Από τη Lisa Abend στο Time
O τίτλος παραήταν καλός για να αντισταθεί κανείς. Όταν αποκαλύφθηκε ότι στο Noma, το οποίο τα τελευταία τρία χρόνια κατείχε την πρώτη θέση της λίστας με τα «50 καλύτερα εστιατόρια στον κόσμο» έχει ξεσπάσει κρούσμα Norovirus, η ανταπόκριση των ΜΜΕ ήταν τεράστιας έκτασης, άμεση και σχεδόν χαρωπή: «Δηλητηρίαση στο καλύτερο εστιατόριο του κόσμου», έγραψε η γαλλική Le Point. «Εστιατόριο αφήνει άσχημη γεύση στο στόμα των πελατών», αστειεύτηκαν οι Financial Times.
Ο Νοροϊός-Norovirus είναι ένας από τους πιο μεταδοτικούς ιούς παγκοσμίως, μια εύκολα μεταδοτική ασθένεια που σπάνια είναι θανατηφόρα αλλά προκαλεί εκατομμύρια περιπτώσεις σοβαρής γαστρεντερίτιδας κάθε χρόνο. Ωστόσο, αυτό που έχει σημασία στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν η παρουσία του ιού, αλλά η ιδιαιτερότητά του: χτύπησε το εστιατόριο που αυτή τη στιγμή είναι, ίσως, το πιο διάσημο στον κόσμο, ένα εστιατόριο που –όχι τυχαία- είναι ακριβό, δέχεται ελάχιστους πελάτες, και είναι γνωστό για την ασυνήθιστα πρωτοποριακή κουζίνα του. Ως εκ τούτου, ο πολυβραβευμένος σεφ του εστιατορίου, René Redzepi – ο οποίος κατά το Time ήταν μεταξύ των 100 πιο σημαντικών ανθρώπων στον κόσμο για το 2012- πήρε ένα γρήγορο και σκληρό μάθημα του τι σημαίνει να είσαι στο στόχαστρο των ΜΜΕ με την αρνητική έννοια. Κάτι σαν "Τοπ Σεφ: η χαιρέκακη έκδοση".
Τα γεγονότα έχουν ως εξής: κατά τη διάρκεια της εβδομάδας από τις 12 - 16 Φεβρουαρίου αρρώστησαν τα 63 από τα 435 άτομα που δείπνησαν στο εστιατόριο. Το πρόβλημα πρωτοεμφανίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου, όταν ένα ζευγάρι Δανών έστειλε μέιλ στο εστιατόριο αναφέροντας την αρρώστια μετά το γεύμα. Ένα μέλος του προσωπικού διάβασε το μήνυμα το επόμενο πρωί αλλά επειδή δεν ήξερε δανέζικα, διαβίβασε το μήνυμα σε έναν μάνατζερ, ο οποίος με τη σειρά του δεν το διάβασε παρά μετά την επιστροφή του από το ρεπό του, στις 18 Φεβρουαρίου. Το ίδιο πρωί το Υγειονομικό Τμήμα της Δανίας, στο οποίο είχε επίσης γνωστοποιηθεί το πρόβλημα, επικοινώνησε με το εστιατόριο. Τα εργαστηριακά αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τη διάγνωση Norovirus. «Ήταν ο χειρότερος εφιάλτης μας», είπε ο Redzepi. «Είμαστε σε αυτή τη δουλειά για να κάνουμε τους ανθρώπους ευτυχισμένους, έτσι μόλις το μάθαμε και το ανακοινώσαμε στη συνάντηση του προσωπικού, όλη η ομάδα – και οι 80 άνθρωποι- χλώμιασαν».
Στην περίπτωση του Noma, οι υγειονομικές αρχές πιστεύουν ότι ο ιός πιθανότατα μεταφέρθηκε από ένα μέλος του προσωπικού που είχε ίσως καταναλώσει μολυσμένα οστρακοειδή. Ένα μέλος του προσωπικού δήλωσε ασθένεια τη νύχτα της 15 Φεβρουαρίου και πήρε αναρρωτική άδεια για την επόμενη ημέρα αλλά τα τρόφιμα που άγγιξε πετάχτηκαν την Τρίτη το πρωί. Δύο άλλα μέλη του προσωπικού αρρώστησαν επίσης.
Η κάλυψη από τα ΜΜΕ ήταν φρενήρης - με προβλέψιμα αποτελέσματα. Σε αρκετές αναφορές τα 40 καθίσματα του εστιατορίου συρρικνώθηκαν σε 12. Ο 35χρονος Redzepi έγινε κατά δύο χρόνια νεότερος. Στα πιο σοβαρά όμως, η δήλωση του επιθεωρητή ότι ένας από τους τέσσερις νιπτήρες που χρησιμοποιεί το προσωπικό για να πλύνει τα χέρια του δεν είχε αρκετά ζεστό νερό μεταμορφώθηκε σε ευρέως επαναλαμβανόμενες αναφορές του Food Safety News ότι ολόκληρο το εστιατόριο δεν είχε παροχή ζεστού νερού. Το NPR συνέχισε να αναμεταδίδει την ανακρίβεια συμπληρώνοντας ότι το Noma ήταν γεμάτο με εξωτικό εξοπλισμό όπως τα Pacojets. Τα Pacojets, τα οποία χρησιμοποιούντα από τους σεφ για την παρασκευή λείας γρανίτας χωρίς προσθήκη ζάχαρης, στην πραγματικότητα είναι κοινές συσκευές που βρίσκονται στα περισσότερα κορυφαία εστιατόρια του κόσμου.
Η λέξη «εξωτικό» είναι αποκαλυπτική. Η καινοτομία είναι σήμερα ένα από τα χαρακτηριστικά της υψηλής γαστρονομίας, και η προθυμία του Noma να χρησιμοποιεί ασυνήθιστα, τοπικά συστατικά, στην προσπάθεια να αναπτύξει μια αυθεντική σκανδιναβική κουζίνα, είναι ένας από τους λόγους που το βιβλίο κρατήσεων έχει αναμονή μηνών, με πελάτες που είναι περισσότερο από πρόθυμοι να πληρώσουν 1500 κορώνες (200 ευρώ) για να έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν το μενού γευσιγνωσίας. Όμως σε μια κοινωνία που μόλις πρόσφατα άρχισε να συσχετίζει το φαγητό με την τέχνη και τη διασκέδαση, τα ίδια στοιχεία μπορούν επίσης να εμπνεύσουν δυσπιστία, ακόμη και κοροϊδία. Μάρτυρας είναι ο τίτλος του Gawker «το καλύτερο εστιατόριο στον κόσμο προσφέρει μυρμήγκια, λειχήνες και φρικτή ασθένεια με διάρροια».
«Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσει ο κόσμος είναι ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε οποιοδήποτε εστιατόριο στον κόσμο», λέει ο Ferran Adrià. «Αλλά όσο πιο γνωστός είσαι, τόσο περισσότερο μετατρέπεσαι σε στόχο». Αυτός σίγουρα ξέρει. Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που το εστιατόριό του El Bulli είχε τη φήμη του καλύτερου στον κόσμο, τράβηξε την προσοχή όταν ένας άλλος σημαντικός ισπανός σεφ ισχυρίστηκε, χωρίς τεκμηρίωση, ότι οι πελάτες «δηλητηριάζονται» από κάποια πρόσθετα που χρησιμοποιούσε το El Bulli για να επιτύχει τα θεαματικά εφέ ορισμένων πιάτων. «Είναι τρελό ότι αυτά τα πράγματα τραβούν περισσότερη προσοχή από όταν κερδίζεις κάποιο σημαντικό βραβείο, ή όταν καταφέρνεις κάτι σημαντικό», λέει ο Adrià. «Αλλά έτσι λειτουργούν αυτές τις μέρες τα πράγματα. Αυτό είναι το τίμημα της δόξας».
σχόλια