Η Σοφία Πέρπερα είναι διπλωματούχος του Χημικού του Πανεπιστημίου Αθηνών κι έχει κάνει σπουδές οινολογίας και οινογευστικής στο Πανεπιστήμιο του Bordeaux. Αφού εργάστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα στο Château Magdelaine, Premier Grand Cru Classé de St Emilion και στο Κτήμα Χατζημιχάλη, το 1998 προσελήφθη στον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου, όπου ασχολήθηκε με την προβολή του ελληνικού κρασιού στο εξωτερικό και την οινική νομοθεσία. Το 2003 ίδρυσε την εταιρεία All About Greek Wine (AAGW), η οποία σχεδίασε και υλοποίησε το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα προβολής του ελληνικού κρασιού στη Βόρεια Αμερική. Η AAGW έχει αναλάβει τη διεύθυνση του Γραφείου Οίνου στη Βόρεια Αμερική εκ μέρους της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) και συντονίζει τις ενέργειες προβολής των New Wines of Greece εκεί. Τον Σεπτέμβριο του 2011 ανακηρύχθηκε η καλύτερη πρεσβευτής για το ελληνικό κρασί μετά από δημοσκόπηση που πραγματοποίησε το έγκριτο περιοδικό «Wine Business International», ενώ για δύο συνεχόμενες χρονιές, το 2012 και το 2013, συμπεριλήφθηκε ανάμεσα στα 100 άτομα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην οινική αγορά των ΗΠΑ από το intowine.com, μια διάκριση εξαιρετικά σημαντική για τον ελληνικό οινικό κλάδο. Η Σοφία είναι σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου και συχνά καλείται να συμμετάσχει συμβουλευτικά σε εθνικές επιτροπές για την προβολή και την προώθηση του ελληνικού κρασιού.
Οι ΗΠΑ αποτελούν τη Νο 1 χώρα από άποψη συνολικής κατανάλωσης κρασιού στον κόσμο, φθάνοντας το 2013 τα 29,1 εκατ. εκατόλιτρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Αμπέλου και Οίνου. Η κατανάλωση κρασιού αυξάνεται σταθερά από το 1993, μια και το κρασί αποτελεί όλο και περισσότερο μέρος του life style των Αμερικανών. Η πιο ελπιδοφόρα για εμάς γενιά Aμερικανών καταναλωτών είναι οι Millennials, οι νέοι δηλαδή από 21 έως 35 ετών, οι οποίοι καταναλώνουν περισσότερο εισαγόμενο κρασί. Λέξη-κλειδί για τους Millennials είναι η αυθεντικότητα. Δεν διστάζουν να ξοδέψουν περισσότερο για μια φιάλη κρασί, εφόσον τους ικανοποιεί η εμπειρία που συνοδεύει την επιλογή τους.
Έχεις αναγνωριστεί ως μία από τις 100 σημαντικότερες προσωπικότητες με τη μεγαλύτερη επιρροή στην οινική αγορά της Αμερικής, σύμφωνα με το intowine.com. Περίγραψέ μας ποιες είναι οι κύριες τάσεις που επικρατούν τώρα στην οινική αγορά των ΗΠΑ.
Κατ’ αρχάς, να πούμε ότι οι ΗΠΑ αποτελούν τη Νο 1 χώρα από άποψη συνολικής κατανάλωσης κρασιού στον κόσμο, φθάνοντας το 2013 τα 29,1 εκατ. εκατόλιτρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Αμπέλου και Οίνου. Η κατανάλωση κρασιού αυξάνεται σταθερά από το 1993, μια και το κρασί αποτελεί όλο και περισσότερο μέρος του life style των Αμερικανών. Παρ’ όλα αυτά, η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρασιού στις ΗΠΑ είναι γύρω στα 11 λίτρα ανά άτομο, τη στιγμή που στη Γαλλία είναι 44 λίτρα και στην Ελλάδα 28. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια περαιτέρω αύξησης της κατανάλωσης. Οι ΗΠΑ αποτελούν επίσης τον Νο 1 εισαγωγέα κρασιού στον κόσμο. Ενώ τη δεκαετία του ’90 οι εισαγωγές κρασιού στις ΗΠΑ δεν ξεπερνούσαν το 15% των συνολικών πωλήσεων, το 2013 ξεπέρασαν το 33%, φθάνοντας τα 1.096 εκατ. λίτρα κρασιού που συνολικά κόστισαν 5,2 δισ. δολάρια. Οι κύριες χώρες που εξάγουν στις ΗΠΑ είναι η Ιταλία, η Γαλλία, η Αυστραλία, η Χιλή, η Ισπανία και η Αργεντινή. Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε η διεθνής εταιρεία στρατηγικής και marketing, Wine Inteligence, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι επαγγελματίες του οινικού κλάδου στις ΗΠΑ δηλώνουν ότι η Ελλάδα μαζί με την Αργεντινή, τη Χιλή και την Ισπανία είναι οι πιο σημαντικές ανερχόμενες οινικές χώρες για τους Αμερικανούς καταναλωτές. Οι γυναίκες καταναλώνουν το 55% του κρασιού, ενώ οι άντρες το 45%, αλλά με ρυθμό αυξητικό την τελευταία δεκαετία. Η γενιά των Baby Boomers (51 έως 69 ετών) είναι εκείνη που καταναλώνει περισσότερο και πιο ακριβό κρασί, αλλά κυρίως από την Καλιφόρνια, ενώ η πιο ελπιδοφόρα για εμάς γενιά καταναλωτών είναι οι Millennials, οι νέοι δηλαδή από 21 έως 35 ετών, οι οποίοι καταναλώνουν περισσότερο εισαγόμενο κρασί. Λέξη-κλειδί για τους Millennials είναι η αυθεντικότητα. Δεν διστάζουν να ξοδέψουν περισσότερο για μια φιάλη κρασί, εφόσον τους ικανοποιεί η εμπειρία που συνοδεύει την επιλογή τους. Μια και ο τρόπος ζωής τους δεν τους επιτρέπει πολλά ταξίδια, προτιμούν να ταξιδεύουν μέσω των εμπειριών και των επιλογών τους και δαπανούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στο Διαδίκτυο. Οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες στις ΗΠΑ είναι το Chardonnay, το Cabernet Sauvignon, το Pinot Grigio και το Merlot, αλλά οι ποικιλίες που αναπτύσσονται με τον πιο γρήγορο ρυθμό είναι το Μοσχάτο και το Μalbec. Περίπου το 80% των πωλήσεων κρασιού στις ΗΠΑ είναι off premise (δηλαδή όλα τα σημεία λιανικής εκτός από τα εστιατόρια), 16% on premise (δηλαδή στο εστιατόριο) και 4% απευθείας σε καταναλωτές. Τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στις πωλήσεις λιανικής παρουσιάζει η μεσαία κατηγορία τιμών, δηλαδή από 8 έως 22 δολάρια.
Ποια είναι η θέση του ελληνικού κρασιού στις ξένες αγορές; Ποιες χώρες εισάγουν περισσότερο ελληνικό κρασί και γιατί;
Το ελληνικό κρασί εξάγεται πλέον σε πάρα πολλές χώρες, αλλά οι σημαντικότερες είναι η Αμερική, ο Καναδάς και η Γερμανία. H Γερμανία είναι η Νο 1 αγορά από άποψη όγκου εξαγωγών (πάνω από 13.000 τόνοι το 2013), αλλά η εικόνα του ελληνικού κρασιού στην αγορά αυτή δεν είναι θετική και η αξία ανά φιάλη είναι σημαντικά χαμηλότερη. Για να καταλάβετε, όταν η μέση τιμή εξαγωγής στη Γερμανία είναι γύρω στο 1,6 ευρώ ανά κιλό κρασιού, στις ΗΠΑ και τον Καναδά είναι γύρω στο 4-4,5 ευρώ. Το ελληνικό κρασί στη Γερμανία πωλείται κυρίως στα ελληνικά εστιατόρια, ενώ στα ράφια των σούπερ μάρκετ βρίσκει κανείς μόνο φτηνά, κυρίως γλυκά ή ημίγλυκα ελληνικά κρασιά. Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου ενεργοποιήθηκε πάνω στο θέμα αυτό και ξεκινάει καμπάνια προβολής του επώνυμου εμφιαλωμένου ελληνικού κρασιού με στόχο τη βελτίωση της εικόνας του στη γερμανική αγορά. Στη Βόρεια Αμερική υλοποιείται εδώ και 11 χρόνια ένα πολύ στοχευμένο πρόγραμμα προβολής, το οποίο ξεκίνησε ιδιωτικά για 3 χρόνια από 25 περίπου ελληνικά οινοποιεία και συνεχίστηκε από την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου και τον Οργανισμό Προώθησης Εξαγωγών με ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια. Όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα, στα σημεία πώλησης αλλά και στις αναφορές στις διάφορες οινικές και άλλες εκδόσεις το ελληνικό κρασί βρισκόταν στην κατηγορία των «Others». Αρχικός στόχος, λοιπόν, ήταν να βάλουμε την Ελλάδα στον χάρτη και να δημιουργήσουμε για το ελληνικό κρασί εικόνα αξίας. Σήμερα η δημοσιότητα που λαμβάνει το ελληνικό κρασί στην Αμερική είναι ίσως δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με την παραγωγή μας, ενώ αποτελεί αγαπημένη επιλογή των οινοχόων. Ελληνικά κρασιά βρίσκεις πλέον σε μεγάλο αριθμό εστιατορίων και σημείων λιανικής στη Νέα Υόρκη και σε άλλες μεγάλες πόλεις, ενώ πολύ σημαντικές αμερικανικές εταιρείες εισαγωγής και διανομής συνεργάζονται πλέον με αρκετά ελληνικά οινοποιεία. Στο πλαίσιο πρόσφατης μελέτης φαίνεται ότι το 60% των καταναλωτών κρασιού από τις κυριότερες πόλεις-στόχους των ΗΠΑ, οι οποίοι είχαν καταναλώσει κρασί τις 4 εβδομάδες που προηγήθηκαν της μελέτης, δήλωσε ότι γνωρίζει το ελληνικό κρασί, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των επαγγελματιών που ρωτήθηκε δήλωσε ότι το ελληνικό κρασί έχει εξαιρετική σχέση ποιότητας-τιμής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ, από το 2009 έως το 2013 οι εισαγωγές κρασιού, μπίρας και άλλων συγγενών προϊόντων από την Ελλάδα στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί κατά 27% περίπου, φθάνοντας γύρω στα 12 εκατ. δολάρια το 2013. Στον Καναδά, σύμφωνα με τα στοιχεία της καναδικής κυβέρνησης (Στατιστική Υπηρεσία Καναδά), οι εισαγωγές κρασιού από την Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατά 25% τα τελευταία 4 χρόνια, με πρώτη την πολιτεία του Κεμπέκ, στην οποία παρατηρείται μια αύξηση 85,7%, και το Οντάριο δεύτερο.
Το ελληνικό κρασί εξάγεται πλέον σε πάρα πολλές χώρες, αλλά οι σημαντικότερες είναι η Αμερική, ο Καναδάς και η Γερμανία. H Γερμανία είναι η Νο 1 αγορά από άποψη όγκου εξαγωγών (πάνω από 13.000 τόνοι το 2013), αλλά η εικόνα του ελληνικού κρασιού στην αγορά αυτή δεν είναι θετική και η αξία ανά φιάλη είναι σημαντικά χαμηλότερη. Για να καταλάβετε, όταν η μέση τιμή εξαγωγής στη Γερμανία είναι γύρω στο 1,6 ευρώ ανά κιλό κρασιού, στις ΗΠΑ και τον Καναδά είναι γύρω στο 4-4,5 ευρώ. Το ελληνικό κρασί στη Γερμανία πωλείται κυρίως στα ελληνικά εστιατόρια, ενώ στα ράφια των σούπερ μάρκετ βρίσκει κανείς μόνο φτηνά, κυρίως γλυκά ή ημίγλυκα ελληνικά κρασιά.
Ποιοι είναι οι κύριοι ανταγωνιστές του ελληνικού κρασιού;
Προσωπικά, δεν θα χρησιμοποιούσα τη λέξη «ανταγωνιστές». Το ελληνικό κρασί έχει κάνει ένα τεράστιο ποιοτικό άλμα τα τελευταία χρόνια. Εξαιρετικά κρασιά παράγονται πλέον σε κάθε περιοχή της Ελλάδας. Εκείνο όμως που κάνει το ελληνικό κρασί να ξεχωρίζει είναι η ιδιαιτερότητά του, το γεγονός ότι υπάρχουν περισσότερες από 300 γηγενείς ποικιλίες σταφυλιού, οι οποίες προσαρμόζονται σε μοναδικά ελληνικά αμπελοτόπια, σε πλήθος διαφορετικών εδαφών και μικροκλιμάτων και στη συνέχεια, στα χέρια ταλαντούχων οινοπαραγωγών, οδηγούν στην παραγωγή εκλεκτών κρασιών με ιδιαίτερη προσωπικότητα. Εάν συνδυαστεί το ποιοτικό δυναμικό του ελληνικού αμπελώνα με το πανέμορφο ελληνικό τοπίο και την οινική μας παράδοση που χάνεται στα βάθη τριών και πλέον χιλιετηρίδων, έχουμε ένα μοναδικό οινικό πακέτο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από οποιαδήποτε άλλη οινική χώρα. Διαθέτουμε όλα τα απαραίτητα συστατικά για τη δημιουργία του μύθου γύρω από το ελληνικό κρασί. Μία χώρα από την οποία θα μπορούσαμε να πάρουμε ενδιαφέρουσες ιδέες είναι η Αυστρία. Είναι μια boutique οινική χώρα που χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα ποιοτικά κρασιά, τα οποία έχουν εξασφαλίσει αρκετά υψηλές μέσες τιμές λιανικής. Η Αυστρία, όπως και η Ελλάδα, αναγνωρίζεται κυρίως για τα λευκά της κρασιά και αποτελεί αγαπημένη επιλογή των οινοχόων. Το σκάνδαλο με τη γλυκόλη στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ώθησε τους Αυστριακούς οινοπαραγωγούς να ανασυνταχθούν και να θέσουν πολύ υψηλά τον πήχη της ποιότητας, ενώ η νομοθεσία που θεσπίστηκε στη συνέχεια είναι από τις πιο αυστηρές στην Ε.Ε. Στις ενέργειες προβολής των κρασιών της η Αυστρία χρησιμοποιεί με επιτυχία τον συνδυασμό του κρασιού με τον πολιτισμό και κατά τη γνώμη μου το κορυφαίο εξαγώγιμο προϊόν της Ελλάδας είναι ο συνδυασμός των αγροτικών προϊόντων, με πρώτο το κρασί, με τον τουρισμό και τον πολιτισμό.
Παλαιός Κόσμος VS Νέος Κόσμος. Ποιος είναι νικητής στο κρασί;
Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη αγορά τα όρια μεταξύ Παλαιού Κόσμου και Νέου έχουν αμβλυνθεί. Σε γενικές γραμμές, θεωρούμε ότι οι παραγωγοί του Παλαιού Κόσμου στηρίζονται περισσότερο στην παράδοση και στη γεωγραφική προέλευση του κρασιού και σίγουρα έχουν να αντιμετωπίσουν μια πολύ λιγότερο ελαστική αμπελοοινική νομοθεσία, ενώ οι παραγωγοί του Νέου Κόσμου βασίζονται κυρίως στη χρήση της πιο σύγχρονης τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία, χωρίς τους νομοθετικούς περιορισμούς των Ευρωπαίων συναδέλφων τους. Βασική τους διαφορά είναι ότι τα κρασιά του Νέου Κόσμου προβάλλουν τις ποικιλίες από τις οποίες παράγονται, ενώ του Παλαιού τις γεωγραφικές ενδείξεις. Συνηθίζουμε να λέμε ότι τα κρασιά του Νέου Κόσμου εκφράζουν πιο έντονο φρούτο κι έχουν συνήθως υψηλότερους αλκοολικούς βαθμούς, ενώ του Παλαιού Κόσμου εκφράζουν περισσότερο τον τόπο από τον οποίο προέρχονται, ξεχωρίζουν για το πιο γήινο γευστικό τους προφίλ και είναι, σε γενικές γραμμές, πιο φινετσάτα. Φυσικά, όπως αναφέρω και πιο πάνω, αυτοί οι διαχωρισμοί είναι πολύ γενικοί και τα όρια μεταξύ των δύο περιπλέκονται. Ο μόνος νικητής είναι ο καταναλωτής, ο οποίος έχει πλέον χιλιάδες επιλογές κρασιών για να ευφράνει τον ουρανίσκο του.
Πού θα κατέτασσες το ελληνικό κρασί, στον Παλαιό ή στον Νέο Κόσμο;
Το ελληνικό κρασί ανήκει φυσικά στον Παλαιό Κόσμο, εκφράζοντας τα μοναδικά και ιστορικά αμπελοτόπια από τα οποία παράγεται. Παράγεται κυρίως από γηγενείς ελληνικές ποικιλίες, αρκετές από τις οποίες καλλιεργούνται από την αρχαιότητα. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες οινοπαραγωγοί υιοθέτησαν τεχνολογία αιχμής την οποία προσάρμοσαν στις τοπικές παραδόσεις και την ελληνική πραγματικότητα. Έτσι, θα έλεγα ότι το ελληνικό κρασί ανήκει στον «νέο παλαιό κόσμο».
Τελικά, το brand Σαντορίνη γιατί είναι τόσο ισχυρό;
Η Σαντορίνη τα έχει όλα: εκτός από τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς, διαθέτει τον αρχαιότερο, σε συνεχή καλλιέργεια αμπελώνα στον κόσμο. Έναν αμπελώνα-μνημείο σε ένα μοναδικό οικοσύστημα που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου. Έναν αμπελώνα-χειροτέχνημα σε σχήμα κουλούρας που δημιουργήθηκε από την ανάγκη να προστατευτούν τα σταφύλια από τον ήλιο και τον αέρα. Κρασί δεν είναι μόνο το υγρό που απολαμβάνουμε στο ποτήρι μας. Είναι όλη η μυθοπλασία γύρω από αυτό. Και η Σαντορίνη είναι η θεά της μυθοπλασίας. Είναι φωτιά, αέρας και θάλασσα. Είναι καταστροφή και αναγέννηση. Ένα εξωγήινο τοπίο στο οποίο ευδοκιμεί μία από τις εκλεκτότερες λευκές ποικιλίες του κόσμου, το Ασύρτικο. Και, βέβαια, πέρα από το ξεχωριστό περιτύλιγμα, τα κρασιά που παράγονται στη Σαντορίνη είναι κορυφαίας ποιότητας. Δεν είναι αυτοί αρκετοί λόγοι για να δημιουργηθεί ένα ισχυρό brand; Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα: όλοι οι οινοπαραγωγοί του νησιού συνεργάζονται σε κοινές ενέργειες προβολής του brand Wines from Santorini. Στις ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει κοινές ενέργειες εδώ και 5 χρόνια. Η μεγάλη αύξηση της αναγνωρισιμότητας των σαντορινιών κρασιών, η υποστήριξή τους από κορυφαίους διαμορφωτές κοινής γνώμης και η τοποθέτησή τους σε μεγάλο αριθμό εστιατορίων οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στις κοινές αυτές ενέργειες.
Αρκετοί έρχονται στην Ελλάδα πιστεύοντας ότι θα δοκιμάσουν κρασιά τυπικά μιας νότιας μεσογειακής χώρας, στην οποία επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι, και αντί γι' αυτό δοκιμάζουν φινετσάτα κρασιά, μέτριων προς χαμηλών αλκοολικών βαθμών, με υψηλές οξύτητες και εκφραστικά αρώματα που θα περίμεναν να δοκιμάσουν σε κάποιες από τις βορειότερες οινοπαραγωγικές χώρες. Και, βέβαια, εντυπωσιάζονται από τον μεγάλο αριθμό ποιοτικών γηγενών ποικιλιών που διαθέτουμε.
Τι κάνει περισσότερο εντύπωση στους δημοσιογράφους του κρασιού όταν επισκέπτονται τη χώρα μας;
Κατ’ αρχάς, εντυπωσιάζονται από το πόσο ορεινή είναι η Ελλάδα. Οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους μόνο εικόνες απέραντου γαλάζιου και λευκού των κυκλαδίτικων σπιτιών και εκκλησιών. Τους κάνει, λοιπόν, μεγάλη εντύπωση όταν συνειδητοποιούν ότι το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών αμπελώνων βρίσκεται στις πλαγιές υψηλών και συχνά δύσβατων ορέων ή σε απομονωμένα νησιά. Αρκετοί έρχονται στην Ελλάδα πιστεύοντας ότι θα δοκιμάσουν κρασιά τυπικά μιας νότιας μεσογειακής χώρας, στην οποία επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι, και αντί γι’ αυτό δοκιμάζουν φινετσάτα κρασιά, μέτριων προς χαμηλών αλκοολικών βαθμών, με υψηλές οξύτητες και εκφραστικά αρώματα που θα περίμεναν να δοκιμάσουν σε κάποιες από τις βορειότερες οινοπαραγωγικές χώρες. Και, βέβαια, εντυπωσιάζονται από τον μεγάλο αριθμό ποιοτικών γηγενών ποικιλιών που διαθέτουμε, από το επίπεδο τεχνολογικής αρτιότητας των οινοποιείων αλλά και από το επίπεδο γνώσεων και γενικότερης κουλτούρας των περισσότερων Ελλήνων οινοπαραγωγών με τους οποίους έρχονται σε επαφή.
σχόλια