Πιστεύετε ότι ο μεταφραστής των βιβλίων σας πρέπει να συνεργάζεται μαζί σας για να μεταφέρει όσο το δυνατόν καλύτερα το έργο σας σε μια άλλη γλώσσα;
Ναι, αυτό είναι το ιδανικό, όπως κάνεις εσύ, που πάντα μου στέλνεις όλες σου τις απορίες. Χρησιμοποιώ πολλές έννοιες κατεξοχήν κουβανικές, πολλές εκφράσεις της κουβανέζικης και κυρίως της αβανέζικης αργκό. Εάν ο μεταφραστής δεν με συμβουλευτεί, το πιθανότερο είναι ότι η μετάφρασή του θα έχει λάθη. Τα βιβλία μου μεταφράζονται σε σχεδόν 20 γλώσσες. Μόνο ορισμένοι μεταφραστές επικοινωνούν μαζί μου και κάνουν ερωτήσεις. Ένα μεγάλο μέρος των μεταφραστών, ωστόσο, θέλει μόνο να κάνει γρήγορα τη δουλειά τους για να περάσει στο επόμενο βιβλίο. Είναι κρίμα, αλλά έτσι έχουν τα πράγματα. Δουλεύουν μόνο για τα λεφτά, χωρίς να αγαπούν το υπέροχο επάγγελμά τους. Είναι γνωστή η αντίδραση του Μίλαν Κούντερα όταν ανακάλυψε τις τραγικές μεταφράσεις των βιβλίων του και πόσο κόπο κατέβαλε να τις διορθώσει. Εγώ περιορίζομαι στο να επιστήσω την προσοχή του εκδότη. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο.
Επιτρέψτε μου εδώ να σημειώσω το εξής: αναζητώντας λεξικά της κουβανικής αργκό στην Πλάσα δε Άρμας της Αβάνας το περασμένο καλοκαίρι, οι βιβλιοπώλες, όταν τους είπα τι τα θέλω και ποιον μεταφράζω, έβαλαν τα γέλια και μου είπαν ότι δεν χρειάζομαι λεξικά, έναν Κουβανό πρέπει να πάρω μαζί μου!
(γέλια)
Νιώθετε ότι η τεράστια επιτυχία της Βρόμικης τριλογίας της Αβάνας«αδικεί» το υπόλοιπο έργο σας;
Η διεθνής επιτυχία της Τριλογίας είναι πράγματι μεγάλη; Μετά την έκδοση αυτού του βιβλίου οι εκδότες συνήθως προχωρούν σταδιακά στην έκδοση και άλλων βιβλίων μου. Και οι αναγνώστες τα αποζητούν. Το θέμα είναι ότι εγώ δεν είμαι «best seller». Είμαι αυτό που στον εκδοτικό χώρο ονομάζεται «long seller». Αυτήν τη στιγμή προσπαθώ να ζω γράφοντας ό,τι θέλω, όσο το δυνατόν πιο αποκομμένος. Έχω εκτεθεί ήδη υπερβολικά στα μέσα και στο κοινό και αυτό με έχει εξαντλήσει. Προτιμώ να είμαι πιο διακριτικός και να αφήνω τους αναγνώστες να ανακαλύπτουν σιγά σιγά τα υπόλοιπα βιβλία μου.
Σας ενοχλεί όταν τα σχόλια για τα βιβλία σας επικεντρώνονται στις συχνές και ρεαλιστικές σκηνές σεξ;
Ναι, με ενοχλεί και πολύ μάλιστα. Αλλά από την άλλη, κατανοώ τους αναγνώστες και τους κριτικούς. Είναι φυσικό να τους τραβάει την προσοχή το σεξ. Συνήθως, με μια πιο προσεκτική ανάγνωση, ανακαλύπτουν ότι το σεξ στα βιβλία μου λειτουργεί όπως το έγκλημα σε ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα: είναι ένα όχημα που οδηγεί την εξέλιξη της μυθιστορηματικής πλοκής. Ένα ακόμα όχημα.
Γράφετε πρόζα αλλά και ποίηση. Το τελευταίο σας βιβλίο Στην καρδιά της Κούβας ανήκει μάλλον στην ταξιδιωτική λογοτεχνία. Νιώθετε την ανάγκη να εκφραστείτε και μέσα από άλλα είδη; Έχετε σκεφτεί να γράψετε θέατρο;
Γράφω ποίηση, διηγήματα και μυθιστορήματα. Και τίποτ' άλλο. Με ενδιαφέρει επίσης η ταξιδιωτική λογοτεχνία διότι ταξιδεύω πολύ, όποτε έχω την ευκαιρία. Με γοητεύουν τα ταξίδια, το να γνωρίζω ανθρώπους και τόπους, να ανακατεύομαι με τον κόσμο, να ρωτάω και να μαθαίνω λίγο απ' όλα. Υπάρχουν χώρες που γνωρίζω αρκετά καλά, όπως το Μεξικό, η Βραζιλία και η Ισπανία, που θα μπορούσαν κάλλιστα να αποτελέσουν το σκηνικό για επόμενα ταξιδιωτικά βιβλία. Ωστόσο, δεν είμαι βέβαιος αν θα το κάνω, γιατί έχω πολλά προσχέδια για μυθιστορήματα και διηγήματα στο κεφάλι μου για τα επόμενα χρόνια.
Μια Κουβανή ακαδημαϊκός, μιλώντας μου για το έργο σας, δήλωσε ότι δεν συνιστά λογοτεχνία. Να συμπληρώσω ότι ο ίδιος άνθρωπος δήλωσε «φοβάμαι να διασχίσω τη συνοικία Σέντρο Αβάνα το βράδυ». Εγώ που έζησα έστω για 10 μέρες στη γειτονιά αυτή δεν ένιωσα κανένα φόβο. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η Κούβα έχει (μια) μακρά παράδοση στη «λόγια» λογοτεχνία, όπως τα έργα του Λεσάμα και του Καρπεντιέρ. Η εν λόγω καθηγήτρια διαπράττει ένα σοβαρό σφάλμα αναγωγισμού και επαρχιωτισμού που δεν συνάδει με την ιδιότητα του καθηγητή. Στην Κούβα τα βιβλία μου είναι σχεδόν άγνωστα κι έτσι το πιθανότερο είναι ότι αυτή η κυρία στο είπε αυτό μόνο και μόνο για να πει κάτι. Όπως και να 'χει, ίσως πάθει καρδιακή προσβολή όταν διαβάσει το Βασιλιά της Αβάνας. Ο εκδοτικός οίκος της Ένωσης Συγγραφέων της Κούβας ετοιμάζει την έκδοση. Πρόσφατα τους έστειλα τη φωτογραφία του εξώφυλλου (δική μου) και είναι έτοιμο για το τυπογραφείο. Ευτυχώς, υπάρχουν Κουβανοί μελετητές που στηρίζουν το έργο μου, το οποίο παρεμπιπτόντως μελετάται σε περισσότερα από 50 πανεπιστήμια των ΗΠΑ, ενώ στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας... βλέπεις ποια άποψη επικρατεί. Έχω όμως υπομονή, τα βιβλία μου γίνονται όλο και πιο γνωστά στη χώρα μου, όχι μόνο στο εξωτερικό.
σχόλια