Το σημαντικό στη χθεσινή εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης - μακράν η πιο επιτυχημένη στην ιστορία της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών - δεν ήταν η βράβευση του 87χρονου Πάπα του ελληνικού κινηματογράφου, Νίκου Κούνδουρου. Ο Κούνδουρος, άλλωστε, μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη είναι οι δύο τελευταίοι μιας ολόκληρης εποχής για τον ελληνικό πολιτισμό του 20ου αι. που έχουν χορτάσει βραβεύσεις και τιμητικές διακρίσεις εν ζωή (ευτυχώς) και όχι μετά θάνατον, όπως συχνά συμβαίνει με άλλους (δυστυχώς).
Επίσης, το σημαντικό δεν ήταν που μία εκδήλωση της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟ, παρουσία κιόλας του Πάνου Παναγιωτόπουλου. Όσοι λόγου χάριν βρισκόμασταν επί σειρά ετών στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, προ ''Ομιχλιστών'', βλέπαμε και τους εκάστοτε υπουργούς να παρίστανται στις τελετές λήξης και να δίνουν το βραβείο στον σκηνοθέτη της καλύτερης ελληνικής ταινίας. Μπορώ τώρα να θυμηθώ τη σκηνοθέτιδα Κατερίνα Ευαγγελάκου, που από τα χέρια του Ευάγγελου Βενιζέλου είχε παραλάβει κάποτε το βραβείο για την, ομολογουμένως, εξαιρετική ταινία της ''Θα το μετανιώσεις''.
Θέλω να πω πώς προσωπικά ήμουν ανέκαθεν επιφυλακτικός απέναντι στα οφέλη που η Εξουσία αποκομίζει κάθε φορά, όποτε αποφασίζει να στηρίξει έναν καλλιτεχνικό θεσμό ή να τιμήσει έναν καλλιτέχνη διαμετρήματος Κούνδουρου.
Πόσω μάλλον που ζώντας από κοντά τον Κούνδουρο, για μία 10ετία, το μάθημα που πήρα για τη σχέση Εξουσίας - Τέχνης ήταν μεγάλο και πολύτιμο.
Ας θυμηθώ μια ωραία ιστορία, εφόσον το τιμώμενο πρόσωπο ήταν χθες ο Νίκος Κούνδουρος: Το 2003 βρεθήκαμε οι δυο μας στη Σάμο. Θα προβάλλονταν το 1922 και οι Φωτογράφοι, η τελευταία τότε ταινία του Κούνδουρου. Οι υπεύθυνοι της κινηματογραφικής λέσχης του νησιού είχαν καλέσει και μένα για να προλογίσω τα δύο αυτά έργα του. Παίζεται το 1922, παρουσία της θρησκευτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του νησιού, όπου κάποιος θεατής, καθηγητής ιατρικής απ' όσο θυμάμαι κιόλας, κάνει το λάθος να χαρακτηρίσει εθνικιστική την ταινία! Ποιος είδε τον Κούνδουρο και δεν τον φοβήθηκε! Έλα δω, ρε, να σου ξυρίσω το μουστάκι του φώναξε, τα χάσαμε όλοι αρχικώς, μα μέσα σε ελάχιστα λεπτά η αίθουσα μετατράπηκε σε σκηνικό ταινίας των...αδερφών Μαρξ! Θερμόαιμοι Κνίτες φώναζαν ότι θα μας πετάξουν στη θάλασσα, ο Κούνδουρος παραλίγο να τους πετάξει την καρέκλα που καθόταν, αλλά φυσικά το παπαδαριό, οι δημαρχαίοι και οι ταγματάρχες από κάτω, στην πρώτη σειρά, έκαναν τον Κινέζο! Φύγαμε κακήν - κακώς από το σινεμά και καταλήξαμε οι δυο μας, εγώ κι ο Κούνδουρος, σε ταβέρνα στο λιμάνι, περιμένοντας και τους ανθρώπους της λέσχης, που τους είχα καταλυπηθεί. Γιατί το έκανες όλο αυτό; ρώτησα τον Κούνδουρο όλο περιέργεια, αν και - για να πω την αλήθεια - την είχα καταβρεί με τη φάση. Άκουσε, νεαρέ, για να μαθαίνεις μου είπε το θηρίο, αν λέγαμε πέντε - έξι συμβατικότητες, θα πηγαίναμε όλοι για ύπνο ωραία και καλά! Τώρα, μ' αυτό που έγινε, νά'σαι σίγουρος ότι θα μας συζητάνε για τα επόμενα τρία χρόνια τουλάχιστον!
Το εν λόγω rock happening, γιατί μόνο έτσι μπορώ να το χαρακτηρίσω, συνεχίστηκε και την επόμενη μέρα, όταν ο δήμαρχος μας κάλεσε στο γραφείο του για να απολογηθεί όλο υποταγή για τη στάση των δημωτών του απέναντι στον Κούνδουρο, αλλά και το ίδιο βράδυ, λίγο πριν την προβολή των Φωτογράφων, καθώς είχε σκάσει πληροφορία ότι εξοργισμένοι πιτσιρικάδες θα μας πετούσαν λεμόνια! Τελικά ευτυχώς τίποτα άλλο δεν έγινε, αφού σαν είδαμε τους πιτσιρικάδες μαζεμένους, ο ίδιος ο Κούνδουρος πήγε και μπήκε ανάμεσα τους. Όχι κι ότι τους πήρε με το καλό, πάλι καυγάς έγινε, ο οποίος όμως εξαντλήθηκε επί τόπου και δεν μεταφέρθηκε εντός της αίθουσας.
Πάμε πάλι στο σήμερα, στο χθες συγκεκριμένα, όπου η ελληνική Πολιτεία τίμησε τον μεγάλο σκηνοθέτη για τα 60 χρόνια προσφοράς του στον εγχώριο κινηματογράφο σε μία πραγματικά όμορφη εκδήλωση διοργανωμένη από την Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών.
Όπως είπε και ο Χάρης Παπαδόπουλος, Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, στην έναρξη της ομιλίας του, Η Μαγική Πόλη, η πρώτη ταινία του Κούνδουρου το 1954 ήταν για μας η Ελλάδα που στέναζε και που πνιγόταν μέσα στα στενά ασφυκτικά όρια. Μέσα από το ημίφως της ταινίας, συνειδητοποιήσαμε πως η Μαγική Πόλη είναι ορισμός για το τι μπορεί και πρέπει να είναι ο ελληνικός κινηματογράφος!
Στη δική του ομιλία ο Πάνος Παναγιωτόπουλος δεν πρωτοτύπησε, καθόλου θα έλεγα. Θα κάνουμε ότι μπορούμε μεσ' στις δυσκολίες που περνάμε, δήλωσε, για τον κινηματογράφο και το θέατρο που μας χαρίζουν μεγάλες διακρίσεις. Ποιες διακρίσεις, μας λένε τώρα, αφού έτσι που κατήντησαν τον ελληνικό λαό το τελευταίο που τον ενδιαφέρει είναι ο κινηματογράφος και το θέατρο. Τέλος πάντων, μη μιζεριάζουμε, η αλήθεια είναι αυτή και την ξέρουμε όλοι, υποθέτω.
Μας επανέφερε στην τάξη ένας συγκινητικός Κώστας Φέρρης, απ' τους παλιούς συνεργάτες του Κούνδουρου, που του χάρισε τρία νεανικά πορτραίτα του, στα οποία είχε παρέμβει εικαστικά ο ίδιος.
Και για να κλείνω, το σημαντικότερο τελικά στη χθεσινή εκδήλωση ήταν η συνειδητοποίηση πως τόσο η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, όσο και ο Χάρης Παπαδόπουλος αυτοπροσώπως, κατάφεραν με σκληρή δουλειά όλα αυτά τα χρόνια να μετατρέψουν ένα, περιθωριακό μέχρι πρότινος, μαγαζί μικροσυμφερόντων σε ολοζώντανο πολιτιστικό κύτταρο, το οποίο αγκαλιάζει με αγάπη όλους όσοι ασχολούνται επαγγελματικά στον τόπο αυτό με την τέχνη του κινηματογράφου. Όλους, όμως! Από τον πολυβραβευμένο και αναγνωρισμένο Νίκο Κούνδουρο μέχρι τον νεότερο μικρομηκά που γυρίζει με κάποιο βραβείο από το φεστιβάλ Δράμας. Έχοντας γνωρίσει τον Παπαδόπουλο και συνεργαστεί μαζί του, έχω πειστεί πλέον πως ο άνθρωπος αυτός στερήθηκε ενδεχομένως μια καριέρα στον κινηματογράφο προκειμένου να αφιερώσει τη ζωή του ολόκληρη στην επίλυση των προβλημάτων των συναδέλφων του από την τέχνη που ασκούν σε σχέση με μιαν αδιάφορη Πολιτεία! Δεν είναι και λίγο!
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν εκπρόσωποι όλων των κομμάτων και πλήθος από τον καλλιτεχνικό κόσμο της χώρας. Μεταξύ τους, ο Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου σκηνοθέτης Τώνης Λυκουρέσης, οι συγγραφείς Βασίλης Βασιλικός, Μήτσος Κασόλας, Μηνάς Βιντιάδης, Παύλος Κάγιος, ο ιστορικός Τέχνης Μάνος Στεφανίδης, οι ηθοποιοί Βασίλης Κολοβός, Κατερίνα Χέλμη, Άγγελος Αντωνόπουλος, Δήμητρα Χατούπη, Υρώ Μανέ, Νάντια Μουρούζη, Γωγώ Μπρέμπου, η ερμηνεύτρια Μαρίζα Κωχ, ο συνθέτης Γιάννης Γλέζος και οι σκηνοθέτες Ανδρέας Θωμόπουλος, Λευτέρης Ξανθόπουλος, Στέλλα Θεοδωράκη, Κώστας Καπάκας, Δημήτρης Κολλάτος, Γιώργος Καρυπίδης, Σταύρος Ιωάννου, Περικλής Χούρσογλου, Ρένος Χαραλαμπίδης κ.α.
σχόλια