Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα;

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
14

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LiFO
 

Παύλος Παπαδόπουλος, πολιτικός συντάκτης (Το Βήμα), διευθυντής του ΒΗΜΑgazino

 

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Παύλος Παπαδόπουλος (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)

Όλα έχουν θέση σε μια ελεύθερη κοινωνία. Είναι καταθλιπτικές και γελοίες οι κάθε λογής απαγορεύσεις και οι συνεχείς "ιδέες" αποκλεισμών από ανθρώπους υπερσυντηρητικούς με πρωτογενές πλεόνασμα καθωσπρεπισμού και ύφος ερωτικά ανικανοποίητου χουντικού γυμνασιάρχη που δήθεν "γνωρίζουν καλύτερα" το συμφέρον μας. Πρέπει να επεμβαίνουμε στους θεσμούς μόνο για να επεκτείνουμε και όχι για να περιορίζουμε τη συμμετοχή, την επιλογή και την ελευθερία των ανθρώπων. Οι φοιτητικές πολιτικές παρατάξεις ασφαλώς έχουν θέση στα πανεπιστήμια. Μπορεί κάποιες από αυτές να είναι "θυγατρικές" των ιδεολογικά, πολιτικά και οικονομικά χρεοκοπημένων κομμάτων, μπορεί να είναι θερμοκοιτίδες ανόητων και διεφθαρμένων πολιτικών του μέλλοντος. Μπορεί να είναι κατάλοιπα της πρώιμης Μεταπολίτευσης και μπορεί να εκπέμπουν αφόρητη συνθηματολογία και μια βλακώδη πρόθεση συνεκμετάλλευσης της εξουσίας μέσα στα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Η απαγόρευσή τους όμως θα είναι μια ακόμα πιο βλακώδης προσβολή σε όλους τους φοιτητές. Δεν μπορούμε να ανεχθούμε τη ρεβάνς των βρικολάκων μιας ασπρόμαυρης εποχής απέναντι στη δημοκρατική κατάκτηση της ανεμπόδιστης έκφρασης. Οι ίδιοι οι φοιτητές πρέπει να αποφασίζουν αν θέλουν να έχουν πολιτική συμμετοχή, πώς και με ποιους μέσα στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο σεβασμός στην ελευθερία της σκέψης των νέων πρέπει να είναι πλήρης, αυθεντικός και έμπρακτος.

Κωνσταντίνος Ζούλας, δημοσιογράφος (Καθημερινή)

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Κωνσταντίνος Ζόυλας (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)

Ιδανικότερη απάντηση στο ερώτημα αποτελεί μάλλον η "σχιζοφρενής" συζήτηση που έχει ανοίξει τελευταία μεταξύ πανεπιστημιακής και φοιτητικής κοινότητας για το πώς θα αποφασίζεται μια καθ΄ όλα παράνομη πράξη, η κατάληψη ενός πανεπιστημίου, ενώ εδώ και χρόνια θα έπρεπε η όποια συζήτηση να εστιάζει στη βελτίωση των παρεχόμενων σπουδών. Δεν επιτρέπεται με οποιονδήποτε τρόπο να στερείται το δικαίωμα σε κάποιον φοιτητή να εισέλθει στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Είναι σαν να καταλαμβάνεται μια πλατεία ή μια παιδική χαρά από ανθρώπους που δεν συμφωνούν με κάτι που γίνεται στον Δήμο κι έτσι να μην μπορώ εγώ να πάρω τα παιδιά μου να παίξουν εκεί. Αντί λοιπόν όλη η ηγεσία να αναζητά τρόπους ενίσχυσης των εσόδων, θα έπρεπε να εστιάζει στην αναβάθμιση των παρεχόμενων σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια ώστε να προσελκύσουμε φοιτητές από το εξωτερικό, αντί να στέλνουμε τους δικούς μας να σπουδάζουν μέχρι και στην Πρίστινα. Πρέπει να επαναφέρουμε το εκπαιδευτικό μας προσωπικό στη χώρα του και να γίνει η τριτοβάθμια εκπαίδευση πόλος συναλλάγματος. Είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να κάνουμε μια γρήγορη επένδυση ως χώρα.

Θοδωρής Αντωνόπουλος, δημοσιογράφος (LiFO)

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Θοδωρής Αντωνόπουλος (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)
 

Νομίζω ότι το πανεπιστήμιο οφείλει να είναι ανοικτό σε κάθε ιδεολογικό ρεύμα (με εξαίρεση όσα προωθούν το τυφλό μίσος), κατά συνέπεια και οι κομματικές παρατάξεις –τα φοιτητικά τους παραρτήματα δηλαδή- έχουν επίσης θέση εκεί. Φοιτητικοί σύλλογοι, ενώσεις κι οργανώσεις υπάρχουν σε κάθε δημοκρατία, όμως σε χώρες όπως η δική μας είναι υπερβολικά κομματικοποιημένοι κι από εκεί ξεκινά το πρόβλημα. Όταν λειτουργείς σαν το "μακρύ χέρι" κάποιου κόμματος, επόμενο είναι να προωθείς ατζέντες που δεν έχουν πάντα σχέση με τις πραγματικές ανάγκες και τα αιτήματα της φοιτητικής κοινότητας. Όταν προσπαθείς επίμονα να προσηλυτίσεις κόσμο υποσχόμενος διευκολύνσεις και «προνόμια», όταν προβοκάρεις εκλογές, γενικές συνελεύσεις κι αποφάσεις συλλόγων στο όνομα μιας συγκεκριμένης πολιτικής γραμμής, θες να έχεις (κομματικό) λόγο μέχρι και στην εκλογή καθηγητών, όταν επιβάλλεσαι με τσαμπουκά επειδή είσαι τάχα η πρωτοπορία ή "η φωνή της κοινής λογικής", σίγουρα δεν προσφέρεις τις καλύτερες υπηρεσίες στη φοιτητική κοινότητα.

Το ζήτημα δεν είναι αν έχει θέση η πολιτική στα πανεπιστημιακά ιδρύματα -τα φοιτητικά κινήματα έχουν συμβάλλει στην ανατροπή αυταρχικών καθεστώτων και συνδεθεί με σημαντικές δικαιωματικές κατακτήσεις, εξάλλου μιλάμε πάντα για ενήλικες- αλλά το πώς ασκείται και πόσο "χώρο" καταλαμβάνει, αν βέβαια γίνεται να επιχειρήσει κανείς μια τέτοια μέτρηση. Η παρεχόμενη γνώση δεν κινδυνεύει από την άσκηση πολιτικής αλλά από την κατάχρησή της. Το σίγουρο είναι πως οι φοιτητικοί αγώνες είναι μαζικότεροι, ουσιαστικότεροι κι αποτελεσματικότεροι όταν παραμένουν ακηδεμόνευτοι.

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LiFO

Λώρη Κέζα, συγγραφέας, αρθρογράφος (Το Βήμα)

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Λώρη Κέζα (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)
 

Φυσικά και έχουν θέση οι πολιτικές παρατάξεις στα πανεπιστήμια - εκτός αν θεωρούμε ιδανικό τον φοιτητή που βαδίζει με σκυμμένο το κεφάλι, έτοιμο να αποδεχτεί οποιαδήποτε απόφαση που πλήττει την εκπαίδευση. Η παιδεία δεν νοείται αποκομμένη από το πολιτικό περιβάλλον της πόσο μάλλον σε μια εποχή που οι κεντρικές πολιτικές αποφάσεις απαξιώνουν τη δημόσια εκπαίδευση.

Οι στρεβλώσεις υπάρχουν, δηλαδή συχνά οι αποφάσεις των συνελεύσεων δεν εκφράζουν την πλειοψηφία. Αυτό όμως είναι ένα πρόβλημα της πλειοψηφίας που παρακολουθεί απαθώς τα τεκταινόμενα και αρνείται να πάρει μέρος στις δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν εθελοτυφλούμε. Υπάρχουν ομάδες που επιβάλλονται με την ζωηρή παρουσία τους, επιβάλλονται με βίαιο τρόπο. Η απάντηση όμως δεν μπορεί να έλθει από πάνω προς τα κάτω, από τον εκάστοτε πρύτανη προς τους φοιτητές.

Η αμφισβήτηση των παρατάξεων εκκινεί από τη σχέση τους με τα πολιτικά κόμματα - σχέση άμεση ή αναφορική. Αυτή η σχέση από μόνη της δεν είναι μεμπτή ούτε είναι αποδεκτό το θεώρημα ότι οι φοιτητές είναι "βαλτοί" και εξυπηρετούν κάποιο κόμμα όταν κάνουν καταλήψεις. Σε κάθε περίπτωση μια φοιτητική παράταξη πρέπει να έχει πολιτικό προσανατολισμό είτε συγγενεύει με κόμμα είτε όχι. Μια φοιτητική παράταξη πρέπει να σαφήνεια να δηλώνει με ποιανού το μέρος είναι, με τους συντηρητικούς ή με τους προοδευτικούς.

Κώστας Γιαννακίδης, δημοσιογράφος (protagon.gr, Athens Voice, Alpha 9.89)

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Κώστας Γιαννακίδης (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)

Οι φοιτητικές παρατάξεις που αντιστοιχούν σε κόμματα, δεν έχουν θέση σε πανεπιστήμια. Όμως ο φοιτητικός συνδικαλισμός φυσικά και έχει. Οι σύλλογοι των φοιτητών, που εστιάζουν στα του πανεπιστημίου και προσεγγίζουν τη δημόσια ζωή έξω και πέρα από την κομματική οπτική, αποτελούν στοιχείο υγείας. Αυτή τη στιγμή, όμως, τα πανεπιστήμια λειτουργούν, σε μεγάλο βαθμό, ως ακαδημίες κομματικών στελεχών.

Χρήστος Γραμματίδης, δικηγόρος στην εταιρεία Μπάχας, Γραμματίδης & Συνεταίροι

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Χρήστος Γραμματίδης (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)

Ισχύει στις φοιτητικές παρατάξεις, το ίδιο με τα κόμματα: δεν είναι όλα ίδια. Στο σημερινό, άνωθεν (ή έξωθεν, αν η αγορά είναι το "έξω" κι όχι το "άνω") επιβαλλόμενο πρότυπο του "εταιρικού", τεχνοκρατικού πανεπιστημίου είναι προφανές ότι οι φοιτητικές παρατάξεις φαίνονται παράταιρες και μάλλον γραφικές. Όπως περίπου τα εργατικά σωματεία στους σύγχρονους χώρους δουλειάς. Κι όμως, οι φοιτητικές παρατάξεις, παρά τα αρνητικά τους, αντιπροσωπεύουν μια αμυδρή μνήμη ενός παρελθόντος όταν η τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν μάλλον πιο συλλογική υπόθεση. Αυτές τις μέρες του εκφοβισμού και της εργαλειακής "ορθολογικότητας", όπου το μόνο που μετράει είναι τα "μετρήσιμα αποτελέσματα", οι συλλογικοί θεσμοί του φοιτητικού κινήματος μπορούν να συμβολίσουν την αληθινή ιδέα του πανεπιστημίου. Γιατί δεν είναι όλες οι φοιτητικές παρατάξεις ίδιες.

Χρήστος Νάτσης, υποψήφιος διδάκτωρ κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αρθρογράφος (Unfollow)

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Χρήστος Νάτσης (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)

Το κατά καιρούς επανερχόμενο -αν και σήμερα με περισσότερη ένταση από ποτέ- αίτημα συζήτησης για το ζήτημα της ύπαρξης "φοιτητικών παρατάξεων" στα πανεπιστήμια δεν είναι αυτό τούτο καθόλου ουδέτερο. Αντιθέτως, κρύβει πίσω του ένα συγκεκριμένο σύστημα παραγωγής λόγου που χρησιμοποιεί μια συγκεκριμένη και χαρακτηριστική ρητορική. Με σημείο εκκίνησης τον προβληματισμό για την λειτουργία των κομμάτων σε πανεπιστημιακό περιβάλλον, σε σχέση ειδικά με τα παιχνίδια συναλλαγών που συνοδεύουν την εμπλοκή τους στον μηχανισμό του πανεπιστημίου, αυτή η ρητορική απολήγει εντέλει, μέσα από άλματα, μεταθέσεις και συμπυκνώσεις, στην δαιμονοποίηση του πρώτου σκέλους. Ενώ δηλαδή διερωτάται υποτίθεται για την "παράταξη", η απόβλεψή της είναι το "φοιτητικό". Η ύπαρξη παρατάξεων φαντάζει εδώ αδιανόητη σε αυτόν τον λόγο στο βαθμό των ιδιαίτερων βιοπολιτικών προπαραδοχών του. Η παράταξη είναι κάτι που χωρίζει, προϋποθέτει πολλαπλότητα συμφερόντων και διαπάλη για την κατίσχυση σε έναν αγώνα εξουσίας, κάτι αδιανότητο δηλαδή για μια αντίληψη περί του πανεπιστημίου ως ενός ουδέτερου θεσμού που εκπαιδεύει έναν ομοιογενή πληθυσμό. Και το "φοιτητικό" δεν νοείται παρά αυτός ο πληθυσμός, απαλλαγμένος από κάθε πολιτικότητα και από κάθε τι πλέον της διαδικασίας τυπικής φοίτησης. Δεν είναι επομένως το αίτημα της άρσης των ανταγωνισμών αυτό που κινεί τον λόγο κατά των "φοιτητικών παρατάξεων", αλλά η πολύ συγκεκριμένη θέση αυτού του λόγου σε έναν ανοιχτό πολιτικό ανταγωνισμό, η προσπάθειά του να εξάρει την θέση του ως ευρισκόμενη πέραν της διαμάχης, η προσπάθειά του εντέλει να ηγεμονεύσει.

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LiFO

Ευτύχης Βαρδουλάκης, διευθύνων εταίρος της εταιρείας συμβούλων στρατηγικής και επικοινωνίας Stratego

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Ευτύχης Βαρδουλάκης (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)

Οι φοιτητικές παρατάξεις είναι φορέας πολιτικής δράσης και πολιτικοποίησης. Αυτονόητα λοιπόν έχουν θέση στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι (ή έστω οφείλει να είναι) κατεξοχήν χώρος πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών.
Αν οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν πολιτικές/κομματικές αναφορές, αυτό δεν είναι κατ' ανάγκην αρνητικό, εκτός αν αποφασίσαμε μετά την πολιτική χωρίς πολιτικούς να φτιάξουμε και δημοκρατία χωρίς κόμματα. Άσε που τίποτα δεν εμποδίζει τη λειτουργία και ανεξάρτητων παρατάξεων. Ας αφήσουμε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν...

Επί της αρχής λοιπόν οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν θέση στα πανεπιστήμια. Το βασικό ερώτημα συνεπώς είναι "τι θέση να έχουν;". Συνδιοικητή, όπως συνέβαινε έως πρόσφατα; Ασφαλώς όχι. Η συνδιοίκηση μπορεί να είχε κάποια λίγα θετικά, θεωρώ όμως ότι συνολικά έβλαψε και τα πανεπιστήμια και τον ίδιο το φοιτητικό χώρο καθώς ενίσχυσε την αναξιοκρατία και τον πελατειακό κομματισμό και δημιούργησε φαινόμενα φαυλότητας και συνδιαλλαγής. Γι' αυτό και θεωρώ ότι οι αλλαγές που έγιναν σε θεσμικό επίπεδο και μείωσαν τη φοιτητική συμμετοχή ήταν σωστές.

Οι παρατάξεις μπορούν να λειτουργούν ως φορείς πολιτικής δράσης και φυσικά και ως χώρος ανάδειξης στελεχών. Και ως και κομματικών στελεχών, δεν είναι κακό. Από πού θα βγουν δηλαδή τα πολιτικά στελέχη; Μόνο από το facebook ή θα αρκεστούμε αποκλειστικά στους πολιτικούς κληρονόμους και τους πλούσιους χομπίστες;

Αυτό που πρέπει πάντως να δουν στα σοβαρά οι φοιτητικές παρατάξεις, είναι το πώς θα ανακτήσουν ένα (μικρό έστω) μέρος της αξιοπιστίας και της θεσμικής τους υπόστασης. Ο σημερινός ευτελισμός του τρόπου λειτουργίας τους απόρροια κυρίως της ανικανότητάς τους (ή της άρνησής τους) να συνεργαστούν σε κάποια βασικά πράγματα, όπως η ίδια η λειτουργία τους, είναι ακατανόητος και δικαιώνει όσους επέλεξαν να εξαλείψουν τη συμμετοχή τους στα όργανα διοίκησης.

Είναι ντροπή το τελευταίο Πανσπουδαστικό Συνέδριο να έγινε το 1995 και έκτοτε να μην υπάρχει ένα στοιχειώδες όργανο εκπροσώπησης των φοιτητών σε κεντρικό επίπεδο, αλλά τα ΑΕΙ και ΤΕΙ να εκπροσωπούνται από αυθαιρέτως αυτοαναγορευόμενους εκφραστές της πλειοψηφίας. Εκτός αν αυτός είναι ο λόγος που δεν πραγματοποιούνται θεσμικές διαδικασίες: Να μην υπάρχει θεσμική εκπροσώπηση, ώστε να επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας και των τραμπουκισμών. Αυτό όμως καμία συντεταγμένη πολιτεία και καμία σοβαρή πανεπιστημιακή διοίκηση δεν θα έπρεπε να το δεχτεί.
Διότι κάπως έτσι καταλήξαμε να θέτουμε ερωτήματα για τα αυτονόητα...

Παναγιώτης Βλάχος, σύμβουλος επικοινωνίας και στρατηγικής, συνιδρυτής της πρωτοβουλίας vouliwatch.gr

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Παναγιώτης Βλάχος (Εικονογράφηση: Ατελιέ / LiFO)
 

Ναι στην πολιτική στα πανεπιστήμια, όχι στις παρατάξεις όπως είναι σήμερα.

Σίγουρα οι φοιτητικές παρατάξεις δεν είναι το μοναδικό ή το κύριο πρόβλημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Και δυστυχώς η συζήτηση για το λόγο ύπαρξής τους ή κατάργησής τους έρχεται στην επιφάνεια κάθε φορά για τους λάθος λόγους, όταν π.χ. έχουμε περιστατικά βίας ή καταλήψεων. Από τη μία οι παρατάξεις απαρτίζονται δήθεν από "θρασίμια", από την άλλη ο νεοφιλελευθερισμός επιβάλλει δήθεν "πορτιέρηδες" στα πανεπιστήμια. Οι ακρότητες δεν βοηθούν σε λύσεις και υποθάλπουν τρίτες "ατζέντες", που στοχεύουν στην εφήμερη δημοσιότητα.

Το φοιτητικό κίνημα είχε ουσιαστικό λόγο ύπαρξης όταν γεννήθηκε τη δεκαετία του 1960. Η ΕΦΕΕ ήταν μια πανελλήνια οργάνωση με σχετική ενότητα και κοινή ατζέντα, κατά τα γαλλικά πρότυπα. Δεν είναι τυχαίο ότι παρήκμασε στη μεταπολίτευση όταν άρχισαν να κυριαρχούν τα κόμματα στα πανεπιστήμια. Άλλωστε η διείσδυση των κομμάτων σε όλους σχεδόν τομείς της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας, γνωστή ως κομματοκρατία, ήταν ο μεταπολιτευτικός κανόνας. Τα πανεπιστήμια μετατράπηκαν σε "θερμοκοιτίδες", όχι καινοτομίας, αλλά ανάδειξης κομματικών στελεχών που πέρασαν από το αμφιθέατρο σε κλαδικά και κομματικά ψηφοδέλτια. Τα παραδείγματα είναι άπειρα. Το δικαίωμα συνδιοίκησης που κατοχυρώθηκε το 1982 εκφυλίστηκε σε αλισβερίσι μεταξύ κομμάτων-φοιτητών-καθηγητών, ενώ από την άλλη το ακαδημαϊκό άσυλο χρησιμοποιήθηκε ως ομπρέλα για να υποθάλπει άσχετες έως παράνομες δραστηριοτητες. Το παράδειγμα της κατάληψης της φοιτητικής εστίας του Παντείου που για 15 χρόνια λειτουργούσε ως... πολυχώρος πορνείας, διακίνησης ναρκωτικών και λοιπών "αλληλέγγυων" δραστηριοτήτων είναι χαρακτηριστικό της υποκριτικής αδιαφορίας ή συνενοχής πρυτανικών αρχών και φοιτητικών παρατάξεων να προστατέψουν το χώρο, τις υποδομές, αλλά και τα δικαιώματα των φοιτητών, κυρίως των οικονομικά ασθενέστερων που εχουν ανάγκη από ένα ποιοτικό δημοσιο πανεπιστήμιο.


Όμως είναι παρελκυστικό να ταυτίζεται το θεμα της πανεπιστημιακής ασφάλειας αποκλειστικά με την λειτουργία των φοιτητικών παρατάξεων. Αυτό μπορεί να λυθεί, όταν υπάρχει βούληση, συνεργασία και εμπιστοσύνη τόσο από την Πολιτεία, όσο και από τις πρυτανικές αρχές και τους φοιτητές. Το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν οι μορφές συλλογικής οργάνωσης μέσα στο πανεπιστήμιο, οι οποίες είναι απαραιτητες σε μια εκπαιδευτική κοινότητα, μπορουν να λειτουργούν ανεξάρτητες από τα κόμματα. Σε μια περίοδο όπου η ανάγκη για καλύτερες υπηρεσίες, συγκράτηση του κόστους φοίτησης, στέγασης και εργασίας αφορούν όλους τους φοιτητές, δεν είναι ούτε απολίτικο ούτε συμβιβασμός να μετατεθεί το κέντρο βάρους στην καθημερινότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Μια τέτοια "στροφή" δεν είναι καθόλου απολίτικη, ούτε αποκλείει τον πολιτικό διάλογο για κεντρικού ενδιαφέροντος ζητήματα, ούτε καν τη διατήρηση ή το σχηματισμό μορφωμάτων με αμιγώς πολιτικά χαρακτηριστικά, αλλά με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

  • Πρώτον, το ίδιο το φοιτητικό κίνημα μπορεί να ξαναδώσει δύναμη στην ΕΦΕΕ, ουσιαστικά "νεκρή" από το 1995 και να αναζητήσει σημεία συνεννόησης. Μια διακήρυξη αρχών που θα βάζει πάνω απ' ολα την προστασία της ελευθερίας των ιδεών, των πανεπιστημιακών χώρων και της διδασκαλίας είναι η βάση για να αναγεννηθεί το φοιτητικό κίνημα υπερβαίνοντας τις επιμέρους πολιτικές του διαφορές.
  • Δεύτερον, τα μεγάλα κόμματα να πάρουν τη γενναία απόφαση να διαλύσουν τις κομματικές τους νεολαίες ή να τις αποσύρουν απο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Υπάρχουν κομματικά όργανα για να ενσωματώσουν και να εκκολάψουν νέα στελέχη. Άλλο πολιτική στο πανεπιστήμιο, άλλο κομματικοί στρατοί που δεν συμφωνούν μεταξύ τους ούτε στα αποτελέσματα των εκλογών.
  • Τρίτον, συμφωνία για ανοιχτές ψηφοφορίες με ηλεκτρονικά μέσα, ώστε να εκφράζεται η βούληση του φοιτητικού σώματος. Πιλοτικές ψηφοφορίες για αξιολόγηση των καθηγητών, των μαθημάτων, ανάδειξη νέων ζητημάτων από τη βάση και όχι με τον τσαμπουκά. Και εδώ χρειάζεται ένας ενιαίος φορέας ή κάποια από τις παρατάξεις μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία για τα μέλη της. Οι άλλες θα ακολουθήσουν.
  • Τέταρτον, πρυτανικές αρχές, Πολιτεία και φοιτητικές παρατάξεις συμφωνούν για την πανεπιστημιακή ασφάλεια, χωρίς καμία έκπτωση. Η εφαρμογή του νόμου απέναντι σε κάθε εγκληματική δραστηριότητα είναι υπερ των φοιτητών, αρκεί να συμμετέχουν και οι τελευταίοι στην προστασία των χώρων και των υποδομών του πανεπιστημίου.
  • Πέμπτον, τα παραπάνω τέσσερα είναι ικανά να διαλύσουν τις φοιτητικές παρατάξεις και να δώσουν τη θέση τους σε νέες μορφές συλλογικής οργάνωσης, πολιτικές και απολίτικες. Είναι απαραίτητο σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον οι πολιτικές ιδέες να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αρκεί όμως να υπάρχει συμφωνία στο πλαίσιο και κανόνες. Δεν το αναφέρει κανείς, αλλά ακόμη και σε πανεπιστήμια, όπως το Χάρβαρντ, υπάρχει φοιτητικός σύλλογος Δημοκρατικών ή Ρεπουμπλικάνων που οργανώνουν εκδηλώσεις, ομάδες εθελοντών για εκλογές ή συγκεντρώνουν χρήματα για να βοηθήσουν τους υποψηφίους της Πολιτείας τους. Κανείς τους όμως δεν διανοείται να διακινδυνεύσει τη ροή της διδασκαλίας ή να βανδαλίσει τους χώρους που απολαμβάνουν όλοι οι φοιτητές. Μπορείς να πεις ή να οργανώσεις ό,τι θέλεις, εφόσον δεν βάζεις σε κίνδυνο την ομαλή λειτουργία του πανεπιστημίου.

Συμπερασματικά, υπάρχουν δύο δρόμοι για να εξαλειφθεί η κομματοκρατία από τα πανεπιστήμια. Ο ένας είναι η άνωθεν κατάργηση των παρατάξεων, που ενδεχομένως θα φέρει περισσότερη αναστάτωση από αυτή που το μέτρο επιδιώκει να αποτρέψει. Ο άλλος απαιτεί χρόνο και ψυχραιμία: η Πολιτεία, τα κόμματα και οι πρυτανικές αρχές να δώσουν τα μέσα και τα κίνητρα στους φοιτητές να αλλάξουν από κάτω προς τα πάνω την εκπροσώπησή τους, ιεραρχώντας μόνοι τους τις διεκδικήσεις τους. Είναι βέβαιο ότι όταν οι φοιτητές πάψουν να κρύβονται πίσω από την "ηττημένη σιωπηλή πλειοψηφία" και επιδιώξουν καθημερινή επαφή με τους πρυτάνεις και τους κοσμήτορές τους αρχίσουν να διεκδικούν πολιτισμένα, να αξιολογούν, να ψηφίζουν, να οργανώνονται, είναι σχεδόν βέβαια ότι θα ανοίξει ένας ενάρετος κύκλος για το πανεπιστήμιο. Τώρα που τα αμφιθέατρα γεμίζουν και η γενιά της κρίσης επιζητά καλύτερα κοινωνικά αγαθά, είναι η κατάλληλη στιγμή για το φοιτητικό κίνημα να οργανωθεί σε νέα βάση.

Έχουν θέση οι φοιτητικές παρατάξεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα; Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LiFO
Ελλάδα
14

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιάννης Μπουτάρης: Ο άνθρωπος που στην εποχή του φύσηξε φρέσκος αέρας στη Θεσσαλονίκη

Απώλειες / Γιάννης Μπουτάρης (1942-2024): Ο άνθρωπος που στην εποχή του φύσηξε φρέσκος αέρας στη Θεσσαλονίκη

Τολμηρός, αιρετικός, ανήσυχος και αυθεντικός, ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης που έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών, έζησε μια μυθιστορηματική ζωή
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

11 σχόλια
Όποιος είχε την δυνατότητα να ασχοληθεί με τον φοιτητικό συνδικαλισμό θα καταλάβει. Όποιος όχι, απλά θα ελπίζει.Εγω είχα την τύχη (και το θεωρώ τύχη γιατί με την συμμετοχή μου κατάλαβα πολλά πράγματα) να ασχοληθώ ενεργά με τον φοιτητικό συνδικαλισμό. Ήμουν κοντολογίς ένα από τα κομματόσκυλα και μάλιστα πολύ υψηλά ιστάμενα (στην επαρχία όμως, όχι Αθήνα-Θεσσαλονίκη).Αυτό που κατάλαβα είναι :1) Το ενδιαφέρον του μέσου φοιτητή για τα κοινά είναι από μειωμένο έως πρακτικά ανύπαρκτο. Αρκεί να υπάρχουν τα βασικά (βιβλία, φαγητό στην φοιτητική εστία) και να περνάει τα μαθήματα, όπως μπορεί.2) Όταν δημιουργούνται προβλήματα και ο μέσος φοιτητής ενοχλείται θα βρεθεί μια παράταξη να λάβει τα ηνία της διαμαρτυρίας (η αντιπολιτευόμενη των πρυτανικών αρχών). Η διαμαρτυρία θα γίνει με τους όρους της. Αν υπάρχουν μετριοπαθείς γενικά παρατάξεις (σε εμάς υπήρχαν) θα αποφευχθούν καφριλίκια αν όχι θα υπάρχουν καφριλίκια.3) Η συμμετοχή στις παρατάξεις γίνεται είτε για λόγους ιδεολογικούς, είτε συμφεροντολογικούς. Από την στιγμή όμως που κάποιος εντάσσεται σε μια παράταξη, επειδή μπαίνει σε ένα καθ' όλα οργανωμένο σύστημα, θα μπει και στην αντίστοιχη "νόρμα" και θα ακολουθήσει. Κάποιοι το βλέπουν, δεν το θέλουν και αποχωρούν. Αυτοί απλά σταματούν να ασχολούνται. Άλλοι απλά βαριούνται γιατί έχει δουλειά.4) Οι αποφάσεις των συνελεύσεων άγονται και φέρονται σύμφωνα με την δύναμη/οργάνωση των παρατάξεων. Είναι πρακτικά αδύνατο μια αυθόρμητη κίνηση φοιτητών να καταφέρει να περάσει ένα δικό της αίτημα. Πολύ απλά δεν έχει την απαραίτητη οργάνωση και το απαραίτητο know how για να τα καταφέρει (εξαίρεση ίσως σχολές με μικρό αριθμό φοιτητών). Επίσης τους λείπουν ασικές γνώσεις για τον τρόπο λειτουργίας του Πανεπιστημίου, όπως και η εκπροσώπηση με μονίμους εκπροσώπους.Σαν γενική εικόνα... Από την εμπειρία μου αυτό που διαπίστωσα είναι ότι οι κομματικές παρατάξεις είναι πρακτικά αδύνατο να υπερνικηθούν από τον μέσο φοιτητή που δεν θέλει να λειτουργήσει μέσω αυτών. Δεν έχει ούτε τις δυνατότητες, αλλά κυρίως δεν έχει την διάθεση.Ακόμα και την διάθεση να αποκτήσει, αμφιβάλλω αν σε μεγάλες σχολές μπορεί να καταφέρει κάτι αξιομνημόνευτο, αντίθετο με τη θέληση των παρατάξεων που επικρατούν σε κάθε σχολή.Αν έπρεπε να απαντήσω σώνει και καλά στο ερώτημα αν πρέπει να υπάρχουν παρατάξεις, θα απαντούσα "ναι", αλλά μόνο εφόσον απεξαρτηθούν από τα κόμματα και λειτουργούν όχι ως φυτώριο στελεχών ή τρόπος προώθησης ιδεολογικών ή κομματικών σκοπών αλλά ως τρόπος επίλυσης των προβλημάτων των Πανεπιστημίων.Αλλά αυτό είναι μάλλον ευσεβής πόθος, παρά ρεαλιστική αντιμετώπιση στην σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα.(για όσους αναρωτιούνται ποια ηταν η συνέχειά μου... Καμία. Ολοκλήρωσα τις υποχρεώσεις μου ως συνδικαλιστής και δεν ξανα-ασχολήθηκα με κόμματα ή συνδικαλισμό γιατί τους σιχάθηκα όλους... και τους "δίκους' μας και τους "άλλους"... Αλλά ποτέ δεν μετάνιωσα γιατί με δίδαξε πολλά πράγματα που δεν θα μάθαινα αλλιώς).
Κατά τη γνωμη μου τα κόμματα δεν έχουν καμιά θέση μεσα στο πανεπιστήμιο, ιδίως από τη στιγμή που η συνεισφορά στους στη φοιτητική κοινότητα είναι μηδαμινή. Επιπλέον όσον αφορά την ΥΠΕΡπροσπάθεια των επικεφαλής κάθε κόμματος να προσελκύσουν μέλη, αυτή μόνο απέχθεια μπορεί να προκαλέσει. Το ιδανικό σε ένα πανεπιστήμιο κατ'εμέ θα ήταν το κάθε τμήμα ξεχωριστά να διαθέτει τον δικό του πρόεδρο και ορισμένα ακόμα άτομα που θα συζητούν για τα προβλήματα και τα θέματα του δικού τους τμήματος (κάτι ανάλογο με το 15μελές και 5μελές του λυκείου), και γενικότερα ολόκληρου του πανεπιστημίου. Είναι γνωστό ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο νοσεί, αλλά πείτε μου, έχει γίνει καμιά καλυτέρευση χάρη στις φοιτητικές παρατάξεις; Ο κάθε φοιτητής μπορεί να έχει πολιτική και κομματική άποψη αλλά η έκφραση της στο πανεπιστήμιο θεωρώ ότι είναι κάτι απολύτως περιττό.
Έχουν θέση με την ίδια έννοια που μπορεί να έχει μια λέσχη για τον κινηματογράφο ή μια φοιτητική ομάδα ποδοσφαίρου. Κατα τα άλλα, υπάρχουν οι νεολαίες των κομμάτων και δεν καταλαβαίνω γιατί χρειάζεται, επιπλέον, να έχουμε κομματικές παρατάξεις με θεσμικό ρόλο στο πανεπιστήμιο. Ας μείνουν στα πλαίσια της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αλλά χωρίς θεσμική εξουσία.
To ερώτημα είναι άνευ ουσίας. Έτσι κι αλλιώς δεν γίνεται να απαγορευτούν οι κομματικές παρατάξεις στα Πανεπιστήμια. Προσωπικά θα το ήθελα πολύ γιατί θεωρώ την άκρατη κομματικοποίηση των πάντων ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας, όμως ακόμα κι αν κάποιος απαγόρευε τις παρατάξεις, αυτές θα μεταμφιέζονταν σε "συλλόγους", "ενώσεις" ή κάτι άλλο.Ελπίζω οι κομματικές παρατάξεις να απαξιωθούν σταδιακά απ' τους ίδιους τους φοιτητές σε σημείο που κάποιος που ασχολείται με αυτές να θεωρείται γραφικός και παρωχημένος.
Δεν υποστήριξα ποτέ ότι οι κομματικές νεολαίες αποτελούν τους αποκλειστικούς θεματοφύλακες του φοιτητικού συνδικαλισμού,το υποστήριξα;Η επίθεση και η πλήρης αποπολιτικοποίηση που επιχειρείται να περαστεί στο φοιτητικό κίνημα είναι το πρόβλημα μου και αρκετών άλλων.Και επειδή το φοιτητικό κίνημα δεν γίνεται να είναι ξέχωρο από όλη την υπόλοιπη κοινωνία και τις πολιτικές που τις εφαρμόζονται καθώς επίσης και από τις επιδιώξεις της,γι αυτό λέω ότι αντί να είστε του «έξω τα κόμματα» να καταλάβετε το γιατί όταν εφαρμόζονται ακριβώς οι ίδιες (κυβερνητικές)πολιτικές και μέσα στο Πανεπιστήμιο,κάποιος πρέπει να τονίσει τα λάθη...να υπάρχει οργανωμένη «αντιπολίτευση».Γι'αυτό η απαξίωση που κάποιοι καλοθελητές προτείνουν είναι ένα βήμα ακόμα προς την απάθεια.Έχουν υπάρξει και σχολές όπου οι κομματικές παρατάξεις είναι σχεδόν ανύπαρκτες και οι φοιτητές συνδικαλίζονται μέσω δικών τους φορέων.Σε κάποιες άλλες υπάρχουν παρατάξεις και κάνουν δουλειά.Σε κάποιες άλλες όχι.Σε όλες τις περιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν διαφόρων ειδών ζητήματα.Ευτυχώς δεν αναλωνόμαστε ολημερίς και οληνυχτίς στο να γράφουμε σχόλια σε σόσιαλ μήντια,κάνουμε και ουσιαστικότερες συζητήσεις μεταξύ μας για να βρούμε μια άκρη.Πάρ'το αλλιώς λοιπόν,κι εσύ και όλοι οι υπόλοιποι.
Συμφωνώ στα περισσότερα. Ας αναλάβουν και οι φοιτητές τις ευθύνες τους όμως... Στα φοιτητικά μου χρόνια, όσο με εκνεύριζαν τα κομματόσκυλα άλλο τόσο με εκνεύριζαν τα άτομα που γραφόντουσαν σε διάφορες παρατάξεις για να βρουν γκόμενο/α, να έχουν διάφορα προνόμια κλπ και τα έπρηζαν και στους υπόλοιπους να τους ψηφίσουμε... και πολλοί το κάνανε για τα φιλαράκια τους... Οι φοιτητικές παρατάξεις δεν αλωνίζουν από μόνες τους αλλά με την συμμετοχή ή την αδιαφορία μας. Τα κάνουμε σκατά πρώτα και μετά ζητάμε να έρθουν οι από "πάνω" να καθαρίσουν (να απαγορεύσουν) για εμάς.
Αυτό το πράγμα στην Ελλάδα που είναι όλα ή άσπρο ή μαύρο πια...Τίποτα δεν είναι από μόνο του καλό ή κακό, το θέμα είναι πώς το υλοποιείς, πώς το αντιμετωπίζεις, τι όρια βάζεις. Η ύπαρξη πολιτικών παρατάξεων, ακόμα και αν αυτές είναι κομματικές-όσο και αν με βρίσκει προσωπικά αντίθετο- δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Όταν όμως δεχόμαστε ότι από τη στιγμή που επιτρέπουμε την ύπαρξη παρατάξεων, αυτές έχουν τον απόλυτο έλεγχο και μπορούν να κάνουν ό,τι γουστάρουν, να καταλαμβάνουν απεριόριστους χώρους του πανεπιστημίου για δική τους χρήση, να καταλαμβάνουν ολόκληρη τη σχολή κλπ., τότε υπάρχει πρόβλημα. Η συζήτηση και η ανταλλαγή απόψεων ποτέ δεν έβλαψε-όρια πρέπει να μπουν. Δυστυχώς όμως το να τεθούν αυτά τα όρια και κυρίως να διαφυλαχθούν είναι μάλλον το πιο δύσκολο...
Φυσικά και έχουν θέση! Το κυριότερο όμως μειονέκτημα όσον αφορά το φοιτητικό κίνημα ως γενικό θεσμό, είναι η ελλιπείς,μονομερής, ιδιοτελής και μηδαμινή συμμετοχή στην βελτίωση του και την δυναμική παρουσία στο κοινωνικό-πολιτικό γίγνεσθαι. Οπότε συντάσσομαι κυρίως με την κ. Λώρη Κέζα.-Πάντως, πολύ μεστό λόγο έχουν όλοι τους-
και για να τελειωνουμε με τις ανοητες ερωτησεις:οπως και στον εργατικο συνδικαλισμο, τ ακοινωνικα κινηματα, ετσι και στις φοιτητικες παραταξεις δεν πρεπει να χωρανε κομματααπαγορευση ομως ΔΕΝ γινεται. απλα ας μην στηριζουν οι φοιτητες κομματικες παραταξεις. τοσο απλακαποιος που καποτε συμμετειχε στην παραταξη Χ(ριστιανικη) Α(δελφοτητα) Ο(ρθοδοξων) Σ(πουδαστων)-ιδιαιτερως θνησιγενης , αντιλαμβανεστε- και στην ΑΡΕΝΑ της ασοεε
<<Δε χωράνε κόμματα>> για σας. Όπως οι φοιτητές εφόσον έχουν σιχαθεί τον κομματισμό στις συνελεύσεις, ας συμμετέχουν σε αυτές ως ανεξάρτητοι ή ας συντάξουν σύλλογο, έτσι και όσοι θεωρούν τα κόμματα και την ιδεολογία απαραίτητο στοιχείο πολιτικών ζυμώσεων- όπως άλλωστε και η σύγχρονη μορφή Δημοκρατίας που έχουμε εφαρμόσει- ας γίνονται μέλη και ας φέρονται ως νομίζουν.Η μερίδα που αρνείται πεισματικά την συμμετοχή της στις συνελεύσεις δεν αποτελείται μόνον από εκείνους οι οποίοι τρέφουν βαθιά δημοκρατικά αισθήματα και αδυνατούν να υποβιβάσουν εαυτούς, αλλά και από όσους αρνούνται να σκεφθούν,να συγχρονιστούν με τις κοινωνικές συνθήκες, αποβάλλουν τον ωχαδελφισμό και εν τέλει να πολιτικοποιηθούν!-Δε πρέπει εξάλλου να παραβλέπουμε ως φαινόμενο ασύνδετο την εκλογική αποχή που τα τελευταία χρόνια αγγίζει το 30%-.
ειμαι φοιτητρια και το χαλι που επικρατει σε καθε συνελευση λογω των συνεχων καυγαδων των παραταξεων δεν περιγραφεται.......κατα τη γνωμη μου οχι να μην υπαρχουν κομματικες παραταξεις κυριοι.....το να προσπαθουμε ολοι απο κοινου για το καλο των φοιτητων,του πανεπιστημιου και της εκπαιδευσης δεν γινεται χωρις να ειμαστε κομματικα χρωματισμενοι?δηλαδη πρεπει να ανηκουμε σε καποιο κομμα?θεματα,παρτυ και καβγαδες......αυτη ειναι η κατασταση που επικρατει στις παραταξεις....ειναι πολυ λιγα τα ατομα που πραγματικα νοιαζονται....