Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία» προειδοποιούσαν οι πολιτικοί μηχανικοί

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία» προειδοποιούσαν οι πολιτικοί μηχανικοί Facebook Twitter
«Μιλάμε για κτίρια που είτε δεν είχαν ποτέ άδεια, είτε είχαν άδεια για λιγότερους ορόφους στο αρχικό σχέδιο και τελικά δόθηκε αδειοδότηση σε όλα. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο». Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

Η γη δεν σταματά να δίνει νέες άγριες δονήσεις στην Τουρκία, που από προχθές θρηνεί τους νεκρούς της, αφουγκράζεται και προσπαθεί να εντοπίσει επιζώντες κάτω από τα συντρίμμια και κυρίως απορεί για το πόσο οι οικοδομικοί κανόνες που δεν τηρήθηκαν στη χώρα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο σε ό,τι αφορά τον αύξοντα αριθμό της λίστας των νεκρών.

Όλα τα παραπάνω προκαλούν ανατριχίλα, κυρίως γιατί οι Τούρκοι πολίτες και οι πολιτικοί τους γνωρίζουν πολύ καλά ότι ένα μεγάλο μέρος της τουρκικής οικονομίας στηρίζεται εδώ και καιρό στις κατασκευές, στις νέες οικοδομές, στην «ανάπτυξη», μια ανάπτυξη που τώρα ίσως έχει σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους, λόγω ελλιπών ελέγχων, αλλά και λόγω μίας εξαιρετικά χαλαρής νομοθεσίας απέναντι στους μεγαλοεργολάβους.  

Και η αλήθεια είναι ότι μετά τον σεισμό της Izmit το 1999, η Τουρκία εισήγαγε νέους οικοδομικούς κώδικες που απαιτούσαν οι νέες κατασκευές να είναι ανθεκτικές στους σεισμούς, ιδίως μετά τον χαμό 17.000 ανθρώπων σ’ εκείνο τον τρομακτικό σεισμό. Όμως, όλοι γνωρίζουν πια ότι εκείνοι οι κώδικες δεν εφαρμόστηκαν ποτέ σε μία χώρα στην οποία τα περισσότερα από τα μισά της κτίρια ανεγέρθηκαν παράνομα.

Είναι σαφές ότι πολλές πολυκατοικίες έχουν βιώσει τη λεγόμενη “κατάρρευση της τηγανίτας”. Αυτό συμβαίνει όταν οι τοίχοι και τα πατώματα δεν είναι αρκετά καλά δεμένα μεταξύ τους και κάθε όροφος καταρρέει κάθετα πάνω στον από κάτω, αφήνοντας έναν σωρό από πλάκες σκυροδέματος με ελάχιστα κενά μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι οι πιθανότητες επιβίωσης για όποιον βρίσκεται μέσα είναι πολύ μικρές.

Ναι, ο σεισμός ήταν φονικός. Ναι, ο «δίδυμός» του που ακολούθησε αποτέλειωσε ό,τι είχε γκρεμίσει η πρώτη δόνηση. Ναι, η καταστροφική δύναμη του ρήγματος της Ανατολίας έπαιξε τον ρόλο της, όμως, πλέον, πολλοί εμπειρογνώμονες από χθες κάνουν λόγο για ενδείξεις κακών κατασκευών που συνετέλεσαν στο να διαλυθούν τα κτίρια ήδη από τα πρώτα δευτερόλεπτα του σεισμού.

«Ο Νο1 παράγοντας αφορά την ποιότητα των κτιρίων», δήλωσε ξεκάθαρα ο Ross Stein, επικεφαλής της εταιρείας μοντελοποίησης καταστροφών Temblor, μιλώντας στο Scientific American αμέσως μετά τον σεισμό.

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία», προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί μηχανικοί   Facebook Twitter
Μετά από έναν σεισμό το 2011, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι, ο Ερντογάν είχε επιτεθεί στις κατασκευαστικές εταιρείες για τον υψηλό αριθμό των νεκρών, λέγοντας: «Οι δήμοι, οι κατασκευαστές και οι επόπτες θα πρέπει τώρα να δουν ότι η αμέλειά τους ισοδυναμεί με δολοφονία».

«Η ποιότητα των κτιρίων ελέγχεται από τον οικοδομικό κώδικα και την εφαρμογή του. Η Τουρκία έζησε τον τρομερό σεισμό του 1999 στο Izmit [...] Η Τουρκία είχε σύγχρονους οικοδομικούς κώδικες μέσα σε λίγα χρόνια από εκείνο τον σεισμό. Οπότε, τότε αναρωτιόμαστε: "Γιατί τα κτίρια δεν τα καταφέρνουν; Είναι αυτές οι κατασκευές παλαιότερες από ό,τι πριν από 20 χρόνια; Ή μήπως τα κτίρια χτίστηκαν με τρόπο που δεν αποτελούσε εγγύηση για την κατάλληλη θωράκισή τους απέναντι σε τέτοιους σεισμούς;», εξηγεί ο Stein.

Την ίδια στιγμή, ο Δρ Henry Bang, γεωλόγος και ειδικός στη διαχείριση καταστροφών στο Κέντρο Διαχείρισης Καταστροφών του Πανεπιστημίου του Bournemouth, δήλωνε: «Ορισμένα κτίρια απλώς σωριάστηκαν στο έδαφος, ενώ πολλά [πολυώροφα] κτίρια κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα. Αυτό δείχνει ότι τα περισσότερα από αυτά απλώς δεν είχαν τα σχετικά χαρακτηριστικά για να παρέχουν σταθερότητα κατά τη διάρκεια ενός σεισμού. Εκείνα των οποίων οι τοίχοι έχουν καταρρεύσει στο έδαφος είναι πιθανότατα πολύ παλιά κτίσματα που ανεγέρθηκαν με τα πιο ακατάλληλα και αδύναμα δομικά υλικά. Όσα κατέρρευσαν τόσο γρήγορα και με τέτοια ευκολία είναι εκείνα που κατασκευάστηκαν με μηδενικά χαρακτηριστικά αντισεισμικού σχεδιασμού».

Ο Ian Main, καθηγητής Σεισμολογίας και Φυσικής Πετρωμάτων στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όχι απλώς συμφώνησε με αυτή την άποψη, αλλά προχώρησε και σε μία πρώτη «ανάγνωση» των φωτογραφιών από τα συντρίμμια του φονικού σεισμού.

«Κοιτάζοντας μερικές από τις φωτογραφίες των κατεστραμμένων κτηρίων, είναι προφανές ότι τα περισσότερα από αυτά δεν είχαν σχεδιαστεί για να αντέχουν σε πολύ ισχυρούς σεισμούς. Είναι σαφές ότι πολλές πολυκατοικίες έχουν βιώσει τη λεγόμενη “κατάρρευση της τηγανίτας”. Αυτό συμβαίνει όταν οι τοίχοι και τα πατώματα δεν είναι αρκετά καλά δεμένα μεταξύ τους και κάθε όροφος καταρρέει κάθετα πάνω στον από κάτω, αφήνοντας έναν σωρό από πλάκες σκυροδέματος με ελάχιστα κενά μεταξύ τους.

Αυτό σημαίνει ότι οι πιθανότητες επιβίωσης για όποιον βρίσκεται μέσα είναι πολύ μικρές. Θα έπρεπε να υπάρχουν σεισμικοί κώδικες για να σταματήσει αυτό, αλλά κι αν υπάρχουν προφανώς δεν εφαρμόζονται ή τουλάχιστον δεν εφαρμόζονται αυστηρά. Δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπουμε ένα οικοδομικό τετράγωνο να στέκεται όρθιο με μικρές ζημιές και το διπλανό του –λόγω επιπόλαιης κατασκευής ή χρήσης κακών υλικών– να ισοπεδώνεται εντελώς», καταλήγει ο Main.

Μετά από έναν σεισμό το 2011, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι, ο Ερντογάν είχε επιτεθεί στις κατασκευαστικές εταιρείες για τον υψηλό αριθμό των νεκρών, λέγοντας: «Οι δήμοι, οι κατασκευαστές και οι επόπτες θα πρέπει τώρα να δουν ότι η αμέλειά τους ισοδυναμεί με δολοφονία».

Παραδόξως, όμως, εδώ και χρόνια τόσο οι αρχιτέκτονες όσο και αξιόπιστες πολεοδομικές εταιρείες φωνάζουν ότι οι παράνομες κατασκευές και η μαφία της τουρκικής εργολαβίας απολαμβάνει μία εξοργιστική αμνηστία –ή ακόμα και φιλία– από την κυβέρνηση Ερντογάν. Μία φιλία η οποία –με τις κακοτεχνίες της που βάφτιζε έργα ανοικοδόμησης– απέφερε στην Τουρκία έσοδα 3 δισ. δολαρίων...

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία», προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί μηχανικοί   Facebook Twitter
Το κέντρο του Hatay, με τα κατεστραμμένα κτίρια μετά τον σεισμό. Η Τουρκία βίωσε τον μεγαλύτερο σεισμό του αιώνα στη συνοριακή περιοχή με τη Συρία. Ο σεισμός μετρήθηκε στα 7,7 Ρίχτερ. Φωτ.: Tunahan Turhan/SOPA Images/LightRocket μέσω Getty Images/Ideal Image

«Αυτή η απίστευτη καταστροφή διαιωνίζεται από την επιμονή στην επανάληψη λανθασμένων αστικών πολιτικών και πολιτικά φορτισμένων αποφάσεων, όπως ο νόμος περί αμνηστίας για την οριοθέτηση του 2018», δήλωσε η καθηγήτρια Pelin Pinar Giritlioğlu, πρόεδρος του παραρτήματος της Κωνσταντινούπολης της Ένωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων.

Την εποχή της αμνηστίας, οι ειδήμονες σε θέματα πολεοδομίας στην Τουρκία προειδοποιούσαν ότι η αναδρομική αδειοδότηση παράνομων κτιρίων έναντι αμοιβής θα είχε μοιραίες συνέπειες.

«Αυτό θα σημάνει τη μετατροπή των πόλεών μας, ιδίως της Κωνσταντινούπολης, σε νεκροταφεία και θα έχει ως αποτέλεσμα να βγαίνουν φέρετρα από τα σπίτια μας», δήλωσε ο Cemal Gökçe, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Πολιτικών Μηχανικών το 2019.

«Μιλάμε για κτίρια που είτε δεν είχαν ποτέ άδεια είτε είχαν άδεια για λιγότερους ορόφους στο αρχικό σχέδιο και τελικά δόθηκε αδειοδότηση σε όλα. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο», εξηγεί ο Gökçe.

Κατά τον Samer Bagaeen, καθηγητή Σχεδιασμού και Ανθεκτικότητας Κτιρίων στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού του Κεντ, οι οικοδομικοί κώδικες, όσο αυστηροί κι αν είναι, δεν μπορούν να προστατεύσουν κανέναν, αν δεν υπάρχει αυστηρός έλεγχος και ακηδεμόνευτη επιβολή του Νόμου.

«Μπορείτε να έχετε αρχιτέκτονες συμβούλους και πολιτικούς μηχανικούς που δίνουν τις σωστές οδηγίες και συστάσεις, αλλά το ερώτημα είναι ποιος τους ακούει. Και υπάρχει και μια πολιτική διάσταση. Πόσες πτυχές της ανάπτυξης της πόλης είναι αποτέλεσμα τοπικών παζαριών στο παρασκήνιο», τονίζει.

Ωστόσο, το μοντέλο... ανοικοδόμησης της Τουρκίας δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για τη Μεσόγειο. Και η Αλβανία έχει ζήσει κάτι παρόμοιο τα προηγούμενα χρόνια και η Ιταλία, επίσης βαριά λαβωμένη από καταστροφικούς σεισμούς.

Σεισμός στην Τουρκία: «Οι πόλεις μας θα γίνουν νεκροταφεία», προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια οι πολιτικοί μηχανικοί   Facebook Twitter
Απ’ ό,τι φαίνεται η Ιταλία δεν κρατά τα σκήπτρα, ούτε έχει το αποκλειστικό «know how» στην ανέγερση τέτοιων φερέτρων φτιαγμένων από σκυρόδεμα. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image

Ειδικά, στην Ιταλία, μετά το τρομακτικό χτύπημα του Εγκέλαδου το 2016, με τη χώρα ακόμη σε βαθύ θρήνο και με τη λίστα των νεκρών να μακραίνει, πριν καν ξεκινήσουν οι εργασίες ανοικοδόμησης των περιοχών που συνέτριψε ο σεισμός, παρενέβησαν ο εισαγγελέας και ο επικεφαλής καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος: οι επιχειρήσεις ανοικοδόμησης και ανέγερσης των κατεστραμμένων κτιρίων που θα ξεκινούσαν το αμέσως επόμενο διάστημα θα έπρεπε να είναι καθαρές από οποιαδήποτε εμπλοκή της μαφίας.

Γιατί, όμως, τέτοια ανησυχία από την πλευρά των ιταλικών αρχών και ενώ ακόμη ανασύρονταν νεκροί από τα συντρίμμια του φονικού χτυπήματος των 6,2 Ρίχτερ εκείνου του έτους;

Σύμφωνα με τα όσα τότε δήλωνε στα Μέσα ο Franco Roberti, που ήταν και ο επικεφαλής της εθνικής διεύθυνσης κατά της Μαφίας, η χώρα είχε σοβαρό προηγούμενο σε ό,τι αφορά τη διείσδυση της Μαφίας στις πολεοδομικές υπηρεσίες της, ήδη από τον φονικό σεισμό του 1980 στην Ιρπίνια, κοντά στη Νάπολη. Τότε είχαν χάσει τη ζωή τους σχεδόν 2.500 άνθρωποι και τα κτίρια που είχαν ισοπεδωθεί άνοιξαν τον δρόμο στη διαβόητη δικτύωση της ιταλικής μαφίας στην πολεοδομία για μπίζνες εκατομμυρίων που άφησαν εποχή.

Εκείνο που προσπαθούσε να αποτρέψει τότε ο Roberti ήταν ένα γνώριμο –και φονικό– για τη χώρα μοτίβο: μετά από κάθε φυσική καταστροφή η Μαφία είχε το πάνω χέρι στην ανοικοδόμηση πόλεων, ανακατασκευάζοντας μεν τα κατεστραμμένα κτήρια, ωστόσο υπονομεύοντας εσαεί το μέλλον αυτών των πόλεων και των κατοίκων τους.

Απ’ ό,τι φαίνεται η Ιταλία δεν κρατά τα σκήπτρα, ούτε έχει το αποκλειστικό «know how» στην ανέγερση τέτοιων φερέτρων φτιαγμένων από σκυρόδεμα. Η Τουρκία γνωρίζει επίσης τον τρόπο – και εδώ και λίγα 24ωρα τον «μετρά» με χιλιάδες νεκρούς.

ΠΗΓΕΣ: Guardian, La Repubblica

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στάθη Σούλιε, πως είναι να είσαι τυφλός προπονητής μιας τυφλής αθλήτριας;

Ζούμε, ρε! / Πώς είναι να είσαι τυφλός προπονητής μιας τυφλής αθλήτριας;

Ο προπονητής τζούντο και ψυχολόγος Στάθης Σούλιος μοιράζεται με τη Χρυσέλλα Λαγαρία και τον Θοδωρή Τσάτσο την ξεχωριστή του εμπειρία ως τυφλός προπονητής μιας τυφλής αθλήτριας, περιγράφοντας τις προκλήσεις, τις δυσκολίες και τις μοναδικές στιγμές που έχει ζήσει. 
THE LIFO TEAM
«Θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που διδάσκονται οι εθνικοί μύθοι»

Κώστας Κωστής / «Θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που διδάσκονται οι εθνικοί μύθοι»

Οι μύθοι και οι αλήθειες για την Επανάσταση του 1821. Από που ξεκίνησε, τελικά, και γιατί τη γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου; Υπήρξε «κρυφό σχολειό» και τι σχέσεις είχαν πολλοί από τους οπλαρχηγούς με τους Οθωμανούς πριν από την εξέγερση; Ο Γιάννης Πανταζόπουλος συζητά με τον ομότιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ και διευθυντή του ΜΙΕΤ, Κώστα Κωστή.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Υπόθεση Ζουγανέλη: Ποιοι σκότωσαν τον μπον βιβέρ της Μυκόνου;

Αληθινά εγκλήματα / Υπόθεση Ζουγανέλη: Ποιοι σκότωσαν τον μπον βιβέρ της Μυκόνου;

Ο Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται τη δολοφονία του 73χρονου μπον βιβέρ, μέσα στο σπίτι του στο Γλυφάδι, που βύθισε στη θλίψη το κοσμοπολίτικο νησί των Κυκλάδων, το φθινόπωρο του 2010.
THE LIFO TEAM
Κομματικοί μηχανισμοί, πολιτική τοξικότητα και αδιέξοδα

LiFO politics / Κομματικοί μηχανισμοί, πολιτική τοξικότητα και αδιέξοδα

«Τα κόμματα αρνούνται να δουν τα λάθη τους και διαιωνίζουν τις ίδιες κακές πρακτικές που μας οδηγούν πάλι σε αδιέξοδα» - Ο σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας Γρηγόρης Τσιμογιάννης συζητά με τη Βασιλική Σιούτη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Δρ. Ανεζίνα Σολωμονίδου: «Το Σαρακήνικο μας βοηθά να εξερευνήσουμε το διάστημα και η Πολιτεία το αντιμετώπισε ως οικόπεδο»

Radio Lifo / «Το Σαρακήνικο μας βοηθά να εξερευνήσουμε το διάστημα, ενώ η Πολιτεία το είδε ως οικόπεδο»

Το γεωλογικό γλυπτό στο Σαρακήνικο της Μήλου έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της Σελήνης, του Άρη και του Τιτάνα, και είναι μοναδικό στον κόσμο. Η Δρ. Ανεζίνα Σολομωνίδου, πλανητολόγος με θητεία στη NASA και τον ESA, συζητά με τη Ντίνα Καράτζιου για τη μοναδικότητά του και τη χρήση του στη διαστημική έρευνα.
THE LIFO TEAM
«Αυτός δεν ντράπηκε να το πει, αλλά αν το ’κανε μια γυναίκα θα ’ταν πουτάνα»/ «Η ελπίδα είναι κάτι που φτιάχνεις»

Θέματα / «Όταν οι γυναίκες καλλιτέχνιδες πεθαίνουν, το όνομά τους παραμερίζεται»

Μια συζήτηση με την Ευγενία Τζιρτζιλάκη για τη φεμινιστική ιστορία της τέχνης, τα double standards του καλλιτεχνικού χώρου και το γιατί το θέατρο χρειάζεται περισσότερες 50άρες. 
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Γιατί έφυγα από την Ουάσιγκτον Ποστ

Τι διαβάζουμε σήμερα / Γιατί έφυγα από την Ουάσιγκτον Ποστ

Μετά από σαράντα χρόνια στην εφημερίδα, η αρθρογράφος γνώμης της Washington Post Ρουθ Μάρκους υπέβαλλε προχθές την παραίτησή της και εξηγεί στο κείμενο που δημοσιεύεται στο New Yorker γιατί δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς.
THE LIFO TEAM
Πώς η METLEN χτίζει γέφυρες προσφοράς και δημιουργεί δεσμούς με τις τοπικές κοινωνίες

Θέματα / Πώς η METLEN χτίζει γέφυρες προσφοράς και δημιουργεί δεσμούς με τις τοπικές κοινωνίες

Σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, ελάχιστες εταιρείες ή επιχειρηματικοί όμιλοι καταφέρνουν να ισορροπήσουν μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και της βαθιάς σύνδεσης με τις τοπικές κοινωνίες. Η METLEN το πετυχαίνει επενδύοντας στην κοινωνική συνοχή, τη βιωσιμότητα και την ανθρώπινη εμπειρία.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ