«Λέγεται ότι εν αρχή ήταν ο λόγος. Εγώ σκέφτοµαι ότι στην αρχή ήταν η κίνηση. Γιατί µέσα στην κίνηση εµπεριέχονται τα πάντα και όχι στον λόγο»
Θεωρείται η «Απόλυτη Πρίμα Μπαλαρίνα» όλων των εποχών. Είναι η πιο φημισμένη χορεύτρια του κόσμου. H Μάγια Πλισέτσκαγια, είναι συνώνυμο του θρύλου. Φέτος, είναι ενενήντα ετών. Θα έρθει στην Αθήνα, στο Ηρώδειο, για να παρακολουθήσει μια παράσταση χορού αφιερωμένη σ’ αυτήν στην οποία συμμετέχουν principal dancers των μεγαλύτερων μπαλέτων του κόσμου.
Η ίδια έκανε την επιλογή και το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα και ρόλους στους οποίους έχει γράψει ιστορία όπως: Δον Κιχώτης, Ραϊμόντα, Καρυοθραύστης, Ωραία Κοιμωμένη, Μαύρος Κύκνος, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Μανόν, Κουρσάρος, Κάρμεν.
Η Μάγια Πλισέτσκαγια ακόμα και σήμερα θεωρείται η απόλυτη ερμηνεύτρια του διττού πρωταγωνιστικού ρόλου στη Λίμνη των Κύκνων. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που αναρωτιούνται πώς θα ήταν η καριέρα της αν είχε αυτομολήσει στη Δύση.
Θα ήταν το ίδιο θρυλική. Επειδή σπανίως άνθρωποι γεννιούνται με αυτό το φυσικό ταλέντο, τη χάρη και την πλαστικότητα και άλλο τόσο σπανίως ζουν μια ζωή σιδερένιας πειθαρχίας και άσκησης αφοσιωμένοι μέχρι τέλους στην τέχνη τους. Η Πλιτσέσκαγια ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που έχουν γεννηθεί για να είναι το συγκεκριμένο, στο οποίο δε μπορεί παρά να θριαμβεύσουν.
Στον μακρύ κατάλογο των πρωταγωνιστικών της ρόλων ξεχωρίζουν η ερμηνεία της ως Οντέτ και Οντίλ στη Λίμνη των Κύκνων το 1947, ως Αουρόρα στην Ωραία Κοιμωμένη του Γιούρι Γκριγκορόβιτς (1963) αλλά και στη χορογραφία του «Το πέτρινο λουλούδι» (1959).
Έχει πάρει αναρίθμητα βραβεία και τιμητικές διακρίσεις για την προσφορά της στην τέχνη και στη χώρα της θεωρείται «εθνικός θησαυρός». Ζεί στη Μόσχα αλλά στην αυτοβιογραφία της περιγράφει με μελανά χρώματα την περίοδο της καλλιτεχνικής της ωριμότητας στα τέλη του 40 και του 50, την εποχή της της σοβιετικής αποµόνωσης από τη ∆ύση. Στην αυτοβιογραφία της περιγράφει όλη την εποχή του τρόμου. Δεν αυτομόλησε στη Δύση γιατί φοβόταν. Να της σπάσουν τα πόδια ή να χάσει τη ζωή της σε ατύχημα. Αμειβόταν πενιχρά. Οι χορευτές του Μπολσόι στις περιοδείες του εξωτερικού έπαιρναν 5 δολλάρια για τα καθημερινά τους έξοδα. Η χορεύτρια που γέμιζε τα θέατρα του κόσμου και τα ταμεία, έτρωγε σκυλοτροφή που έψηνε ανάμεσα στις πλάκες του ηλεκτρικού σίδερου. «Λιποθυμούσαμε από την πείνα» περιγράφει. «Στα ξενοδοχεία αδειάζαμε τους μπουφέδες σε χρόνο-ρεκόρ. Όλοι μας κοίταζαν εμβρόντητοι». Το 1959 εμφανίζεται στην Αμερική. Ενώ όλοι περίμεναν να αυτομολήσει η Πλισέτσκαγια επιστρέφει στη Ρωσία. Το καθεστώς Χρουτσόφ την ανταμείβει πλουσιοπάροχα: δύο πολυτελή αυτοκίνητα, προσωπικός οδηγός, εξοχική κατοικία σε περιζήτητη περιοχή κοντά στη Μόσχα, πανάκριβα ρούχα. Η ίδια έχει δηλώσει ότι ο φόβος δεν την εγκατάλειψε ποτέ. Το όνειρο θα μπορούσε να πάρει τέλος ανά πάσα στιγμή.
Η Πλισέτσκαγια γεννήθηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1925. Όταν ήταν 11 ετών, έχασε τον πατέρα της, ο οποίος εκτελέστηκε από το σταλινικό καθεστώς, και η μητέρα της, η οποία ήταν ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου οδηγήθηκε σε στρατόπεδο του Καζακστάν.
Η θεία της ήταν η αιτία να αρχίσει χορό στα 3 της χρόνια και την ανέλαβε όταν έχασε την οικογένειά της. Στα εννέα της χρόνια μπήκε στη Σχολή Μπαλέτου της Μόσχας, από όπου αποφοίτησε στα 18 της, για να προσληφθεί αμέσως στον θίασο του θεάτρου Μπολσόι. Μόλις λίγους μήνες μετά από την αποφοίτησή της γίνεται πρίμα μπαλαρίνα.
Από τα πρώτα της κιόλας βήματα φάνηκε το ταλέντο και η ισχυρή της προσωπικότητα. Ξεχώρισε αμέσως χάρη στα υψηλά άλματα και τη θεατρικότητά της.
Η Πλισέτσκαγια ήταν η μπαλαρίνα της οποίας η ερμηνεία στο «Θάνατο του κύκνου» την οποία είχε σφραγίσει μια άλλη μεγάλη προσωπικότητα του χορού η Άννα Πάβλοβα, θεωρήθηκε ιστορική, μοναδική και ανεπανάληπτη. Το άστρο της έλαμπε αλλά της ήταν απαγορευμένο να ταξιδεύει στις περιοδείες του Μπολσόι ανά τον κόσμο.
Στον μακρύ κατάλογο των πρωταγωνιστικών της ρόλων ξεχωρίζουν η ερμηνεία της ως Οντέτ και Οντίλ στη Λίμνη των Κύκνων το 1947, ως Αουρόρα στην Ωραία Κοιμωμένη του Γιούρι Γκριγκορόβιτς (1963) αλλά και στη χορογραφία του «Το πέτρινο λουλούδι» (1959).
Αποσύρθηκε σε ηλικία 65 ετών ενώ στη συνέχεια βρέθηκε επικεφαλής ως καλλιτεχνική διευθύντρια σε μεγάλους οργανισμούς, όπως στην Όπερα της Ρώμης και στο Μπαλέτο της Λυρικής Σκηνής της Μαδρίτης. Όμως, στα 80 της, παρουσιάστηκε και πάλι ενώπιον του κοινού, στο «Ave Мaya», που δημιούργησε γι΄ αυτήν ο Μορίς Μπεζάρ.
Η Πλισέτσκαγια ενέπνευσε όσο λίγες χορεύτριες τις μεγάλες προσωπικότητες της τέχνης στην εποχή της. Ο Αλμπέρτο Αλόνσο χορογράφησε ειδικά για αυτήν τη «Carmen Suite» (1967), σε μουσική του συζύγου της, του συνθέτη και πιανίστα Ρόντιον Σέντριν-μια εκδοχή που είχε θεωρηθεί «σκανδαλωδώς ερωτική» από το σοβιετικό καθεστώς. Ο Σέντριν έγραψε τη μουσική και για άλλη μια μεγάλη επιτυχία της, την «Άννα Καρένινα» (1972)- την πρώτη χορογραφική απόπειρα της Πλισέτσκαγια- και τον «Γλάρο». Ο Ρολάν Πετί εμπνεύστηκε για αυτή τον «La Rose Malade», ενώ ο Μορίς Μπεζάρ την «Ιsadora» (1976).
Η Πλισέτσκαγια αναγκαζόταν συχνά να χορεύει χωρίς να ακούει τη μουσική εξαιτίας του εκκωφαντικού θορύβου των χειροκροτημάτων! Παρόλη την επιτυχία της, δεν «άντεχε ναφθαλίνη στη σκηνή». 
Όταν χόρεψε την Carmen Suite που γράφτηκε ειδικά για εκείνη από τον Κουβανό χορογράφο Αλμπέρτο Αλόνσο, πολλοί έκριναν την παράσταση υπερβολικά ερωτική και άσεμνη και ο τότε σοβιετικός υπουργός Πολιτισμού χαρακτήρισε την Πλισέτσκαγια «προδότρια του κλασικού μπαλέτου». Όμως στην Πλισέτσκαγια απλώς δεν αρκούσε να ερμηνεύει κλασικούς ρόλους. Χόρεψε με πουέντ, με ψηλά τακούνια, ξυπόλητη. Η απαράμιλλη τεχνική της την οδήγησε στην επιθυμία να χορέψει τους κλασικούς Ρώσους συγγραφείς και να έρθει μέσω του χορού σε επαφή με τις θεατρικές παραδόσεις Ανατολής – Δύσης.«Αισθάνομαι πότε κατακτώ το κοινό. Το κατακτώ γιατί του δίνω κάτι. Μάλιστα κάποτε δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς του δίνω, αλλά αισθάνομαι ότι κάτι εκπέμπεται από εμένα. Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα γεγονότα της ζωής και της τέχνης με βάση ένα κριτήριο: αγγίζει αυτό την ψυχή τους ή όχι, και τίποτα άλλο».
Μπροστά στη Μάγια Πλισέτσκαγια άνοιξαν οι πόρτες όλων των θεάτρων του κόσμου, όμως το «σπίτι της» ήταν και είναι το Μπολσόι της Μόσχας. Εκεί που έμαθε τη βασική αρχή της ζωής της: «Την απόλυτη παράδοση στην τέχνη».
_____________________________________________________________
«AVE MAYA»
Gala Μπαλέτου αφιερωμένο στη θρυλική μπαλαρίνα Maya Plisetskaya
Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2014
σχόλια