Από το 2005 – οπότε και παρατηρήθηκε έκρηξη φίλων και εχθρών του Διαδικτύου στην Ελλάδα – αισίως το εργαλείο έχει περάσει απ’ όλες τις φάσεις και έχει γίνει αποδέκτης όλης της γκάμας των συναισθημάτων που «ξερνάει» πάνω του η παραδοσιακή και όχι μόνο δημοσιογραφία.
Τα πρώτα απόνερα τα λούστηκαν οι bloggers, πριν ακόμη γίνουν μόδα και παρηγοριά. Δημοσιογράφοι και μη, με περγαμηνές ή χωρίς, το βράδυ «ξεσπάθωναν» με ειλικρινή θυμό ή με επίσης ειλικρινή δόλο στα blogs τους.
Αφορμή αυτής της ημίαιμης κατάστασης ήταν να χωριστεί το επάγγελμα στα δυο, έστω και υπογείως. Από ‘δω οι «δηλωμένοι», από εκεί οι «αλητήριοι», οι κάπως αποσυνάγωγοι, από τη μια μεριά οι «πειθαρχημένοι», από την άλλη οι ενδεχομένως «απασφαλισμένοι».
Στο μεταξύ, στο εξωτερικό το να είναι κανείς blogger ή το να διατηρεί ιστότοπο αποδεικνυόταν σταδιακώς μία επικερδής απασχόληση και μία homemade ευκαιρία καριέρας. Κόσμος έδωσε ώθηση στη δουλειά του μέσα από το διαδίκτυο, δημιουργήθηκαν κινήματα, επηρεάστηκαν εκβάσεις εκλογών και πολεμικών επιχειρήσεων, ακούστηκαν – και κυρίως – «δυνάμωσαν» φωνές που υπό άλλες συνθήκες και αν εξαρτώνταν μόνο από τις δυνάμεις της παραδοσιακής δημοσιογραφίας θα είχαν καταδικαστεί στον ψίθυρο και στη σκιά.
Στο 2011, στην Ελλάδα του «μακελειού» στον Τύπο που η «έναρξη» του «σφραγίσθηκε» με τον ξαφνικό (;) θάνατο της αυτοκρατορίας του «Ελεύθερου Τύπου», το internet και το transformation ενός συμβατικού Μέσου σε portal ή site, προμοτάρεται με λογικές μονόδρομου.
Με μπακαλίστικα μαθηματικά σε καιρό οικονομικής κρίσης, με δημοσιογραφικές λογικές της δεκαετίας του ’50 και αλληθωρίζοντας λίγο και στο τι γίνεται στην αλλοδαπή, το μεγαλύτερο ποσοστό των πάλαι ποτέ κραταιών εκδοτικών συγκροτημάτων, με ελάχιστες παρήγορες εξαιρέσεις, άρχισε να ζυγίζει τα πράγματα κουτοπόνηρα.
Τώρα το internet ήταν… καλό. Φθηνό μέσο απ’ όλες τις απόψεις που στέλνει τα σοβαρά κόστη στον αγύριστο. Ούτε χαρτί ούτε τυπογραφικά υπέρογκα έξοδα ούτε προσφορές που ματώνουν τα ταμεία. Χρειάζεται λίγα χέρια, επιτρέπει την εργασία από παντού και άλλα πολλά που ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα έχουν.
Στις συσκέψεις τους, οι άλλοτε πανίσχυροι των εκδόσεων μιλούν για το τέλος του χαρτιού, ωστόσο χωρίς να υπολογίζουν ότι μιλούν για το τέλος της δημοσιογραφικής έρευνας, του ελκυστικού περιεχομένου, του νέου Μέσου που δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως άλλη μία εκδοτική ξεπέτα, άλλη μία προχειρότητα που μπορεί να μην αποφέρει κέρδη, αλλά θα εξακολουθήσει να υπάρχει ως φθηνός μοχλός πίεσης.
Αποτέλεσμα αυτής της πρώτης ρηχής προσέγγισης και αντιμετώπισης ήταν η έκρηξη δεκάδων portals και sites με ανούσιο έως αδιάφορο περιεχόμενο, δημιουργημένα από τη ματαιοδοξία ανθρώπων να γίνουν έστω και e-εκδότες, “παρκάροντας” το δημιούργημα τους πάνω σε λίγα και κυρίως φθηνά εργατικά χέρια. Ποιος ξεχνά άλλωστε τις πρόσφατες καταγγελίες συντάκτριας για το πως στήθηκε το portal του τάδε μεγαλοδημοσιογράφου και για τα εξοντωτικά ωράρια εργασίας; Τα περισσότερα από αυτά είναι «τσακωμένα» με την άποψη και τη σοβαρή αρθρογραφία και αρκούνται στο να λειτουργούν ως μέσα “αποδελτίωσης” της επικαιρότητας και ως κέντρα καταγραφής λεπτομερειών στη λογική του «διυλίζουμε των κώνωπα» και… μεγεθύνουμε την “κάμηλο”.
Βασικός αντίπαλος ο «ανταγωνισμός» και η «αιματοχυσία» για την επισκεψιμότητα. Στη λογική του «ό,τι συμβαίνει ανεβαίνει» και παρασυρμένοι από τις «ανεβασμένες» ταχύτητες που προσφέρει το Μέσο δεν υπάρχει χρόνος για «δεύτερες σκέψεις», για ουσιαστικό ρεπορτάζ, για ψυχραιμία, η έλλειψη της οποίας ανοίγει διάπλατα την πόρτα σε λάθη και παραλείψεις… Όσα περισσότερα unique views, τόσες περισσότερες πιθανότητες για διαφημιστικά «εισερχόμενα», όσο πιο… απερίσκεπτα τα κείμενα τόσα τα unique views και ο φαύλος κύκλος που σήμερα καταπίνει αύτανδρες εφημερίδες και περιοδικά απειλεί πλέον από τη γέννα τους ακόμη και σοβαρές προσπάθειες.
Οι συντάκτες των διαδικτυακών Μέσων – που ακόμη περιμένουν… φως από την ΕΣΗΕΑ – κυνηγιούνται από την εξίσωση χρόνου και επισκεψιμότητας, και ενώ πριν από λίγα χρόνια είχαν να αναμετρηθούν με την πηγή της είδησης, τώρα κοιτάνε και κρυφοκοιτάνε τι γράφει το παραδιπλανό blog.
Όσο για την είδηση; Την πραγματική είδηση; Αυτή είναι πλέον ένα ορφανό καημένο. Χωρίς μητέρα, χωρίς πατέρα, έρμαιο της αναπαραγωγής άνευ αναφοράς στην πηγή και του μαλλιοτραβήγματος για το ποιος έβγαλε πρώτος τι…
Εννοείται ότι πολύ πριν από εμάς, εδώ στην Ελλάδα των λουκέτων, όπου το Διαδίκτυο αποτέλεσε μέσο «ξεμπουκώματος», μόστρας και ελπίδας για εύκολο κέρδος, τα παραπάνω και άλλα τόσα προβλημάτισαν (και) κολοσσούς της ενημέρωσης. Διαφωτιστικά τα άρθρα του Reuters και του Arstechnica.
Και επειδή, ήδη ο κατάλογος αυτού του είδους των e-επιχειρήσεων είναι μακροσκελέστατος, ας μπαίνει στον κόπο ο εκάστοτε διαδικτυακός επιχειρηματίας να θυμάται ότι και αυτό (το portal, το site, το web radio του) είναι μία επιχειρήση ΜΜΕ, όπως όλες οι άλλες. Χρειάζεται θυσίες και συνέπεια. Η λογική του «άρπα – κόλλα» και έστειλε στο «αρχείο» πολλά συμβατικά Μέσα. Ας μη γεμίσει και το Διαδίκτυο με sites – ζόμπι που οι διαχειριστές τους δεν τα «μέτρησαν» σωστά…
σχόλια