Ο Ρενάτο Τζανέλλα είδε εξαρχής ως πρόκληση την κρίση που έχει γονατίσει την Ελλάδα, επηρεάζοντας και τη λειτουργία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η συνθήκη, λέει, ευνοεί τη δημιουργικότητα: αντί να καθόμαστε και να σκεφτόμαστε τις ωραίες μέρες που πέρασαν, να φτιάξουμε καινούργια πράγματα, να προχωρήσουμε μπροστά. Μου δείχνει μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του Μάλερ, στην άκρη της οποίας είναι σημειωμένο κάτι σαν «το θέμα είναι να κρατάμε τη φωτιά αναμμένη, όχι να φυλάμε τις στάχτες».
«Είμαι άνθρωπος θετικός και μ’ ενδιαφέρει να ανταποκριθώ στις ανάγκες του κοινού, να συναντηθώ με τους ανθρώπους που το αποτελούν, αν όχι με άψογες παραστάσεις, τουλάχιστον με παραστάσεις προσεγμένες. Και μην κοιτάτε τι γίνεται σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Γαλλία. Το επίπεδο της παραγόμενης τέχνης συνδέεται άμεσα με την πολιτιστική πολιτική που ακολουθείται και την υποστήριξη που παρέχεται στους κρατικούς πολιτιστικούς οργανισμούς. Ξέρετε τι λέω συχνά στους χορευτές, στους μαθητές και στους συνεργάτες μου;
Πόσο σημαντικό είναι να κάνουμε αυτό τον μικρό κήπο, που είναι το Μπαλέτο της Λυρικής, να ανθίσει. Ας δείξουμε τι μπορούμε να καταφέρουμε, ακόμα και με μικρό προϋπολογισμό. Τους λέω “Αγαπήστε τη δουλειά σας, φροντίστε αυτό που κάνετε, δημιουργήστε κάτι που να εντυπωσιάσει εσάς τους ίδιους πρώτα, μην ονειρεύεστε αυτό που θα έρθει, δείτε αυτό που κάνετε τώρα σαν όνειρο που πραγματοποιείται”».
Καρυοθραύστης, Ταξίδι στην Αιωνιότητα, Σταχτοπούτα
Τρεις καινούργιες παραγωγές θα παρουσιάσει αυτή τη σεζόν το Μπαλέτο της Λυρικής. Πρώτη στη σειρά είναι η πρεμιέρα του Καρυοθραύστη, του δημοφιλούς μπαλέτου του Τσαϊκόφσκι, σε νέα χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλλα στις 24/11/2012. Εστιάζει στο όνειρο της Κλάρας, «ως μια δραματική διαδικασία ενηλικίωσης μέσα από την αγάπη και τον φόβο». Θα ακολουθήσει η παράσταση σε δύο μέρη Ταξίδι στην Αιωνιότητα στις 23/02/2013.
Στο πρώτο μέρος θα δούμε τη χορογραφία που ο Τζανέλλα εμπνεύστηκε από τις σουίτες Μπαχιάνας Μπραζιλέιρας αρ. 8, 2 και 5 του Βίλα-Λόμπος. Στο δεύτερο θα χορογραφήσει μερικές από τις υπέροχες μουσικές που η Ελένη Καραΐνδρου συνέθεσε για τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Τον ρωτώ πόσο δύσκολο είναι να χορογραφήσεις ιδέες και μου απαντά: «Η μουσική αντικαθιστά τις λέξεις, τον λόγο. Κρατώ αποστάσεις από τις ταινίες. Θα προσπαθήσω να φτιάξω κάτι που να έχει ατμόσφαιρα, αισθήσεις και αισθήματα, χωρίς λέξεις, μόνο με τη μουσική». Η κόρη του Θόδωρου Αγγελόπουλου και σκηνογράφος Κατερίνα Αγγελοπούλου σχεδίασε το σκηνικό και τα κοστούμια.
Την άνοιξη, στις 13 Απριλίου, έχει προγραμματιστεί η πρεμιέρα της Σταχτοπούτας του Γιόχαν Στράους υιού, έργο που ολοκλήρωσε ο Γιόζεφ Μπάγερ και πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βιέννη το 1901, μαζί με την πόλκα από την οπερέτα Waldmeister και το βαλς «Στον ωραίο γαλάζιο Δούναβη». «Ο κλασικός χορός είναι φτιαγμένος για να εντυπωσιάζει το κοινό, με μια αισθητική υψηλού επιπέδου, που συνδέεται άμεσα με τις βασιλικές αυλές της Ευρώπης. Είναι όπως όταν χαζεύεις μια τσάντα μπροστά από τη βιτρίνα του καταστήματος Γκούτσι. Τη θαυμάζεις, αλλά δεν μπορείς να την κάνεις δική σου». Τα κοστούμια ανέλαβε να σχεδιάσει η Σήλια Κριθαριώτη.
Οι επιλογές του, λέει, έχουν να κάνουν με το δίπολο όνειρο-πραγματικότητα. «Το όνειρο θα υπηρετήσουν ο Καρυοθραύστης και η Σταχτοπούτα, και την πραγματικότητα, και μάλιστα τη σκληρή πραγματικότητα ενός ιστορικού γεγονότος, η όπερα του Βέρντι Σικελικός Εσπερινός, που θα σκηνοθετήσω τον Γενάρη στο Μέγαρο Μουσικής». Το σκηνικό του Αλεσάντρο Κάμερα εμπνέεται από τη θεατρική σκηνογραφία έργων του Ντε Κίρικο, εκείνων με τα κτίρια με τις συνεχόμενες καμάρες, τις έρημες πλατείες και τους άδειους δρόμους.
Θα είναι η δεύτερη όπερα που σκηνοθετεί, μετά τον Φάουστ του Γκουνό, που εντυπωσίασε τον περασμένο Ιανουάριο στο Μέγαρο Μουσικής. Πώς είναι, αλήθεια, να σκηνοθετεί ένας χορογράφος όπερα, την τέχνη της ακινησίας; «Είναι δύο διαφορετικές τέχνες: οι τραγουδιστές απευθύνονται στο αυτί, οι χορευτές στα μάτια. Αυτό είναι το στοίχημα, η παράσταση να απευθύνεται και στα αυτιά και στα μάτια».
Έχει μια φυσική θετικότητα αυτός ο άνθρωπος. Και σχέδια. Θέλει, ας πούμε, να βγει το Μπαλέτο της Λυρικής και εκτός Αθηνών, σε άλλες πόλεις με κατάλληλα θέατρα, όπως η Θεσσαλονίκη και η Σύρος. Μου μιλάει, μάλιστα, για τα όμορφα θέατρα που υπάρχουν στην Αθήνα (εννοεί το Μέγαρο, τη Στέγη, το Θέατρον, το Ίδρυμα Κακογιάννη, το Μπάντμιντον κ.ά.) και σκέφτομαι, δεν μπορεί, θα αστειεύεται. Του λέω ότι λείπουν από την Αθήνα τα πανέμορφα θέατρα και οι όπερες της Ιταλίας, με τους εξώστες και τα θεωρεία.
Μου απαντά ότι θέατρο δεν είναι τα κτίρια, οι τοίχοι, αλλά αυτό που βλέπεις μέσα, οι άνθρωποι που φτιάχνουν τις παραστάσεις. Κι αν δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα, μ’ έναν τρόπο ο Ρενάτο Τζανέλλα σε πείθει ότι θα μπορούσαν να είναι.
σχόλια