Από το περασμένο φθινόπωρο αναπτύσσω στις αναλύσεις μου μια θεωρία: ότι τα στοιχεία πολιτικής κυριαρχίας του ΣΥΡΙΖΑ και το βασικό πολιτικό αφήγημα που τη συνόδευσε έχει αποδυναμωθεί σε δυσανάλογα μεγάλο βαθμό σε σχέση με τον χρόνο που έχουμε διανύσει. Και αυτό επειδή με τους χειρισμούς, την παρατεταμένη ένταση, τις αλλεπάλληλες αναμετρήσεις του πρώτου 9μήνου και, φυσικά, τα τελικά αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης (όπως αυτά γίνονται αντιληπτά από τον κόσμο) ανάλωσε σε σύντομο χρόνο το πολιτικό κεφάλαιο και την περίοδο χάριτος που έχουν όλες οι κυβερνήσεις. «Έκαψε γρήγορα τα κανονάκια της», δηλαδή. Το αν η θεωρία είναι σωστή ή λάθος θα φανεί στο αποτέλεσμα. Προς το παρόν, πάντως, μοιάζει να επιβεβαιώνεται.
Το Σαββατοκύριακο βγήκαν δύο έρευνες. Μία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και μία της Prorata, με κοινές διαπιστώσεις σε ό,τι αφορά τη γενικευμένη απαισιοδοξία, την αρνητική αξιολόγηση της κυβέρνησης, τη μείωση της δημοτικότητας του πρωθυπουργού, την παγίωση του προβαδίσματος της ΝΔ και, γενικά, την κυριαρχία ενός κλίματος δυσπιστίας και αρνητισμού.
Ας τα αφήσουμε, όμως, αυτά λίγο στην άκρη, για να δούμε κάποια στρατηγικά ευρήματα. Κατ' εμέ, το σημαντικότερο ήταν η απάντηση στο ερώτημα της έρευνας του ΠΑ.ΜΑΚ. «Αν η καθυστέρηση στην όλη διαπραγμάτευση τελικώς ωφέλησε, ζημίωσε τη χώρα (ή αν δεν υπήρξε καν καθυστέρηση)». Το 72% (και το 54% των ψηφοφόρων ΣΥΡΙΖΑ) είπε ότι «υπήρξε καθυστέρηση από πλευράς κυβέρνησης, η οποία ζημίωσε τη χώρα».
Είναι σαφές ότι έχουμε μπει σε έναν νέο πολιτικό κύκλο, όπου οι ψευδαισθήσεις σταδιακά υποχωρούν και κυρίαρχο ζητούμενο θα αποτελέσει ο ρεαλιστικός πραγματισμός.
Αναγκαία διευκρίνιση: Ο κόσμος τον πολιτικό χρόνο τον αντιλαμβάνεται ενιαία και την κυβέρνηση την κρίνει ενιαία για όσα κάνει από την πρώτη μέρα της εκλογής της. Δεν διαχωρίζει τον χρόνο σε προ καλοκαιριού και ύστερα από αυτό. Αυτές είναι διακρίσεις των δημοσιολογούντων, όχι της ευρύτερης κοινής γνώμης. Αυτό ακριβώς το στοιχείο, που πολλοί αρνούνται να κατανοήσουν, είναι που ερμηνεύει και τη δημοσκοπική κατακρήμνιση μιας κυβέρνησης 9 μόλις μηνών.
Το εύρημα αυτό καθιστά μη λειτουργικό όλο το πολιτικό αφήγημα της κυβέρνησης, όπως έχει αναπτυχθεί μέχρι τώρα. Αμφισβητεί τους πυλώνες της ρητορικής της, τα θεμέλια στα οποία στηρίχθηκε το 9μηνο της πολιτικής κυριαρχίας της, δηλαδή το «τουλάχιστον, αυτοί προσπάθησαν» και το «παλέψαμε για να πάρουμε κάτι καλύτερο». Ο κόσμος δεν πιστεύει ότι αυτή η τακτική πέτυχε. Και προϊόντος του χρόνου, η σχετική ρητορική και οι ταυτίσεις που χτίστηκαν γύρω από αυτήν θα ξεθωριάζουν.
Όποιος το αντιληφθεί εγκαίρως και ρίξει το βάρος στη διαχειριστική αποτελεσματικότητα για να ανακάμψει ουσιαστικά η οικονομία έχει πιθανότητες να ανακάμψει μαζί της και ο ίδιος. Όποιος δεν το αντιληφθεί και αναλωθεί στη διαχείριση συμβόλων μιας εποχής που οι πολίτες σταδιακά αφήνουν πίσω τους, θα μείνει να τα λιβανίζει μόνος του και θα εισπράξει όχι απλώς απόρριψη αλλά και οργή. Η κυβέρνηση χρειάζεται να πουλήσει «φρέσκα κουλούρια», όχι να ανακυκλώνει μια ρητορική που πείθει ολοένα και λιγότερο.
Είναι σαφές ότι έχουμε μπει σε έναν νέο πολιτικό κύκλο, όπου οι ψευδαισθήσεις σταδιακά υποχωρούν και κυρίαρχο ζητούμενο θα αποτελέσει ο ρεαλιστικός πραγματισμός. Όποιος επενδύσει σε αυτόν, καλλιεργώντας ταυτοχρόνως μια συγκρατημένη, έστω, αισιοδοξία, θα δημιουργήσει τις συνθήκες της δικής του επικράτησης.
