'Ηταν σκηνοθετημένο το ρεπορτάζ που βραβεύτηκε από το World Press Photo ;
Η μαύρη πόλη - η σκοτεινή καρδιά της Ευρώπης είναι ο τίτλος που έδωσε στο ρεπορτάζ του για τη βελγική πόλη Σαρλερουά ο ιταλός φωτογράφος Giovanni Troilo. 'Ελαβε γι' αυτή τη σειρά το πρώτο βραβείο του World Press Photo 2015 στην κατηγορία "Contemporary Issues", ένα βραβείο που σήμερα αμφισβητείται όχι μόνο από κατοίκους της πόλης που κατηγορούν τον Giovanni Troilo ότι έδωσε μία κακόπιστη και ψευδή εικόνα της πόλης τους, αλλά κι από πολλούς φωτογράφους που κρίνουν ότι πρόδωσε το πνεύμα της φωτοδημοσιογραφίας.
"Σήμερα, η κοινωνική δυσφορία κατακλύζει τη ζωή των κατοίκων [του Σαρλερουά]. Οι δρόμοι που ήταν παλιότερα καθαροί και ανθισμένοι, είναι σήμερα εγκαταλελειμμένοι και σε κακή κατάσταση. Τα εργοστάσια κλείνουν και η βλάστηση ανακτά τα δικαιωματά της στις παλιές βιομηχανικές συνοικίες. Μία διεστραμμένη και αρρωστημένη σεξουαλικότητα, το φυλετικό μίσος, μία νευρωτική παχυσαρκία, η κατάχρηση αγχολυτικών μοιάζουν να είναι ο μόνος δρόμος για να ξεπεραστεί η ενδημική αυτή δυσφορία (Giovanni Troilo).
"Κυρία Προέδρε της επιτροπής, Κύριε Διευθυντή, δεν είμαι οπωσδήποτε ένας ειδικός στη φωτογραφία. Αλλά ξέρω ότι στη δημοσιογραφία, όπως και στη φωτογραφία, είναι απαραίτητο και επιβεβλημένο να δίνει κανείς στο θέμα του έναν άξονα. Ωστόσο, το να κρύβεις κάποια δεδομένα κάνοντας χρήση μιας αυθαίρετης και παραμορφωμένης πληροφόρησης, και το να κακοποιείς την πραγματικότητα προσφεύγοντας στην σκηνοθεσία, είναι oτιδήποτε εκτός από φωτοδημοσιογραφία. Τουλάχιστον, δεν πρόκειται για την ποιοτική φωτοδημοσιογραφία που συνηθίζετε να επιβραβεύετε" (Paul Magnette, δήμαρχος του Σαρλερουά).
Πόσο ρετούς επιτρέπεται και πόση σκηνοθεσία στις φωτογραφίες που διαγωνίζονται για τα βραβεία του World Press Photo ; Μέχρι τώρα, ελάχιστα εώς καθόλου. Με τη βοήθεια ενός ειδικού λογισμικού, η κριτική επιτροπή έχει πλέον τη δυνατότητα να ανακαλύπτει τις ρετουσαρισμένες φωτογραφίες και να τις αποκλείει (20% των συμμετοχών φέτος). Yπάρχουν όμως και κάποιες περίπτωσεις, όπως αυτή της "κινηματογραφικής" φωτογραφίας που τράβηξε ο σουηδός φωτογράφος Paul Hansen το 2012 στην κηδεία δύο παιδιών στη Λωρίδα της Γάζας, όπου τα πράγματα δεν είναι τόσο ευδιάκριτα και οι κρίσεις τόσο εύκολες και ξεκάθαρες. Αλλά και το φωτορεπορτάζ το ίδιο αλλάζει συνεχώς τον τρόπο αφηγησής του και εξελίσσεται, ενσωματώνοντας το πορτρέτο, την αναπαράσταση και τη σκηνοθεσία.
Απαντώντας στον δήμαρχο και στους επικριτές του, το World Press Photo επιβεβαίωσε ότι τάσσεται κατά των σκηνοθετημένων φωτογραφιών, υπογραμμίζοντας ένα θέμα αρχής που κατά τη γνώμη του δεν καταστρατηγεί το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, ώστε να υπάρχει λόγος να αφαιρεθεί το βραβείο. Ο ίδιος ο Giovanni Troilo, που δήλωσε έκπληκτος για τις μομφές που του απευθύνθηκαν, διευκρίνησε πως το έργο του απεικονίζει πράγματα που είδε, που γνωρίζει, που ξέρει ότι υπάρχουν, έστω κιαν χρειάστηκε να βάλει δίπλα σε μη σκηνοθετημένες φωτογραφίες - η ηλικιωμένη γυναίκα στο γηροκομείο, η έφοδος των ΜΑΤ - κάποιες άλλες πιο κατασκευασμένες (στο αυτοκίνητο, πρόκειται για αληθινό σεξ, αλλά με τη συμβολή ενός ξαδέρφου του).
Μ' αυτήν την απόφαση, το World Press Photo "έσπασε το ταμπού της σκηνοθεσίας", αποφάνθηκε η Monde. Με ένα ακόμη δριμύτερο σχόλιο, ο Jean-François Leroy, διευθυντής του Φεστιβάλ Visa pour l'image, εκτιμάει πως ο διεθνής φωτογραφικός θεσμός "πυροβόλησε το ίδιο του το πόδι και πως έχασε έτσι κάθε αξιοπιστία."
σχόλια