Ξένια Καλπακτσόγλου - Poka-Yio - Αυγουστίνος Ζενάκος
Οι 3 της Μπιενάλε
H Ξένια Καλπακτσόγλου, o Poka-Yio και ο Αυγουστίνος Ζενάκος βρίσκονται αναμφισβήτητα στην κορυφή της λίστας με τους ανθρώπους που επηρέασαν τα ελληνικά εικαστικά δρώμενα το 2007. Οι …τολμηροί διοργανωτές της 1ης αθηναϊκής Μπιενάλε με τον εξίσου τολμηρό τίτλο Destroy Athens, έχουν σήμερα κάθε λόγο να αισθάνονται δικαιωμένοι. Παρ’ όλες τις αντιρρήσεις και τους αφορισμούς που εκφράστηκαν από γνώστες και μη, η έκθεση έβαλε επιτέλους την Ελλάδα στο διεθνή εικαστικό χάρτη. Σαράντα χιλιάδες επισκέπτες εκτιμάται ότι μέτρησε η διοργάνωση τους 2,5 μήνες που διήρκεσε. «Θέλαμε να εισάγουµε την Αθήνα σ’ ένα διεθνή διάλογο για την τέχνη. Μέχρι σήµερα κανείς στο εξωτερικό δεν ήξερε τι κλίµα επικρατεί εδώ, τι ακριβώς συµβαίνει. Μας θεωρούσαν πάντα γκρίζα ζώνη» έλεγαν πριν την έκθεση. Τα κατάφεραν; Αν και δεν τους αρέσουν οι απολογισμοί, παραδέχονται ότι ήταν μια πολύ μεγάλη επιτυχία, ότι πέρασαν καλά και δίνουν ραντεβού για το 2009.
Λήδα Παπακωνσταντίνου
Εικαστικός και περφόρμερ
Η Λήδα Παπακωνσταντίνου έχει μακρά ιστορία στο χώρο. Φέτος ως τιμώμενη καλλιτέχνις της 1ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, επιχείρησε να ταράξει για μια ακόμα φορά το συλλογικό ασυνείδητο με το έργο της «Εις το όνομα», μία πρωτότυπη, σπονδυλωτή περφόρμανς με βίντεο. Πέντε οθόνες βυθίζονται στο νερό για να προβάλουν την περιπλάνηση της καλλιτέχνιδας στον αστικό ιστό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και στην ηρεμία των ξένων και μη Ορθόδοξων κοιμητηρίων της Θεσσαλονίκης από την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όπως αναφέρει η ίδια, πρόκειται για «μια τιμή στο θάνατο, ως ύστατη πράξη αξιοπρέπειας, σε μια κοινωνία που μας θέλει πάντοτε νέους, ωραίους και αθάνατους».
Εύα Στεφανή
Κινηματογραφίστρια
Να και μια περίπτωση αρνητικής διαφήμισης που συζητήθηκε πολύ το 2007. Για δεύτερη φορά λοιπόν μέσα σε τρία χρόνια η ελευθερία της τέχνης δοκιμάστηκε. Στο εδώλιο φέτος -μετά το «άσεμνο» έργο του Βέλγου Τιερί Ντε Κορντιέ που αποκαθηλώθηκε κακήν κακώς από το Outlook- η Εύα Στεφανή και το «προσβλητικό για τα εθνικά μας σύμβολα» βίντεό της (όπου προβάλλονταν επεξεργασμένες σκηνές από παλιά ελληνικά πορνό με πολύ κοντινά πλάνα σε γυναικεία γεννητικά όργανα, υπό την υπόκρουση του εθνικού ύμνου) στην Art Athina. Το έργο κατασχέθηκε ως αποδεικτικό υλικό, ο διευθυντής πέρασε μια νύχτα στο κρατητήριο, η καλλιτέχνης είχε «εξαφανιστεί» και ο τότε υπουργός Πολιτισμού Γιώργος Βουλγαράκης ένιπτε τας χείρας του. Το γεγονός ξεσήκωσε τον καλλιτεχνικό κόσμο, μαζεύτηκαν υπογραφές, τα τηλεπαράθυρα γέμισαν «κριτικούς» τέχνης και εθνοπατέρες, το debate έκλεισε με μια «αντιέκθεση διαμαρτυρίας» 70 καλλιτεχνών, ενώ λίγο έλλειψε να βγει η Ελλάδα από το διεθνή εικαστικό χάρτη - πριν προλάβει καν να μπει (η Μπιενάλε ήρθε κάτι μήνες αργότερα)!
Μαρίνα Φωκίδη
Κριτικός τέχνης
Bonus όμως για την προώθηση των τεχνών παίρνει φέτος και η «δική μας» Μαρίνα Φωκίδη. Κατ’ αρχήν με το Anathena, που διοργάνωσε μαζί με τη Μαρίνα Γιώτη. Η έκθεση «άνοιξε» το 2006 και διήρκεσε μέχρι τις 20/1/07 στο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ. Φέτος επίσης βγήκε το βιβλίο με τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετείχαν. Στόχος των διοργανωτριών ήταν να φέρουν πιο κοντά τα μέλη της καλλιτεχνικής κοινότητας που δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό, εφόσον, εδώ και χρόνια, χρησιμοποιούν «οικιακούς» (µε την έννοια του do it yourself) µηχανισµούς για την παραγωγή και την προώθηση των έργων τους. Δεύτερη σημαντική δραστηριότητά της η ομαδική έκθεση video-art με τον επιτυχημένο τίτλο «Ηer(his)tory», στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Φιλοδοξία της να ενεργοποιηθεί η γενικότερη συζήτηση γύρω από την υποκειμενική εξέλιξη της «Ιστορίας», κυρίως μέσα από πολύ προσωπικές ιστορίες που αφηγούνται «οι ήρωες» των επιλεγμένων βίντεο-έργων σε πρώτο πρόσωπο. Και οι δύο διοργανώσεις διακρίθηκαν για τη νεωτερικότητά τους και για τη διάθεση να δώσουν χώρο σε λιγότερο γνωστούς (ή που έχουν λιγότερους γνωστούς) καλλιτέχνες.
σχόλια