- Το Φεστιβάλ Αθηνών σκίζει και φέτος. Αν και με περιορισμένο προϋπολογισμό, που εκταμιεύτηκε λίγες μέρες πριν από την έναρξή του, το Φεστιβάλ Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Λούκου, αποτέλεσε και για το καλοκαίρι του 2012 λόγο για να παραμείνουν στην Αθήνα οι φίλοι των παραστατικών τεχνών έως τη λήξη του, στα μέσα Ιουλίου. Κατόρθωμα; Χωρίς αμφιβολία. Που πιστώνεται ολόκληρο στον Γιώργο Λούκο – και ας μην έχει ανανεωθεί ακόμα επισήμως η θητεία του. Η ανησυχία εντείνεται, όχι μόνο επειδή τα ονόματα που έπεσαν στο τραπέζι ως πιθανοί διάδοχοί του δεν εμπνέουν αισιοδοξία για τη συνέχεια της αναβαθμισμένης επί Λούκου λειτουργίας του φεστιβάλ αλλά και γιατί μαρτυρούν την αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να εκτιμήσει σωστά πρόσωπα και πράγματα. Η ίδια η λειτουργία του Φεστιβάλ Αθηνών σε καιρό τόσο μεγάλης κρίσης τίθεται εν αμφιβόλω, καθώς το «βαρύ πυροβολικό της βιομηχανίας της χώρας», ο πολιτισμός, έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη του. Μας χρειάζονται θεσμοί, λένε οι πολιτικοί, που την ίδια στιγμή αδιαφορούν για τη συνέχεια των ελάχιστων που υπάρχουν.
- Στην Καλαμάτα είδαμε χορό. Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας είναι το μοναδικό φεστιβάλ της περιφέρειας που όχι μόνο δεν έπεσε θύμα της συνδυασμένης αδιαφορίας της κεντρικής πολιτικής Αρχής και της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά αποτέλεσε πόλο δημιουργίας για τη μεσσηνιακή πρωτεύουσα και έλξης για τον πολιτιστικό τουρισμό. Υπό τη σταθερή καθοδήγηση της Βίκυς Μαραγκοπούλου, παρουσίασε μέσα στα χρόνια τις περισσότερες σύγχρονες τάσεις στον χορό κι έναν σημαντικό αριθμό σπουδαίων χορογράφων και χορευτών. Παρά τον μειωμένο προϋπολογισμό για το 2012, το Φεστιβάλ της Καλαμάτας ήταν και πάλι μια γιορτή δημιουργικότητας που κινητοποίησε όλη την πόλη, με μεγάλη συμμετοχή σε παραστάσεις και (εκπαιδευτικές) δράσεις. Η συμβολή του στην εμπέδωση της σχέσης της Καλαμάτας με την τέχνη του χορού είναι μεγάλη, δίνοντας κίνητρο για την οικοδόμηση ενός καινούργιου, μοντέρνου και με υπερσύγχρονη τεχνική υποδομή Μεγάρου Χορού, που είναι σχεδόν έτοιμο – ήταν να εγκαινιαστεί το περασμένο φθινόπωρο, αλλά ακόμη περιμένει.
- Νέες ελληνικές ομάδες και σημαντικό θέατρο από το εξωτερικό στη Στέγη. Πρέπει να είναι ο μόνος οργανισμός για τις τέχνες και τα γράμματα που δεν αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Η ποιότητα του πολυσυλλεκτικού προγράμματος της Στέγης επιτρέπει να διακρίνουμε τα υψηλά κριτήρια πίσω από κάθε σκηνική πρόταση και να αισθανόμαστε ότι, παρά την κρίση, υπάρχει ένας χώρος όπου μπορείς να παρακολουθήσεις παραστάσεις θεάτρου και χορού που γεφυρώνουν την απόσταση της Αθήνας από τις άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή, η Στέγη παρέχει την πολύτιμη δυνατότητα σε Έλληνες συγγραφείς (ήδη, π.χ., έχουν γραφτεί δύο νέα θεατρικά έργα, του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη πέρσι και του Γιάννη Τσίρου φέτος, για το εφηβικό κοινό), σκηνοθέτες και ηθοποιούς να δουλέψουν με συνθήκες κρατικού θεάτρου, παρουσιάζοντας καινούργια δουλειά τους, που με λίγη υποστήριξη προς τη σωστή κατεύθυνση θα μπορούσε να παρουσιαστεί και σε θέατρα του εξωτερικού.
- Η ήσυχη επιτυχία του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη. Χωρίς συγκεκριμένους άξονες ως προς τα θεάματα και τις εκδηλώσεις που φιλοξενεί, άρα όντας ανοιχτό σε διαφορετικές τέχνες, τάσεις και πρόσωπα (αλλά και σε άνισης αξίας καλλιτεχνικά έργα), το Ίδρυμα Κακογιάννη, στα λίγα χρόνια της λειτουργίας του, έγινε ένας διακριτός προορισμός για τους φίλους του θεάτρου, που αυτή την περίοδο, λ.χ., σπεύδουν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις του 3oυ Low Budget, φτιαγμένες εκ των ενόντων από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν. Με μέσο όρο 6.000-7.000 θεατές τον μήνα, που μοιράζονται στους κατά κύριο λόγο μικρής χωρητικότητας χώρους του, αποτελεί ένα ζωντανό σημείο στην πόλη, ανοιχτό στις δημιουργικές φωνές της, που μπορεί να ελπίζει τα καλύτερα για το μέλλον.
- Ο μεγάλος Έλληνας θεατρικός συγγραφέας. Ο Δημήτρης Δημητριάδης είναι ο σημαντικότερος θεατρικός συγγραφέας που διαθέτει το ελληνικό θέατρο αυτήν τη στιγμή, με κείμενα που θα παίζονταν σε όλη την Ευρώπη, αν η χώρα μας είχε πολιτιστική πολιτική και είχε φροντίσει για τις γέφυρες που θα έβγαζαν τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία εκτός της μίζερης επικράτειάς της. Θα πείτε, εδώ δεν τιμά τη γραφή του Δημητριάδη το Κρατικό Θέατρο της Θεσσαλονίκης (το ΚΘΒΕ), της πόλης στην οποία ζει, η Ευρώπη μας μάρανε; Στην Γαλλία, πάντως, ήδη αναγνωρίζουν το εκτόπισμα των θεατρικών έργων του και φαίνεται ότι και στη χώρα μας, έστω και καθυστερημένα, έφτασε η εποχή της ευρείας αναγνώρισής του. Μέσα στο επόμενο διάστημα θα έχουμε την ικανοποίηση να δούμε σε διαφορετικά θέατρα μια σειρά έργων του. Μεταξύ άλλων, τα εξής: Η Εκκένωση, Χρύσιππος, Ο κυκλισμός του τετραγώνου, Πολιτισμός, Η τιμή της ανταρσίας στη μαύρη αγορά και το παλαιότερο Η Ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή. Τime has come to shine!
Η καλύτερη παράσταση: Insenso. Το Ιnsenso του Δημήτρη Δημητριάδη, όπως το σκηνοθέτησε ο Μιχαήλ Μαρμαρινός για το Φεστιβάλ Αθηνών 2012, ήταν η καλύτερη παράσταση της χρονιάς. Χαρακτηριστικό δείγμα αυτού που λέμε «θέατρο in situ» (παράσταση φτιαγμένη αποκλειστικά για συγκεκριμένο χώρο), στήθηκε στην παράξενη περιοχή πίσω από τα κτίρια της Πειραιώς 260, σε μια φυσική λιμνούλα που εμφανίζεται απροσδόκητα μπροστά σου, περιτριγυρισμένη από τους βιομηχανικούς χώρους και τις αποθήκες της περιοχής! Ένας γυναικείος θίασος διακτινίστηκε στις φυσικές καμπύλες του μικρού υδροβιότοπου, φωνάζοντας τον έρωτα, σε ένα σκηνικό που υπερβαίνει κάθε δυνατότητα περιγραφής – αργότερα η δράση μεταφέρθηκε σε έναν από τους χώρους της Πειραιώς 260, όπου το ποίημα ολοκληρώθηκε (το σούρουπο έμπαινε από τα παράθυρα, λευκές ημιδιάφανες κουρτίνες κινούνταν στο αεράκι, το ερωτικό υποκείμενο προσπαθούσε επί ματαίω να λυτρωθεί μέσα από λέξεις). Φαίνεται πως η παράσταση, εφόσον παραμείνει στη θέση του ο Γ. Λούκος, θα επαναληφθεί στο Φεστιβάλ Αθηνών 2013. Όπως πρέπει να γίνει.
- Η ακατάβλητη αισιοδοξία του θεατρικού χώρου: Νέα θέατρα στην πόλη. Το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων στην Κυψέλη, το Άβατον, η Ενδορφίνη, η Αλεξάνδρεια, είναι μερικοί από τους καινούργιους χώρους που άνοιξαν πρόσφατα για να φιλοξενήσουν θεατρικές παραστάσεις και άλλα καλλιτεχνικά γεγονότα. Οι αριθμοί δεν βγαίνουν (η σχέση χώρων–παραστάσεων– καλλιτεχνών–θεατών), αν αναλογιστείς την τρέχουσα οικονομική κατάσταση, αλλά δεν μπορείς να μην παραδεχτείς τη θετικότητα που προκύπτει από την πίστη των καλλιτεχνών του θεάτρου ότι προσπαθούν για κάτι καλό, μια φυγή προς τα εμπρός, στον αντίποδα της κρίσης. Όπως δεν μπορείς να αγνοήσεις, σε όλες αυτές τις προσπάθειες, την έλλειψη ιδιοτέλειας, την υπέρβαση της κατεστημένης, χρηστικής κλίμακας αξιών.
- Το θεατρόφιλο κοινό της επαρχίας. Ηθοποιοί που επιστρέφουν από καλοκαιρινή περιοδεία σε ολόκληρη την ελληνική περιφέρεια δηλώνουν ενθουσιασμένοι από την ανταπόκριση του κοινού της επαρχίας και την ανεπιτήδευτη αγάπη για τους ανθρώπους της σκηνής. Πεινασμένο για θέατρο, είναι σαφώς πιο ζεστό, ίσως λιγότερο υποψιασμένο, αλλά γι' αυτό πιο αγνό στις αντιδράσεις του από το ενημερωμένο κοινό της πρωτεύουσας. (Και είναι κρίμα που σχεδόν τρεις δεκαετίες από την ίδρυση των πρώτων δημοτικών περιφερειακών θεάτρων, τα ΔΗΠΕΘΕ σήμερα βρίσκονται σε φάση μαρασμού). Στην «ψυχολογική» υποστήριξη που προσφέρουν στους θιάσους οι θεατές από την Κρήτη έως τη Θράκη πρέπει να συνυπολογιστεί και η οικονομική, καθώς τα έσοδα του χειμώνα (εξαιτίας του πληθωρισμού θεάτρων–παραστάσεων στην Αθήνα, της μικρότερης, λόγω κρίσης, προσέλευσης θεατών και της μείωσης της αξίας του εισιτηρίου) έχουν περιοριστεί.
- Η τάση: Θέατρο πολιτικό που αφουγκράζεται την κοινωνικοπολιτική κρίση. Η εποχή είναι δύσκολη, χωρίς ιστορικό προηγούμενο, αφού η παγκοσμιοποίηση δίνει νέα διάσταση στην κρίση που πλήττει μια σειρά από κράτη, μαζί και τη χώρα μας. Η ανυποληψία του πολιτικού κόσμου και η οικονομική δυσκολία πολλών προκαλούν οργή και ανάγκη για μια κάποια αντίδραση και στον χώρο του θεάτρου. Ως τέχνη καθαρά πολιτική, που γίνεται και παρακολουθείται από πολλούς μαζί, το θέατρο και οι άνθρωποί του προσπαθούν να ανταποκριθούν στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Νέα έργα γράφονται, που μιλούν για ανθρώπους και κοινωνίες που ασφυκτιούν ή παραπαίουν, παλαιότερα κείμενα με συναφή θεματολογία ανεβαίνουν στη σκηνή, ακόμα και άσχετα έργα φωτίζονται από ειδικές γωνίες, προκειμένου να βγει η «πολιτική» τους διάσταση. Η τάση για παραστάσεις που συνομιλούν με την πραγματική κοινωνικο-οικονομική και πολιτική συνθήκη είναι σαφής και δικαιολογημένη. Αλλά σε μια πόλη που ασχολείται με το θέατρο πέρα από κάθε σχέση προσφοράς– ζήτησης, η υπερβολή καραδοκεί, όπως και η εύκολη πολιτικολογία.
- Καλύτερος νέος σκηνοθέτης: Θάνος Παπακωνσταντίνου. Η δεύτερη παράστασή του, με τίτλο Venison, αποκάλυψε έναν σκηνοθέτη και ερμηνευτή με ικανότητα να στήνει όχι απλώς μία ακόμη παράσταση, αλλά έναν κόσμο που αναπνέει και παρασύρει το κοινό στη μαγεία της σκηνής (και ας είναι μέσα σ' ένα υπόγειο πάρκινγκ). Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου φαίνεται ότι έχει υλικό που υπόσχεται δρόμο μακρύ και περιπετειώδη. Αναμένουμε την επόμενη σκηνική του πρόταση.
- Ο πιο αγαπημένος σκηνοθέτης: Λευτέρης Βογιατζής. Στην κορυφή, αλλά όχι μόνος του. Το χειροκρότημα του κοινού, μετά από κάθε παράσταση του καλοκαιρινού Αμφιτρύωνα, ζεστό, ειλικρινές και συγκινημένο, αποτελεί χειροπιαστή απόδειξη της αναγνώρισης και της αγάπης όλων όσοι αγαπούν το καλό θέατρο για έναν δημιουργό που αφιέρωσε τη ζωή του στην υπηρεσία του. Οι μέρες δεν ευνοούν τα μεγάλα λόγια και η απόγνωση της αναζήτησης νοήματος (εν κενώ νοήματος, θα έλεγε η Μαρία Λαϊνά) μεγαλώνει: ίσως γι' αυτό ο Λευτέρης Βογιατζής μπορεί να λειτουργεί ως παράδειγμα και το θέατρό του (αποτέλεσμα της αδιαπραγμάτευτης αφοσίωσής του σ' αυτήν τη σύνθετη τέχνη) να παραμένει βασική αναφορά για τη σκηνική τέχνη της τελευταίας 30ετίας στη χώρα μας.
____________________________________
TOP 7 ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
1. Λήθη - Δ. Δημητριάδη: Θέατρο Πορεία, σκην. Δημήτρης Τάρλοου: Για την ερμηνεία της Εκάβης Ντούμα, μιας ηθοποιού που περιμένουμε να δούμε σε μεγάλα έργα και ρόλους.
2. Ο Ουρανός Κατακόκκινος – Σε εσάς που με ακούτε - Λούλα Αναγνωστάκη: Στον χώρο «Προσωρινός», σκην. Κωνσταντίνος Χατζής: Για την απόλαυση να βλέπεις μία μεγάλη ηθοποιό, τη Λυδία Κονιόρδου, στην ακμή της ωριμότητάς της, να φωτίζει τον δραματικό μονόλογο με υποδόριο χιούμορ – αφήστε δε την εξαιρετική ερμηνεία της στην Οδύσσεια του Γουίλσον, όπου λάμπει!
3. Ψευδαισθήσεις - Ιβάν Βιριπάγεβ: Νέα Σκηνή, σκην. Κατερίνα Ευαγγελάτου: Το πιο ενδιαφέρον έργο που είδαμε, ενδεικτικό της δυναμικής του ρωσικού νέου δράματος.
4. Ερωτόκριτος - Βιτσέντζος Κορνάρος: Ακροπόλ, σκην. Στάθης Λιβαθινός: Για την τόλμη του ανεβάσματος αυτού του ριζιμιού κειμένου της νεότερης ελληνικής γραμματείας σ' ένα μεγάλο θέατρο του κέντρου.
5. Κόκκινος Βράχος - Νέα Σκηνή Εθνικού Θεάτρου: Σκην. Ρούλα Πατεράκη και Χαίρε Νύμφη, Θέατρο Τέχνης, σκην. Λένα Κιτσοπούλου: Για την εκ νέου σκηνική ανακάλυψη έργων του Γρηγορίου Ξενόπουλου, του απόλυτου ποπ προπολεμικού συγγραφέα και «πατέρα» του αστικού μυθιστορήματος. Ο παλιός, αλλιώς!
6. Του Κουτρούλη ο γάμος - Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής: Κεντρική Σκηνή Εθνικού, σκην. Βασίλης Παπαβασιλείου: Για τη σκηνοθετική πληρότητα της παράστασης ενός έργου που γλωσσικά και δραματουργικά απαιτεί ειδικούς χειρισμούς για να σταθεί σήμερα.
7. Μεσοπόλεμος - Οικία Κατακουζηνού: Ομάδα Κανιγκούντα: Για την εκπληκτική διάδραση του χώρου (σάλα Οικίας Κατακουζηνού) με μια σειρά κειμένων της γενιάς του '30, σε μια πρωτότυπη και με άποψη σύνθεση που λειτουργεί ειρωνικά ως προς το φυσικό φόντο της δράσης, τη Βουλή των Ελλήνων.
σχόλια