Η εμπειρία του CERN έδειξε ότι τα μίντια λατρεύουν τις ειδήσεις εκείνες που προκύπτουν κατά καιρούς στη σφαίρα των επιστημονικών ανακαλύψεων και, σαν εξαιτίας μιας ανεξήγητης επιτάχυνσης που τις ωθεί ν' ακολουθήσουν την εφαπτομένη, μπαίνουν στην τροχιά της συμβατικής ενημέρωσης, όπου εξάλλου κανένας αμύητος δεν θα ελέγξει ποτέ την εγκυρότητά τους διότι κανένας δεν γνωρίζει περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Εκεί η είδηση που, καλώς εχόντων, θα προϋπέθετε μιαν αρκετά φλύαρη διαπραγμάτευση, μπορεί να εκφωνηθεί με τρόπο άψογα ταιριαστό στις προδιαγραφές των ΜΜΕ, δηλαδή αφενός τηλεγραφικά, αφετέρου με την έμφαση που δίνουμε στην on line αποκάλυψη κάποιου τρομερού απορρήτου. Επιστημονικό μόνον κατ' όνομα, το μυστήριο δεν διαφέρει στην ουσία απ' το ίδιο το ιδρυτικό αίνιγμα της μετανεωτερικότητας, που είναι το εξής: ότι η είδηση δεν αφορά κανέναν. Παρομοίως και με την είδηση της επαλήθευσης της ύπαρξης των βαρυτικών κυμάτων που προέβλεψε η Θεωρία της Σχετικότητας πριν από έναν αιώνα και που, τώρα, προς μεγάλη ανακούφιση, γινόταν χειροπιαστή, τουλάχιστον αν ήταν κανείς διατεθειμένος να ενδώσει στους πανηγυρισμούς των διεθνών πρακτορείων της προηγούμενης εβδομάδας.
Αλλά πόσο χειροπιαστή; Το να εξετάσεις αν η είδηση σχετικά με τα κύματα βαρύτητας στερείται ή όχι βαρύτητας η ίδια πολύ απέχει απ' το λογοπαίγνιο, περίπου όπως η πρόβλεψη για τον κομήτη του Χάλεϊ, το 1910, που παραλίγο να συγκρουστεί η ίδια με το κοινωνικό φαντασιακό αντί ο κομήτης να συγκρουστεί με τη Γη. Βαρύτητα λέγοντας εννοούμε το μόνο είδος εκτοπίσματος που ενδέχεται να διατηρεί μια πληροφορία και που είναι αυτό της σημασίας· εφόσον, μεταφορικά μιλώντας, με τι άλλο ισοδυναμεί το βάρος αν όχι με το γλωσσικό βάρος ενός νοήματος; Μάλιστα, είναι αυτές ειδικά οι μεταφορικές αντηχήσεις του συγκεκριμένου νοήματος που μας εξουσιοδοτούν να αποδώσουμε στην είδηση το αμφιλεγόμενο εκείνο βάρος το οποίο ο Αϊνστάιν δεν θα κατόρθωνε να διαβλέψει στις ενοράσεις του ούτε κατά προσέγγισιν. Παρεμπιπτόντως, ο τελευταίος είχε ισχυριστεί, αθώα, πως όταν δύο σώματα έρθουν σε σύγκρουση παράγονται κύματα βαρύτητας, μολονότι αυτά, στην πράξη, είναι εξαιρετικά ασθενή ώστε να ανιχνευτούν· τώρα, τα δύο LIGO, ανιχνευτές εντοπισμού με συστήματα λέιζερ που επιτρέπουν ακριβείς μετρήσεις της στρέβλωσης του χωροχρόνου, συνελάμβαναν την ισχυρή σύγκρουση ανάμεσα σε δύο μαύρες τρύπες, μεγέθους 36 και 29 φορές το μέγεθος του ήλιου αντίστοιχα, που είχαν συγχωνευθεί σε απόσταση 1,3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Έτσι, οι συγκεκριμένες μαύρες τρύπες μάς έστελναν το διαγαλαξιακό τους επισκεπτήριο απ' τα μυθικά βάθη του παρελθόντος μέσω μιας επιτέλους μετρήσιμης καμπύλωσης του χωροχρόνου κι ο Αϊνστάιν δικαιωνόταν.
Ναι μεν το μήλο συνεχίζει να πέφτει απ' τη μηλιά, όπως την εποχή του Νεύτωνα, αλλά τώρα δεν μένει πάνω στο χορτάρι σαν το ίχνος μιας αγαθοποιού ή τιμωρού μεταφυσικής δύναμης· τώρα το μήλο είναι η ίδια η πτώση και η φυσική μπαίνει οριστικά στο πεδίο της ταυτολογίας, όπου τα μίντια έχουν το στρατηγείο τους.
Περιττεύει ν' αναρωτηθούμε κατά πόσον οι εκάστοτε κοσμολογικές θεωρίες αποτελούν μεταφορές παραστάσεων του συλλογικού ασυνειδήτου: εδώ, φέρ' ειπείν, διαγράφεται με ενάργεια η ιδέα που δεν θα μπορούσε παρά να ασπάζεται μια κοινωνία σαν τη δική μας για τη βαρύτητα του παρελθόντος και της μνήμης, την οποία καλούμαστε διαρκώς να αποκηρύξουμε αναπληρώνοντάς την με μιαν άλλη «καθαρή» βαρύτητα, λ.χ. την τεχνική βαρύτητα μιας πειραματικής ή στατιστικής θεώρησης, υποστηριζόμενης προκειμένου να συμβάλει στον επανασχεδιασμό του κόσμου. Για να το κάνουμε λιανά, ισχύει ότι στο μεταμοντέρνο σύμπαν της ελαφρότητας κάθε αξιόπιστη θεωρία περί βαρύτητας είναι ευπρόσδεκτη ως απενοχοποιητικό άλλοθι και σαν τέτοια εννοείται όταν δοκιμάζεται η αντοχή της. Μήπως δεν αληθεύει ότι κληρονομήσαμε έναν κόσμο απελευθερωμένο από την επαχθή βαρύτητα των λογικών καταναγκασμών, τη βαρύτητα της αιτιοκρατίας και του ηθικού πεπρωμένου, τη βαρύτητα του ψυχισμού και τη βαρύτητα του θανάτου; Έκτοτε, και στον βαθμό που συνδέσαμε το μέλλον μας με την αποθέωση της ελαφρότητας, η βαρύτητα έπαψε να περιγράφεται σαν μια προσωποποιημένη κοινή μοίρα, σαν ένα είδος χιμαιρικής εσωστρέφειας των πραγμάτων, σαν ένας παθιασμένος και ελκυστικός μονόλογος των συμβάντων που ήταν από τη φύση τους υποθηκευμένα στον θάνατο, για να γίνει μια αμιγής κυματική δόνηση, συνεπώς μια έσχατη μορφή επικοινωνίας ανάμεσα στις μηχανές.
Έτσι, η ίδια η μαύρη τρύπα, ως έννοια που εκφράζει τη συμπύκνωση μιας άπειρης βαρύτητας, παύει να είναι θεολογική και γίνεται κάτι σαν δομικό σκάνδαλο, όχι πια μια συσσώρευση βάρους (π.χ. του βάρους των συναισθημάτων ή των ερμηνειών) αλλά απορρόφηση, εκμηδενισμός δι' απαλοιφής, αποστραγγιστική εξαφάνιση του πράγματος απ' την οθόνη της εποπτείας, ένα γεγονός δίχως αναγωγή ή ιστορικό αντίκτυπο, ένα ήρεμο σοκ. Σαν να λέμε, δεν υπάρχει πια εδώ, όπως στην παραδοσιακή βαρύτητα, μια εσωτερική επεξεργασία του νοήματος της έλξης, δεν υπάρχει η διαλεκτική του Νόμου, μόνον διακύμανση, το κοσμικό ρίγος που διατρέχει μια κυρτή και συνάμα κοίλη επιφάνεια σαν εκείνη του Ρίμαν. Σ' ένα σύμπαν όπου η άνωση είναι αυτοσκοπός και η ζωή εκθειάζεται σαν μια αιώρηση στον αφρό των ημερών, το βάρος της κατάθλιψης που πλήττει όλη αυτή την υπερπαραγωγή της προσποιητής ευτυχίας επανέρχεται σαν στατιστικό όριο ή τελεστής μιας καταστροφής χωρίς αιτία και χωρίς κατάλοιπα: η βαρύτητα διώχνεται από παντού σαν κακός άγγελος της Ιστορίας και αποθηκεύεται στις μαύρες τρύπες, που είναι οι σκουπιδοτενεκέδες του νοήματος, οι εξοστρακισμένοι στο απώτερο διάστημα. Ναι μεν το μήλο συνεχίζει να πέφτει απ' τη μηλιά, όπως την εποχή του Νεύτωνα, αλλά τώρα δεν μένει πάνω στο χορτάρι σαν το ίχνος μιας αγαθοποιού ή τιμωρού μεταφυσικής δύναμης· τώρα το μήλο είναι η ίδια η πτώση και η φυσική μπαίνει οριστικά στο πεδίο της ταυτολογίας, όπου τα μίντια έχουν το στρατηγείο τους.
σχόλια