Η Λυδία Παπαϊωάννου πίνει κανονική Coca-Cola – όχι light, ούτε zero. Με υποδέχεται ευδιάθετη στο γραφείο της στο κτίριο του ΔΟΛ, φορώντας αθλητικά Vans. Αναρωτιέται μήπως έπρεπε να έχει ντυθεί πιο «διευθύντρια» για τις ανάγκες της συνάντησής μας, ενώ μου αναφέρει ότι φροντίζει να έχει μαζί κι ένα ζευγάρι ψηλοτάκουνα σε περίπτωση που χρειαστεί να παραστεί σε κάποιο event το βράδυ. Είναι κάπως πιο χαλαρή από τις προηγούμενες μέρες, αφού το τεύχος Απριλίου του περιοδικού που διευθύνει πλέον εδώ κι έναν χρόνο περίπου έχει μόλις κυκλοφορήσει στα περίπτερα. Έχουν προηγηθεί μερικές παρανοϊκές μέρες στησίματος του τεύχους, καθώς και εκείνα τα meetings της συντακτικής ομάδας, στα οποία τα κορίτσια του «Cosmο» προτείνουν cheesy τίτλους για τα άρθρα, τα ρεπορτάζ και το εξώφυλλο.
Είχε γράψει κάποτε ένας στο twitter για το «Cosmopolitan»: «Αυτό θέλετε να διαβάζουν τα παιδιά σας;». Χριστέ μου, ναι! Αυτό θέλω, χίλιες φορές, από το να διαβάζουν την οποιαδήποτε ανυπόγραφη βλακεία στο Ιnternet.
Η αλήθεια είναι ότι, πηγαίνοντας στα γραφεία του περιοδικού, περίμενα να αντικρίσω ένα πιο bimbo ή έστω bitchy καθεστώς, που τελικά δεν έχει μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα. Κάτι η ύλη του περιοδικού που είναι συνδεδεμένη σε μεγάλο κομμάτι του συλλογικού υποσυνείδητου με το πώς να κάνεις καλό στοματικό, κάτι η εικόνα της Τζοάνα Κόουλς, της Βρετανής superwoman που διατηρεί τα ηνία της αμερικανικής έκδοσης, είχα μάλλον στρεβλή άποψη. Όχι, στο ελληνικό «Cosmo» έχουν μαζευτεί κορίτσια που περνάνε όμορφα, ισορροπώντας ιδανικά ανάμεσα στο έξυπνο, στο αστείο και στο φεμινιστικό και κάνουν σοβαρή δουλειά, χωρίς όμως να παίρνουν τον εαυτό τους και πολύ στα σοβαρά. Η Λυδία είναι πλέον η ψυχή αυτής της παρέας και η πρώτη που εφαρμόζει αυτές τις ισορροπίες, τόσο στη δουλειά όσο και στην ίδια της την εικόνα. Πίσω από τη θέση της στο γραφείο δεσπόζει η αφίσα του Maleficient, με την κερασφόρα Αντζελίνα Τζολί. «Μου την έχουν κρεμάσει γιατί λένε πως, όταν νευριάζω, βγάζω κέρατα». Δεν μπορώ να τη φανταστώ να γίνεται έξαλλη, ίσως γιατί πάντα, σε όλη της την πορεία, που ξεκίνησε από τα έντυπα της Imako και συνεχίστηκε για χρόνια στο MAD και το ελληνικό MTV, η Λυδία φρόντιζε να είναι λίγο καρτούν, λίγο tomboy, να αυτοσαρκάζεται έντονα, διατηρώντας όμως πάντα μια ιδιαίτερη ομορφιά και θηλυκότητα. «Εγώ ξεκίνησα από ανδρικά περιοδικά. Όταν ήρθα εδώ, σκεφτόμουν "εκεί έχει κορίτσια, τι πάω να κάνω;". Κι όμως, τα κορίτσια πίσω από το περιοδικό είναι όλα ένα κι ένα, γι' αυτό βγαίνει αυτός ο τσαμπουκάς και το χιούμορ στην ύλη. Όλες εδώ είναι characters, είμαστε ένα συνονθύλευμα περίεργων ιδιοσυγκρασιών, αλλιώς το αποτέλεσμα θα ήταν πολύ flat και βαρετό. Μπορείς να πεις ό,τι θες για το "Cosmo", εκτός από το ότι είναι βαρετό και ότι δεν είναι αστείο».
Το franchise, που ξεκίνησε από την Αμερική των '60s με επικεφαλής του για πάνω από 30 χρόνια τη θρυλική Έλεν Γκέρλι Μπράουν και πλέον διαθέτει πάνω από 60 διεθνείς εκδόσεις, θεωρείται μακράν το πιο επιτυχημένο και επιδραστικό γυναικείο περιοδικό παγκοσμίως. Το ελληνικό «Cosmo» κλείνει φέτος 15 χρόνια παρουσίας στον εγχώριο περιοδικό Τύπο και βρίσκεται πάντα σε άμεση επικοινωνία με την αμερικανική έκδοση. Το brand που διευθύνει η Λυδία περιλαμβάνει το έντυπο, τα events, το website και τα social media και η ίδια οφείλει να φροντίζει συνολικά γι' αυτό και για την εικόνα του. «Έχει αλλάξει ο τρόπος που λειτουργεί το brand, οπότε αναγκαστικά χρειάζεται σύνδεση όλων αυτών και με το διαφημιστικό μας κομμάτι, στο οποίο επίσης συμμετέχω. Δεν θα μπορούσε να επιβιώσει αλλιώς άλλο μέσο. Στο επόμενο Cosmic, το διεθνές meeting που κάνουμε ανά δύο χρόνια, μου ζήτησαν να μιλήσω για τις ελληνικές πρακτικές του περιοδικού. Είναι μεγάλη τιμή για μένα».
Έχω την αίσθηση όμως ότι τα τελευταία χρόνια και το ύφος του «Cosmopolitan» έχει επαναπροσδιοριστεί, προσεγγίζοντας πολύ περισσότερα «σοβαρά» γυναικεία θέματα. Ρωτώ τη Λυδία αν αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο και γραμμή που έχουν λάβει από το εξωτερικό ή αποτελεί ελληνική πρωτοβουλία. Μου εξηγεί πως ό,τι περιλαμβάνεται στην ύλη πηγάζει από την ίδια την ομάδα. «Έχουμε αλλάξει εμείς οι ίδιες. Παλιότερα, οι τίτλοι ήταν πιο τολμηροί στο εξώφυλλο. Το σήκωνε η εποχή. Τώρα, πια, δεν το σηκώνει. Δεν έχουμε ανοχές. Όταν υπάρχει ανασφάλεια, οι κοινωνίες γίνονται πιο συντηρητικές και μαζεύονται. Η ισορροπία του περιοδικού ανάμεσα στο "χα χα", μια και οφείλει να είναι ανάλαφρο και ευχάριστο, και στα πιο σοβαρά θέματα που πάντα διέθετε έχει ανακαθοριστεί. Δεν το κάνουμε βάσει σχεδίου, μας βγαίνει και είχε ξεκινήσει πριν αναλάβω εγώ. Συμβαίνουν πράγματα εκεί έξω που μας αφορούν – ο ρατσισμός, το bullying... Σε κάθε τεύχος θα υπάρχει τουλάχιστον ένα θέμα που κάποιος ένιωσε την ανάγκη να προσεγγίσει και να το ψάξει πολύ. Μάλιστα, ο τρόπος προσέγγισης αυτών των θεμάτων, μέσα από την αφήγηση, ας πούμε, αληθινών ιστοριών, θεωρούμε ότι αγγίζει ευκολότερα το ευρύ κοινό. Έχουμε για παράδειγμα το Fun Fearless Female, έναν ετήσιο θεσμό στον οποίο οι αναγνώστριες προτείνουν άτομα που ξέρουν ότι παράγουν αξιόλογο έργο. Όχι celebrities, άτομα που είναι influentials και αξίζει να αναδείξουμε το έργο τους –το οποίο συνήθως δεν γνωρίζαμε καν–, βραβεύοντας μάλιστα με χρηματικό έπαθλο κάποια από αυτές. Ε, αυτό είναι ελληνική πατέντα. Στο εξωτερικό διαφοροποιείται και επικεντρώνεται σε πιο προβεβλημένα άτομα. Στις απονομές αυτού του θεσμού έχω δακρύσει πολλές φορές».
Προσέχουμε την κάθε λέξη που μπορεί να φέρνει σε δεύτερη μοίρα τη γυναικεία ευχαρίστηση ή που μπορεί να δημιουργεί το λεγόμενο «άγχος επίδοσης». Αν βάζεις πολλές τρέλες μέσα, δημιουργείς στη γυναίκα άγχος να τα καταφέρει.
Πώς όμως καταφέρνει το «Cosmopolitan» και εξακολουθεί να πουλάει στην Ελλάδα της νέκρωσης του Τύπου; Η Λυδία εξηγεί: «Για να αντιμετωπιστεί η κρίση στα έντυπα, οι εκδότες στην Ελλάδα στράφηκαν σε μεγάλο βαθμό στις προσφορές. Εμένα, που είμαι "περιοδικατζού" εδώ και 15 χρόνια, με πληγώνει πολύ να έχω την ύλη που σου περιέγραφα πριν και να πρέπει να ψάξω να βρω τι θα αρέσει να βάλουμε μες στο σακουλάκι. Δεν απαξιώνω τη χαρά που θα νιώσει η αναγνώστρια που ίσως είναι και πιο μικρή σε ηλικία και πιέζεται οικονομικά, αλλά θέλει να μας διαβάσει, αν της δώσουμε κι ένα καλλυντικό μαζί. Ίσα-ίσα, την καταλαβαίνουμε και τη νοιαζόμαστε πολύ, γι' αυτό κάνουμε ό, τι καλύτερο μπορούμε. Φοβάμαι όμως για την απαξίωση του content. Εμείς υπηρετούμε το content και το "Cosmopolitan" είναι πραγματικά πανάκριβο ως προς το περιεχόμενό του. Η ύλη που μεταφράζουμε από το εξωτερικό, οι επώνυμες υπογραφές στα άρθρα, οι φωτογραφίες και οι δικές μας παραγωγές, όλα αυτά αυξάνουν πολύ το κόστος του. Εμείς όμως καταφέραμε και μειώσαμε την τιμή, δημιουργώντας δύο εκδόσεις όταν έχουμε δωράκι».
Το «Cosmopolitan» δηλώνει συνειδητά ότι δεν είναι πολιτικοποιημένο. Αναρωτιέμαι γιατί, σε μια εποχή στην οποία το καθετί είναι πολιτικοποιημένο. Η Λυδία θεωρεί ότι δεν είναι ο ρόλος τους αυτός, καθώς δεν μπορούν να έχουν όλους τους ρόλους. «Ευαισθητοποιημένες είμαστε, ναι. Όταν έχουμε εκλογές, προφανώς θα υποστηρίξουμε ότι πρέπει να ψηφίσεις. Τα πρόσωπα της ομάδας σαφώς και είναι πολιτικοποιημένα. Το αποτέλεσμα του περιοδικού, όμως, όχι». Συνειδητοποιώντας ότι πρόκειται τελικά για ένα πολύ παρεξηγημένο έντυπο, που όσο αμφιλεγόμενο κι αν είναι, εξακολουθεί να είναι επιδραστικό, τη ρωτώ πώς διατηρείται η λεπτή γραμμή ανάμεσα στον μεταφεμινισμό και το «πώς να ικανοποιήσεις τον άνδρα σου». «Αγαπώ το "Cosmopolitan" για όλους τους λόγους που κάποιος θα περίμενε ότι θα το μισούσα. Λένε ότι είναι αντιφεμινιστικό επειδή γράφουμε για σεξ. Υπάρχει μεγαλύτερη μπαλαφάρα από αυτό; Είμαστε φεμινιστικό brand, με την έννοια του τρίτου κύματος – οδεύουμε προς το τέταρτο. Δεν χρειάζεται να παλέψουμε για τα δικαιώματά μας όπως παλιά. Αυτό για το οποίο παλεύουμε μέσα από τα κείμενα και τη στάση μας είναι η ισότητα των φύλων. Καταρχάς, από το σύνολο του κάθε τεύχους, ελάχιστες σελίδες θα είναι για σεξ και όλο το υπόλοιπο θα αναφέρεται σε άλλα πράγματα: Ψυχολογία, σχέσεις, μόδα, ομορφιά, γέλιο, κουίζ, whatever. Αν διαβάσεις, λοιπόν, προσεχτικά τα κείμενά μας, απουσιάζει πλέον το στοιχείο "τι να του κάνεις, πώς να του το κάνεις" που έχει υπάρξει στο παρελθόν. Ειδικά στην Αμερική των αρχών του franchise, το να μιλάει μια γυναίκα για το σεξ ήταν από μόνο του ρηξικέλευθο. Τώρα το ρηξικέλευθο είναι το να μιλάς με ίσους όρους, να περιγράφεις πώς θα απολαύσετε και οι δύο το σεξ. Προσέχουμε την κάθε λέξη που μπορεί να φέρνει σε δεύτερη μοίρα τη γυναικεία ευχαρίστηση ή που μπορεί να δημιουργεί το λεγόμενο "άγχος επίδοσης". Αν βάζεις πολλές τρέλες μέσα, δημιουργείς στη γυναίκα άγχος να τα καταφέρει. Ισχύει και για τη μόδα αυτό. Ναι, πριν γράψουμε για μια περίεργη στάση, την έχουμε δοκιμάσει και αν κάποια συντάκτρια το παρατραβά, την προκαλούμε να το κάνει μπροστά μας. Πέφτει στο πάτωμα, τσακίζεται και αν δεν το καταφέρει, αφαιρούμε τη συγκεκριμένη αναφορά. Είναι πολύ ωραίο να γελάς με το σεξ και το δικό μας mantra είναι ότι δεν πρέπει να ντρέπεσαι γι' αυτό που σου αρέσει και για όσα δεν σου αρέσουν στο σεξ. Είχε γράψει κάποτε ένας στο twitter για το "Cosmopolitan": "Αυτό θέλετε να διαβάζουν τα παιδιά σας;". Χριστέ μου, ναι! Αυτό θέλω, χίλιες φορές, από το να διαβάζουν την οποιαδήποτε ανυπόγραφη βλακεία στο Ιnternet. Έχουμε έξι σελίδες για το πρωκτικό σεξ στο νέο τεύχος. Το προσεγγίζουμε κοινωνικά, ιατρικά, ψυχολογικά, σχεσιακά, εξηγούμε πολύ σοβαρά πώς πολλές γυναίκες μπαίνουν στη διαδικασία να κάνουν πράγματα που δεν τις ευχαριστούν επειδή νιώθουν υποχρεωμένες να το κάνουν σε μια σχέση που φαίνεται υγιής, ή να μην το κάνουν, από φόβο. Καταλήγουμε στο ότι αυτό το είδος σεξ μπορεί να είναι πολύ απολαυστικό ή φοβερά επώδυνο σωματικά και ψυχολογικά. Φυσικά και υπάρχουν κείμενα που δεν είναι μελέτες και στα οποία βγάζουμε πόνο. «Ναι, με χώρισε κι έπινα χυμό μπανάνα για έναν χρόνο». Είμαστε όμως πολύ προσεκτικές σε όλα, και στην ορολογία, π.χ. στη χρήση της λέξης "κατάθλιψη". Περνούν από ειδικούς αυτά τα κείμενα. Από την άλλη, όταν, ας πούμε, αναφερόμαστε σε λεσβίες, τις αποκαλούμε "λεσβίες". Όχι ομοφυλόφιλες ή γκέι γυναίκες και άλλα τέτοια politically correct. Η "λεσβία" είναι φανταστική λέξη και δεν περιλαμβάνει απολύτως τίποτα κακό στη χροιά της».
Και με το πρότυπο του δύσμοιρου άντρα που έχουν προβάλει κατά καιρούς τι γίνεται; Εκείνο το μάτσο clean cut με το six-pack που έχουν πολυφωτογραφίσει; «Τον έχουμε ρημάξει τον καημένο τον άντρα. Ναι, μας αρέσουν τα Cosmo boys, αλλά δεν είναι όλοι όσοι βάζουμε στις σελίδες μας έτσι. Υπάρχουν κάποιοι που είναι πολύ χαρούμενοι για το σώμα τους και τους βάζουμε πρώτους-πρώτους στα ένθετα, να γουστάρουν. Αλλά έχουμε κι ένα σωρό εντελώς κανονικά υπέροχα αγόρια».
Η Λυδία, τελικά, περνάει ωραία στο «Cosmopolitan». Αλλιώς δεν θα μπορούσε να απομακρυνθεί από άλλες μεγάλες αγάπες της, όπως η μουσική. «Ξέρεις, πάντα μου έκανε εντύπωση που έχω ασχοληθεί δημόσια με τη μουσική. Ενώ είμαι αρρωστάκι, δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα μιλώ δημόσια για τη μουσική και ακόμα αποποιούμαι αυτόν το ρόλο. Ήταν τελείως συγκυριακό το ότι βρέθηκα στο MAD, αν και νομίζω ότι ακόμα κι εκεί έκανα περισσότερο ψυχαγωγία, παρά μουσική. Φυσικά, εξακολουθώ να ακούω μουσική παντού, από Pixies, Magnetic Fields και Vodka Juniors μέχρι Frank Zappa, Σάκη Ρουβά και Spice Girls». Λίγο πριν αποχωρήσω από τον «ναό της γυναικείας απενοχοποίησης», η Λυδία μου εξομολογείται ότι πριν από δύο εβδομάδες κατάφερε να πάρει το πτυχίο της στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, μετά από πολυετές college drop-out. «Και να φανταστείς ότι έγινε παράλληλα με την ανάληψη της διεύθυνσης του "Cosmo". Απίστευτο, ε;».
σχόλια