Πώς εξαφανίστηκαν 502 παιδιά των φαναριών

Για τον Αλβανό δραπέτη των φυλακών έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για την περιγραφή της γιγαντιαίας αστυνομικής επιχείρησης σύλληψης. Για την Αλκέτα, τον Μάριο, τον… Ναΐμ δεν έγινε καμία έρευνα. Ηταν παιδιά των φαναριών. Ρομά από την Αλβανία. 

Ο ΟΗΕ απευθύνει συστάσεις σε Ελλάδα και Αλβανία να ασχοληθούν επιτέλους με την τύχη των Αλβανών Τσιγγανόπουλων που χάθηκαν την τριετία 1999-2002 502 παιδιά εξαφανίστηκαν υπό άγνωστες συνθήκες την τριετία 1999-2002 από το ίδρυμα «Αγία Βαρβάρα». Κανείς δεν ξέρει σήμερα αν ζουν. Για την υπόθεση (πιθανής εμπορίας παιδιών) που έχει την κωδική ονομασία «Αgia Varvara», ο ΟΗΕ απεύθυνε πρόσφατα επείγουσες συστάσεις σε Ελλάδα και Αλβανία να ασχοληθούν επιτέλους με το θέμα.

Από το 1993 μέχρι το 1999 στην Αθήνα συλλαμβάνονταν κατά μέσο όρο 300 παιδιά τον χρόνο για επαιτεία – το 90% από τα οποία προέρχονταν από την Αλβανία. Το Νοέμβρη του 1998 ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Φίλιππος Πετσάλνικος μαζί με τον υφυπουργό Υγείας και Πρόνοιας Θ. Κοτσώνη ανακοινώνουν το ειδικό πρόγραμμα «Προστασία και κοινωνική φροντίδα των παιδιών στον δρόμο» με στόχο τη συγκέντρωση και φροντίδα των παιδιών των φαναριών σε ιδρύματα του Εθνικού Οργανισμού Πρόνοιας και την εξάρθρωση των κυκλωμάτων εκμετάλλευσής τους. Θα εφαρμοζόταν δοκιμαστικά σε 70-80 παιδιά και στη συνέχεια θα επεκτεινόταν σε όλα τα παιδιά των φαναριών, που υπολογίζονταν τότε σε 3.000.

Τον Ιανουάριο του 2003, η διεθνής MKO Terre des Hommes δημοσιεύει μια έκθεση με τίτλο «The Trafficking of Albanian Children in Greece», η οποία έκανε λόγο για «αλβανική μαφία». Επαιρναν τα παιδιά από τις οικογένειές τους στην Αλβανία, στις οποίες υπόσχονται ότι θα στέλνουν λεφτά. Σύμφωνα με την έκθεση, τα παιδιά που δούλευαν στους δρόμους των ελληνικών πόλεων έβγαζαν 30-50 ευρώ τη μέρα και τα έδιναν στο «αφεντικό», το οποίο σπάνια έστελνε λίγα λεφτά στους γονείς.

Μια έκθεση που έφτασε στην Terre des Hommes από τη Θεσσαλονίκη έλεγε: «Το αγόρι είναι 13 ετών. Εχει σοβαρή αναπηρία και στα δύο χέρια. Εξαιτίας της μπορεί να βγάλει 200 ευρώ σε ένα Σαββατοκύριακο». Ενα από τα αφεντικά τον Αύγουστο του 2001 είχε το θράσος να δηλώσει: «Ολη μου τη ζωή δεν έχω δουλέψει ποτέ. Εχω εμπειρία σ’ αυτόν τον τομέα (σ.σ.: εμπορία παιδιών). Στην Ελλάδα, ο μόνος τρόπος να επιζήσει ένας τεμπέλης όπως εγώ είναι να βάλει τα παιδιά να δουλέψουν, είτε τα δικά του είτε άλλα. Εχω βάλει παιδιά να ζητιανέψουν στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Πάντα διαλέγω παιδιά από οικογένειες που ξέρω καλά». Από το 1998 μέχρι το 2001, 661 παιδιά των φαναριών είχαν φιλοξενηθεί στο ίδρυμα «Αγία Βαρβάρα» στην Αθήνα, στο πλαίσιο του προγράμματος «Προστασία και κοινωνική φροντίδα των παιδιών στον δρόμο».

Το «Αγία Βαρβάρα» δεν είχε ούτε τις υποδομές ούτε το προσωπικό για να δεχτεί τόσα παιδιά. Οι υπάλληλοι που δούλευαν εκεί δεν ήταν εκπαιδευμένοι να προσέχουν πιτσιρίκια, πολλά από τα οποία δεν μιλούσαν καν ελληνικά. «Τον Μάριο τον απήγαγαν στα Τίρανα σε ηλικία 9 χρόνων. Εγινε «ρομπότ» στην Αθήνα, αναγκασμένος να ζητιανεύει και να κάνει μικροκλοπές. 14 ώρες την ημέρα. 3 φορές τον συνέλαβε η αστυνομία και τοποθετήθηκε σε κοινωνικό φορέα («Αγία Βαρβάρα»), όμως 2 φορές ήρθαν τα αφεντικά του να τον ψάξουν» (έκθεση της Terre des Hommes, 2003).

Από τα 661 παιδιά που πέρασαν από το «Αγία Βαρβάρα», τα 90 παραδόθηκαν στους γονείς τους, τα 47 μεταστεγάστηκαν σε παιδουπόλεις, τα 22 παρελήφθησαν από την αστυνομία. Και τα 502 χάθηκαν! (Στοιχεία από την ΕΛ.ΑΣ. προς τον Ελληνα Συνήγορο του Πολίτη).

«Παρότι από το 2007 όλα τα έγγραφα για την υπόθεση προωθήθηκαν στις δημόσιες αρχές της χώρας, πρέπει να αναγνωριστεί ότι έκτοτε δεν έγινε καμιά ενέργεια», παραδέχεται στην Επιτροπή του ΟΗΕ τον Μάιο του 2012 η ελληνική αντιπροσωπεία για το θέμα με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης και συμμετοχή στελεχών του υπουργείου Εξωτερικών. «Εχουμε γίνει περίγελoς του ΟΗΕ γι’αυτή την υπόθεση. Παρά τις αλεπάλληλες συστάσεις της Επιτροπής η Ελλάδα περιφρονεί το θέμα. Είναι σαν να λένε ότι Αλβανογυφτάκια εξαφανίστηκαν, άρα κάτι τρέχει στα γύφτικα», λέει ο Παναγιώτης Δημητράς, από το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, ο οποίος ασχολείται με το θέμα εδώ και μια δεκαετία.

«Σε ποιες ενέργειες προέβησαν μετά την παραδοχή της αδράνειας των αρχών σχετικά με την εξαφάνιση από κρατικό ίδρυμα 502 παιδιών Ρομά από την Αλβανία ώστε, σε συνεργασία με τις αλβανικές αρχές, να υλοποιηθούν οι συστάσεις της Επιτροπής του ΟΗΕ;», αναφέρει σε πρόσφατη ερώτησή της για το θέμα η βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, Μαρία Γιαννακάκη.