Παύλος Παπαδόπουλος, πολιτικός συντάκτης (Το Βήμα), διευθυντής του ΒΗΜΑgazino
Όλα έχουν θέση σε μια ελεύθερη κοινωνία. Είναι καταθλιπτικές και γελοίες οι κάθε λογής απαγορεύσεις και οι συνεχείς "ιδέες" αποκλεισμών από ανθρώπους υπερσυντηρητικούς με πρωτογενές πλεόνασμα καθωσπρεπισμού και ύφος ερωτικά ανικανοποίητου χουντικού γυμνασιάρχη που δήθεν "γνωρίζουν καλύτερα" το συμφέρον μας. Πρέπει να επεμβαίνουμε στους θεσμούς μόνο για να επεκτείνουμε και όχι για να περιορίζουμε τη συμμετοχή, την επιλογή και την ελευθερία των ανθρώπων. Οι φοιτητικές πολιτικές παρατάξεις ασφαλώς έχουν θέση στα πανεπιστήμια. Μπορεί κάποιες από αυτές να είναι "θυγατρικές" των ιδεολογικά, πολιτικά και οικονομικά χρεοκοπημένων κομμάτων, μπορεί να είναι θερμοκοιτίδες ανόητων και διεφθαρμένων πολιτικών του μέλλοντος. Μπορεί να είναι κατάλοιπα της πρώιμης Μεταπολίτευσης και μπορεί να εκπέμπουν αφόρητη συνθηματολογία και μια βλακώδη πρόθεση συνεκμετάλλευσης της εξουσίας μέσα στα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Η απαγόρευσή τους όμως θα είναι μια ακόμα πιο βλακώδης προσβολή σε όλους τους φοιτητές. Δεν μπορούμε να ανεχθούμε τη ρεβάνς των βρικολάκων μιας ασπρόμαυρης εποχής απέναντι στη δημοκρατική κατάκτηση της ανεμπόδιστης έκφρασης. Οι ίδιοι οι φοιτητές πρέπει να αποφασίζουν αν θέλουν να έχουν πολιτική συμμετοχή, πώς και με ποιους μέσα στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ο σεβασμός στην ελευθερία της σκέψης των νέων πρέπει να είναι πλήρης, αυθεντικός και έμπρακτος.
Κωνσταντίνος Ζούλας, δημοσιογράφος (Καθημερινή)
Ιδανικότερη απάντηση στο ερώτημα αποτελεί μάλλον η "σχιζοφρενής" συζήτηση που έχει ανοίξει τελευταία μεταξύ πανεπιστημιακής και φοιτητικής κοινότητας για το πώς θα αποφασίζεται μια καθ΄ όλα παράνομη πράξη, η κατάληψη ενός πανεπιστημίου, ενώ εδώ και χρόνια θα έπρεπε η όποια συζήτηση να εστιάζει στη βελτίωση των παρεχόμενων σπουδών. Δεν επιτρέπεται με οποιονδήποτε τρόπο να στερείται το δικαίωμα σε κάποιον φοιτητή να εισέλθει στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Είναι σαν να καταλαμβάνεται μια πλατεία ή μια παιδική χαρά από ανθρώπους που δεν συμφωνούν με κάτι που γίνεται στον Δήμο κι έτσι να μην μπορώ εγώ να πάρω τα παιδιά μου να παίξουν εκεί. Αντί λοιπόν όλη η ηγεσία να αναζητά τρόπους ενίσχυσης των εσόδων, θα έπρεπε να εστιάζει στην αναβάθμιση των παρεχόμενων σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια ώστε να προσελκύσουμε φοιτητές από το εξωτερικό, αντί να στέλνουμε τους δικούς μας να σπουδάζουν μέχρι και στην Πρίστινα. Πρέπει να επαναφέρουμε το εκπαιδευτικό μας προσωπικό στη χώρα του και να γίνει η τριτοβάθμια εκπαίδευση πόλος συναλλάγματος. Είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να κάνουμε μια γρήγορη επένδυση ως χώρα.
Θοδωρής Αντωνόπουλος, δημοσιογράφος (LiFO)
Νομίζω ότι το πανεπιστήμιο οφείλει να είναι ανοικτό σε κάθε ιδεολογικό ρεύμα (με εξαίρεση όσα προωθούν το τυφλό μίσος), κατά συνέπεια και οι κομματικές παρατάξεις –τα φοιτητικά τους παραρτήματα δηλαδή- έχουν επίσης θέση εκεί. Φοιτητικοί σύλλογοι, ενώσεις κι οργανώσεις υπάρχουν σε κάθε δημοκρατία, όμως σε χώρες όπως η δική μας είναι υπερβολικά κομματικοποιημένοι κι από εκεί ξεκινά το πρόβλημα. Όταν λειτουργείς σαν το "μακρύ χέρι" κάποιου κόμματος, επόμενο είναι να προωθείς ατζέντες που δεν έχουν πάντα σχέση με τις πραγματικές ανάγκες και τα αιτήματα της φοιτητικής κοινότητας. Όταν προσπαθείς επίμονα να προσηλυτίσεις κόσμο υποσχόμενος διευκολύνσεις και «προνόμια», όταν προβοκάρεις εκλογές, γενικές συνελεύσεις κι αποφάσεις συλλόγων στο όνομα μιας συγκεκριμένης πολιτικής γραμμής, θες να έχεις (κομματικό) λόγο μέχρι και στην εκλογή καθηγητών, όταν επιβάλλεσαι με τσαμπουκά επειδή είσαι τάχα η πρωτοπορία ή "η φωνή της κοινής λογικής", σίγουρα δεν προσφέρεις τις καλύτερες υπηρεσίες στη φοιτητική κοινότητα.
Το ζήτημα δεν είναι αν έχει θέση η πολιτική στα πανεπιστημιακά ιδρύματα -τα φοιτητικά κινήματα έχουν συμβάλλει στην ανατροπή αυταρχικών καθεστώτων και συνδεθεί με σημαντικές δικαιωματικές κατακτήσεις, εξάλλου μιλάμε πάντα για ενήλικες- αλλά το πώς ασκείται και πόσο "χώρο" καταλαμβάνει, αν βέβαια γίνεται να επιχειρήσει κανείς μια τέτοια μέτρηση. Η παρεχόμενη γνώση δεν κινδυνεύει από την άσκηση πολιτικής αλλά από την κατάχρησή της. Το σίγουρο είναι πως οι φοιτητικοί αγώνες είναι μαζικότεροι, ουσιαστικότεροι κι αποτελεσματικότεροι όταν παραμένουν ακηδεμόνευτοι.
Λώρη Κέζα, συγγραφέας, αρθρογράφος (Το Βήμα)
Φυσικά και έχουν θέση οι πολιτικές παρατάξεις στα πανεπιστήμια - εκτός αν θεωρούμε ιδανικό τον φοιτητή που βαδίζει με σκυμμένο το κεφάλι, έτοιμο να αποδεχτεί οποιαδήποτε απόφαση που πλήττει την εκπαίδευση. Η παιδεία δεν νοείται αποκομμένη από το πολιτικό περιβάλλον της πόσο μάλλον σε μια εποχή που οι κεντρικές πολιτικές αποφάσεις απαξιώνουν τη δημόσια εκπαίδευση.
Οι στρεβλώσεις υπάρχουν, δηλαδή συχνά οι αποφάσεις των συνελεύσεων δεν εκφράζουν την πλειοψηφία. Αυτό όμως είναι ένα πρόβλημα της πλειοψηφίας που παρακολουθεί απαθώς τα τεκταινόμενα και αρνείται να πάρει μέρος στις δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν εθελοτυφλούμε. Υπάρχουν ομάδες που επιβάλλονται με την ζωηρή παρουσία τους, επιβάλλονται με βίαιο τρόπο. Η απάντηση όμως δεν μπορεί να έλθει από πάνω προς τα κάτω, από τον εκάστοτε πρύτανη προς τους φοιτητές.
Η αμφισβήτηση των παρατάξεων εκκινεί από τη σχέση τους με τα πολιτικά κόμματα - σχέση άμεση ή αναφορική. Αυτή η σχέση από μόνη της δεν είναι μεμπτή ούτε είναι αποδεκτό το θεώρημα ότι οι φοιτητές είναι "βαλτοί" και εξυπηρετούν κάποιο κόμμα όταν κάνουν καταλήψεις. Σε κάθε περίπτωση μια φοιτητική παράταξη πρέπει να έχει πολιτικό προσανατολισμό είτε συγγενεύει με κόμμα είτε όχι. Μια φοιτητική παράταξη πρέπει να σαφήνεια να δηλώνει με ποιανού το μέρος είναι, με τους συντηρητικούς ή με τους προοδευτικούς.
Κώστας Γιαννακίδης, δημοσιογράφος (protagon.gr, Athens Voice, Alpha 9.89)
Οι φοιτητικές παρατάξεις που αντιστοιχούν σε κόμματα, δεν έχουν θέση σε πανεπιστήμια. Όμως ο φοιτητικός συνδικαλισμός φυσικά και έχει. Οι σύλλογοι των φοιτητών, που εστιάζουν στα του πανεπιστημίου και προσεγγίζουν τη δημόσια ζωή έξω και πέρα από την κομματική οπτική, αποτελούν στοιχείο υγείας. Αυτή τη στιγμή, όμως, τα πανεπιστήμια λειτουργούν, σε μεγάλο βαθμό, ως ακαδημίες κομματικών στελεχών.
Χρήστος Γραμματίδης, δικηγόρος στην εταιρεία Μπάχας, Γραμματίδης & Συνεταίροι
Ισχύει στις φοιτητικές παρατάξεις, το ίδιο με τα κόμματα: δεν είναι όλα ίδια. Στο σημερινό, άνωθεν (ή έξωθεν, αν η αγορά είναι το "έξω" κι όχι το "άνω") επιβαλλόμενο πρότυπο του "εταιρικού", τεχνοκρατικού πανεπιστημίου είναι προφανές ότι οι φοιτητικές παρατάξεις φαίνονται παράταιρες και μάλλον γραφικές. Όπως περίπου τα εργατικά σωματεία στους σύγχρονους χώρους δουλειάς. Κι όμως, οι φοιτητικές παρατάξεις, παρά τα αρνητικά τους, αντιπροσωπεύουν μια αμυδρή μνήμη ενός παρελθόντος όταν η τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν μάλλον πιο συλλογική υπόθεση. Αυτές τις μέρες του εκφοβισμού και της εργαλειακής "ορθολογικότητας", όπου το μόνο που μετράει είναι τα "μετρήσιμα αποτελέσματα", οι συλλογικοί θεσμοί του φοιτητικού κινήματος μπορούν να συμβολίσουν την αληθινή ιδέα του πανεπιστημίου. Γιατί δεν είναι όλες οι φοιτητικές παρατάξεις ίδιες.
Χρήστος Νάτσης, υποψήφιος διδάκτωρ κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αρθρογράφος (Unfollow)
Το κατά καιρούς επανερχόμενο -αν και σήμερα με περισσότερη ένταση από ποτέ- αίτημα συζήτησης για το ζήτημα της ύπαρξης "φοιτητικών παρατάξεων" στα πανεπιστήμια δεν είναι αυτό τούτο καθόλου ουδέτερο. Αντιθέτως, κρύβει πίσω του ένα συγκεκριμένο σύστημα παραγωγής λόγου που χρησιμοποιεί μια συγκεκριμένη και χαρακτηριστική ρητορική. Με σημείο εκκίνησης τον προβληματισμό για την λειτουργία των κομμάτων σε πανεπιστημιακό περιβάλλον, σε σχέση ειδικά με τα παιχνίδια συναλλαγών που συνοδεύουν την εμπλοκή τους στον μηχανισμό του πανεπιστημίου, αυτή η ρητορική απολήγει εντέλει, μέσα από άλματα, μεταθέσεις και συμπυκνώσεις, στην δαιμονοποίηση του πρώτου σκέλους. Ενώ δηλαδή διερωτάται υποτίθεται για την "παράταξη", η απόβλεψή της είναι το "φοιτητικό". Η ύπαρξη παρατάξεων φαντάζει εδώ αδιανόητη σε αυτόν τον λόγο στο βαθμό των ιδιαίτερων βιοπολιτικών προπαραδοχών του. Η παράταξη είναι κάτι που χωρίζει, προϋποθέτει πολλαπλότητα συμφερόντων και διαπάλη για την κατίσχυση σε έναν αγώνα εξουσίας, κάτι αδιανότητο δηλαδή για μια αντίληψη περί του πανεπιστημίου ως ενός ουδέτερου θεσμού που εκπαιδεύει έναν ομοιογενή πληθυσμό. Και το "φοιτητικό" δεν νοείται παρά αυτός ο πληθυσμός, απαλλαγμένος από κάθε πολιτικότητα και από κάθε τι πλέον της διαδικασίας τυπικής φοίτησης. Δεν είναι επομένως το αίτημα της άρσης των ανταγωνισμών αυτό που κινεί τον λόγο κατά των "φοιτητικών παρατάξεων", αλλά η πολύ συγκεκριμένη θέση αυτού του λόγου σε έναν ανοιχτό πολιτικό ανταγωνισμό, η προσπάθειά του να εξάρει την θέση του ως ευρισκόμενη πέραν της διαμάχης, η προσπάθειά του εντέλει να ηγεμονεύσει.
Ευτύχης Βαρδουλάκης, διευθύνων εταίρος της εταιρείας συμβούλων στρατηγικής και επικοινωνίας Stratego
Οι φοιτητικές παρατάξεις είναι φορέας πολιτικής δράσης και πολιτικοποίησης. Αυτονόητα λοιπόν έχουν θέση στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι (ή έστω οφείλει να είναι) κατεξοχήν χώρος πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών.
Αν οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν πολιτικές/κομματικές αναφορές, αυτό δεν είναι κατ' ανάγκην αρνητικό, εκτός αν αποφασίσαμε μετά την πολιτική χωρίς πολιτικούς να φτιάξουμε και δημοκρατία χωρίς κόμματα. Άσε που τίποτα δεν εμποδίζει τη λειτουργία και ανεξάρτητων παρατάξεων. Ας αφήσουμε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν...
Επί της αρχής λοιπόν οι φοιτητικές παρατάξεις έχουν θέση στα πανεπιστήμια. Το βασικό ερώτημα συνεπώς είναι "τι θέση να έχουν;". Συνδιοικητή, όπως συνέβαινε έως πρόσφατα; Ασφαλώς όχι. Η συνδιοίκηση μπορεί να είχε κάποια λίγα θετικά, θεωρώ όμως ότι συνολικά έβλαψε και τα πανεπιστήμια και τον ίδιο το φοιτητικό χώρο καθώς ενίσχυσε την αναξιοκρατία και τον πελατειακό κομματισμό και δημιούργησε φαινόμενα φαυλότητας και συνδιαλλαγής. Γι' αυτό και θεωρώ ότι οι αλλαγές που έγιναν σε θεσμικό επίπεδο και μείωσαν τη φοιτητική συμμετοχή ήταν σωστές.
Οι παρατάξεις μπορούν να λειτουργούν ως φορείς πολιτικής δράσης και φυσικά και ως χώρος ανάδειξης στελεχών. Και ως και κομματικών στελεχών, δεν είναι κακό. Από πού θα βγουν δηλαδή τα πολιτικά στελέχη; Μόνο από το facebook ή θα αρκεστούμε αποκλειστικά στους πολιτικούς κληρονόμους και τους πλούσιους χομπίστες;
Αυτό που πρέπει πάντως να δουν στα σοβαρά οι φοιτητικές παρατάξεις, είναι το πώς θα ανακτήσουν ένα (μικρό έστω) μέρος της αξιοπιστίας και της θεσμικής τους υπόστασης. Ο σημερινός ευτελισμός του τρόπου λειτουργίας τους απόρροια κυρίως της ανικανότητάς τους (ή της άρνησής τους) να συνεργαστούν σε κάποια βασικά πράγματα, όπως η ίδια η λειτουργία τους, είναι ακατανόητος και δικαιώνει όσους επέλεξαν να εξαλείψουν τη συμμετοχή τους στα όργανα διοίκησης.
Είναι ντροπή το τελευταίο Πανσπουδαστικό Συνέδριο να έγινε το 1995 και έκτοτε να μην υπάρχει ένα στοιχειώδες όργανο εκπροσώπησης των φοιτητών σε κεντρικό επίπεδο, αλλά τα ΑΕΙ και ΤΕΙ να εκπροσωπούνται από αυθαιρέτως αυτοαναγορευόμενους εκφραστές της πλειοψηφίας. Εκτός αν αυτός είναι ο λόγος που δεν πραγματοποιούνται θεσμικές διαδικασίες: Να μην υπάρχει θεσμική εκπροσώπηση, ώστε να επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας και των τραμπουκισμών. Αυτό όμως καμία συντεταγμένη πολιτεία και καμία σοβαρή πανεπιστημιακή διοίκηση δεν θα έπρεπε να το δεχτεί.
Διότι κάπως έτσι καταλήξαμε να θέτουμε ερωτήματα για τα αυτονόητα...
Παναγιώτης Βλάχος, σύμβουλος επικοινωνίας και στρατηγικής, συνιδρυτής της πρωτοβουλίας vouliwatch.gr
Ναι στην πολιτική στα πανεπιστήμια, όχι στις παρατάξεις όπως είναι σήμερα.
Σίγουρα οι φοιτητικές παρατάξεις δεν είναι το μοναδικό ή το κύριο πρόβλημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Και δυστυχώς η συζήτηση για το λόγο ύπαρξής τους ή κατάργησής τους έρχεται στην επιφάνεια κάθε φορά για τους λάθος λόγους, όταν π.χ. έχουμε περιστατικά βίας ή καταλήψεων. Από τη μία οι παρατάξεις απαρτίζονται δήθεν από "θρασίμια", από την άλλη ο νεοφιλελευθερισμός επιβάλλει δήθεν "πορτιέρηδες" στα πανεπιστήμια. Οι ακρότητες δεν βοηθούν σε λύσεις και υποθάλπουν τρίτες "ατζέντες", που στοχεύουν στην εφήμερη δημοσιότητα.
Το φοιτητικό κίνημα είχε ουσιαστικό λόγο ύπαρξης όταν γεννήθηκε τη δεκαετία του 1960. Η ΕΦΕΕ ήταν μια πανελλήνια οργάνωση με σχετική ενότητα και κοινή ατζέντα, κατά τα γαλλικά πρότυπα. Δεν είναι τυχαίο ότι παρήκμασε στη μεταπολίτευση όταν άρχισαν να κυριαρχούν τα κόμματα στα πανεπιστήμια. Άλλωστε η διείσδυση των κομμάτων σε όλους σχεδόν τομείς της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας, γνωστή ως κομματοκρατία, ήταν ο μεταπολιτευτικός κανόνας. Τα πανεπιστήμια μετατράπηκαν σε "θερμοκοιτίδες", όχι καινοτομίας, αλλά ανάδειξης κομματικών στελεχών που πέρασαν από το αμφιθέατρο σε κλαδικά και κομματικά ψηφοδέλτια. Τα παραδείγματα είναι άπειρα. Το δικαίωμα συνδιοίκησης που κατοχυρώθηκε το 1982 εκφυλίστηκε σε αλισβερίσι μεταξύ κομμάτων-φοιτητών-καθηγητών, ενώ από την άλλη το ακαδημαϊκό άσυλο χρησιμοποιήθηκε ως ομπρέλα για να υποθάλπει άσχετες έως παράνομες δραστηριοτητες. Το παράδειγμα της κατάληψης της φοιτητικής εστίας του Παντείου που για 15 χρόνια λειτουργούσε ως... πολυχώρος πορνείας, διακίνησης ναρκωτικών και λοιπών "αλληλέγγυων" δραστηριοτήτων είναι χαρακτηριστικό της υποκριτικής αδιαφορίας ή συνενοχής πρυτανικών αρχών και φοιτητικών παρατάξεων να προστατέψουν το χώρο, τις υποδομές, αλλά και τα δικαιώματα των φοιτητών, κυρίως των οικονομικά ασθενέστερων που εχουν ανάγκη από ένα ποιοτικό δημοσιο πανεπιστήμιο.
Όμως είναι παρελκυστικό να ταυτίζεται το θεμα της πανεπιστημιακής ασφάλειας αποκλειστικά με την λειτουργία των φοιτητικών παρατάξεων. Αυτό μπορεί να λυθεί, όταν υπάρχει βούληση, συνεργασία και εμπιστοσύνη τόσο από την Πολιτεία, όσο και από τις πρυτανικές αρχές και τους φοιτητές. Το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν οι μορφές συλλογικής οργάνωσης μέσα στο πανεπιστήμιο, οι οποίες είναι απαραιτητες σε μια εκπαιδευτική κοινότητα, μπορουν να λειτουργούν ανεξάρτητες από τα κόμματα. Σε μια περίοδο όπου η ανάγκη για καλύτερες υπηρεσίες, συγκράτηση του κόστους φοίτησης, στέγασης και εργασίας αφορούν όλους τους φοιτητές, δεν είναι ούτε απολίτικο ούτε συμβιβασμός να μετατεθεί το κέντρο βάρους στην καθημερινότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Μια τέτοια "στροφή" δεν είναι καθόλου απολίτικη, ούτε αποκλείει τον πολιτικό διάλογο για κεντρικού ενδιαφέροντος ζητήματα, ούτε καν τη διατήρηση ή το σχηματισμό μορφωμάτων με αμιγώς πολιτικά χαρακτηριστικά, αλλά με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Πρώτον, το ίδιο το φοιτητικό κίνημα μπορεί να ξαναδώσει δύναμη στην ΕΦΕΕ, ουσιαστικά "νεκρή" από το 1995 και να αναζητήσει σημεία συνεννόησης. Μια διακήρυξη αρχών που θα βάζει πάνω απ' ολα την προστασία της ελευθερίας των ιδεών, των πανεπιστημιακών χώρων και της διδασκαλίας είναι η βάση για να αναγεννηθεί το φοιτητικό κίνημα υπερβαίνοντας τις επιμέρους πολιτικές του διαφορές.
- Δεύτερον, τα μεγάλα κόμματα να πάρουν τη γενναία απόφαση να διαλύσουν τις κομματικές τους νεολαίες ή να τις αποσύρουν απο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Υπάρχουν κομματικά όργανα για να ενσωματώσουν και να εκκολάψουν νέα στελέχη. Άλλο πολιτική στο πανεπιστήμιο, άλλο κομματικοί στρατοί που δεν συμφωνούν μεταξύ τους ούτε στα αποτελέσματα των εκλογών.
- Τρίτον, συμφωνία για ανοιχτές ψηφοφορίες με ηλεκτρονικά μέσα, ώστε να εκφράζεται η βούληση του φοιτητικού σώματος. Πιλοτικές ψηφοφορίες για αξιολόγηση των καθηγητών, των μαθημάτων, ανάδειξη νέων ζητημάτων από τη βάση και όχι με τον τσαμπουκά. Και εδώ χρειάζεται ένας ενιαίος φορέας ή κάποια από τις παρατάξεις μπορεί να πάρει την πρωτοβουλία για τα μέλη της. Οι άλλες θα ακολουθήσουν.
- Τέταρτον, πρυτανικές αρχές, Πολιτεία και φοιτητικές παρατάξεις συμφωνούν για την πανεπιστημιακή ασφάλεια, χωρίς καμία έκπτωση. Η εφαρμογή του νόμου απέναντι σε κάθε εγκληματική δραστηριότητα είναι υπερ των φοιτητών, αρκεί να συμμετέχουν και οι τελευταίοι στην προστασία των χώρων και των υποδομών του πανεπιστημίου.
- Πέμπτον, τα παραπάνω τέσσερα είναι ικανά να διαλύσουν τις φοιτητικές παρατάξεις και να δώσουν τη θέση τους σε νέες μορφές συλλογικής οργάνωσης, πολιτικές και απολίτικες. Είναι απαραίτητο σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον οι πολιτικές ιδέες να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αρκεί όμως να υπάρχει συμφωνία στο πλαίσιο και κανόνες. Δεν το αναφέρει κανείς, αλλά ακόμη και σε πανεπιστήμια, όπως το Χάρβαρντ, υπάρχει φοιτητικός σύλλογος Δημοκρατικών ή Ρεπουμπλικάνων που οργανώνουν εκδηλώσεις, ομάδες εθελοντών για εκλογές ή συγκεντρώνουν χρήματα για να βοηθήσουν τους υποψηφίους της Πολιτείας τους. Κανείς τους όμως δεν διανοείται να διακινδυνεύσει τη ροή της διδασκαλίας ή να βανδαλίσει τους χώρους που απολαμβάνουν όλοι οι φοιτητές. Μπορείς να πεις ή να οργανώσεις ό,τι θέλεις, εφόσον δεν βάζεις σε κίνδυνο την ομαλή λειτουργία του πανεπιστημίου.
Συμπερασματικά, υπάρχουν δύο δρόμοι για να εξαλειφθεί η κομματοκρατία από τα πανεπιστήμια. Ο ένας είναι η άνωθεν κατάργηση των παρατάξεων, που ενδεχομένως θα φέρει περισσότερη αναστάτωση από αυτή που το μέτρο επιδιώκει να αποτρέψει. Ο άλλος απαιτεί χρόνο και ψυχραιμία: η Πολιτεία, τα κόμματα και οι πρυτανικές αρχές να δώσουν τα μέσα και τα κίνητρα στους φοιτητές να αλλάξουν από κάτω προς τα πάνω την εκπροσώπησή τους, ιεραρχώντας μόνοι τους τις διεκδικήσεις τους. Είναι βέβαιο ότι όταν οι φοιτητές πάψουν να κρύβονται πίσω από την "ηττημένη σιωπηλή πλειοψηφία" και επιδιώξουν καθημερινή επαφή με τους πρυτάνεις και τους κοσμήτορές τους αρχίσουν να διεκδικούν πολιτισμένα, να αξιολογούν, να ψηφίζουν, να οργανώνονται, είναι σχεδόν βέβαια ότι θα ανοίξει ένας ενάρετος κύκλος για το πανεπιστήμιο. Τώρα που τα αμφιθέατρα γεμίζουν και η γενιά της κρίσης επιζητά καλύτερα κοινωνικά αγαθά, είναι η κατάλληλη στιγμή για το φοιτητικό κίνημα να οργανωθεί σε νέα βάση.
σχόλια