Από τον Χρήστο Παρίδη
Η έκθεσή σου εμφορείται από σχόλια πολιτικής φύσεως επάνω σε έναν καμβά κλασικής ζωγραφικής. Είναι η ασίγαστη ανάγκη σου ως σκεπτόμενου ανθρώπου να μιλήσεις για τα πράγματα ή η καλλιτεχνική σου ευαισθησία με τις αναφορές σε αγαπημένους ζωγράφους και αριστουργήματα;
Τα κλασικά έργα αποτελούν μια πρόκληση σχετικά με τη δεξιοτεχνία τους και πώς εγώ μπορώ να τη διαχειριστώ και να την μεταποιήσω μέσα από τη σύγχρονη εικαστική γλώσσα. Η παρούσα έκθεση έχει έναν έντονα πολιτικό χαρακτήρα, με την ευρεία έννοια, γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά... Δεν ζω μέσα σε «γυάλα».
Έχεις μεγάλη ακρίβεια στον τρόπο που τα αποδίδεις: συμμετρία, προοπτική, λεπτομέρεια.
Η βάση μου ήταν ανέκαθεν το σχέδιο. Σε αυτό, βέβαια, βοήθησε η σχέση μου με την αγιογραφία. Από εννιά χρονών πήγαινα και δούλευα στο εργαστήριο ενός αγιογράφου. Αυτό με βοήθησε πάρα πολύ, ιδιαίτερα να καταλάβω το χρώμα, τις αναλογίες , την προοπτική, τη φόρμα κ.λπ. Αλλά δεν παγιδεύομαι σε αντίστοιχους κανόνες, τους ανατρέπω. Κρατάω μια σύνθεση, κάποια στοιχεία, κάποιους ήρωες, όπως στο έργο του Ελ Γκρέκο. Και στη συνέχεια βάζω τους δικούς μου, τα δικά μου σύμβολα, αλλά πρωταρχικά θέλω, όποιος βλέπει το έργο, να του θυμίζει κάτι. Να το αναγνωρίζει, αλλά σε δεύτερο και τρίτο επίπεδο να βλέπει κάτι άλλο. Αλλάζω τελείως τα σύμβολά του και βάζω τα δικά μου.
Η τέχνη είναι σύνθεση συμβόλων;
Όχι. Είναι σύνθεση μηνυμάτων.
Κι όμως στα έργα σου κυριαρχούν τα διαχρονικά σύμβολα, μερικά αποκρυφιστικά…
Όντως, υπάρχουν πολλά, ακόμα και μασονικά. Αλλά το θέμα είναι πώς ο θεατής φιλτράρει και ερμηνεύει αυτό που βλέπει. Αυτή η συγκεκριμένη θέαση γεννά, με τη σειρά της, άλλα σύμβολα.
Το χρήμα παίρνει μια σχεδόν «μεταφυσική» θέση, σαν να υποκαθιστά το θείο. Είναι υπαρξιακή η σχέση σου με το χρήμα και γενικότερα με τα σύμβολα εξουσίας ή αφήνεσαι στη γοητεία της αισθητικής –ίσως μιας γραφιστικής άλλης εποχής– αναπαράστασής τους;
Το χρήμα, ως σύγχρονο σύμβολο εξουσίας, παραπέμπει στα έργα μου σε προϋπάρχοντα σύμβολα εξουσίας των αιώνων πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, χωρίς όμως μεταφυσικές προεκτάσεις. Απλώς, η αναφορά που κάνω έχει αισθητικές διαστάσεις και εσωτερικές προεκτάσεις. Μου αρέσει που τα χαρτονομίσματα συνδέονται με το μεγάλο θέμα της κρίσης. Ως σύμβολο λειτουργούν κι έψαξα και χαρτονομίσματα που μου άρεσαν και αισθητικά, όπως είναι το γερμανικό ή το ρωσικό. Ελληνικά είχα πολλά, αλλά ένα μου έκανε ως εικόνα. Ένα διάλεξα για να κάνω τα σχόλιά μου, βάζοντας πράγματα που ήθελα να θίξω σήμερα. Τη βοσκοπούλα που αναφέρεται στο παρελθόν και στην παλιότερη Ελλάδα την έβαλα να φαίνεται ως σκελετός με μαντίλα. Έχει πεθάνει η παράδοση κι έχουμε αλλάξει.
Η εξουσία υπήρξε σε προηγούμενους αιώνες μοντέλο για τους ζωγράφους. Στην έκθεση σχολιάζεις με βιτριολικό χιούμορ μια εξουσία «γερασμένη», η οποία έχει αντικατασταθεί από άλλες «κρυφές» εξουσίες. Σου αρκεί η συμβολοποίηση στην οποία καταφεύγεις;
Δεν τη βλέπω ως γερασμένη εξουσία αλλά μάλλον ως έναν θεσμό που ό,τι και να γίνει είναι εκεί. Δεν κινδυνεύει. Αποφάσισα να εικονοποιήσω τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, όχι περιγράφοντάς τα, αλλά μέσα από τα πορτρέτα κάποιων. Στην τεμπελιά δεν έβαλα κάποιον, αλλά για τα υπόλοιπα έξι προσπάθησα να βρω ποιοι πολιτικοί αντιστοιχούν, συνειδητά ή υποσυνείδητα, σε αυτά, καθώς η πολιτική είναι στο επίκεντρο της ζωής μας. Ο Μπερλουσκόνι για τη λαγνεία, για την οργή ο Μπιν Λάντεν, η Μέρκελ για τη Λαιμαργία. Στη ζηλοφθονία έβαλα Βορειοκορεάτη. Η πρώτη εκδοχή ήταν χωρίς χρώμα, τώρα πρόσθεσα τις μάσκες.
Οι επιρροές σου είναι περισσότερο «ιδεολογικές» ή αισθητικές επιλογές;
Σε κάποιες περιπτώσεις γέρνουν προς τη μία πλευρά, σε κάποιες προς την άλλη. Μπορεί κάτι να μου αρέσει από αισθητικής πλευράς και να το βάλω στο έργο μου ή να με ενδιαφέρει περισσότερο ιδεολογικά. Πολλές φορές πρόκειται για αναφορά και άλλες χρησιμοποιείται ως διάλογος, όπως σε ένα σχέδιο ενός εναλλακτικού νομίσματος, το οποίο παρουσιάζεται στην έκθεση και στο οποίο συνυπάρχουν η δραχμή και το ευρώ.
Στο σύνολό της θα χαρακτήριζες τη δουλειά σου «μετα-πόπ» ζωγραφική;
Μπορείς να το πεις κι έτσι. Η αλήθεια είναι ότι εισάγω πολύ υλικό από το Ίντερνετ –φωτογραφίες από διαδηλώσεις, πολιτικές συζητήσεις, δημοσιεύσεις εφημερίδων–, πέρα από την αρχική γκραβούρα ή ενός πίνακα. Πολλές φορές, πάλι, γοητεύομαι από μια εικόνα που ανακαλύπτω και ψάχνω τρόπους να την εντάξω στο έργο μου.
Τα χαρτονομίσματα είναι γραφιστικά αριστουργήματα.
Σε ένα έργο μου χρησιμοποίησα ένα ρωσικό χαρτονόμισμα του 1910. Γραφιστικά είναι ένα αριστούργημα. Κράτησα την αρχιτεκτονική δομή και το έφερα στο τώρα.
Γιατί επέλεξες να ξαναζωγραφίσεις το «Διαμερισμό των ιματίων του Χριστού» του Ελ Γκρέκο;
Λόγω της κρητικής καταγωγής μου, λόγω της σχέσης μου με τη βυζαντινή ζωγραφική, επέλεξα να αναφερθώ σε ένα έργο του. Είναι ο πλέον αναγνωρίσιμος Έλληνας ζωγράφος διεθνώς, καταλαβαίνω τις βυζαντινές του ρίζες κι επίσης μου άρεσε το θέμα του. Στη θέση του Χριστού είμαι εγώ. Ο Ελ Γκρέκο είχε στο φόντο έναν τρελό, έναν διανοούμενο, έναν προύχοντα κι εγώ έβαλα έναν άστεγο, έναν από το Star Wars, μια drag queen με γένια, την καθημερινότητα του τώρα, στοιχεία της ποπ κουλτούρας.
Γιατί έχεις βάλει τον τίτλο «A day in hell»; Η κόλαση είναι εδώ;
Βέβαια, η κόλαση είναι εδώ. Καταρχάς, είναι μια κατασκευασμένη από την Εκκλησία έννοια. Ο θάνατος αποτελεί έκσταση, είναι το τέλος της ζωής ως βιολογικού φαινομένου. Η κόλαση είναι μύθευμα, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και δεν έχει καμία σχέση με το περιεχόμενο της ζωής και τη φυσική της κατάληξη. Με επηρέασε βαθιά ο θάνατος ενός κοντινού μου προσώπου πριν από μερικά χρόνια και άλλαξε όλη μου την εικαστική και υπαρξιακή εξέλιξη. Η έκθεση αυτή σε ένα μεγάλο μέρος της είναι αφιερωμένη στον Κώστα που έφυγε πρόωρα.
Θα επενέβαινες, αν μπορούσες, θα «χαλούσες» ένα αριστούργημα της Αναγέννησης ή του μπαρόκ, όπως κάνεις με τις επεμβάσεις σου στις γκραβούρες στην έκθεση σου;
Κοίταξε, αυτό είναι η ιστορία μας, είναι κακό να την καταστρέψουμε. Δεν θα μπορούσα να το κάνω. Ο Μπάνκσι το κάνει πολύ ωραία αυτό, κάνοντας μια επέμβαση-σχόλιο στα έργα, αλλά αυτό είναι κάτι άλλο από αυτό που ρωτάς. Θα έβαζα μουσική στην Τζοκόντα ή στην Γκουέρνικα για να επέμβω. Να πειράξω έργο, δεν θα το έκανα. Δεν θα αφαιρούσα από τις επόμενες γενιές ένα αριστούργημα. Καθένας μας, κάθε έργο, είναι ένας κρίκος μιας κοινής αλυσίδας.
Οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση των Kalfayan Galleries, Αθήνα - Θεσσαλονίκη
H Έκθεση 'A Day in Hell' θα φιλοξενείται στη Γκαλερί Καλφαγιάν έως και τις 16 Ιουνίου
Για περισσότερες πληροφορίες εδώ
σχόλια