studio view
H ζωγραφική σας είναι αμιγώς ανθρωποκεντρική. Θέλω να μου πείτε δυο λόγια για την έννοια της φιγούρας στη δουλειά σας.
Οι άνθρωποι στη ζωγραφική μου είναι τα εργαλεία μου, με τον ίδιο τρόπο που είναι οι ηθοποιοί για τον σκηνοθέτη. Η λύση, το μήνυμα, η ίδια η υπόσταση της τέχνης είναι όσο αφηρημένη είναι και η ανθρώπινη σκέψη. Στην πραγματικότητα αφού δίνω τους ρόλους στους πρωταγωνιστές των έργων μου, τους αφήνω να ζωγραφίσουν αυτοί το έργο.
studio view
Παρατηρώντας κανείς τους ήρωες των έργων σας, θα έλεγε πως πρόκειται για καθαρά μοναχικές φιγούρες. Τι ρόλο παίζει η έννοια της μοναξιάς στο έργο σας;
Οι άνθρωποι είμαστε πάνω κάτω ίδιοι ως προς τα χαρακτηριστικά. Αυτό που διαφέρει, είναι η ποσότητα και η αναλογία. Η αίσθηση της μοναξιάς, μιας και αναφέρεσαι σ’ αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά αυτά, από την δυσάρεστη και τρομακτική της αίσθηση μέχρι την ευχάριστη και δημιουργική.
studio view
Εκτός από τη ζωγραφική, σας ενδιαφέρουν άλλα αφηγηματικά μέσα ως εργαλεία έκφρασης;
Δε μου χρειάζεται, θεωρώ ότι τα νέα μέσα είναι πάρα πολύ νέα για μένα. Όταν ακόμα γοητεύομαι με την ιδέα της εικόνας που έρχεται από τον αέρα και δεν έχω ξεπεράσει το σοκ της τεχνολογίας, είναι αδύνατον να μπορέσω να δουλέψω με τα νέα μέσα, που με αφήνουν με ανοιχτό το στόμα. Προτιμώ να έχω κάτι με το οποίο τουλάχιστον να είμαι εξοικειωμένος, κάτι παλιό κουρασμένο και συντηρητικό… μαμή γεννήθηκα, δεν μπορώ ξαφνικά να γίνω μαιευτήρας.
Πόσο καιρό δουλεύετε το κάθε έργο;
Δεν το γνωρίζω. Αυτό το έργο που είναι πίσω σου (μου δείχνει έναν καμβά) ξαναδουλεύτηκε αφού είχε εκτεθεί. Τα έργα μου μπορούν να πάρουν από μερικά λεπτά μέχρι μερικά χρόνια, για παράδειγμα στο ΕΜΣΤ το μεγαλύτερο έργο που ήταν πεντέμισι μέτρα, χρειάστηκε μια ώρα για να ολοκληρωθεί. Απ ‘την άλλη μεριά, κάποια άλλα έργα μου πολύ μικρότερα με παίδεψαν πολλούς μήνες και ακόμα με παιδεύουν. Η λύση ενός έργου περνά από εκατομμύρια στάδια. Για μένα υπάρχουν πολλές φάσεις τελειώματος. Αν δεν είσαι συγκεντρωμένος την ώρα της εξόδου (λύσης) ξανακάνεις τον κύκλο ξανά και ίσως ξανά και ξανά. Σε κάθε ολοκλήρωση του κύκλου το έργο αλλάζει. Με την πάροδο του χρόνου μαθαίνεις να συγκεντρώνεσαι αν και τις φορές που δεν συμβαίνει αυτό μπορεί και να σου προκύψει κάτι ενδιαφέρον...
detail
Προσωπικά το έργο σας λόγω των ψυχρών χρωμάτων αλλά και της ιδιαίτερης σκηνοθεσίας, μου θυμίζει μια ιδιότυπη μορφή storyboard. Είστε επηρεασμένος από τον κινηματογράφο;
Αυτό που με έχει επηρεάσει ξεκάθαρα, είναι το παλιό ελληνικό σινεμά. Η κάμερα τότε ήταν μια, ακόμη και αν τραβούσε δυο άτομα που συνομιλούσαν. Ο ένας μιλούσε και ο άλλος άκουγε, και το αντίθετο. Οι φωνές και τα πλάνα δεν μπλέκονταν, πχ. να βλέπεις τον έναν και να ακούς τη φωνή του άλλου. Ξεκάθαρα πράγματα. Τώρα όσον αφορά το χρώμα στο έργο μου, φαίνεται αστείο, αλλά τελευταία υπάρχει μια αλλαγή που οφείλεται στον φίλο μου και ζωγράφο Μάκη Θεοφυλακτόπουλο, που μου χάρισε μια μεγάλη ποσότητα χρωμάτων που δεν του χρειάζονταν. Εκ των υστέρων διαπίστωσα πως ήταν κάτι κόκκινα, κάτι πορτοκαλά. Χρώματα που δεν χρησιμοποιούσα ποτέ μέχρι τότε, και έτσι το τόλμησα. Άρα έχουμε να κάνουμε με την προ και την μετά Μάκη περίοδο…
Πώς ξεκινήσατε να ζωγραφίζετε;
16 χρονών είπα ότι είμαι επαγγελματίας! Ναι, μη με κοιτάς έτσι είμαι ψώνιο… Ξεκίνησα 16 χρονών και μετά από ένα μήνα είχα κάνει φοβερή πρόοδο, δηλαδή από τα πρωτόλεια άρχισαν να γίνονται έργα μέσα σε ένα μήνα. Δεν ήθελα ποτέ να πάω καλών τεχνών, δεν πάτησα ποτέ το πόδι μου στη σχολή, αν και αποφοίτησα από μια.
studio view
Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τις επιρροές σας.
Είναι πάρα πολλοί οι καλλιτέχνες που μου αρέσουν, αλλά περισσότερο επηρεάστηκα από εκείνους που δε μου αρέσουν καθόλου πια. Κατ’ αρχάς δεν επηρεάζεσαι από κάτι που σ’ αρέσει. Η εμπειρία έχει να κάνει με το περιβάλλον στο οποίο έζησες και τα αντικείμενα που θεώρησες οικία. Είχα μία απέχθεια για την ελληνική ζωγραφική που ήταν πολλές φορές άδικη. Η μουσική που άκουγα δεν είχε σχέση με τη ζωγραφική που έβλεπα στην Ελλάδα σαν νεαρός ζωγράφος. Τεσσάρων και πέντε χρονών αντέγραφα κάτι βιβλιαράκια του Πικάσο που είχαμε στο σπίτι, αλλά και κάποια βιβλία με ευρωπαϊκή ζωγραφική και κάποια έργα μάλλον ανωνύμων και ξένων καλλιτεχνών, και αυτό με επηρέασε πάρα πολύ γιατί υιοθετείς κάτι που ουσιαστικά είναι κοντά σου.
studio detail
Άρα προέρχεστε από καλλιτεχνική οικογένεια;
Ο πατέρας μου ήταν πιανίστας, η μητέρα μου και ο πατριός μου έπαιζαν πιάνο, ο αδερφός του πατέρα μου ήταν ζωγράφος. Η τέχνη για μας δεν ήταν κάτι κακό, αλλά αντιθέτως κυκλοφορούσε μέσα στο σπίτι, σαν μια φυσική κατάσταση. Και έτσι η μεγάλη μου αδερφή και εγώ, ήμασταν αναγκασμένοι να κάνουμε αυτή την επιλογή. Η επιλογή του να γίνω ζωγράφος ήταν η πιο «εύκολη». Διάλεξα αυτό που ήταν κάτω από το τραπέζι, γιατί το χαρτί και το μολύβι τα παίρνεις εύκολα. Και άμα μπλέξεις, έμπλεξες.
Ύστερα από τόσα χρόνια στο εξωτερικό, γυρίσατε το 80’ στην Ελλάδα όπου και μένετε μέχρι τώρα. Πως είναι να είναι κανείς εικαστικός στην Ελλάδα;
Στην Αθήνα δεν συχνάζω ιδιαίτερα σε γκαλερί ή στα μουσεία. Άλλωστε όταν γύρισα απ’ την Ιταλία βρέθηκα στη Σκόπελο όπου έμεινα τα περισσότερα χρόνια μέχρι σήμερα. Εκεί δεν υπάρχουν τέτοια πράγματα. Η Σκόπελος ήταν πρώτη επιλογή γιατί πέραν της αγάπης που της έχω (έκανα διακοπές από πολύ μικρός εκεί) μου επέτρεψε να συγκεντρωθώ στο έργο μου αδιάσπαστος από βιαστικές επιρροές και την πίεση του βιοπορισμού. Το μέρος είναι μικρό, και ως εκ τούτου τα έξοδα είναι λίγα. Είχα τη δυνατότητα να σπρώξω τη δουλειά μου προς την κατεύθυνση που ζητούσε, χωρίς να με διασπά η φασαρία, οι αποστάσεις και γραφειοκρατία της ζωής της πόλης.
studio view
Καλλιτεχνικά ανήκετε στην γενιά του 80’, μια γενιά που άλλαξε ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα σήμερα. Θα ήθελα να μου πείτε τι αναμνήσεις έχετε από εκείνη την εποχή.
Οι καλύτερες αναμνήσεις που έχω από εκείνη την εποχή, είναι από τη Σκόπελο. Καταρχάς ήμουν νέος άρα αθάνατος, το νησί ήταν ομορφότερο, οι υποχρεώσεις λιγότερες και η φυσική μου αντοχή μεγαλύτερη. Τι πιο καλό. Οι αναμνήσεις μου από την Αθήνα είναι αποσπασματικές. Ίσως είμαι ο πλέον ακατάλληλος άνθρωπος για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση.
studio view
Και πότε πρωτοεκθέσατε;
Το ’78 έκανα την πρώτη μου ατομική στην Αθήνα, αλλά απογοητεύτηκα, και είπα «γι αυτό ζω;». Στα είκοσι μου ήμουν τρέλα, άκουγα Rolling Stones, Frank Zappa και jazz. Είχα 2-3 μεγάλες ευκαιρίες να κάνω κάτι καλό για την καριέρα μου, αλλά δεν είχα υπομονή και τα σκάτωνα. Ακόμα και σήμερα τα αρχεία μου άλλος τα κρατάει. Το ‘93 αποφάσισα να εκθέσω μεγάλο μέρος της δουλειάς μου, για να μην γίνω σαν τις γεροντοκόρες που δεν έχουν παντρευτεί και μένουν με το παράπονο.
Το ’94 εξέθεσα στην Αθήνα στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών της Μαριλένας Λιακοπούλου, στην οποία χρωστάω μεγάλη ευγνωμοσύνη που μου έδωσε την ευκαιρία για μια δεύτερη ατομική στην Αθήνα μετά από δεκαοχτώ χρόνια. Αργότερα εξέθεσα στη Ρεβέκκα Καμχή, στην γκαλερί της Σοφοκλέους. Τότε ήταν που έγινα πιο γνωστός και σε νεότερες γενιές.
Τα έργα ήταν τα ίδια, το κοινό διέφερε. Οι επόμενοι σταθμοί ήταν ο Ξίππας και ο Καλφαγιάν. Ο Ξίππας εξαιρετικός άνθρωπος και πολύ καλός για παρέα. Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να συντονιστούμε, η εμπειρία όμως ήταν θετική. Οι Καλφαγιάν ήταν δύο. Η Ζήνα Αθανασιάδου είναι μια και μοναδική!
Αν ακολουθήσεις τη φυσική φθορά, δε θα σε διαψεύσει ποτέ. Αν ακολουθήσεις αυτό που είσαι, έχεις πάντα να πεις κάτι. Είσαι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει μια διαίσθηση, πέντε πράγματα στην πλάτη, τα οποία προστίθενται και γίνονται έξι. Όπως αλλάζει το σώμα σου, έτσι αλλάζει και το αποτύπωμα σου.
studio detail
Πως σας φαίνονται τα πράγματα σήμερα; Παρακολουθείτε τα εικαστικά τεκταινόμενα της πόλης;
Δεν είμαι αρκετά ενημερωμένος ώστε να μπορώ να περιγράψω το τι ακριβώς και σε ποια έκταση συμβαίνουν τα πράγματα στην Ελλάδα. Υπάρχουν σίγουρα πολλοί και καλοί νέοι καλλιτέχνες. Πλέον ασχολούνται περισσότεροι άνθρωποι με την τέχνη, και αυτό είναι καλό για όλους μας. Το ότι είμαστε μια μικρή χώρα, βοηθάει στο να αποκτήσουμε όλοι μας γρηγορότερα μια ταυτότητα, να γίνουμε ευκολότερα γνωστοί. Από την άλλη, αυτό που χαρακτηρίζουμε ως «αγορά» είναι πολύ κλειστό. Είναι δύσκολο μια τόσο μικρή αγορά τέχνης να συντηρήσει τόσους πολλούς. Επειδή είμαστε περιφερειακή χώρα στο χώρο της τέχνης (στο χώρο της οικονομίας βέβαια είμαστε τριτοκοσμική) δεχόμαστε επιρροές. Το να επηρεάζεσαι είναι θεμιτό και απολύτως φυσιολογικό. Σημασία όμως έχει να χωνεύεις όσο γίνεται πιο αβίαστα αισθητικά και συναισθηματικά τα νέα αυτά δεδομένα. Κάποιες φορές νοιώθω πως χάνουμε κάποια απ τα χαρακτηριστικά μας.
studio view
Από παλιά όμως οι καλλιτέχνες δεν ήταν μέλη της Αυλής;
Οι Αυλές αλλάζουν, οι συνήθειες μένουν…
Μένατε πάντα νότια;
Ναι και έχω τις συνήθειες του χωριάτη των νοτίων προαστίων, όπως το να πηγαίνω για καφέ στην πλατεία (της Βούλας). Το σπίτι μου εδώ είναι είναι και πιο κοντά στη θάλασσα, που αντίκριζα τριάντα χρόνια στην Σκόπελο. Το μόνο που μου τη σπάει εδώ είναι οι νεόπλουτοι που κάθονται δίπλα μου όταν πίνω τον καφέ μου, αλλά εντάξει.
O Απόστολος Γεωργίου συμμετέχει στην ομαδική έκθεση Τhe Newspaper Show που πραγματοποιείται στην Breeder Gallery μέχρι τις 10 Μαρτίου.
photos: courtesy of Stamatia Dimitrakopoulos
σχόλια