Ελλάδα : οι λόγοι ενός γαλλικού πάθους
Μία "ελεύθερη γνώμη" του γάλλου φιλοσόφου Etienne Balibar στη σημερινή Libération
Γιατί οι Γάλλοι παρακολουθούν με τέτοιο πάθος τα διαδοχικά επεισόδια της "ελληνικής κρίσης", σαν να εξαρτιέται απ' αυτήν η δική τους μοίρα ; Μα επειδή πράγματι εξαρτιέται. Καθένας από εμάς έχει τους δικούς του προσωπικούς, επαγγελματικούς και πνευματικούς λόγους. Αλλά το βασικό ζήτημα είναι πολιτικό: είναι η επικαιρότητα της πολιτικής, η αντιστασή της στον "τρόπο διακυβέρνησης", η ικανότητά της να ανακτήσει τη θέση που πρέπει να κατέχει σε μια κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων.
Προτείνω πέντε υποθέσεις για τις οποίες είμαι ο μόνος υπεύθυνος, αν και νομίζω πως θα μπορούσαν να υιοθετηθούν κι από άλλους.
Η πρώτη είναι ότι οι Γάλλοι πολίτες (και όχι μόνο) παρακολούθησαν με πάθος τον έξυπνο, πεισματικό, θαρραλέο αγώνα μιας κυβέρνησης και των ηγετών της, αποφασισμένων να εκπληρώσουν την εντολή που είχαν λάβει. Εμείς συνειδητοποίησαμε σταδιακά ότι ο στόχος των "θεσμών" και του "μεγάλου συνασπισμού" που κυβερνά αυτή τη στιγμή την Ευρώπη δεν ήταν ούτε να βγάλουν την Ελλάδα από την καταστροφή στην οποία την βύθισαν τα "σχέδια βοήθειας", ούτε να την βοηθήσουν να μεταρρυθμίσει τις "διεφθαρμένες" δομές της, αλλά να την εξαναγκάσουν σε μια ταπεινωτική παράδοση, για να μην εξαπλωθεί το κακό παράδειγμα. Με την ευκαιρία του δημοψηφίσματος έγινε επίσης κατανοητό ότι οι πληροφορίες που διαχέονται από τις Βρυξέλλες, το Eurogroup, κ.λπ., και που αναμεταδίδονται αφειδώς από τον Τύπο ήταν "σημαδεμένες". Υπήρχαν εναλλακτικές !
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι αρχίζουν και σταθμίζουν το πρόβλημα της επανεργοποίησης της δημοκρατίας, από την οποία εξαρτάται η νομιμοποίηση των εξουσιών που μας εκπροσωπούν σε κάθε χώρα καθώς και στην Ευρώπη. Οι Έλληνες δίνουν ένα παράδειγμα και θέτουν ένα ζήτημα, στο οποίο, βέβαια, δεν μπορούν μόνοι τους να αποφέρουν λύση. Το επιχείρημα που μας σέρβιραν για εβδομάδες: "Η λαϊκή βούληση ενός έθνους δεν μπορεί να υπερισχύσει έναντι των Συνθηκών", έγινε: "Δεν μπορεί να επικρατήσει ενάντια στη θέληση των άλλων 18 εθνών." Αυτό είναι αλήθεια. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη τους στα πλαίσια των δυναμικών μορφών που προώθησαν ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του. Το επίπεδο της δημοκρατικής απαίτησης ολοένα και ανεβαίνει στην Ευρώπη.
Ο τρίτος είναι ότι οι Έλληνες ενσαρκώνουν μια αληθινή εκδοχή αριστεράς που αντιπαρατίθεται στον κυρίαρχο προσανατολισμό της ευρωπαϊκής οικοδόμησης. Διέλυσε το στερεότυπο του "λαϊκισμού" (ή των "εξτρεμισμών", που υποτίθεται ότι ταυτίζονται σε μία ίδια δημαγωγία και άρνηση αρχής ενάντια στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση). Ο Τσίπρας είναι υπέρ της Ευρώπης και κατά της πολιτικής του χρηματιστικού κεφαλαίου. Δεν έχουμε κάτι ανάλογο στη Γαλλία, όπου η αμφισβήτηση στρέφεται μάλλον προς το Εθνικό Μέτωπο. Αυτό μας ενδιαφέρει και μας προκαλεί.
Ως εκ τούτου, ο τρίτος λόγος : ποια αριστερή πολιτική σήμερα ; Ποιός λόγος, ποιές ακτιβίστικες πρακτικές, και ποιοί στόχοι για μια αριστερά άξια του ονόματός της στον 21ο αιώνα ; Στη Γαλλία βιώνουμε μια καταθλιπτική στιγμή, μεταξύ μιας αριστεράς προσκολλημένης στον κυρίαρχο φιλελευθερισμό, η οποία ξέχασε όλες τις δεσμεύσεις της, και μιας «αριστεράς της Αριστεράς» που παρμένει διηρημένη, συχνά φλύαρη ή διστακτική. Κοιτάμε προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ή τους Podemos για να αναζητήσουμε εμπνεύσεις, αλλά θα ήταν καλύτερο να μιλάμε για άμιλλα, καθώς δεν υπάρχει κάποιο μοντέλο που να μεταφράζεται με τον ίδιο τρόπο.
Τέταρτος λόγος : η αντίσταση του ΣΥΡΙΖΑ στις δολοφονικές υπαγορεύσεις της τρόϊκας, ο αγώνας που θα πρέπει τώρα να διεξάγει (γιατί το δημοψήφισμα δεν λύνει τίποτα, μετακινεί μόνο κάποια χαρτιά και οξύνει το διακύβευμα), δείχνει ότι η οικονομία διαθέτει επιλογές. Είναι η ίδια μία πολιτική. Η συντριπτική πλειονότητα των οικονομολόγων (συμπεριλαμβανομένου και του ΔΝΤ) ξέρει ότι το χρέος πρέπει να αναδιαρθρωθεί, και η χώρα να βγει από τη λιτότητα. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα υπάρξει μια συντονισμένη και αλληλέγγυη ανάπτυξη των κοινωνιών της ηπείρου. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει αυτό το πρόβλημα με δύναμη. Σε μια Γαλλία που ολισθαίνει προς την ύφεση και την αδικία, το θέμα αυτό αντηχεί έντονα.
Τελευταίος αλλά όχι λιγότερο σημαντικός λόγος. Ο Τσίπρας, με την κυβέρνηση και το λαό του, έχουν καταστήσει σαφές ότι ο στόχος τους δεν είναι το τέλος της Ευρώπης (εκεί όπου μας σπρώχνουν αντίθετα ο δογματισμός και το πείσμα των σημερινών "ηγετών" μας), αλλά η ανοικοδόμησή της πάνω σε νέες βάσεις. Η «συνταγματική στιγμή» για την οποία μίλησαν κάποιοι από εμάς από την αρχή ήδη της κρίσης είναι εδώ, μπροστά μας. Υπάρχει η ευκαιρία να υλοποιηθεί, ωστόσο, μόνο αν η κοινή γνώμη σε ολόκληρη την ήπειρο αλλάξει αρκετά και αρκετά γρήγορα για να αποφευχθεί κατ' αρχάς το Grexit (η εκδίωξη ενός έθνους από την κοινότητα) και για να θέσει στη συνέχεια το ερώτημα : τι είδους Ευρώπη ; Για ποιόν ; Με ποια μέσα; Όπως και οι Έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία, είμαστε υπέρ της οικοδόμησης της Ευρώπης, αλλά τη θέλουμε εντελώς διαφορετική. Ξέρουμε ότι πρόκειται για μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Ευχαριστούμε Αλέξη Τσίπρα που μας την έδωσες.
Το λυκόφως μιας εποχής
Απόσπασμα από το τελευταίο άρθρο (7.07.2015) του γάλλου οικονομολόγου Frédéric Lordon στο μπλογκ του La pompe à phynance (Le Monde Diplomatique).
"Είναι μια φωτογραφία όπως υπάρχουν χιλιάδες άλλες, κάποιες συμπαθητικές, άλλες γελοίες : μία σέλφι. Δύο εξυπνάκηδες βγάζουν μία σέλφι, με αυτάρεσκο και ικανοποιημένο ύφος. Μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερού. Είναι εμφανώς πολύ ευχαριστημένοι για την πλάκα τους, "θα τη βάλουμε στο Twitter για να τους τη σπάσουμε". Arnaud Leparmentier και Jean Quatremer. Πέμπτη 2 Ιουλίου, ημέρα αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό. Υπάρχει μια λεζάντα στη φωτογραφία: "Εντάξει εκεί στη Βαστίλη; Εμείς είμαστε της αριστερής όχθης (rive gauche) ". Ναι πράγματι, μια χαρά είμαστε. Εσείς ;
Μια εκλογική νίκη, όσο μαζική κι αν είναι, δεν μπορεί να εξαναγκάσει από μόνη της το αντίπαλο στρατόπεδο να παραδεχτεί την πραγματικότητα, ούτε να περιορίσει τις αναλήθειες. Γι 'αυτό και δεν περιμένουμε ότι θα εγκαταλείψουν οι δύο εξυπνάκηδες με τη σέλφι το αγαπημένο τους μότο : "οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι δεν θέλουν να πληρώσουν για τους Έλληνες δημοσίους υπαλλήλους". "Κι αν η Ελλάδα προβεί σε στάση πληρωμής, θα πληρώσουν γι' αυτούς οι γερμανοί και σλοβάκοι συνταξιούχοι", με άλλα λόγια ο κοινός νους σε βοδινό μέτωπο.
Οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι δεν πληρώνουν για τους Έλληνες δημοσίους υπαλλήλους. Πληρώνουν για τους ευρωπαίους αποταμιευτές. Επειδή μία χρηματιστική διασωλήνωση εντελώς κυκλική δανείζει τους 'Ελληνες για να εξοφλήσουν τους δανειστές τους -απ' αυτά τα ευρώ που κυκλοφορούν κάτω από τη μύτη τους, οι Ελληνες δεν βλέπουν ούτε το χρώμα τους. Οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι πλήρωσαν πρώτα για τη δημόσια επανάκτηση των ελληνικών ομολόγων που κατείχαν οι ιδιωτικές τράπεζες - κλασική ιστορία. Τώρα πληρώνουν άμεσα για τον εαυτό τους -εντάξει, μερικοί για κάποιους άλλους. Πρόοδος ...
Πληρώνουν κυρίως κατά συνέπεια ένα από τα πιο κολοσσιαία λάθη οικονομικής πολιτικής της ιστορίας, που είναι βέβαια ήδη καταχωρημένο στις ευρωπαϊκές συνθήκες και προέρχεται από την σχεδόν αυτόματη λειτουργία τους : το να επιβάλεις μια επιστροφή στο 3% -60% σε περίοδο πλήρης ύφεσης, οδήγησε ούτε λίγο ούτε πολύ στην καταστροφή μιας οικονομίας : 25% λιγότερο ΑΕΠ, 25% ανεργία, όλοι γνωρίζουν τα στοιχεία αυτά που ανήκουν πλέον στην ιστορία. Το εκπληκτικό, αλλά στην πραγματικότητα είναι κι ένα σημάδι της εποχής, είναι ότι τα μαζικά αυτά δεδομένα, δεδομένα μιας καθολικής πνευματικής χρεοκοπίας, δεν αφοπλίζουν τη μανία και δεν προκαλούν την παραμικρή γνωστική απόπειρα αναθεώρησης. Οι Leparmentier - Quatremer θα συνεχίζουν επομένως είτε να υποστηρίζουν πως δεν ευθύνονται οι συνθήκες, είτε να διατείνονται πως ήταν η μόνη δυνατή πολιτική, είτε να βεβαιώνουν πως για την ευτυχία μας δεν ήταν απλώς η μόνη δυνατή αλλά και η καλύτερη. Είτε να κοιτάνε αλλού - τους Ελληνες δημοσίους υπαλλήλους. Αυτισμός και ρατσισμός (φτάνει να δούμε τι έχουν πει αυτοί οι δύο για τον "'Ελληνα" από το 2010). Φιλοπολεμική επίσης στάση κατά κάποιο τρόπο εκείνων που έχουν μόνο "την Ευρώπη της ειρήνης" στο στόμα, αλλά προσπαθούν μετά μανίας να φέρουν σε ρήξη Έλληνες και "Ευρωπαίους" (οι λεγόμενοι άλλοι)- τους "Ευρωπαίους φορολογούμενους" κατά των "'Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων", ή, όταν η ιδεολογική τύφλωση δεν διστάζει να σπείρει ακόμη περισσότερη διχόνοια : αν ο Ευρωπαίος φορολογούμενος επιδιώκει τη δικαιοσύνη, ας την απαιτήσει από τον 'Ελληνα δημόσιο υπάλληλο. Λοιπόν όχι : αν ο Ευρωπαίος φορολογούμενος ζητάει δικαιοσύνη, ας την απαιτήσει από τους κυβερνήτες του οι οποίοι, "στο όνομά του", πήραν την πεφωτισμένη απόφαση να τον επιβαρύνουν για να σώσουν τις τράπεζες, κι έπειτα να επιβαρύνουν και την Ελλάδα για να ικανοποιήσουν το μακροοικονομικό τους πάθος για τις συνθήκες (...)"
Μετάφραση Σ.Σ.
σχόλια