Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 η κυρία Τζίνα Βαρώνη, νομίζω, διαφήμιζε σε κάποια από τα νεοσύστατα κανάλια τα ευεργετικά αποτελέσματα του μασαζοκαλσόν. Χιλιάδες μικρές κυψέλες στην ύφανση του καλσόν έκαναν, χωρίς να τοξέρεις, μασάζ στα επίμαχα σημεία, σαν χιλιάδες Ταϋλανδέζες.
Στη συνέχεια εμφανίστηκαν τα τσάγια αδυνατίσματος. Με ειδική σύνθεση για το αδυνάτισμα. Και κάτι αλοιφές με αγριοκρομμύδα για τη φαλάκρα. Αυτά τον παλιό καλό καιρό, που η τηλεπώληση ήταν υπόθεση κάποιων περιθωριακών μικρών καναλιών.
Έκτοτε πέρασαν πολλά χρόνια, η τηλεόραση δεν επέτρεπε στον εαυτό της να φαντάζει πωλητής μασαζοκαλσόν. Έκανε διάφορα άλλα κακά, ερωτοτροπούσε με το ροζ και το κίτρινο, αλλά τα μαντζούνια για το αδυνάτισμα και τα αφεψήματα με κέρατο ρινόκερου τα απέφευγε.
Μέχρι που ήρθε η κρίση. Η διαφημιστική πίτα μειώθηκε και τα κανάλια υιοθέτησαν τις γραμμές 090, τις αστρολογικές προβλέψεις και την τηλεπώληση. Στην αρχή, τα ανήσυχα βράδια σας μπορούσατε να αγοράσετε κατσαρόλες ή μαγικές σιδερώστρες, άντε και μερικά CD με καψουροτράγουδα, με ένα τηλεφώνημα. Τα πράγματα, όμως, άλλαξαν και πάλι. Οι πάστορες του τηλεμάρκετινγκ, οι φανατικοί της είσπραξης, σήμερα, σε καιρό βαθιάς κρίσης και απελπισίας, πουλάνε ευεξία και ελπίδα.
Σε ένα έτσι κι αλλιώς ακατάστατο τηλεοπτικό τοπίο, όπου το ΕΣΡ βάζει πρόστιμα στον «gay» Μπομπ τον Σφουγγαράκη, η τηλεόραση είναι παραδομένη στα χέρια των απατεώνων της τηλεπώλησης. Χωρίς κανέναν έλεγχο. Το χειρότερο είναι πως πολλές από τις εκπομπές, που δεν κάνουν τίποτα διαφορετικό από αυτό που κάνει ο συμπαθής τηλεγιατρός Φικιώρης με τις οζονοσυσκευές του, εμφανίζονται ως εκπομπές ενημέρωσης. Μαγικά σώβρακα, γιλέκα, στο μέλλον ίσως και προφυλακτικά, πουλιούνται μετά από «έρευνα» της εκπομπής.
Οι τιμές είναι εξωφρενικές. Ένα κομμάτι ύφασμα που αγοράστηκε με λιγότερα από 3 ευρώ πουλιέται 100 φορές ακριβότερα με το επιχείρημα πως έχει ειδική επεξεργασία που περιγράφεται με μερικά ακαταλαβίστικα σχεδιαγράμματα και που δεν χωρά αμφιβολία πως και νεκρούς ανασταίνει. Ο τηλε-ευρωπάστορας κουβαλάει στο στούντιο και μια ομάδα επωνύμων ή αναξιοπαθούντων που βεβαιώνουν πως το θαύμα είναι αδιαμφισβήτητο.
Όλη αυτή η ιστορία θα ήταν απλώς μια γραφική ιστορία, αν δεν γινόταν με τον φερετζέ της ενημέρωσης. Τα εσώρουχα του Καματερού πουλιούνται γιατί η τηλεόραση εμφανίζει όλα τα «επιστημονικά» αποδεικτικά, τα οποία υιοθετεί ο ίδιος ο δημοσιογράφος. Άρα, δεν μπορεί να είναι όλα απάτη.
Μερικές στατιστικές «μελέτες» κάποιων πολύ περίεργων γιατρών που έχουν συνδέσει το όνομά τους με αθλητές που βρέθηκαν ντοπαρισμένοι εμφανίζονται ως επιστημονικές έρευνες. Η επιστημονική έρευνα απαιτεί δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό, πειραματική απόδειξη και αποδοχή. Η «στατιστική μελέτη» δεν απαιτεί τίποτα. Είναι μια παρατήρηση που επειδή δεν προφασίζεται επιστημονική απόδειξη δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο επιστημονικοφάνειας, με όρους που γαργαλάνε την ελπίδα και ακροβατούν νομικά, αλλά σίγουρα προκαλούν ενδιαφέρον και πειστικότητα, κάποιοι έχουν γίνει πλούσιοι. Πολύ πλούσιοι.
Οι Αρχές που έχουν δημιουργηθεί για την προστασία του πολίτη ατάραχες παρακολουθούν την εκπομπή «πώς να γίνεις εκατομμυριούχος», αφήνοντας απλώς να καταγραφεί το γεγονός ως ένα κεφάλαιο της άθλιας τηλεόρασης. Ραδιοτηλεοπτικό και Αρχή Προστασίας του Καταναλωτή δεν απαιτούν καν να μπει η σήμανση «τηλεπώληση» στο εμπόριο ελπίδας. Και τα δημοσιογραφικά όργανα δεν βγάζουν καμιά ανακοίνωση που θα ενημερώνει το κοινό πως το τηλεμάρκετινγκ που γίνεται από δημοσιογράφους δεν είναι δημοσιογραφία αλλά εμπόριο.
Οι ισχυρισμοί υγείας στη διαφήμιση δεν αφορούν μόνο την πώληση βιονικών σωβρακοφανέλων από αγύρτες αλλά είναι μια διαδεδομένη κατάσταση στο σύγχρονο μάρκετινγκ. Εκατοντάδες προϊόντα -πολλά από αυτά είναι διατροφικά είδη-εμφανίζονται ως θαυματουργά λόγω ουσιών ή ιδιοτήτων που έχουν. Πολλά προφασίζονται και έρευνες. Αν προσέξετε τα ψιλά γράμματα που περνάνε κάτω από τη διαφήμιση, θα δείτε πως πρόκειται για έρευνα που έγινε σε 50 άτομα, χωρίς κανένα δειγματοληπτικό κριτήριο.
Σε αυτήν τη λεπτή ισορροπία μεταξύ αληθινών ισχυρισμών και παραπλάνησης υπάρχει ένα δεδομένο. Πρόκειται για διαφήμιση και αυτός που την παρακολουθεί ξέρει πως πολλά από αυτά που βλέπει και ακούει είναι διαμορφωμένα για να είναι πειστικά με ζητούμενο την αγορά του προϊόντος.
Στην τηλεπώληση, όπου πωλητής είναι ο δημοσιογράφος και η εκπομπή εμφανίζεται ως δημοσιογραφική, μέρος των θεατών (όχι απαραίτητα οι πιο εύπιστοι) αποδέχεται πως η πώληση είναι ενημέρωση και παραπλανητικές επισημάνσεις η αλήθεια. Αυτό δεν είναι μόνο ένα ηθικό, δεοντολογικό θέμα.
Με αυτή την έννοια η Τζίνα Βαρώνη και τα μασαζοκαλσόν της είχαν μια εντιμότητα. Σε τελευταία ανάλυση, έλεγαν πως κάνουν μασάζ στους γλουτούς. Δεν εμφάνιζαν τον Φικιώρη των βιονικών σωβράκων ως τον Ιησού Χριστό.
σχόλια