Βενετία
Η ιστορία μιας συγκλονιστικής πόλης από την πένα ενός συγκλονιστικού προσώπου: της Jan Morris.
Ένα κλασικό βιβλίο της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας κυκλοφορεί σε αναθεωρημένη έκδοση: πρόκειται για τη Βενετία της Jan Morris.«Τα επουσιώδη αυτής της τρίτης έκδοσης -στοιχεία και αριθμοί-έχουν ξανατροποποιηθεί. Τα ουσιώδη -το πνεύμα, η αίσθηση, το όνειρο- έχουν μείνει όπως ήσαν», σημειώνει η ίδια στον πρόλογο του βιβλίου. Η Jan Morris πρωτογνώρισε τη Βενετία ως αξιωματικός του αγγλικού στρατού στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (η συγγραφέας ονομαζόταν James Morris και υποβλήθηκε σε επέμβαση αλλαγής φύλου το 1972), ενώ μετά επέστρεψε στη Βενετία για δυο χρόνια ως ανταποκριτής αγγλικής εφημερίδας. Το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1960 και είναι ένα μείγμα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, ιστορίας της πόλης, αυτοβιογραφίας και οδηγού. Η Morris δίνει ένα ξεκάθαρο διάγραμμα της ιστορίας της πόλης (από την ανάδειξή της σε θαλασσοκράτειρα δύναμη έως τη σημερινή της μεταμόρφωση), πάντα όμως διανθισμένο με τις προσωπικές της ιστορίες: η αρχιτεκτονική της πόλης, οι Βενετσιάνοι και οι κοινότητές τους, ο πολιτισμός τους και η δομή της βενετσιάνικης κοινωνίας ζωντανεύουν όλο λυρισμό και λεπτή ειρωνεία. «Τελικά αποδεικνύεται», σημειώνει στον πρόλογο η Morris, «πως το βιβλίο μου δεν είναι η αντικειμενική ανταπόκριση, όπως την είχα συλλάβει αρχικά. Είναι μια λίαν υποκειμενική, ρομαντική, ιμπρεσιονιστική εικόνα ενός βιώματος μάλλον παρά μιας πόλης». Η συγγραφέας είναι γνωστή για τα πορτρέτα των πόλεων που έχει κάνει: έχει γράψει, μεταξύ άλλων, για την Οξφόρδη, τη Βενετία, τη Νέα Υόρκη και την Τεργέστη - το βιβλίο κυκλοφορεί και στα ελληνικά με τον τίτλο Τεργέστη. H έννοια του πουθενά. Αξίζει να σημειωθεί πως στο επίμετρο του βιβλίου -το οποίο έχει μεταφράσει ο εξαιρετικός Άρης Μπερλής- παρατίθενται ποιήματα των Καρυωτάκη, Καρβούνη και Μαλακάση με θέμα τη Βενετία.
Jan Morris: Bενετία, μτφρ. Άρης Μπερλής, εκδόσεις Πάπυρος
Δ.Τ.
Σεξουαλική ταπείνωση
Ο Φίλιπ Ροθ καταπιάνεται με τις σεξουαλικές φαντασιώσεις της μέσης ηλικίας.
Η «Ταπείνωση», το προτελευταίο βιβλίο του ιερού τέρατος της αμερικάνικης λογοτεχνίας Φίλιπ Ροθ, δίχασε το κοινό, κυρίως με την έντονη σεξουαλική του ωμότητα. Στο βιβλίο, ο Σάιμον Αξλερ, ένας 65χρονος ξεπεσμένος ηθοποιός ανακαλύπτει ότι δεν μπορεί να παίξει πια - ότι έχει αποτύχει ως ηθοποιός. Η σύζυγός του τον εγκαταλείπει και ο ίδιος βρίσκεται στη δίνη μιας υπαρξιακής κρίσης. Στην κρίσιμη αυτή στιγμή, στη ζωή του εμφανίζεται η Πεγκίην, μια σαραντάχρονη γυναίκα με την οποία ο Άξλερ αρχίζει να πειραματίζεται όλο και πιο τολμηρά. Αντί όμως ο δεσμός τους να λειτουργήσει λυτρωτικά, τον οδηγεί σε ένα ακόμα πιο ζοφερό παρόν. Το σεξ στο βιβλίο περιγράφεται χωρίς κανένα συναισθηματισμό - ωμό, ζωώδες και κυρίως ανατριχιαστικά ειλικρινές. Είναι, δε, σχεδόν ειρωνικό το πώς η απόλυτη γεροντική φαντασίωση της νεότερης γυναίκας, αντί να επιβραβεύει τον ήρωα, γίνεται τελικά και ο εφιάλτης του.
Φιλιπ Ροθ: H ταπείνωση, μτφρ. Κατερίνα Σχινά εκδοσεις Πόλις
Δ.Τ.
Γυναίκες παντού
Δεκαέξι μικρά και πολύ μικρά διηγήματα έχει γράψει ο Μιχάλης Γκανάς. Δεκαέξι ιστορίες με πρωταγωνίστριες γυναίκες - ιστορίες ιδωμένες πότε με ρεαλισμό, πότε με χιούμορ, πότε με τρυφερότητα. Ο Μιχάλης Γκανάς είναι γνωστός κυρίως ως ποιητής και στιχουργός (το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Παραλογή και το 2009 με το Βραβείο Καβάφη). Στο βιβλίο πρωταγωνιστούν γυναίκες όλων των ειδών: ανάμεσά τους μια υπέργηρη κυρία με σκυλάκι, μια καθαρίστρια που ευχαριστιέται να πίνει τον καφέ της μπροστά σε έναν πίνακα, μια άγνωστη που περπατά στο απέναντι πεζοδρόμιο, μια κυρία που εξομολογείται κατά λάθος τα μυστικά της σε έναν άγνωστο από το τηλέφωνο. Το βιβλίο είναι απολαυστικό - οι ιστορίες μικρές και λιτές στην περιγραφή, ενώ τα πορτρέτα των πρωταγωνιστριών σκιαγραφούνται με ευαισθησία και τρυφερότητα
Μιχάλης Γκανάς: Γυναικών μικρές και πολύ μικρές ιστορίες, εκδόσεις Μελάνι,
Δ.Τ.
Εργαστήριο δολοφόνων
Το Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν της Λάιονελ Σράιβερ είναι το απόλυτο ψυχογράφημα της σύγχρονης γυναίκας στη βρετανική κοινωνία.
Σε μια πρόσφατη έρευνα που έκανε το βιβλιοπωλείο Waterstones στη Βρετανία για να βρεθεί ποιο από τα δεκαπέντε βιβλία που έχουν κερδίσει μέχρι τώρα το βραβείο Orange είναι το πιο δημοφιλές, νικητής ήταν το βιβλίο Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν της Λάιονελ Σράιβερ. Κέρδισε το (πολύ δημοφιλές) βραβείο Orange το 2005, έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και προκάλεσε θύελλα συζητήσεων. Πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι η Ίβα Κατσαντουριάν, της οποίας την ιστορία μαθαίνουμε μέσα από γράμματα που στέλνει στον σύζυγό της Φράνκλιν. Ο ευτυχισμένος της γάμος, τα μπερδεμένα της συναισθήματα όταν μένει έγκυος στον γιο της Κέβιν, η αδιαφορία που νιώθει όταν τον πρωτοκρατάει (δεν είναι τυχαίο ότι ο «New York Observer» χαρακτήρισε το βιβλίο «αντεργκράουντ φεμινιστική επιτυχία) και η έντονη αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με τον Κέβιν που, μεγαλώνοντας, μοιάζει να γίνεται όλο και πιο κακός μέχρι που πριν φτάσει τα 16α γενέθλια του δολοφονεί εφτά συμμαθητές του και μια καθηγήτρια. Το βιβλίο άγγιξε χιλιάδες αναγνώστες, ειδικά μετά την δολοφονική επίθεση στο Columbine το 1999. Να σημειώσουμε ότι το βιβλίο μεταφέρεται στον κινηματογράφο με πρωταγωνίστρια τη βραβευμένη με Όσκαρ Tilda Swinton και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2011.
Λάιονελ Σραιβερ: Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν, μτφρ. Γωγώ Αρβανίτη, εκδόσεις Μεταίχμιο
Δ.Τ.
«Χωρίς ρεύμα δεν υπάρχει πολιτισμός»
Αυτή η φράση αποτυπώνει την τελολογική Χρονιά της Ερήμου του Pedro Mairal.
«Η κόλαση που ζωγραφίζει ο Πέδρο Μαϊράλ -δύσοσμη, τερατώδης, παράξενη- είναι αντάξια εκείνης του Ιερώνυμου Μπος», έγραψε η «Le Figaro Litteraire» για τη Χρονιά της Ερήμου. Το βιβλίο, εξάλλου, μοιάζει άκρως επίκαιρο, μιας και πρόκειται για αλληγορία σχετικά με την πολιτική κρίση μιας χώρας με την οποία μας συγκρίνουν όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό, της Αργεντινής. Μια μέρα, μια κοσμοχαλασιά ερημώνει όλες τις πόλεις και διαλύει κάθε ίχνος πολιτισμού. Οι άνθρωποι κλείνονται στο σπίτι τους κι όσα κτίρια έχουν μείνει ακόμα όρθια γίνονται φρούρια, ενώ η τροφή διανέμεται σε συσσίτια. Από τη μια μέρα στην άλλη, το ηλεκτρικό κόβεται, οι υπολογιστές αντικαθιστώνται από γραφομηχανές, οι εκπομπές στην τηλεόραση προβάλλονται με διακοπές. Η Μαρία Βαλντές Νέιλαν, η ηρωίδα αυτού του βιβλίου, ψάχνει τον δρόμο της μέσα στο χάος της καταστροφής και σταδιακά πέφτει όλο και πιο χαμηλά - από γραμματέας καταλήγει πόρνη που διαπράττει φόνο. Πρόκειται για ένα βιβλίο που μιλάει για την κατάντια της ίδιας την ανθρωπότητας.
Pedro Mairal: Η χρονιά της Ερήμου, μτφρ. Βασιλική Κνήτου, εκδόσεις Πόλις
Δ.Τ.
Έρωτες στα χρόνια της λέπρας
Η Γαλάτεια Καζαντζάκη αναδεικνύει το 1914 το ζήτημα της λέπρας μέσα από μια ερωτική ιστορία.
Τη νουβέλα Άρρωστη Πολιτεία που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1914 την υπέγραφε η Γαλάτεια Καζαντζάκη με το ψευδώνυμο Πετρούλα Ψηλορείτη και είναι η πρώτη φορά που στην ελληνική λογοτεχνία του 20ού αιώνα αναδεικνύεται το θέμα της λέπρας μέσα από μια ερωτική ιστορία. Η πλοκή της νουβέλας ακολουθεί τα αντικρουόμενα συναισθήματα και τις σκέψεις που γεννούν στην ηρωίδα τόσο η αρρώστια και ο υποχρεωτικός εγκλεισμός στο νησί των λεπρών, όσο και ο έρωτας που γνωρίζει στο πρόσωπο ενός δασκάλου. Η πρωταγωνίστρια, μια υπερήφανη κοπέλα, διχάζεται ανάμεσα στην απελπισία, στη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει σωτηρία και στη χαρά του έρωτα που συνάντησε αναπάντεχα στην «πολιτεία των λεπρών». Πρόκειται για μια σπουδή στην ψυχολογία του ανθρώπου που χάνει ξαφνικά την ελευθερία του, εξαιτίας μιας ανίατης αρρώστιας, αλλά και μια τοιχογραφία της φοβερής Σπιναλόγκας.
Η νέα έκδοση των Ελληνικών Γραμμάτων βγάζει από τη λήθη το ρομάντζο της Γαλάτειας Καζαντζάκη, πλαισιωμένο από μια εκτενή μελέτη (επίμετρο) της Κέλης Δασκαλά που διδάσκει στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Γαλάτεια Καζαντζάκη: Η άρρωστη πολιτεία, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
M.Η.
Το παιδί στην Αρχαία Ελλάδα
Η Ελένη Λαδιά περιγράφει τη ζωή των παιδιών μέσα από τις γιορτές και τα μυστήρια της αρχαίας Ελλάδας.
Στο βιβλίο της Οι Έλληνες παίδες στην Ελλάδα, η Ελένη Λαδιά, λογοτέχνης με σπουδές στην Αρχαιολογία και τη Θεολογία, προσπαθεί να καλύψει όλες τις πτυχές που αφορούν το παιδί στην ελληνική αρχαιότητα. Το κεφάλαιο για τους θεούς περιλαμβάνει ιστορίες σχετικά με την παιδική τους ηλικία. Το ίδιο συμβαίνει και με την παιδική ηλικία των ηρώων. Περιγράφει ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπως του παράξενου Τελεσφόρου, του Αρποκράτη, του Αλεξανδρινό αγοριού, του Αρχέμορου, του παιδιού του θανάτου κ.ά. Αναφέρεται, επίσης, η σχέση των παιδιών με τα φίδια. Στο κεφάλαιο «Τα παιδιά των μυστηρίων» εξετάζονται ο Διόνυσος Ζαγρεύς, το κερασφόρο παιδί, ο Καδμίλος, ο παις των Καβείρων, και ο Ίακχος, το παιδί των Ελευσινίων Μυστηρίων. Στο κεφάλαιο για τις γιορτές περιγράφονται τα παιδιά στα Αρρηφόρια, στις εορτές της Αρτέμιδος, στις Γυμνοπαιδιές, καθώς και η συμμετοχή τους στα Ανθεστήρια, τα Ηράκλεια του Κυνοσάργους, τα Αγραύλια και τα Αμφιδρόμια. Τέλος, στα κεφάλαια για την παιδεία καθώς και για την παιδεραστία τα ίδια τα κείμενα μιλούν για το θέμα.
Ελένη Λαδιά: Οι Έλληνες παίδες στην αρχαιότητα, εκδόσεις Gema
Μ.Η.
Ο ερωτευμένος Λόρδος
Η Ιρλανδέζα Έντνα Ο' Μπράιεν καταγράφει την ερωτική ζωή του λόρδου Βύρωνα.
Λίγοι ποιητές απασχόλησαν τη φαντασία του κοινού όσο ο Λόρδος Βύρωνας. Μόνο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έχουν γραφτεί τρεις ογκώδεις βιογραφίες του - οι επαναστατικές του τάσεις ως αρχηγού των Καρμπονάρι στην Ιταλία και μετά η βοήθειά του στον ελληνικό αγώνα της απελευθέρωσης μοιάζουν από μόνες τους δυο πράξεις γεμάτες ρομάντζο και επαναστατικότητα. Αλλά είναι οι σχέσεις του με άντρες και γυναίκες που έχουν όλα αυτά τα χρόνια αιχμαλωτίσει τη φαντασία του κοινού και συνεισφέρει στην εικόνα του λόρδου Βύρωνα ως «τρελού κακού και επικίνδυνου», όπως τον αποκάλεσε η παντρεμένη ερωμένη του Lady Caroline Lamb. Αυτό ακριβώς είναι και το θέμα του βιβλίου της Έντνα Ο' Μπράιεν: η βιογραφία της επικεντρώνεται στις σχέσεις του Μπάιρον με τις γυναίκες. Αφηγηματικός πυρήνας του βιβλίου είναι φυσικά η σχέση του με την ετεροθαλή αδερφή του Augusta Leigh - μια σχέση που σόκαρε τη συντηρητική Αγγλία της εποχής. Να σημειώσουμε ότι η συγγραφέας Έντνα Ο' Μπράιεν είναι μια από τις πιο δημοφιλείς συγγραφείς της Ιρλανδίας.
Έντνα Ο Μπράιαν: Λορδος Μπάιρον, Οι έρωτές του, μτφρ. Σοφία Σκουλικάρη, εκδόσεις Μεταίχμιο
Δ.Τ.
Έγκλημα στην Πρωσία
Το ζεύγος Γκρεγκόριο και ο ήρωάς τους, Χάνο Σιφένιις, ταξιδεύουν στο παρελθόν και στην Πρωσία, δημιουργώντας την εικόνα ενός serial killer εποχής.
Ως Μάικλ Γκρεγκόριο συνυπογράφει το ζεύγος Μάικλ Τζέικομπς και Ντανιέλα ντε Γκρεγκόριο, οι οποίοι είναι παντρεμένοι 27 χρόνια. Η Ντανιέλα διδάσκει Φιλοσοφία και ο Μάικλ Αγγλικά και Ιστορία της Φωτογραφίας. Η Όψη του σκότους είναι το νέο τους ιστορικό-αστυνομικό μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή τον εισαγγελέα Χάνο Στιφένιις (για άλλη μια φορά μετά το περσινό Μέρες Εξιλέωσης), που διαδραματίζεται στην Πρωσία του 19ου αιώνα, την εποχή της κατάκτησής της από το Ναπολέοντα. Καλοκαίρι του 1808. Στις αρχές της Βαλτικής, ο Ναπολέων λεηλατεί τα αποθέματα της Πρωσίας σε κεχριμπάρι, για να χρηματοδοτήσει την εκστρατεία του στην Ισπανία. Ξαφνικά, όμως, οι γυναίκες που μαζεύουν τον συγκεκριμένο θησαυρό αρχίζουν η μία μετά την άλλη να εξαφανίζονται ή να βρίσκονται δολοφονημένες. Οι Γάλλοι καλούν για άλλη μια φορά τον Χάνο Σιφένιις για να διαλευκάνει την πιο παράξενη υπόθεση της μέχρι τώρα καριέρας του, καθώς θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις πιο σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης φύσης. Ένας παράφρων επιστήμονας που επιθυμεί να συγκροτηθεί ο «απόλυτος στρατός» δολοφονεί γυναίκες με σκοπό να δημιουργήσει το «τέλειο μοντέλο» που θα κυοφορήσει το τέλειο έμβρυο, για να εκπληρώσει τον παρανοϊκό σκοπό του.
Ένα συναρπαστικό θρίλερ που μας μεταφέρει σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη μεταμορφώνεται, σε μια εποχή επώδυνα μεταβατική, σε έναν κόσμο αστάθειας και αναζητήσεων, όπου τίποτα δεν είναι όπως δείχνει.
Μάικλ Γκρεγκόριο: Η όψη του σκότους, μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
Μ.Η.
Ξενοδοχείο συγγραφέων
Ο Έντμουντ Ουάιτ τοποθετεί τον Στίβεν Κρέιν σε ένα παγωμένο κάστρο και όχι σ' ένα ονειρικό Hotel de Dream.
Τόπος: ένα παλιό κάστρο στο παγωμένο και γεμάτο υγρασία Σάσεξ. Ήρωες ο νεότατος αλλά φυματικός παγκόσμιου φήμης συγγραφέας, Στίβεν Κρέιν (πραγματικό πρόσωπο), και η σύζυγός του Κόρα. Ο ένας άρρωστος και η άλλη ιδιοκτήτρια του μεγαλύτερου πορνείου στη Φλόριντα, του Hotel de Dream, βρίσκονται σε μια έρημη τοποθεσία με στόχο να ξεφύγουν από τα εγκόσμια. Καταχρεωμένοι, συναντούν μεγάλα πνεύματα, όπως ο Χένρυ Τζέιμς και ο Τζόζεφ Κόνραντ, και ονειρεύονται μια ζωή μακριά από τη φυματίωση, το κακό παρελθόν και τα χρέη. Όλα αυτά ευνοούν τη συσσωρευμένη τραγωδία του ζευγαριού, μέχρι τη στιγμή που ο Κρέιν ξεκινά να υπαγορεύει το καινούργιο και παράξενο μυθιστόρημά του. Ο Έντμουντ Ουάιτ χαρακτηρίζεται από τους κριτικούς ως ένας από τους τελευταίους μάστορες της Αγγλικής Φιλολογίας. Η ενασχόλησή του με την περίπτωση του Κρέιν είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα που ναι μεν εξετάζει τα ανθρώπινα πάθη αλλά και φέρνει τον συγγραφέα αντιμέτωπο με το επάγγελμα και τον εαυτό του.
Έντμουντ Ουάιτ, Hotel de Dream, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδόσεις Πατάκη
Σ.Δ.
Το μακρύ ταξίδι των Ποντίων
Οι αναμνήσεις μιας νύχτας «που γύρισε ο χρόνος» φέρνουν στο μυαλό της Νοέλ Μπάξερ τον εκπατρισμό ενός ολόκληρου λαού.
Η ανάγκη για μια καινούργια αρχή αναγκάζει τη Σουλτάνα να γυρίσει πίσω τον χρόνο μέσα σε μια νύχτα. Με οδηγό το παρόν μεταβαίνει σε ανθρώπους, γεγονότα, μνήμες, συναισθήματα, ιστορικές περιόδους, ξεκινώντας από το Κουρουτζού, ένα προσφυγικό χωριό της Καβάλας, όπου μεγάλωσε, και από την θύμηση της γιαγιάς της. Έχοντας στις αποσκευές της το συναισθηματικό βάρος του εκτοπισμού των δικών της από τον Πόντο αλλά και ένα οικογενειακό μυστικό που την κρατά αιχμάλωτη στο παρελθόν, ταξιδεύει με συντροφιά τις αναμνήσεις που αναμοχλεύει ένα έγκλημα στη σύγχρονη Αθήνα. Συνταξιδιώτης της ο αναγνώστης, που παρακολουθεί την πορεία μιας γυναίκας μέσα στην ιστορία ενός λαού που κρατάει τη μνήμη της χαμένης πατρίδας του αλλά και τη δυναμική της προσπάθεια να χαράξει τη δική της πορεία μέσα από αναρίθμητες αντιξοότητες. Κι όλα αυτά, με την ελπίδα ότι το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα θα διαδεχτεί μια λαμπρή αυγή.
Νοέλ Μπάξερ: Η νύχτα που γύρισε ο χρόνος, εκδόσεις Ψυχογιός
Μ.Δ.
Ο Nostos τριών γυναικών
Η Έφη Βενιανάκη γράφει για τρεις γυναίκες σε Τρεις ωκεανούς και μια θάλασσα.
Μέσα στη δεκαετία του '60, τρεις γυναίκες, τρεις γενιές ταξιδεύουν σ' ένα υπερωκεάνιο, το Nostos, προσπαθώντας να ενώσουν δυο πατρίδες, διασχίζοντας τρεις ωκεανούς και μια θάλασσα. Αυτά που αφήνουν πίσω τους είναι πολλά. Στην εκπνοή του αιώνα οι εκκρεμότητες με το παρελθόν επανέρχονται και ζητούν επιτακτικά τη λύση τους. Το κοριτσάκι που τότε έπαιζε στο κατάστρωμα του υπερωκεάνιου τώρα, έχοντας πάρει την απόφαση να εγκατασταθεί στην πατρίδα του, θα βρεθεί αντιμέτωπο με ανοιχτούς λογαριασμούς που βασανίζουν την οικογένειά της. Μπροστά της θα ξετυλιχθεί το νήμα που ενώνει τη ζωή συγγενών της και θα ολοκληρωθούν κύκλοι που ως τότε έμεναν ανοιχτοί. Τρεις γυναίκες ενωμένες με δεσμούς αδιάσπαστους ακολουθούν τον φαύλο κύκλο της ζωής και γίνονται μάρτυρες στους σημαντικότερους σταθμούς του: τη γέννηση, τον θάνατο, τη φιλία, τον έρωτα, την εγκατάλειψη. Και οι τρεις τους θα ανακαλύψουν, ανασυστήνοντας μέσα από τις στάχτες του παρελθόντος το παρόν, πως η πιο γλυκιά πατρίδα είναι η καρδιά.
Έφη Βενιανάκη: Τρεις ωκεανοί και μια θάλασσα, εκδόσεις Ψυχογιός.
Μ.Δ.
Από την Ερμούπολη στην Αλεξάνδρεια
Η Φανή Πανταζή γράφει για τους αισθηματικούς κορσάρους της Σύρας και της Αλεξάνδρειας.
Το μυθιστόρημα Ο Κουρσάρος της καρδιάς μου είναι το δεύτερο συγγραφικό πόνημα της Φανής Πανταζή, που για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική μετάφραση (το πρώτο ήταν το Κυνήγι της αλεπούς, που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Ωκεανίδα). Πρόκειται για την πραγματική ιστορία μιας Συριανής καλλονής που βρέθηκε από τα αρχοντικά της Ερμούπολης στο χαρέμι του πασά. Ο άντρας της, όμως, που ήταν καπετάνιος, οργάνωσε μια μυθιστορηματική απόδραση και, τελικά, η οικογένεια κατέφυγε στην Αλεξάνδρεια, όπου η ιστορία συνεχίζεται με τις περιπέτειες της δεύτερης γενιάς. Η ίδια η συγγραφέας λέει σχετικά: «"Μοιάζει με μυθιστόρημα!" σκεφτόμουν κάθε φορά που άκουγα από τη γιαγιά μου την ιστορία της Ασημίνας, της πεντάμορφης προ-προ-προ-γιαγιάς μου από τη Σύρα. Μια ιστορία που ξεκινάει γύρω στο 1850 από το νησί, ξετυλίγεται στην Πόλη, στο χαρέμι του σουλτάνου, και μετά στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια, όπου προκόβει η δεύτερη γενιά, για να καταλήξει στην Αθήνα, λίγο πριν από τη χαραυγή του εικοστού αιώνα .Ο βασικός κορμός της αφήγησης στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα, όσο απίστευτα κι αν φαίνονται σήμερα. Ειδικά η απαγωγή της Ασημίνας από τους πειρατές, η παραμονή της στο χαρέμι του σουλτάνου, η περιπετειώδης απελευθέρωσή της από τον άντρα της και η εγκατάστασή τους στην Αλεξάνδρεια είναι πέρα για πέρα αληθινά - γι' αυτό, άλλωστε, διασώθηκαν από στόμα σε στόμα. Τα υπόλοιπα, όπως ήταν φυσικό, χρειάστηκε να συμπληρωθούν από τη φαντασία».
Φανή Πανταζή: Ο κουρσάρος της καρδιάς μου, εκδόσεις Ωκεανίδα
Μ.Κ.
Το πάνθεον των φιλοσόφων
Ο Αλαίν Μπαντιού αποτίνει φόρο τιμής στους δασκάλους του.
Ο Αλαίν Μπαντιού, γεννηθείς στο Μαρόκο το 1937, είναι δύσκολο να ταξινομηθεί ως συγγραφέας, αφού ξεκίνησε από τη λογοτεχνία για να αφοσιωθεί στη συνέχεια στη λογική και τη φιλοσοφία. Ως φιλόσοφος ανέπτυξε ζωηρό ενδιαφέρον για τα μαθηματικά και την τυπική λογική. Το βιβλίο του Μικρό φορητό πάνθεον είναι ένας φόρος τιμής στους εκλιπόντες φιλοσόφους των τελευταίων δεκαετιών.
«Κάπου γύρω στα 1965, όσοι ήσαν μεταξύ είκοσι και τριάντα χρόνων γνώρισαν έναν εξαίρετο αριθμό δασκάλων στο πεδίο της Φιλοσοφίας. Οι παλαιοί όπως ο Σαρτρ, ο Λακάν ή ο Κανγκιλέμ, ήσαν ακόμα σε πλήρη δραστηριότητα - κάποιοι άλλοι που ήσαν λίγο νεότεροι, όπως ο Αλτουσέρ, ανέπτυξαν το έργο τους, ενώ μια ολόκληρη γενιά -οι Ντελέζ, Φουκώ, Ντεριντά- εισέρχονταν στην αρένα. Όλοι αυτοί οι δάσκαλοι σήμερα είναι νεκροί. Πιστεύω ότι είναι σωστό να συγκεντρώσω εδώ τις αναλύσεις και τις αποτίσεις φόρου τιμής που αφιέρωσα -για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάθε φορά που εξέλιπαν- σε εκείνους που τους οφείλω τη σημασία, πάντοτε ανθρώπινη αλλά εξίσου αρχοντική και μαχητική, της λέξης "φιλοσοφία". Οι σχέσεις που είχα με αυτούς τους κεφαλαιώδεις συγκαιρινούς μας δεν ήσαν πάντοτε απλές και γαλήνιες: η Φιλοσοφία, όπως λέει ο Καντ, είναι πεδίο μάχης».
Αλαίν Μπαντιού, Μικρό φορητό πάνθεον, μτφρ. Βαγγέλης Μπιτσιώρης, εκδόσεις Άγρα
Μ.Κ.
Ο μεγαλύτερος των φιλοσόφων
Ο Ρόμπιν Γουότερφιλντ δίνει μια άλλη οπτική για τη ζωή και τον θάνατο του Σωκράτη.
Ο Σωκράτης είναι μια προσωπικότητα που έχει σφραγίσει την ιστορία της φιλοσοφίας παγκοσμίως, και όχι μόνο. Η δίκη και η επακόλουθη καταδίκη του σε θάνατο έχουν σηματοδοτήσει μια εποχή κι έχουν τροφοδοτήσει σχόλια και έργα λόγου και τέχνης, που σε ένα μεγάλο ποσοστό υποστηρίζουν πως πάνω σε μια έξαρση αφροσύνης, η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία καταδίκασε σε θάνατο έναν αριστοκράτη. Το κατηγορητήριο, εκτός από ασεβή προς τους θεούς και διαφθορέα των νέων, τον χαρακτήριζε και ως ελιτιστή που περιβαλλόταν από πολιτικά ανεπιθύμητους ανθρώπους. Ο συγγραφέας Ρόμπιν Γουότερφιλντ αποδεικνύει πως αυτές οι κατηγορίες ήταν σε μεγάλο ποσοστό βάσιμες. Η δίκη έγινε σε μια ταραγμένη εποχή, που στα χαρακτηριστικά της μετρούσε έναν καταστροφικό πόλεμο και σαρωτικές κοινωνικές αλλαγές. Ακριβώς γι' αυτό τον λόγο, το βιβλίο Σωκράτης: Η ζωή του, ο θάνατός του διερευνά τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, φωτίζοντας με έγκυρο τρόπο ορισμένες ενδιαφέρουσες πλευρές της.
Ρόμπιν Γουότερφιλντ: Σωκράτης - Η ζωή του, ο θάνατός του, μτφρ. Θεοδώρα Δαρβίρη, εκδόσεις Ψυχογιός.
Μ.Δ.
Το μυστήριο του Στραντιβάριους
Ο Ι. Μπίτζι πλέκει ένα θρησκευτικό μυστήριο γύρω από τον διάσημο κατασκευαστή βιολιών.
Ο συγγραφέας Ι. Μπίτζι συνδυάζει το πάθος του την ιστορία με τη θεολογία και μας παραδίδει ένα βιβλίο μυστηρίου του οποίου η υπόθεση κινείται μεταξύ 17ου αιώνα και 21ου. Το 1683, ο διασημότερος κατασκευαστής μουσικών οργάνων και ιδίως βιολιών, Αντόνιους Στραντιβάριους, δέχεται υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας επίσκεψη από υψηλά ιστάμενο πρόσωπο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μια νύχτα στην Κρεμόνα, κατά την οποία του ανατίθεται η κατασκευή δώδεκα έγχορδων οργάνων. Στη Μαδρίτη του 2003 ο επιθεωρητής Ερέρο ερευνά τη δολοφονία ενός πάμπλουτου Έλληνα εφοπλιστή. Στο μεταξύ, σημαίνει συναγερμός στις αστυνομικές Αρχές της Γενεύης εξαιτίας μιας διάρρηξης αδιαφανούς αιτιολογίας. Ποιο είναι το συνεκτικό στοιχείο μεταξύ αυτών των σύγχρονων γεγονότων και της αποστολής που ανέλαβε ο Στραντιβάριους αιώνες πριν; Η Κρεμόνα, η Γενεύη, αλλά και η Βιέννη, η Ιερουσαλήμ και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αποτελούν το σκηνικό μιας απέραντης συνωμοσίας με καταιγιστική δράση και συνεχείς ανατροπές.
Ι. Μπίτζι: Τα δώδεκα Στραντιβάριους, μτφρ, Χρύσα Θ. Μπανιά, εκδόσεις Ψυχογιός
M.H.
σχόλια