Ο Μιχάλης Πάντος ήταν και θα είναι ένας άνθρωπος-κλειδί στη μόδα. Όχι γιατί ξέρει να ανοίγει πόρτες εκεί που άλλοι δεν μπαίνουν άλλα γιατί σαν καλό λαγωνικό ξέρει να μυρίζεται πριν από μας, για εμάς, πού πάει η μόδα. Αν όλοι μπορούσαμε να είχαμε τον Πάντο κοντά μας, έστω και για λίγα εικοσιτετράωρο, θα βελτιώναμε πολύ την εικόνα μας.
Ο Μιχάλης συμπληρώνει φέτος τριάντα χρόνια στη μόδα και ο τίτλος fashion and style expect του ταιριάζει γάντι. Τι να πρωτοαναφέρω για εκείνον; Όποια πέτρα και αν σηκώσεις στη μόδα, τον συναντάς. Ήταν για χρόνια διευθυντής μόδας στη Vogue Hellas, έχει επιμεληθεί επιδείξεις, συλλογές και σε οποιαδήποτε σοβαρή κίνηση γίνεται στη μόδα είναι μέσα.
Προσωπικά μου φάνηκε απόλυτα λογικό όταν έμαθα ότι τον κάλεσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης για να επιμεληθεί μια σειρά με ρούχα και αξεσουάρ εμπνευσμένα από τον κυκλαδικό πολύτιμο. Ο Μιχάλης διάλεξε δεκατέσσερις σχεδιαστές και έφτιαξε μια πολυχρηστική σειρά, εμπνευσμένη από το φως, τον φορμαλισμό, το υπέροχο μέτρο που έχουν τα κυκλαδικά ειδώλια.
Η μόδα αλλάζει, έχει να κάνει με το εφήμερο, δεν μπορείς να κολλάς σε αρχέτυπα που δεν ισχύουν πια. Βλέπω νέα κορίτσια πολύ σωστά, βλέπω και λάθος, όμως τελικά δεν παίζει μεγάλο ρόλο. Σημασία έχει να τα 'χεις καλά με αυτό που είσαι. Άλλωστε, πριν βρεις το μέτρο σου ίσως χρειαστεί να κάνει μεγάλη ταλάντωση στην υπερβολή.
Παρά την αρχική δυσπιστία κάποιων ότι η μόδα δεν είναι τέχνη αλλά κάτι πιο χρηστικό που ίσως δεν έχει θέση στο μουσείο, τελικά η προσπάθεια αγκαλιάστηκε από το μουσείο. Ο κυκλαδικός πολιτισμός έγινε ο βασικός άξονας έμπνευσης για ανήσυχους σχεδιαστές που έφτιαξαν ρούχα, παπούτσια, αξεσουάρ, για να γίνει αυτή η κίνηση τελικά το άνοιγμα του μουσείου στη μόδα.
Στο press opening του μουσείου την περασμένη Πέμπτη το βράδυ είδα από κοντά τα ρούχα και τα αξεσουάρ και μοιάζουν να αναπνέουν αρμονικά μέσα στον χώρο. Έτσι όπως τα έβλεπα κρεμασμένα στο καταπράσινο φουαγιέ, είχα την αίσθηση ότι πρόκειται για την μπουγάδα των αρχαίων.
Ξεχωρίζω ένα του Αποστόλου Μητρόπουλου που έφερε το αρχικό μοτίβο από κάποιους αμφορείς στα δικά του μέτρα με τις δικές του εμμονές με τον Μίκι Μάους σ' ένα εμπνευσμένο πάντρεμα.
Δοκιμάζω και το καταπληκτικό μαντίλι του υπερ-ταλαντούχου Παντελή Βιταλιώτη (Magneto) και δηλώνω ξετρελαμένη με τουλάχιστον τα περισσότερα ρούχα και αξεσουάρ.
Στο κάλεσμα της Πέμπτης ανταποκρίθηκε όλη η ελληνική μόδα: Οι πιο καινούριοι με τους πιο αναγνωρισμένους σχεδιαστές, στιλίστες, καθώς και δημοσιογράφοι μόδας. Αν έπεφτε βόμβα, η ελληνική μόδα θα ορφάνευε για τα καλά.
«Τι γίνεται, βρε Μιχάλη, έχει κάτσει η βάρκα της μόδας με την κρίση;» τον ρωτάω και περιμένω να ακούσω κάτι που θα έχει μέσα ένα κόμπο αγανάκτησης. «Μια χαρά πάει η μόδα» τον ακούω να λέει με αισιοδοξία. «Νέα παιδιά φέρνουν καινούργιο αέρα, ξεπερνούν τις διακρίσεις. Πάντα υπάρχουν εκείνοι που υπηρετούν τη μόδα, ακόμα και με αιματηρές στερήσεις, και τραβάνε μπροστά».
«Η Vogue Hellas όμως έκλεισε» του λέω με παράπονο. «Εξακολουθούν να υπάρχουν περιοδικά μόδας, γίνονται αξιόλογες δουλείες. Κοιτάμε μπροστά».
Χαζεύω τον τιμοκατάλογο των «Κυκλαδο-εμπνευσμένων» ρούχων και αξεσουάρ και αντικειμένων και οι τιμές είναι εξαιρετικά λογικές. Τα t-shirts ξεκινούν από 50 ευρώ. Ρωτάω τον Μιχάλη αν ήταν στόχος τους να κρατήσουν σε λογικά επίπεδα τις τιμές.
«Οι τιμές είναι λογικές αν σκεφτείς την άριστη ποιότητα, τα δέρματα, τις ραφές, την κατασκευή, τα πανιά που είναι από ελληνικό μετάξι. Τα περισσότερα ρούχα είναι hand made και πολύ προσεγμένα. Νομίζω κάθε γυναικά θα ήταν ωραίο να έχει τουλάχιστον ένα κομμάτι στην γκαρνταρόμπα της που να θυμίζει κάτι από Αρχαία Ελλάδα, γιατί μιλάμε για κάτι απόλυτα διαχρονικό που δεν θα φθαρεί στον χρόνο».
«Το πήρες τιμητικά να σε φωνάζει ένα ολόκληρο Μουσείο Κυκλαδικής;» λέω με ανασηκωμένο φρύδι και έχω ένα μειδίαμα στη φωνή. Ο Μιχάλης απαντάει σοβαρά: «Ναι, όταν σε καλεί ένα μουσείο νιώθεις μια μεγαλύτερη υποχρέωση και τιμή. Άλλη η επικοινωνία, τα στάνταρ πιο υψηλά. Είναι η πρώτη φορά που το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης απλώνει το χέρι στη μόδα. Είναι μεν απ' τα καλύτερα πωλητήρια, αυτό του μουσείου, άλλα δεν είχε γίνει άνοιγμα στη μόδα. Θα ήθελα να το δω σαν μια αρχή για να ανοίξει αυτό στον κόσμο».
Πώς έγινε όμως η επιλογή των σχεδιαστών; «Τόσα χρόνια έχω τη τύχη να ξέρω τους περισσότερους σχεδιαστές. Η επιλογή έγινε πάντα σε διάλογο με το μουσείο. Η σχεδιαστική τους γραμμή και το πλαίσιο που κινήθηκαν θεωρώ ότι ήταν σε πλήρη σεβασμό στον φορμαλισμό των ειδωλίων, στη λογική του μέτρου και της αρμονίας. Και νομίζω ότι και οι δεκατέσσερις έδωσαν ό,τι καλύτερο μπορούσαν».
«Ξεχωρίζεις κάποιον σχεδιαστή από τους δεκατέσσερις;» λέω και ακούγομαι σαν να πάω να δημιουργήσω ίντριγκα. Του κακού. Πάντος ο δίκαιος. «Δίνω πάντα προβάδισμα στους νέους. Από τους νέους ξεκινάνε οι τάσεις. Δεν είναι και τυχαίο ότι όλοι οι μεγάλοι οίκοι διεθνώς συνεργάζονται με νέα παιδιά».
»Η Δανάη Σακελλάρη είναι εξαιρετική στη δουλεία της και η Di Gaia, που είναι η Ελβίρα Παναγιωτοπούλου, είναι μια υπέροχη κοπέλα. Είμαι κοντά σ' αυτές τις ενέργειες των νέων παιδιών, υπάρχει ένα τεράστιο δυναμικό από πολύ αξιόλογα παιδιά με μεγάλη κατάρτιση, που σπούδασαν στο εξωτερικών, που ενώ είχαν όλοι τη δυναμική να μείνουν έξω γύρισαν στην Ελλάδα και προσπαθούν. Απ' αυτή τη γενιά περιμένουμε πολλά».
Αναρωτιέμαι αν τα ρούχα και τα αξεσουάρ της συλλογής είναι σε περιορισμένο αριθμό. «Όχι, δεν είναι στη λογική νουμεροτέ αλλά είναι λίγα κομμάτια. Σιγά-σιγά θα αυξάνεται ο αριθμός τους, ανάλογα με τη ζήτηση. Για έναν μήνα είναι τοποθετημένα σε θέση περιωπής και θα είναι οι πρωταγωνιστές στο πωλητήριο του μουσείου».
Η κρίση τελικά τι αλλαγές έφερε στη μόδα; «Με την κρίση δεν έχουμε πια μεσαία τάξη τιμών, αυτή η θέση χήρεψε. Ο κόσμος αγοράζει πολύ ακριβά ή φτηνά. Έτσι στράφηκαν στους Έλληνες σχεδιαστές που ίσως παλαιότερα τους απαξιώνουν και είδαν ότι δεν έχουν πολλά να ζηλέψουν από τους ξένους. Έτσι είναι πιο μεγάλο το άνοιγμα στην ελληνική μόδα».
Τον ρωτάω αν τελικά το Facebook και το Instagram ωφέλησαν τη μόδα. «Το μαχαίρι σε βοηθά να κόψεις το φαγητό το μαχαίρι όμως μπορεί και να σε κόψει. Πάντα το θέμα είναι τι χρήση κάνεις, τι επιλέγεις. Τα social media είναι η νέα τηλεόραση. Το τι επιλέγεις να δεις είμαι μέρος της κουλτούρας του καθένα».
Και οι Ελληνίδες fashion bloggers στο Instagram δεν είναι κάπως ντεμοντέ, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων; Δεν μου δίνει απάντηση. Μου λέει όμως διπλωματικά ότι η μόδα στην Ελλάδα είναι ακόμα μια ανάσα πίσω.
— Μπορούμε να μπολιάσουμε τον κόσμο με αισθητική, αν υπήρχε μια ένεση ώστε να μοιάζουμε στο στιλ πιο πολύ με τους γείτονες μας τους Ιταλούς;
Το κάλο γούστο έχει να κάνει με πολλά πράγματα. Έχει να κάνει και με τους καλούς τρόπος, τη σωστή οδική συμπεριφορά, τον τρόπο που τρως, την τέχνη που έχεις δει ή δεν έχεις δει στη ζωή σου. Δεν μπορείς να διδάξεις αισθητική, μπορείς όμως να ανοίξεις τα παράθυρά σου για να γίνεις πιο δεκτικός.
— Γιατί δεν κρατήσαμε το αρχαίο ελληνικό μας μέτρο και στη μόδα;
Μεγάλη συζήτηση. Σκέψου ότι ζούμε κάτω από την Ακρόπολη. Πόσοι από τους Έλληνες ανεβαίνουν όμως πάνω στον βράχο; Ζουν κάτω από την Ακρόπολη και άντε να έχουν πάει μια φορά στη ζωή τους. Θέλω να πω ότι αν δεν μετατοπιστείς, αν δεν αφουγκραστείς τον πολιτισμό σου, πώς μπορεί να περάσει μέσα σου;
— Υπάρχουν κάποιες συμβουλές για να μπορέσουν οι γυναίκες να διορθώσουν το στιλ τους;
Πάρα πολλές συμβουλές και καμιά. Μεγαλώνοντας έχω γίνει πιο φειδωλός στα λόγια. Δεν είμαστε όλοι το ίδιο.
— Οι άντρες παραμένουν, όπως μου είχες πει παλαιότερα, πιο καλοντυμένοι από τις Ελληνίδες;
Ναι, γιατί οι άντρες έχουν μικρότερο πεδίο δράσης, άρα είναι πιο safe.
— Οι γυναίκες είναι πιο καλοντυμένες από ό,τι παλαιότερα;
Η κάθε περιοχή έχει τις φυλές της, χωρίς αυτό που λέω να θέλω να ακουστεί ταξικό. Το λέω αναφορικά με το αισθητικό πλαίσιο που κινούνται. Η μόδα αλλάζει, έχει να κάνει με το εφήμερο, δεν μπορείς να κολλάς σε αρχέτυπα που δεν ισχύουν πια.
Βλέπω νέα κορίτσια πολύ σωστά, βλέπω και λάθος, όμως τελικά δεν παίζει μεγάλο ρόλο. Σημασία έχει να τα 'χεις καλά με αυτό που είσαι. Άλλωστε, πριν βρεις το μέτρο σου ίσως χρειαστεί να κάνει μεγάλη ταλάντωση στην υπερβολή.
Info
Cycladic Forms: Blanc Hats, Angelos Bratis, Deux Hommes, Di Gaia, Digitaria, Yiorgos Eleftheriades, Ergon, Magneto, Maria Mastori, Apostolos Mitropoulos, Rien, Danai Sakellari, Ugly Bell, Zeus & Dione, υπό την επιμέλεια του Μιχάλη Πάντου.
Πωλητήριο Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4, 210 7228321-3)
Το Cycladic Shop λειτουργεί ώρες και μέρες του Μουσείου:
Δευ., Τετ., Παρ. - Σάβ. 10:00-17:00
Πέμ. 10:00-20:00
Κυρ. 11:00-17:00
Τρ. κλειστά
