Τους τελευταίους μήνες έχουμε επισημάνει πολλές φορές εδώ στη Lifo.gr ότι η καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους θα επιδεινώσει τόσο την κατάσταση που εν τέλει θα μας οδηγήσει σε χειρότερες επιλογές από αυτές που προσπαθούμε να αποφύγουμε.
Δυστυχώς οι εκτιμήσεις αυτές μοιάζουν να επιβεβαιώνονται.
Η οικονομία μας έχει γυρίσει πολλά βήματα πίσω λόγω της νευρικότητας και της ανασφάλειας που έχουν επικρατήσει τους τελευταίους μήνες. Όλοι οι κρίσιμοι δείκτες (ρυθμός ανάπτυξης, έλλειμμα/πλεόνασμα, ανεργία, κλπ), έχουν αναθεωρηθεί προς το χειρότερο. Διεθνείς οίκοι έχουν υποβαθμίσει την οικονομία μας. Το δημοσιονομικό κενό έχει διπλασιαστεί. Το πρόβλημα ρευστότητας γίνεται μη-διαχειρίσιμο. Οι πρόσφατες εκτιμήσεις του ΔΝΤ και της ΕΕ για πρωτογενές έλλειμμα 1,7% έως 2,1% για το 2015 δείχνουν το δραματικό σημείο στο οποίο έχουμε φτάσει.
Τι σημαίνει πρακτικά το ότι η χώρα ξαναμπαίνει σε ένα κύκλο ελλειμμάτων; Ότι θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα για να το καλύψουν και συγκεκριμένα πάνω από 3 δις. Θα χρειαστούμε δηλαδή περισσότερα από άλλον έναν ΕΝΦΙΑ για να καλύψουμε το έλλειμμα του 2015. Δεδομένου ότι η οποιαδήποτε συμφωνία θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα, έστω και μικρό, μιλάμε για μέτρα συνολικού ύψους πάνω από 4,5 δις.
Με απλά λόγια: Προσπαθώντας να αποφύγουμε το «e-mail Χαρδούβελη» που προέβλεπε μέτρα ύψους 980 εκατ. ευρώ, οδηγούμαστε στο να λάβουμε μέτρα πάνω από 4,5 δις για φέτος για να ρεφάρουμε την οικονομική ζημιά που δημιουργήθηκε λόγω της καθυστέρησης στις διαπραγματεύσεις. Εντυπωσιακό!
Παράλληλα, η (φιλική στην Κυβέρνηση) «Εφημερίδα των Συντακτών» δημοσίευσε διαρροή από το Μαξίμου ότι πάμε για μέτρα 14 δις μέσα στο επόμενο 1,5 χρόνο. Λεπτομερή αξιολόγηση των μέτρων θα μπορούμε να κάνουμε μόλις δημοσιοποιηθούν επισήμως, όμως η πρώτη ανάγνωση λέει ότι ακολουθεί μια αρκετά δύσκολη διετία.
Πώς φτάσαμε ως εδώ;
Πρώτον υπερτιμήσαμε τις διαπραγματευτικές μας δυνατότητες και διαβάσαμε λάθος τους συσχετισμούς στην Ευρώπη.
Δεύτερον, παρασυρθήκαμε από το εσωτερικό πολιτικό κλίμα των πρώτων εβδομάδων και υποτιμήσαμε τις αντιδράσεις των εταίρων μας
Τρίτον, διαχειριστήκαμε τις αποφάσεις στην οικονομία με το βλέμμα στους εσωτερικούς συσχετισμούς, το οποίο κατά κανόνα είναι συνταγή αποτυχίας.
Σε αυτό το τρίτο σημείο θέλω να σταθούμε λίγο περισσότερο:
Η σημερινή κυβέρνηση έχει ένα μοναδικό πλεονέκτημα. Δεν έχει πολιτικά ορόσημα μέχρι τη λήξη της θητείας της. Ούτε Ευρωεκλογές, ούτε Δημοτικές, ούτε τίποτα. Έχει συνεπώς την πολυτέλεια να κάνει σχεδιασμό σε βάθος χρόνου. Έχει όμως μια σημαντική εσωτερική δυσκολία. Την παρουσία πολλών στελεχών με δεδομένη συγκρουσιακή προδιάθεση έναντι των εταίρων. Πολλά στελέχη και οπαδοί της επίσης είναι ακόμα ψυχολογικά εγκλωβισμένοι στην προεκλογική μαξιμαλιστική ρητορική του κόμματος. Αυτό επηρέασε τη στρατηγική της.
Προ λίγων ημερών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος παραδέχτηκε ότι στόχος της Κυβέρνησης είναι να πάει σε μία συνολική συμφωνία με τους εταίρους μας. Να μην πάμε δηλαδή σε δύο συμφωνίες – μία για το κλείσιμο του παλιού προγράμματος και μία για το νέο πρόγραμμα – αλλά σε μία συμφωνία-πακέτο όπου οι εκκρεμότητες και τα χρήματα του προηγούμενου προγράμματος (περίπου 20 δις μαζί με τα λεφτά του ΔΝΤ για την επόμενη διετία) θα μεταφερθούν στο επόμενο πρόγραμμα.
Ο στόχος ήταν να αποφευχθούν οι δύο ψηφοφορίες στις Βουλή, καθώς θεώρησαν – και ορθώς – ότι ακόμα και αν η πρώτη περνούσε εύκολα, στη δεύτερη ψηφοφορία ενδεχομένως θα υπήρχαν δυσκολίες. Όπως ακριβώς είχε συμβεί και με τα πρώτα μνημόνια, όπου το πρώτο πέρασε με ελάχιστες απώλειες, ενώ στο δεύτερο είχε διαφοροποιηθεί το 1/3 των βουλευτών κάθε κόμματος από τα δύο που το στήριξαν.
Έτσι μπήκαμε σε ένα παιχνίδι με το χρόνο, χωρίς να μπούμε σε σοβαρές συζητήσεις, παρά μόνο αυτές τις τελευταίες μέρες, πιστεύοντας ότι λίγο με την απειλή του «Κουγκίου», λίγο με το «μπαλαμούτι» στη Μέρκελ, οι εταίροι θα υποχωρήσουν και θα πάμε σε συμφωνία πακέτο. Μόνο που οι κωλυσιεργίες της «δημιουργικής ασάφειας», γύρισαν σε βάρος μας, καθώς η κατάσταση της οικονομίας επιδεινώθηκε και τώρα πρέπει να καλύψουμε ακόμα μεγαλύτερη απόσταση.
Φτάνουμε λοιπόν σε συμφωνία; Λογικά ναι. Όσοι διαβάζετε τις αναλύσεις μας εδώ στη Lifo.gr ξέρετε ότι αυτό εκτιμούσα από την αρχή, ακόμα και όταν κάποιοι «έσκιζαν τα μνημόνια» ή εξέδιδαν non paper που μιλούσαν για ρήξη. Για ρήξη εύκολα μιλάς, αλλά δύσκολα το κάνεις.
Μια ρήξη που οδηγεί σε πιστωτικό γεγονός, σημαίνει:
Καταρχάς περιορισμό στην κίνηση κεφαλαίων (capital control) για να μην διαλυθούν όλες οι τράπεζες μέσα σε ένα βράδυ. Και όποιος βιαστεί να πει «εγώ δεν έχω λεφτά στην τράπεζα, δεν με νοιάζει», ας ακούσει και τη συνέχεια.
Την ίδια ημέρα που θα ανακοινωθεί το πιστωτικό γεγονός, θα αλλάξει η πολιτική όλων απέναντι στην Ελλάδα. Οι ελληνικές πιστωτικές κάρτες και on-line αγορές δεν θα γίνονται δεκτές. Οι εισαγωγές (σε μία κατεξοχήν εισαγωγική χώρα...) θα κοπούν ή θα γίνονται μόνο με προπληρωμή, σε μια εποχή που οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν ήδη πρόβλημα ρευστότητας. Όλες οι επιχειρήσεις που χρειάζονται εγγυητικές επιστολές ή ασφάλιστρα θα περιέλθουν σε δεινή θέση. Η παραγωγή θα πληγεί λόγω έλλειψης εισαγόμενων πρώτων υλών. Οι εκτεταμένες ελλείψεις σε προϊόντα όπως φάρμακα, ενέργεια, κλπ είναι θέμα χρόνου. Από τη στιγμή που θα μπορούμε να κάνουμε ανάληψη μόνο ενός μικρού ποσού ανά εβδομάδα, θα καλύπτουμε μόνο τις απαραίτητες δαπάνες διαβίωσης. Όποια δραστηριότητα εντάσσεται στις μη-απαραίτητες θα νεκρώσει. Όλα αυτά θα οδηγήσουν σε διάλυση πολλές υγιείς επιχειρήσεις, άρα σε νέα ύφεση και εκτίναξη της ανεργίας.
Και όλα αυτά μέσα σε ένα κλίμα κοινωνικής έκρηξης και παραλογισμού, σε μία χώρα που υποφέρει από «νοσηρό συναισθηματισμό» και δεν φημίζεται για την ψυχραιμία της. Αν στην Κύπρο κατάφεραν να διαχειριστούν ένα capital control και χρειάστηκαν μόλις δύο χρόνια να ορθοποδήσουν, αυτό οφείλεται στην ισχυρή κοινωνική τους συνοχή και στο περίσσευμα οικονομικής κουλτούρας που διαθέτουν. Στην Ελλάδα της βαθιάς πολιτικής πόλωσης, της κοινωνικής βίας και της υπερκατανάλωσης «ψεκασμένων» θεωριών συνωμοσίας, η κατάσταση θα είναι ανεξέλεγκτη.
Μπορεί να το διαχειριστεί αυτό η σημερινή κυβέρνηση;
Κατηγορηματικά όχι. Όχι μόνο η σημερινή, καμία. Όποιος πιστεύει ότι θα τα καταφέρει αν οχυρωθεί πίσω από μια σκληρή εθνολαϊκίστικη ρητορική, με την οποία απλώς θα επιρρίπτει τις ευθύνες στους «κακούς ξένους», ζει στον κόσμο του.
Σε κάθε ορθολογική ανάλυση, η επίτευξη συμφωνίας ήταν εξαρχής μονόδρομος. Εκτιμώ με βεβαιότητα πως αν γινόταν νωρίτερα, αμέσως μετά την κυβερνητική αλλαγή και με άλλη τακτική, θα πετυχαίναμε καλύτερους όρους. Έστω και αργά πάντως πατάμε φρένο πριν πέσουμε στον τοίχο. Με την ελπίδα ότι προλαβαίνουμε ακόμα να αποφύγουμε την πρόσκρουση...
ΥΓ: Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι η συμφωνία θα περάσει από την ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ. Ότι δηλαδή δεν θα βρεθούν άνθρωποι που θα προτάξουν τον πολιτικό εγωισμό, τις ιδεοληψίες και τις ψυχολογικές τους νευρώσεις μην τυχόν και τους πουν «αφελείς» ή «κωλοτούμπες», βάζοντας έτσι τη χώρα σε μια επικίνδυνη περιπέτεια.
σχόλια