Βγαίνοντας από την δημοσιογραφική προβολή της ταινίας η «Ζωή της Αντελ», το μόνο που μου χάλασε την όμορφη γεύση που μου είχε αφήσει η ταινία, ήταν μερικοί –κάποιοι από τους παρευρισκόμενους δημοσιογράφους- και τα σχόλια τους. Όχι τους είπα, δεν με ενόχλησαν οι σκηνές του σεξ, ναι είμαι λεσβία από τότε που με θυμάμαι, όχι δεν έχω διαβάσει το λεσβιακό κόμικ που βασίστηκε η ταινία, όχι δεν λαμβάνω υπόψη πόσο κακότροπος ακούστηκε ότι είναι ο Κεσις (ο σκηνοθέτης), όχι, ούτε τα σχόλια του Σπίλμπεργκ με απασχολούν όταν του παρέδωσε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες.
Μπαίνω σε μια σκοτεινή αίθουσα, κάθομαι αναπαυτικά και βλέπω μια ταινία και σχολιάζω μόνο, μα μόνο αυτό που βλέπω. Όχι τα παρασκήνια, όχι τα παράπονα των ηθοποιών, όχι αν συμβαδίζει με το κομικ, βλέπω μόνο την ταινία και την σχολιάζω. Γράφω μόνο για την 3ωρη απολαυστική ταινία που μόλις είδα.
Λοιπόν boys and girls έξω από την αίθουσα του Δαναού, ήταν η πρώτη φορά που είδατε το σινεμά να φλερτάρει με την πορνογραφία; Το έχουμε πει εδώ και χρόνια, φίλοι κριτικοί του σινεμά, από τότε που κάναμε το πρώτο Post Porn Film Festival του Βερολίνου στο Gagarin το 2007. Το σινεμά εδώ και χρόνια φλερτάρει με την πορνογραφία και η πορνογραφία με το σινεμά.
Τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί δημιουργοί ταινιών έχουν χρησιμοποιήσει τον κινηματογράφο για να εξερευνήσουν το θέμα του σεξ. Καταξιωμένοι σκηνοθέτες και ταινίες όπως το Romance της Catherine Breillat, το Baise-moi της Virginie Despente, το 9 Songs του Michael Winterbottom, το Anonymous του Todd Verow, το Intimacy της Patrice Chereau και το ShortBus του John Cameron Mitchell, είναι λίγες από τις πολλές ταινίες στις οποίες σοβαροί καλλιτέχνες έχουν σπρώξει τα όρια του τι μπορεί να δειχτεί πλέον το κοινό από άποψη λογοκρισίας και σεξ. Παράλληλα σκηνοθέτες ταγμένοι στο σεξ, όπως οι Bruce LaBruce, Kris Kramski, Maria Beatty και Wash Westmoreland έχουν σπρώξει από τις δική τους μεριά τα όρια της κλασικής πορνογραφίας και την εμφανίζουν πλέον με ξεκάθαρες σεναριακές δομές.
Αυτή ηταν και η πρώτη ερώτηση που έκανα στην Αντελ Εξαρχοπουλου και μου απάντησε: «Δεν το ένιωσα ότι ήταν αυτό που το ευρύ κοινό ορίζει ως πορνογραφική σκηνή, δεν ένιωσα ότι έπαιζα σε τσόντα, όταν οι σκηνές εξυπηρετούν το σενάριο και δεν χώνετε μέσα του άτσαλα, τότε δεν μιλάμε για πορνογραφία με την έννοια του όρου που έχει αποδώσει η πορνοβιομηχανια στο καθαρό, ειλικρινές σεξ».
Και έχει δίκιο η νεαρή Αντέλ. Καταρχάς ένας μεγάλος έρωτας έχει καλό «σεξ», δεν ήταν καθόλου παράταιρα κουμπωμένο στην ταινία, αντίθετα το περίμενες, όπως παλιά περιμέναμε, κάθε φορά, που βλέπαμε μια δική μας λεσβιακή ταινία, σχεδόν απαιτούσαμε να έχει πολλές και μεγάλες σκηνές σεξ, ήταν η ύψιστη στιγμή του έρωτα και αν δεν είχε, απογοητευόμαστε οικτρά.
Ναι επιθυμούμε το δικό μας σεξ στην μεγάλη οθόνη, ναι έχουμε βαρεθεί να βλέπουμε μόνο straight σεξ, ναι είναι άδικο να κόβονται τα γκέι και λεσβιακά φιλία, ναι μου είναι παντελώς αδιάφορο αν σε ερεθίζει και εσένα το γυναικείο σεξ.
Από την πρώτη μόλις σκηνή της ταινίας, χώνεσαι μέσα της, η ματιά του σκηνοθέτη είναι ξεκάθαρη, ειλικρινής και ναι ηδονοβλεπτικη. Αλλά όχι φτηνά ηδονοβλεπτική, όχι ως αυτοσκοπός. Ακόμα και όταν εκείνη, η υπέροχη, η όμορφη Αντελ τρώει μια μπουκιά μακαρόνια το αποδίδει «ηδονοβλεπτικά».
Βλέποντας το πλάνο δεν ξέρεις τι ποθείς περισσότερο τα μακαρόνια ή τα χείλια της. Υπέροχο σινεμά, που μια πιρουνιά μακαρόνια φτάνει να είναι το ίδιο δυνατή και όχι πρόστυχη με το σεξ που θα ακολουθήσει.
Ήταν εξ αρχής φανερό ότι όλη η συντηρητική φημολογία για την σκηνή μεγάλης διάρκειας του σεξ, θα κατέρρεε μπροστά σε εικόνες που μαρτυρούν τέχνη, την τέχνη του καλού σινεμά. Την τέχνη που δεν χρησιμοποιεί επιτηδευμένα δελεαστικά καρέ αλλά καρέ που περιγράφουν το συναίσθημα. Την τέχνη του να είσαι εκεί μαζί με την Αντελ, του να είσαι η Αντελ.
Όλη του η ταινία, χωρίς να ξοδεύει μισό ανοιχτό κάδρο, χωρίς να αφήνει μισή πνοή να χάνεται από την σφιχτή εικόνα του, σε κρατά τόσο κοντά στην Ζωή της Αντέλ, σε ρουφά είτε το θες, είτε όχι. Γιατί ξαφνικά έπρεπε να είχε αλλάξει ο Κεσις το κινηματογραφικό του στυλ στις υπέροχες σκηνές του σεξ και μάλλον να διορθώσω, γιατί δεν αντέχω να συνεχίσω το ετεροφυλόφιλο μοτίβο και να μιλάω για σεξ. Ας αποστασιοποιηθώ και ας γράψω πώς το βίωσα, γιατί, λοιπόν φίλοι, στην σκηνή του «μεγάλου έρωτα» μιλάγατε όλοι ξαφνικά για φτηνή ηδονοβλεψία;
Ήταν έρωτας, όχι σεξ και για αυτό πολλές φιλενάδες λεσβίες που το είδαν έκλαψαν σε αυτές τις σκηνής. Συγγνώμη ποια εσκεμμένη, φτηνή, ηδονοβλεψια προκαλεί αυτό το υπέροχο συναίσθημα που μπερδεύεται εξυψωτικά η συγκίνηση με την ηδονή, αυτό το συναίσθημα που πάνω και κάτω σου «κλαις», αυτό το συναίσθημα έβγαλε και όχι εκείνο που δημιουργείται μέσα σε ένα τσοντοσινεμα. Τελικά αναρωτιέμαι, είναι ο Κεσίς φτηνός ματάκιας ή κάποιοι από το κοινό του;
Βλέποντας την πρώτη ώρα της ταινίας (να γίνω ξεκάθαρη θα προσπαθήσω να αποφύγω να αποκαλύψω σεναριακα τι γίνεται στην ταινία, θα γράψω την άποψη μου χωρίς να προδώσω την ιστορία, όσο γίνεται αυτό) σκέφτηκα να πάρω τον μπαμπά μου τηλέφωνο και να του πω, τρέχα να την δεις όταν θα βγει στις αίθουσες, να δεις τι πέρασα στο σχολείο, να δεις για πρώτη φορά στο mainstream σινεμά, πόσο δύσκολο είναι να ποθείς διαφορετικά.
Και ακόμα και όταν τελείωσε η ταινία, «η σκηνή του σεξ» δεν με απότρεψε. Γιατί σίγουρα έχει δει ομοφυλόφιλο γυναικείο πορνό, καιρός είναι να δει και τον έρωτα μεταξύ δυο γυναικών, καιρός να καταλάβει ότι αγαπάμε, αγαπιόμαστε, ερωτευόμαστε, πονάμε το ίδιο δυνατά. Το σεξ στην ταινία, είναι κομμάτι της. Δεν είναι εμβόλιμη τσόντα.
Κάθε σκηνή της με πήγαινε πίσω στα 15 μου, τότε που όταν με φίλησε μια συμμαθήτρια μου έφαγα κόλλημα, τότε που ήταν δύσκολο να πάω σε ένα lesbian bar μόνη σου, τότε που αναγκαζόμουν να φιλάω αγόρια στο στόμα για να γλυτώσω το bullying, το οποίο και τελικά δεν γλύτωνα, τότε την πρώτη φορά που ακούμπησα επιτέλους το πραγματικό αντικείμενο του πόθου μου και χάθηκα μέσα του.
Βλέποντας την ταινία δεν είδα κάτι που εγώ σαν λεσβία δεν ήμουν, για αυτό και βγαίνοντας από την αίθουσα όταν βομβαρδιστηκαν τα αυτιά μου από κάθε γωνία που λάμβαναν ακρόαση, στην μέση ενός άνισου «σε πάχος» κύκλου, τις δυο κυρίαρχες απόψεις των μερικών δημοσιογράφων, ερεθιστικε τόσο άσχημα και αρνητικά το νευρικό μου σύστημα που έχασα αυτόματα όλη την συγκίνηση που μου είχε προσφέρει η ταινία. Θα προτιμούσα να την είχα δει σε μια λεσβιακή και όχι δημοσιογραφική προβολή για να μην αναγκαστώ να μπω κατευθείαν στο ρινγκ της αντιπαράθεσης με την στερεότυπη ετεροφυλόφιλη άποψη. Μου έχωναν στα αυτιά τις προτάσεις τους: δεν είναι λεσβιακή ταινία και το σεξ ήταν καθαρά ηδονοβλεπτικο για τέρψη του αντρικού κοινού, η Αντελ ήταν μπαισεξουαλ.
Μου ερχόταν, πρόστυχα να του απαντήσω, αυτού που το είπε: “Ναι θα είχες ελπίδες να κοιμηθείς μαζί της, αλλά δεν θα σε ερωτευόταν ποτέ.»
Ρωτήστε μια λεσβία και πολλές λεσβίες που είδαν και θα δουν την ταινία, ρωτήστε μας πως νιώσαμε. Εσάς πάντα σας συμφέρει να μην βάζετε ταμπέλες και να μην βλέπετε αυτόνομα το υπέροχο λεσβιακό σεξ παρά μόνο ως κομμάτι της φαντασίωση σας και η μεγαλύτερη αποδοχή που μπορείτε να του αποδώσετε, είναι ότι τελικά γίνεται προς τέρψιν σας.
Επειδή η Αντελ πήγαινε με άντρες, την στιγμή ακριβώς που ποθούσε γυναίκες και δεν μπορούσε να τις έχει, όπως ακριβώς χρησιμοποιείς την λιγότερα ανώδυνη πατερίτσα για να περπατήσεις, όπως ακριβώς κάνεις ανώνυμο σεξ, χωρίς έρωτα για να ξεπεράσεις έναν έρωτα, η Αντελ έκανε σεξ σε ολόκληρη την 3ωρη ταινία με δυο άντρες που και σχεδόν ποτέ δεν είδαμε περιγραφικά, όχι γιατί δεν ήταν ετεροφυλοφιλικά ηδονοβλεψίας ο Κεσις αλλά η απουσία αυτών των πλάνων έδειχνε την θέση του ετεροφυλόφιλου σεξ στην ζωή της Αντέλ, κατείχε δηλαδή την πιο ασήμαντη θέση. Αντίθετα στα 3 χρόνια ζωής της που περιέγραφε η ταινία, η Αντέλ έκλαιγε και ποθούσε και «καιγόταν» όπως ακριβώς μιλάει η ποίηση της Σαπφούς, για τον πόθο της για μια άλλη γυναίκα.
Αλλά ξέχασα, ούτε η Σαπφώ ήταν λεσβία.
Όλη η ταινία περιγράφει την πορεία μιας έφηβης στο να ανακαλύψει, να αποδεχτεί και στο τέλος να βρεθεί σε μια σχέση με γυναίκα την οποία βλέπουμε να ποθεί ακόμα και 3 χρόνια μετά.
Τι άλλο χρειάζεται για να είναι μια ταινία λεσβιακή; Γιατί δεν είναι η ταινία λεσβιακή; Γιατί δεν κάνει να βάζουμε ταμπέλες; Γιατί είναι κακό να πούμε ότι είναι όντως μια υπέροχη λεσβιακή ταινία; Γιατί όταν μια λεσβιακή ταινία είναι καλή, δεν μπορεί να πάρει την ταμπέλα λεσβιακή;
Ξέρω, το άκουσα και αυτό, δεν είναι καμία καινούργια ανακάλυψη. Γιατί όταν μιλάμε για μια καλή ταινία, λέμε μια καλή ταινία, δεν λέμε μια καλή straight ταινία, άρα γιατί να πούμε μια καλή λεσβιακή ταινία; Αλλά να ένα καλό επιχείρημα, όταν λέμε μια καλή ταινία, ένα καλό μπαρ, ένα καλό στέκι, πάντα εννοούμε ότι είναι straight όπως όταν είσαι κοπέλα και είσαι ερωτευμένη κανένας δεν σκεφτεται να σε ρωτήσει με ποια, γιατί όλοι έχουν τον έρωτα ετεροφυλόφιλα δεδομένο. Όπως όταν η Αντελ τόλμησε να διαφοροποιηθεί από την ετεροφυλόφιλη επιλογή, ακόμα και οι κολλητές της στο σχολείο της επιτέθηκαν.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας. Το χωρίς ταμπέλα είναι το ετεροφυλόφιλο, εμείς αναγκαστικά σαν κομμάτι του αγώνα μας επιβάλλεται να κολλάμε τις ταμπέλες όπου αρμόζουν για να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε μια ισοτιμία.
Φίλοι δημοσιογράφοι, εσείς οι μερικοί κάποιοι, τότε έξω από τον Δαναό, στην ηλιόλουστη εκείνη μέρα, ανοίξτε το μυαλό σας να μπει λίγο φως και καταλάβετε επιτέλους ότι οι ταμπέλες είναι απαραίτητες, όσο ακόμα η απουσία τους περιγράφει μόνο την μια ετεροφυλόφιλη κατεύθυνση, αν τις αποφεύγεται, βοηθάτε και τάσσεστε υπέρ του κάθε Πούτιν.
Η Ζωή της Αντελ είναι λεσβιακή ταινία και θα δείτε ότι θα μπει στο αρχείο των λεσβιακών ταινιών όπως το σύγχρονο L Word και το ακόμα πιο πρόσφατο Oranges is the new black και δίπλα στην συλλογή των all time classic λεσβιακών DVD όπως το βραβευμένο Go Fish, όπως το αριστουργηματικό Bound, όπως το γκέι/queer σινεμά του Αλμοδόβαρ, και τόσα άλλα πολλά και ας την σκηνοθέτησε άντρας, θα τολμούσα να πω μπράβο του.
Έχει αποδώσει τόσο πραγματικά όλα εκείνα τα συναισθήματα που διακατέχουν μια γυναικεία ερωτική σχέση. Εμείς οι γυναίκες που ερωτευόμαστε και κάνουμε σχέσεις με γυναίκες, γνωρίζαμε ακριβώς τι θα γινόταν στην σχέση της Αντελ με την Εμμα, αναγνωρίσαμε αμέσως την ζήλεια με μια και μόνο στροφή της κάμερας πάνω στην κοπέλα της Αντελ. Όταν ρώτησα την Αντελ αν θεώρησε άδικη την συμπεριφορά της κοπέλας της απέναντι της , εκείνη απάντησε αυτό που θα απαντούσαμε όλες μας « ήταν πολύ άδικη μαζί μου, εκείνη ήταν πιο δυνατή , με πιο έντονη προσωπικότητα και ήξερε πραγματικά ότι την αγαπούσα …»και έκλεισε την απάντηση της τονίζοντας αυτό που όλες μας θα επιλέγαμε «στην πραγματική ζωή αν διάλεγα εγώ τον ρόλο, θα επέλεγα να ήμουν η Εμμα και όχι η Αντελ».
Το διαδίκτυο και ο τύπος έχουν πλημμυρίσει με κριτικές, με τα παρασκηνιακά ξεκατινιάσματα, με οτιδήποτε θέλετε να διαβάσετε για αυτήν την υπέροχη ταινία. Το μόνο που λείπει ως κριτική και θέλησα να γράψω είναι η λεσβιακή ματιά πάνω ταινία. Και αυτήν την κριτική την κλείνω δανειζόμενη μια φράση από το αγαπημένο μου animation Lizzy The Lezzy που λέει ‘ What part of lesbian you don’t understand?”
H ταινία βγαίνει σε πολλές Αθηναϊκές αίθουσες από 31 Οκτωβρίου.
Απολαύστε την, ανοιχτόμυαλα.
Dykefully Yours
Maria Cyber
σχόλια