια συνθήκη η οποία σαφώς υπάρχει, την οποία σαφώς πρέπει να τη σεβαστούμε και η δουλειά του εμπνέει πολύ μεγάλο σεβασμό για τον άνθρωπο γενικότερα, πέρα από φύλα και κοινωνικούς περιορισμούς.
Σοκάρει ακόμα κατά τη γνώμη σου;
Είναι και πως προσεγγίζεις ένα θέμα. Θα τολμήσω να πω πως δεν είναι όλοι οι τρόποι παρουσίασης ενός θέματος το ίδιο. Μπορεί να είναι διεγερτικοί ή συγκινητικοί με έναν άλλο τρόπο. Θεωρώ πως μερικές φορές παρουσιάστηκε με τέτοιο τρόπο η δουλειά του ώστε να προκαλει τη διέγερση λίγο παραπάνω. Είναι η εύκολη προσέγγιση αυτή. Σε αυτούς που τους αρέσει αυτή έχουν τους λόγους τους που τους αρέσει, ταυτίζονται , δε ταυτίζονται, σε αυτούς που δεν αρέσει επίσης έχουν τους λόγους τους και είναι προφανείς και τελικά έχω την αίσθηση πως αυτό το προφανές και των 2 πλευρών γίνεται παράσιτο για το καλλιτεχνικό έργο.
Τι εννοείς λέγοντας παράσιτο;
Τα προφανή πράγματα είναι πολλές φορές παρασιτικά και παράσιτα. Αναπτύσσονται ως παράσιτα χωρίς να προσφέρουν τίποτα γενεσιουργό και ταυτόχρονα συσκοτίζουν όπως κάνει το παράσιτο σε ένα καθαρό, ολοκάθαρο διαυγή ήχο και μπαίνουν μέσα και τον αλλοιώνουν. Νομίζω πως έτσι λειτούργησαν οι μεμονωμένες στάσεις που αναφέραμε παραπάνω απέναντι στο έργο του Μέηπλθορπ.
Τι θα έλεγες σε κάποιον που σκέφτεται να επισκεφθεί την έκθεση;
Η περίπτωση του Μέηπλθορπ απαιτεί πολύ ανοιχτό μυαλό, πολύ ανοιχτή ψυχή και πολύ συναίσθημα. Αν κάποιος τα έχει όλα αυτά ανοιχτά νομίζω πως θα συγκινηθεί. Το βασικό είναι πως είναι ένας διεθνής καλλιτέχνης, ένας καλλιτέχνης που έργα του βρίσκονται σε όλα τα μουσεία του κόσμου και που πρώτη φορά παρουσιάζεται έργο του στη Ελλάδα.
Σε μια ωραία άσεμνη, έκθεση.
>>>DATA
O Robert Mapplethorpe στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
από 1 Νοεμβρίου 2011 εως 15 Φεβρουαρίου 2012
Η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση του Αμερικανού φωτογράφου-συμβόλου Ρόμπερτ Μέηπλθορπ στην Ελλάδα. Σε συνεργασία με το Ίδρυμα Robert Mapplethorpe της Νέας Υόρκης, η έκθεση συγκεντρώνει περισσότερα από 100 έργα, όλα αντιπροσωπευτικά της μοναδικής αισθητικής του καλλιτέχνη. Ο Μέηπλθορπ θεωρείται ένας από τους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα με τη μεγαλύτερη επιρροή και ένα ορόσημο στην αμερικανική αβάν-γκαρντ σκηνή. Στο μύθο του συνέβαλε το γεγονός ότι η εκκεντρική ζωή του και η προκλητική, αυτοβιογραφική σε μεγάλο βαθμό, τέχνη του σταμάτησαν βίαια με τον πρόωρο θάνατό του στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Έκτοτε το έργο του έχει γίνει αντικείμενο εκτενούς μελέτης, ενώ η αμεσότητα και η ειλικρίνεια που διέπουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τη ζωή και την τέχνη εξακολουθούν να προσελκύουν το διεθνές ενδιαφέρον.
Τιμές εισιτηρίων: 8 ευρώ και 4 ευρώ (μειωμένα)
σχόλια