Πόσο προσβάσιμο είναι πλέον το Erasmus για τους Έλληνες φοιτητές;

Πόσο προσβάσιμο είναι τελικά το Erasmus; Facebook Twitter
Πολλοί φεντεραλιστές, πολιτικοί και θεωρητικοί, υποστηρίζουν πως η συμμετοχή νέων Ευρωπαίων μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού «ενοποιητικού» μοντέλου διακυβέρνησης της Ευρώπης.
0

Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ πρόγραμμα Erasmus αποτελεί όνειρο πολλών Ελλήνων φοιτητών. Τόσο οι νέες εμπειρίες όσο και οι εργασιακές προοπτικές είναι στοιχεία που καθιστούν τη συμμετοχή περιζήτητη. Τι γίνεται, όμως, όταν το πρόγραμμα γίνεται απρόσιτο σε φοιτητές και φοιτήτριες από φτωχότερα νοικοκυριά; Συνεχίζει το Erasmus να αποτελεί θεσμό ακαδημαϊκής και πολιτισμικής ανταλλαγής ή καταλήγει μηχανισμός αναπαραγωγής των ήδη εδραιωμένων ανισοτήτων;

Η ιδέα για ένα πρόγραμμα ανταλλαγής Ευρωπαίων φοιτητών ξεκίνησε το 1984 με προτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Erasmus, όπως το ξέρουμε σήμερα, γεννιέται το 2014 με έναν προϋπολογισμό ύψους 14,7 δισ. ευρώ και διάφορα προγράμματα πολλών επιπέδων, ανταλλαγής μαθητών, φοιτητών αλλά και ακαδημαϊκού προσωπικού.

Το 2018 η Επιτροπή φέρνει σε συζήτηση το νέο «Erasmus 2021-2027», το οποίο και εγκρίνεται από την Κομισιόν και την Ευρωβουλή. Έκθεση του προγράμματος για το έτος 2020 αναφέρει πως μέχρι τη χρονιά αυτή πάνω από 10 εκατομμύρια άτομα είχαν συμμετάσχει, ποσοστό διόλου ευκαταφρόνητο που αντιστοιχεί περίπου στο 2,2% του πληθυσμού της Ε.Ε. 

Είναι αρκετοί οι φόβοι για την ενίσχυση του γνωστού μοντέλου ανισότητας ανάμεσα σε χώρες της περιφέρειας και του κέντρου, ότι οι φοιτητές από τις πιο πλούσιες χώρες της Ένωσης θα κάνουν Erasmus στις αντίστοιχα πλούσιες χώρες και το ίδιο θα συμβαίνει για τους σπουδαστές από τις χώρες της περιφέρειας. Έτσι θα δημιουργηθεί ένα Erasmus δύο ταχυτήτων.

Για τους υποστηρικτές του, το Erasmus έχει λειτουργήσει ως ένα σημαντικό «όπλο» χαμηλής διπλωματίας. Πολλοί φεντεραλιστές, πολιτικοί και θεωρητικοί, υποστηρίζουν πως η συμμετοχή νέων Ευρωπαίων μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού ενοποιητικού μοντέλου διακυβέρνησης της Ευρώπης.

Ο Ουμπέρτο Έκο είχε πει χαρακτηριστικά: «Το Erasmus έχει δημιουργήσει την πρώτη γενιά νέων Ευρωπαίων. Το αποκαλώ σεξουαλική επανάσταση: ένας νέος Καταλανός γνωρίζει μια νέα Φλαμανδή, ερωτεύονται, παντρεύονται και γίνονται Ευρωπαίοι, όπως και τα παιδιά τους. Η ιδέα του Erasmus θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική όχι μόνο για σπουδαστές αλλά και για οδηγούς ταξί, υδραυλικούς και άλλους εργάτες. Έτσι, θα χρειαστεί να περάσουν χρόνο και σε άλλες χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα αναγκαστούν να ενοποιηθούν».

Μπορεί, όμως, οι θεωρητικοί να «θεωρούν» πως τα προβλήματα που εμφανίζονται στο πρόγραμμα δεν είναι καθόλου αμελητέα και έρχονται να μας βάλουν σε σκέψεις. Το ποσό με το οποίο χρηματοδοτείται κάθε φοιτητής βασίζεται στο ΑΕΠ της χώρας υποδοχής του. Δημιουργούνται τρεις βαθμίδες χωρών και έτσι καθορίζεται το επίδομα των συμμετεχόντων.

Οι ξεχωριστές συνθήκες κάθε πόλης και τα κόστη διαβίωσης δεν λαμβάνονται υπ' όψιν και δεν υπολογίζονται ad hoc, κάτι που δημιουργεί πολλά προβλήματα. Είναι τεράστιες οι διαφορές από πόλη σε πόλη, από χώρα σε χώρα, και κάνουν την κατηγοριοποίηση σε τρεις μόνο βαθμίδες να μοιάζει εσφαλμένη πρακτική.

Για παράδειγμα, οι τιμές στο Ρέικιαβικ, που ανήκει στην ίδια κατηγορία χρηματοδότησης με τη Χάγη, είναι κατά προσέγγιση 37% υψηλότερες από αυτές στην ολλανδική πόλη. Ένα διαμέρισμα στο κέντρο της Χάγης μπορεί να κοστίζει 1.100 ευρώ τον μήνα, ενώ στο Ρέικιαβικ 1.500. Ένας φοιτητής που θα συμμετάσχει στο Erasmus θα λάβει το ίδιο επίδομα και για τις δύο πόλεις. 

Πόσο προσβάσιμο είναι τελικά το Erasmus; Facebook Twitter

Είναι αρκετοί οι φόβοι για την ενίσχυση του γνωστού μοντέλου ανισότητας ανάμεσα σε χώρες της περιφέρειας και του κέντρου, ότι οι φοιτητές από τις πιο πλούσιες χώρες της Ένωσης θα κάνουν Erasmus στις αντίστοιχα πλούσιες χώρες και το ίδιο θα συμβαίνει για τους σπουδαστές από τις χώρες της περιφέρειας. Έτσι θα δημιουργηθεί ένα Erasmus δυο ταχυτήτων.

Και δυστυχώς η ανισότητα δεν σταματάει μόνο ανάμεσα στις χώρες. Τα προβλήματα εμφανίζονται και ανάμεσα σε φοιτητές διαφορετικού οικονομικού υπόβαθρου.

Η Αλεξάνδρα τον περασμένο χρόνο έκανε Erasmus στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, στο Παρίσι. Μας λέει πως αντιμετώπισε αρκετά προβλήματα με τα έξοδά της. «Για μένα, το να κάνω Erasmus στη Γαλλία ήταν όνειρο ήδη από τις Πανελλήνιες. Είχα από καιρό εξοικονομήσει χρήματα, μια και γνώριζα το κόστος που μπορεί να προέκυπτε», μας λέει.

«Η αλήθεια είναι πως τα χρήματα που παίρνουμε καλύπτουν οριακά τη στέγαση. Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται τα υπόλοιπα έξοδα που μπορούν να προκύψουν, και είναι πολλά… Για τις χώρες της πρώτης και δεύτερης κατηγορίας χρηματοδότησης τα πράγματα είναι δύσκολα οικονομικά».

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, μας αναφέρει ένα περιστατικό που την προβλημάτισε. «Δεν έδωσα μία επαναληπτική εξέταση γιατί έπρεπε να γυρίσω στην Ελλάδα για να δουλέψω. Μου ζήτησαν πίσω τα χρήματα για τις δυο βδομάδες που έλειψα από τη Γαλλία», ανέφερε. «Σε γενικότερο πλαίσιο, το Erasmus, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματά του, είναι μια εμπειρία απίστευτη, όνειρο. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα».

Ο Κωνσταντίνος, τριτοετής φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ, επιλέχθηκε για να παρακολουθήσει μαθήματα στο Ρότερνταμ, μια πόλη γνωστή για το στεγαστικό της πρόβλημα. Μετά από μεγάλη προσπάθεια να βρει στέγη, δύο μήνες πριν από την έναρξη των μαθημάτων του, δεν έχει εξασφαλίσει τη διαμονή.

«Δεν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική για προσφορά στέγης στους φοιτητές που έρχονται για Erasmus. Κάναμε αιτήσεις σε κάποιες ιδιωτικές εστίες που παρέχονταν, δεν προλάβαμε όμως να κλείσουμε θέση σε αυτές. Εκατόν πενήντα άτομα είχαν δηλώσει ενδιαφέρον, σαράντα θα κατάφερναν να μείνουν εκεί. Η όλη διαδικασία έμοιαζε με αγώνα δρόμου. Και όλο αυτό για κάτι τόσο βασικό όσο ένα σπίτι», αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Με κάποιους υπολογισμούς που έχω κάνει για το budget μου, θα χρειαστεί να ξοδέψω πολλά χρήματα όσο θα είμαι στο Erasmus. Η χρηματοδότηση δεν επαρκεί. Βλέπω να μου κοστίζει όσο ένα μεταπτυχιακό. Δεν ξέρω αν θα καταφέρω τελικά να πάω», λέει.

Πόσο προσβάσιμο είναι τελικά το Erasmus; Facebook Twitter
«Σε γενικότερο πλαίσιο, το Erasmus, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματά του, είναι μια εμπειρία απίστευτη, όνειρο. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα».

Τα λόγια των φοιτητών μαρτυρούν μια σημαντική πτυχή του προβλήματος. Είναι πολλά τα χρήματα που οι σπουδαστές καλούνται να δαπανήσουν για να πραγματοποιήσουν τις σπουδές τους στο Erasmus. Και με τα δεδομένα της εποχής μας η συμμετοχή ατόμων από χαμηλότερα οικονομικά στρώματα (παρά το μικρό έξτρα επίδομα που δίνεται σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις) μοιάζει ακατόρθωτη. 

Μπορεί ένας φοιτητής από ένα λαϊκό νοικοκυριό να συμμετάσχει στο πρόγραμμα;

Να επενδύσει ένα τέτοιο ποσό; Όταν η συμμετοχή και η ζωή σε πολλές από τις χώρες υποδοχής κοστίζει παραπάνω από έναν βασικό μισθό στη χώρα μας; Μπορεί, αντίστοιχα, ένας φοιτητής από την επαρχία να συμμετάσχει όσο εύκολα θα συμμετάσχει κάποιος από την Αθήνα; Όταν καλείται να «αφήσει» το σπίτι που νοικιάζει στην πόλη και τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του για λίγους μήνες; 

Παρά τις απόψεις του καθενός για την Ε.Ε. και τους θεσμούς της, δεν θα βρει κανείς πολλά άτομα να διαφωνούν με ένα πρόγραμμα σαν το Erasmus. Η συναναστροφή με διαφορετικό κόσμο, η παρακολούθηση μαθημάτων σε διαφορετικά ιδρύματα και η ζωή για λίγο καιρό σε μια άλλη χώρα μάς θυμίζουν την τόσο κλισέ, αλλά σημαντική πλέον φράση: «Διευρύνω τους ορίζοντές μου».

Και σε μια περίοδο που κάθε χώρα και κάθε κουλτούρα τείνουν να κλειστούν ξανά στον εαυτό τους, η διεύρυνση αυτή είναι που μπορεί να μας σώσει. Αρκεί να αφορά όλους, με ίσους όρους.

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Εστίες εξωτερικού

Ρεπορτάζ / Τι συμβαίνει με τις φοιτητικές εστίες στο εξωτερικό;

Οι κακές, και ενίοτε επικίνδυνες, εγκαταστάσεις των φοιτητικών εστιών στη χώρα μας αποτελούν μια πρωτοφανή κατάσταση στην Ευρώπη και τον δυτικό κόσμο. Η LiFO εξετάζει βέλτιστες πρακτικές φοιτητικής στέγασης που εφαρμόζονται στο εξωτερικό και αφουγκράζεται τις σκέψεις φοιτητών που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια ανά την υφήλιο.
ΠΕΤΡΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ
«Η Ευρώπη που θέλω»: Πολίτες που συμμετείχαν στην Ολομέλεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης μιλούν στη LiFO

European LiFO / «Η Ευρώπη που θέλω»: Πολίτες που συμμετείχαν στην Ολομέλεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης μιλούν στη LiFO

Η LiFO βρέθηκε στα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα και συνάντησε εκπροσώπους των ομάδων Ευρωπαίων πολιτών στις συνεδριάσεις του Ε.Κ. στο Στρασβούργο, οι οποίοι αφηγούνται τις εμπειρίες τους και μοιράζονται τις ιδέες τους για το μέλλον της Ευρώπης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Κώστας Καββαθάς μέσα από τα μάτια ενός στενού του συνεργάτη

LiFO politics / Ο Κώστας Καββαθάς μέσα από τα μάτια ενός στενού του συνεργάτη

O Φαίδων Καραϊωσηφίδης, εκδότης του περιοδικού «Πτήση» και για 28 χρόνια συνεργάτης του Κώστα Καββαθά, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για έναν από τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους του σύγχρονου ελληνικού Τύπου που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιώργος Χρονάς: «Για χρόνια θεωρούσα τον έρωτα ντροπή»

Lifo Videos / Γιώργος Χρονάς: «Για χρόνια θεωρούσα τον έρωτα ντροπή»

Η αυτοβιογραφία του είναι γεμάτη από ιστορίες με τον Τσαρούχη, τον Χατζιδάκι και άλλες εμβληματικές μορφές της εποχής, τις οποίες είχε την τύχη να γνωρίσει και να μπολιαστεί από τη ματιά και τη στάση τους. Η Τζούλη Αγοράκη συναντά τον ποιητή και εκδότη της Οδού Πανός σε μια χειμαρρώδη συζήτηση.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
«Αν περάσεις μια νύχτα στις Μάντρες της Ανάφης, θα τη θυμάσαι για πάντα»

Lifo Videos / «Αν περάσεις μια νύχτα στις Μάντρες της Ανάφης, θα τη θυμάσαι για πάντα»

Η Έφη Καλογεροπούλου διηγείται ιστορίες από την Ανάφη: από τις θρυλικές «Μάντρες», το μπαρ που δημιούργησε ο πατέρας της, μέχρι το εστιατόριό της, τη «Μαργαρίτα», σε ένα νησί που διαρκώς αλλάζει χρώματα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Πόσο βρόμικοι ήταν οι άνθρωποι τον Μεσαίωνα;

Ηχητικά Άρθρα / Πόσο βρόμικοι ήταν οι άνθρωποι κατά τον Μεσαίωνα;

Η ζωή σε μια μεγαλούπολη του Μεσαίωνα δεν είχε καμία σχέση με τη ρομαντική εικόνα που συχνά παρουσιάζουν οι ταινίες εποχής. Στους στενούς δρόμους της, μέσα στη ζέστη, οι άνθρωποι ζούσαν κυριολεκτικά μέσα στη βρομιά –χωρίς αποχέτευση, χωρίς βασικές συνθήκες υγιεινής, και σχεδόν χωρίς μπάνιο.
M. HULOT
Η εφιαλτική ιστορία του δράκου της Βάρκιζας

Αληθινά εγκλήματα / Το θρίλερ με το απανθρακωμένο ζευγάρι στη Βάρκιζα

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται τη διπλή δολοφονία που, ένα βροχερό ξημέρωμα του Μαρτίου του 1988, σκόρπισε τον πανικό στους κατοίκους της περιοχής και απασχόλησε τις αστυνομικές αρχές για μήνες.
THE LIFO TEAM
Η σκληρή αλήθεια για την Αλίκη Βουγιουκλάκη: Το «Παρασκήνιο»

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για την Αλίκη Βουγιουκλάκη: Το «Παρασκήνιο»

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για μια συναρπαστική, μεταβατική στιγμή στη ζωή της Εθνικής Σταρ και το παρασκήνιο πίσω απ' την αποκαλυπτική, τηλεοπτική εκπομπή που την κατέγραψε
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Idra Kayne, τι φάση με τις μπότες σου;

Lifo Videos / Idra Kayne, τι φάση με τις μπότες σου;

Αν η ζωή της γινόταν ντοκιμαντέρ, ποιος θα ήταν ο τίτλος του; Ποιο είναι το πιο iconic μήνυμα που έχει λάβει από φαν; Και τι της έχει μάθει η ψυχοθεραπεία; Η Idra Kayne απαντά στην Στεφανία Παπαδημητρίου και τον Γιώργο Τσαγκόζη, που της θέτουν τις ερωτήσεις του κοινού.
THE LIFO TEAM
«Στη διαστημική αποστολή βλέπεις 16 ανατολές και δύσεις ηλίου σε μία μέρα»

Αδριανός Γολέμης / «Στο διάστημα βλέπεις 16 ανατολές και δύσεις ηλίου σε μία μέρα»

Τι συμβαίνει με το σώμα ενός αστροναύτη; Πώς κοιμάται; Με τι τρέφεται; Έχει ορμές; Και πόσο διαφέρει η ιατρική φροντίδα στο διάστημα απ’ αυτή στη Γη; Ο επικεφαλής ιατρός αποστολών στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστροναυτών, Αδριανός Γολέμης, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πάρις Ρούπος: «Τα hate comments δεν είναι κριτική»

Lifo Videos / «Τα hate comments δεν είναι κριτική»

Ο Πάρις Ρούπος παρουσιάζει τη νέα του σόλο παράσταση «Κυριλέ» και μιλά στα βίντεο της LiFO για το χιούμορ και τα όριά του, το αν το stand up αποτελεί «αριστερή τέχνη» και το κατά πόσο μπορεί κανείς να βιοποριστεί από αυτό στην Ελλάδα σήμερα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ποιος υπερασπίζεται τη συμπερίληψη στην εποχή Τραμπ;

Ζούμε, ρε! / Ποιος υπερασπίζεται τη συμπερίληψη στην εποχή Τραμπ;

Πόσο απειλούνται τα προγράμματα συμπερίληψης από τις πολιτικές αποκλεισμού του προέδρου Τραμπ; Ποια είναι η στάση των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις; Και τι μπορεί να κάνει ο απλός πολίτης για να αντιδράσει και να συμβάλει σε μια πιο δίκαιη κοινωνία; Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος συζητούν με τον δημοσιογράφο και ερευνητή του Ινστιτούτου Reuters, Νίκο Ευσταθίου.
Η σκληρή αλήθεια για την λογοκρισία της Τέχνης στην Ελλάδα

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για την λογοκρισία της Τέχνης στην Ελλάδα

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για την υποκρισία πίσω απ' τις πιο σημαντικές περιπτώσεις λογοκρισίας και βανδαλισμών των τελευταίων 50 ετών και για το πώς οι τηλεοπτικές εκπομπές τις εκμεταλλεύονται
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Θωμά Ζάμπρα, ποια είναι η καλύτερη γιούχα που έχεις φάει ποτέ;

Lifo Videos / Θωμά Ζάμπρα, ποια είναι η καλύτερη γιούχα που έχεις φάει ποτέ;

Του έχουν πει ότι μοιάζει στον Ζακ Γαλυφιανάκη; Θεωρεί τον εαυτό του φεμινιστή; Πότε θα δούμε τη σειρά «Κακές Ιδέες»; Ο Θωμάς Ζάμπρας απαντά στην Στεφανία Παπαδημητρίου και στον Γιώργο Τσαγκόζη που του θέτουν τις ερωτήσεις του κοινού.
THE LIFO TEAM
Χρήστος Λούλης: «Μεγαλώνοντας με νοιάζει περισσότερο να μου λένε ότι είμαι ωραίος παρά κάλος ηθοποιός»

Χρήστος Λούλης / «Μεγαλώνοντας, με νοιάζει περισσότερο να μου λένε ότι είμαι ωραίος, παρά καλός ηθοποιός»

Η Τζούλη Αγοράκη σε μια εκ βαθέων συζήτηση με τον Χρήστο Λούλη για τον ρόλο του δικαστή που υποδύεται στην «Έντα Γκάμπλερ» του Ίψεν, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, αλλά και για τον χρόνο, την υστεροφημία και τον ρόλο της οικογένειας στη ζωή του.
THE LIFO TEAM
Στάθη Σούλιε, πως είναι να είσαι τυφλός προπονητής μιας τυφλής αθλήτριας;

Ζούμε, ρε! / Πώς είναι να είσαι τυφλός προπονητής μιας τυφλής αθλήτριας;

Ο προπονητής τζούντο και ψυχολόγος Στάθης Σούλιος μοιράζεται με τη Χρυσέλλα Λαγαρία και τον Θοδωρή Τσάτσο την ξεχωριστή του εμπειρία ως τυφλός προπονητής μιας τυφλής αθλήτριας, περιγράφοντας τις προκλήσεις, τις δυσκολίες και τις μοναδικές στιγμές που έχει ζήσει. 
THE LIFO TEAM