Γράφει ο Αντώνης Κουρουτάκης (Υποψήφιος Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης)
Στο επίκεντρο των πολιτικών συζητήσεων εδώ και κάποιους μήνες έχει βρεθεί η πρωτοβουλία των 58. Αντικείμενο αυτής της πρωτοβουλίας είναι η ανασύσταση της κεντροαριστεράς και η δημιουργία μίας προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης, της "ελιάς". Το εγχείρημα πραγματοποιείται σε κατάλληλη περίοδο. Ο πολιτικός χώρος της κεντροαριστεράς είναι μετέωρος. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά την σημαντική και ολοένα διευρυνόμενη πολιτική επιρροή του δεν έχει καταφέρει να εκφράσει αυτόν τον κόσμο. Η κοινωνία φαίνεται να επανέρχεται σταδιακά απο το σοκ της λιτότητας και να απεγκλωβίζεται από το στείρο καταγγελτικό λόγο, όμως μέχρι στιγμής, αποδεικνύεται επιφυλακτική να στηρίξει νέες, δημιουργικές προτάσεις.
Το μεγάλο στοίχημα για την Κεντροαριστερά που θα κρίνει την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η ικανότητα του νέου πολιτικού φορέα να εκφράσει και ταυτόχρονα να εμπνεύσει την κοινωνία. Η πρόκληση είναι η απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας και η ανάδειξη στα πολιτικά πράγματα νέων πρόσωπων, νοοτροπίων και πολιτικών. Κατά συνέπεια προϋπόθεση επιτυχίας της πρωτοβουλίας αυτής είναι η αποσύνδεση του εγχειρήματος από πρόσωπα και σύμβολα του παρελθόντος που η ελληνική κοινωνία έχει ήδη στείλει στο περιθώριο.
Όμως, η εκτεταμένη κινητοποίηση της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ προς ενίσχυση της πρώτης εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, ο περιφερειακός ρόλος ομάδων "πασοκογενούς" προέλευσης και η παρουσία πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ στα πρώτα καθίσματα, δημιούργησε εντονότατο προβληματισμό. Μερίδα του τύπου εστίασε στο σημείο αυτό την κριτική της και η κοινωνία εν γένει μοιάζει να μην έχει πειστεί ότι η όποια πρωτοβουλία δε θα αποτελέσει απλώς μια Οβιδιακή μεταμόρφωση του "παλαίου ΠΑΣΟΚ" με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Κορυφαία πολιτική πράξη για την ανασύσταση της Κεντροαριστεράς, τόσο από πρακτική όσο και από συμβολική άποψη είναι η ανάδειξη κομματικών οργάνων και η κατάρτιση ψηφοδελτίων. Αν όμως, πραγματοποιηθούν ανοιχτές συμμετοχικές διαδικασίες για την επιλογή προσώπων, ελλοχεύει ο κίνδυνος της επικράτησης πρωτοκλασάτων/γνωστών στελεχών των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ που έχουν στα συρτάρια τους λίστες με εκλογική πελατεία, προσβάσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και εμπειρία σε εκλογικές αναμετρήσεις. Δεδομένης της αδυναμίας των νέων και άφθαρτων προσώπων να ανταγωνιστούν τους ήδη υπάρχοντες μηχανισμούς, τυχόν συντριπτική ανάδειξη των κραταιών στελεχών του παρελθόντος θα επιβεβαιώσει τις επιφυλάξεις των επικριτών αλλά και εν τέλει θα θέσει το όλο εγχείρημα στις Ελληνικές καλένδες.
Πώς μπορεί να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη; Προφανώς ο αποκλεισμός των όποιων προσώπων δεν αποτελεί λύση, καθώς επί της ουσίας αντιβαίνει στο δημοκρατικό πνεύμα κάθε συμμετοχικής διαδικασίας. Απάντηση σε αυτό το αδιέξοδο παρέχει το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο των ποσοστώσεων που συνιστούν "θετική δράση" (affirmative action).
Ως θετική δράση ή ως θετική διάκριση ορίζονται μεταξύ άλλων, μέτρα που στοχεύουν σε μια συγκεκριμένη ομάδα και αποσκοπούν στην αντιστάθμιση της μειονεκτικής θέσης στην οποία μπορεί να βρίσκονται τα μέλη της ομάδας λόγω των δομών που επικρατούν, που στην περίπτωσή μας είναι τα νέα προσώπα στο δύσκπαμπτο πολιτικό περιβάλλον. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των όποιων συμμετοχικών διαδικασιών ανάδειξης κεντρικών οργάνων αλλά και κατάρτισης ψηφοδελτίων, είναι δυνατόν να θεσμοθετηθεί ότι "ο αριθμός των εκλεγμένων υποψηφίων που δεν κατείχαν κατά τη τελευταία δεκαετία θέση Υπουργού, Υφυπουργού, Γενικού και Ειδικού Γραμματέα, Βουλευτή πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό τουλάχιστον ίσο με τα 2/3 του συνολικού αριθμού των εκλεγμένων υποψηφίων".
Η πολιτική της θετικής δράσης, αν και δεν τυγχάνει καθολικής αποδοχής, έχει εφαρμοστεί επιτυχημένα στην Αμερική στο πεδίο της καταπολέμησης των φυλετικών διακρίσεων και στην Ευρώπη είναι διαδεδομένο μέσο έμπρακτης εφαρμογής της ισότητας των δύο φύλων στις εργασιακές σχέσεις. Σ' αυτό το πλαίσιο έχει κατοχυρωθεί στην Ελλάδα με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001.
Συνέπεια της ποσόστωσης των 2/3 υπέρ των όσων που δεν είχαν κυρίως κυβερνητικό ρόλο μέσα στη τελευταία δεκαετία θα είναι η προώθηση ενός μείγματος νέων και παλαιών προσώπων στα πολιτικά κέντρα αποφάσεων. Ο θεσμός της θετικής δράσης μπορεί εμπράκτως να εγγυηθεί την ανάδειξη νέων πολιτικών και νοοτροπιών, να εξασφαλίσει ίσες ευκαιρίες αλλά και να διασφαλίσει τη συνέχεια στην κεντροαριστερά. Το μέτρο αυτό της ποσόστωσης μπορείς να έχει ορίζοντα περιορισμένης χρονικής ισχύος καθώς τώρα, περισσότερο από ποτέ, προβάλλει επιτακτική η ανάγκη χάραξης στρατηγικής και ανάληψης δράσης, για να ενισχυθεί η συμμετοχή νέων προσώπων στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς.
Oι προκλήσεις στο χώρο της κεντροαριστεράς είναι πράγματι μεγάλες αλλά καμία από τις σύγχρονες προκλήσεις αυτές δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά χωρίς την ανάδειξη και τη συμμετοχή νέων προσώπων, απαλλαγμένων από τα βάρη των τελευταίων ετών που οδήγησαν στην οικονομική κατάρρευση και στην πτώση. Ιδέες και προτάσεις υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι να πραγματοποιηθούν στον κατάλληλο πολιτικό χρόνο.
σχόλια