Μαθήματα για Ελλάδα από το πτωχευμένο Ντιτρόιτ. Από τον Wolfgang Munchau

Μαθήματα για Ελλάδα από το πτωχευμένο Ντιτρόιτ. Από τον Wolfgang Munchau Facebook Twitter
7

Ο γνωστός αρθρογράφος Wolfgang Munchau προειδοποιεί ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να ακολουθήσει την τραγική πορεία του Ντιτρόιτ. Οι πέντε ομοιότητες μεταξύ των δύο περιπτώσεων και η λύση του εθνικού νομίσματος:

Καθώς πέρασα μέρος των καλοκαιρινών μου διακοπών μακριά από την ευρωζώνη, στο Ντιτρόιτ, το βλέμμα μου έπεσε σε ένα παλιό άρθρο του Χιλιανού συγγραφέα και φωτογράφου Camilo José Vergara. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κατέθεσε κάτι που ο ίδιος αποκάλεσε «άσεμνη πρόταση»: να μετατραπούν καμία δεκαριά εγκαταλελειμμένα κτιριακά μπλοκ από ουρανοξύστες που είχαν κατασκευαστεί προ κρίσης σε μία «Αμερικανική Ακρόπολη».

Οι περισσότεροι κάτοικοι του Ντιτρόιτ μίσησαν και απέρριψαν την πρόταση για ένα «πάρκο από ερείπια ουρανοξυστών», αν και κάποιος, κοιτώντας το πλήρες μέγεθος της εγκατάλειψης στις μέρες μας, αναρωτιέται εάν τελικά θα πρέπει να επανεξεταστεί η συγκεκριμένη πρόταση. Ποτέ μου δεν είδα μία πόλη τόσο άδεια. Σχεδόν το 40% της έκτασης δεν χρησιμοποιείται, ενώ μεγάλο τμήμα της καλύπτεται από ερείπια.

Για μένα, πάντως, το ενδιαφέρον ερώτημα δεν είναι εάν το Ντιτρόιτ θα έπρεπε να μιμηθεί την Αρχαία Ελλάδα, αλλά εάν η σύγχρονη Ελλάδα θα καταλήξει εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το Ντιτρόιτ.

Γνωρίζω τις διαφορές των οικονομικών μεταξύ μιας πόλης και μιας χώρας. Υπάρχουν, όμως, κι επικίνδυνες ομοιότητες, ειδικότερα εάν η χώρα είναι μέλος μιας νομισματικής ένωσης με τον θεσμικό σχεδιασμό της ευρωζώνης.

  • Η πρώτη είναι, προφανώς, πως τόσο το Ντιτρόιτ όσο και η Ελλάδα χρεοκόπησαν. Η Ελλάδα προχώρησε σε αναδιάρθρωση του χρέους της. Το Ντιτρόιτ κατέθεσε αίτηση προστασίας από τους πιστωτές.
  • Η δεύτερη είναι πως ούτε η Ελλάδα, αλλά ούτε και το Ντιτρόιτ ευνοήθηκαν σε επαρκή κλίμακα από μεταφορές κεφαλαίων. Η Ελλάδα έλαβε διαρθρωτικά κονδύλια από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. και δάνεια για να παρατείνει την αποπληρωμή των χρεών της. Στο Ντιτρόιτ, οικονομικές υπηρεσίες όπως τα επιδόματα ανεργίας και η παιδεία στηρίζονται από την κυβέρνηση της πολιτείας αλλά και σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Τα κεφάλαια αυτά, όμως, δεν επαρκούσαν ούτε στο ελάχιστο για την ανατροπή της πτώσης. Όταν οι επιχειρήσεις και οι πολίτες φεύγουν, τότε η πολιτεία χάνει αναντικατάστατα φορολογικά έσοδα.
  • Τρίτον, η μετανάστευση είχε τεράστιο αντίκτυπο στην ύφεση. Οι Αμερικανοί οικονομολόγοι συχνά επισημαίνουν ότι η ροή των μεταναστών αποτελεί φυσικό σταθεροποιητή στις ΗΠΑ. Εάν μία περιοχή αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα ανεργίας, τότε ο κόσμος τα μαζεύει και αναζητά την τύχη του αλλού. Αυτό αρχίζει να συμβαίνει και στην ευρωζώνη. Στην Ιρλανδία, η ροή των μεταναστών βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1980.  Εάν, όμως, οι ταλαντούχοι φύγουν -αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ιρλανδία και στην Ελλάδα-, τότε οι πιθανότητες επιστροφής της χώρας σε ανάπτυξη ελαχιστοποιούνται, ειδικότερα απουσία οποιασδήποτε μορφής κινήτρου. Η μόνιμη ύφεση του Ντιτρόιτ είναι το τίμημα που πληρώνει κανείς για την κινητικότητα των εργαζομένων. Η μεσαία τάξη κυρίως εγκατέλειψε το Ντιτρόιτ για κοντινά προάστια όπως το Oakland County στο Βορρά, που είναι μία από τις πλουσιότερες περιοχές στις ΗΠΑ. Ο πληθυσμός του Ντιτρόιτ συρρικνώθηκε από 1,8 εκατ. το 1950 σε 700.000 το 2012. 
  • Τέταρτον, η μείωση των μισθών δεν φέρνει ισορροπία. Στο Ντιτρόιτ, καθώς εξαφανίστηκαν οι θέσεις εργασίας που καλύπτονταν από οργανωμένα συνδικάτα, μειώθηκαν και οι μισθοί. Η ανεργία, όμως, παρέμεινε σε πολύ υψηλό επίπεδο και κορυφώθηκε το 2009, στο 27,8% (σχεδόν στο ίδιο ποσοστό που έχει τώρα η Ελλάδα). Έκτοτε το μέγεθός της μειώνεται (στο 18,6% τον Ιούνιο), αλλά παραμένει σε πολύ υψηλότερο σημείο από τον εθνικό μέσο όρο.
  • Πέμπτον, και στις δύο περιπτώσεις οι αισιόδοξοι προέβλεπαν ότι η ανάκαμψη είναι κοντά. Στο Ντιτρόιτ, η αισιοδοξία συχνά συσχετίζεται με την πορεία της ομάδας του baskeball, Detroit Tigers. Στην Ελλάδα, συνήθως βασίζεται σε ανέκδοτα στοιχεία. Ένας από τους συνομιλητές μου προσφάτως παρευρέθη στα εγκαίνια ενός καταστήματος στην Αθήνα και κατέληξε στο τρελό συμπέρασμα πως ξεκινά η ανάκαμψη. Οι επίσημες προβλέψεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τακτικά -και εσφαλμένα- δείχνουν ότι επίκειται ανάκαμψη. Το παράδειγμα του Ντιτρόιτ δείχνει ότι απουσία αποτελεσματικών εργαλείων πολιτικής οι οικονομίες δεν μπορούν να αυτοσταθεροποιηθούν. 

Η μόνιμη ύφεση, ακόμη, δεν είναι αναπόφευκτη ούτε για το Ντιτρόιτ, ούτε για την Ελλάδα. Στην αμερικανική πόλη, οι τιμές των κατοικιών είναι τόσο χαμηλές που ο κόσμος επιστρέφει γα να ξεκινήσει εκεί επιχειρήσεις, τουλάχιστον στις πιο ασφαλείς περιοχές. Ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις επενδύουν στο κέντρο του Ντιτρόιτ, ενώ επίσης στην πόλη υπάρχει δραστήρια καλλιτεχνική σκηνή. Εάν βρεθούν τα σωστά κίνητρα, απομακρυνθούν τα ερείπια και παταχθεί το έγκλημα, το Ντιτρόιτ μπορεί να ευδοκιμήσει ξανά μετά από 40 χρόνια ύφεσης, αν και σταθερά σε χαμηλότερο επίπεδο.

Όσον αφορά την Ελλάδα, η ευρωζώνη μπορεί πάλι να δεχθεί διαγραφή χρέους και να στρέψει προς τα εκεί κάποιες επενδύσεις. Εάν όλα όσα πήγαν στραβά τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια γίνουν τώρα σωστά, μπορεί να φανταστεί κάποιος ανάκαμψη στην ελληνική οικονομία μετά από έξι χρόνια ύφεσης. Δεν νομίζω ότι θα γίνει κάτι τέτοιο, αλλά θεωρητικά τουλάχιστον είναι εφικτό. Εν αντιθέσει με το Ντιτρόιτ, η Ελλάδα έχει την επιλογή να εγκαταλείψει τη νομισματική ένωση και να υιοθετήσει το δικό της νόμισμα. Δεν είναι όμως διόλου σαφές ότι η Αθήνα θα επιλέξει να κάνει κάτι τέτοιο -ακόμη κι αν ήταν προς το καλύτερο οικονομικό της συμφέρον-, δεδομένου ότι μάλλον θα επικρατήσουν πολιτικοί παράγοντες.

Η Ελλάδα, βεβαίως, έχει ήδη βιώσει την πτώση. Η Ακρόπολη είναι ίσως το πιο ισχυρό παράδειγμα της μακροπρόθεσμης πολιτικής πτώσης μιας ισχυρής πόλης-κράτους. Τα ερείπια στο Ντιτρόιτ συμβολίζουν την πτώση μιας σύγχρονης βιομηχανικής πόλης. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να θεωρήσει κανείς ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί και αλλού -ακόμη και σε ένα σύγχρονο κράτος- εάν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες.

[via]

Αρχείο
7

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

3 σχόλια
Ωραια ολα τα παραπανω αλλα... ας φυγουμε απο τα "ισως αυτο, και ισως εκεινο, και ισως το αλλο", γιατι στην πραγματικοτητα υπαρχει μια παρα πολλη μεγαλη διαφορα μεταξυ Detroit και Ελλαδας. Εαν καποιος απο το Detroit του Michigan παθει "συμφορα" (χασει την δουλεια του, κλπ) πολυ ευκολα μπορει να φυγει στις διπλα πολιτειες, οπως Wisconsin, Illinois, Ohio, Indiana, ή σε οποια αλλη πολιτεια, για να αρχισει κατι καινουργιο, χωρις να χρειαστει να φυγει σε αλλη χωρα επειδη δεν μπορει να βρει σχεδον τιποτα που να τον βοηθησει να κανει μια καινουργια αρχη. Αυτο και μονο κανει το Detroit να ειναι κατι το τελειως διαφορετικο απ οτι η Ελλαδα!
Θα διαφωνήσω με τον kostaps σε μερική βάση. Μπορεί να φαίνεται εύκολο να ματακινηθεί κάποιος που ζει στις ΗΠΑ από ένα μέρος στο άλλο, αλλά δεν είναιο εύκολο στη πραγματικότητα. Όταν παθαίνει κανείς συμφορά (χάσει δουλεία, κυρήξει πτώχευση κ.λ.π) και δε μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του, στιγματίζεται στους καταλόγους των εταιριών Experian, Equifax και Transunion, Κάτι σαν το Τειρεσεία, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο μέγεθος. Σιτς ΗΠΑ αν δεν έχει κανείς πίστωση, είναι πολύ δύτσκολο να ανοίξει, π.χ. τραπεζικό λογαριασμό για να μπορέσει να κινηθεί, να μπορέσει να ξαναπάρει δάνειο για να αρχίσει επιχείρηση, να νοικιάσει διαμέρισμα, να αγοράσει ασφάλεια αυτοκινήτου κ.λ.π. Τα νοικοκυριά που κινούνται με μετρητά, δυστυχώς βαδίσουν με μικρά βήματα προς μιά καλύτερη κατάσταση. Οπότε, όπου και να πάει στις ΗΠΑ, θα έχει τον ίδιο βραχνά.
"Στις ΗΠΑ αν δεν έχει κανείς πίστωση, είναι πολύ δύτσκολο να ανοίξει, π.χ. τραπεζικό λογαριασμό" Η αληθεια ειναι οτι μπορεις να ανοιξεις τραπεζικο λογαριασμο με μερικα κατοσταρικα, οι τραπεζες δεν λενε ποτε οχι σε καταθεση ρευστου. Ο τραπεζικος λογαριασμος δεν ειναι ο ιδιος με τον πιστοτικο λογαριασμο που ανοιγει καποιος στις καρτες! Οι καρτες ειναι για να σε δανειζουν, ο τραπεζικος λογαριασμος απλα για να κανεις καταθεσεις και αγορες, για απλη μετακινηση χρηματικων ποσων χωρις να παιρνεις δανειο. Επισης η αληθεια ειναι οτι ακομα και να σου καταστραφει το credit μπορεις να συνεχισεις να χρησιμοποιεις προπληρωμενες καρτες, κι ετσι δεν εχεις την δυσκολια να μην μπορεις να λειτουργησεις σε μερη οπου δεχονται μονο καρτες. Υπαρχουν πολλα νομιμα "παραθυρακια" που οποιος ψαχνει τα βρισκει. Σιγουρα δεν ειναι "παραδεισος" το συστημα στην Αμερικη, σ' αυτο θα συμφωνησω, αλλα εαν εισαι ενταξει στις υποχρεωσεις σου δεν υπαρχει κανενα απολυτως προβλημα. Αν ομως εχεις απληρωτα δανεια, εισαι κακοπληρωτης, φυσικα και ολα αλλαζουν. Αυτο γινεται σε ολες τις χωρες οχι μονο στην Αμερικη. Δυστυχως πολυς κοσμος και στην Ελλαδα και στην Αμερικη, προσπαθει να ζει περα απο τις δυνατοτητες του, μερικοι το καταλαβαινουν και πορευονται αναλογα, ενω μερικοι αλλοι αρνουνται να το καταλαβουν.
Εδω οι δικοι μας δεν χανουν ευκαιρια να συγκρινουν ενα ολοκληρο κρατος με ενα νοικοκυριο η με μια οικογενειακη επιχειρηση, σ΄αυτο θα κολλησουμε?