Του Αργύρη Αργυριάδη, Δρ. Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας
«Η μετατροπή του λόγου πάνω στα πράγματα σε λόγο πάνω στα πρόσωπα απαιτεί μια υποχθόνια και βάρβαρη διαδικασία» S Moscovici
Η περίπτωση του Νίκου Ρωμανού είναι χαρακτηριστική. Ένας νέος άνθρωπος, 20 ετών αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του, αναδεικνύοντας το δικαίωμα του ανθρώπου να αντιστέκεται ενάντια στην εξουσία και τον κατεστημένο τρόπο της. Με τόνο ηρωικό ο Νίκος Ρωμανός υψώνει την φωνή του και δηλώνει αιχμάλωτος, βροντοφωνάζει σε ένα κόσμο γενικής ανομίας και θεσμικής παρανομίας ότι η πράξη του είναι πολιτική.
Σε έναν παραιτημένο και α-πολίτικο κόσμο συνολικής κρίσης ο λόγος του Νίκου Ρωμανού φαντάζει ξένος, «αδικαιολόγητος». Ακατάληπτος για τον «κοινό νου» των ΜΜΕ σαν το ΑΝΑΡΧΙΑ ΡΕ που εκτοξεύει σιδηροδέσμιος, με ριπή φωνής για να σπάσει την επιβαλλόμενη σιωπή της συναίνεσης. Η αντίδραση των απανταχού «έγκριτων» δημοσιογράφων συντηρητών του σημερινού συστήματος ανισότητας ήταν η αναμενόμενη: Πήραν τον λόγο του όχι για να τον δημοσιοποιήσουν, αλλά για να τον ποινικοποιήσουν, ψυχολογιοποιώντας τον ως αποτέλεσμα εξωτερικών συνθηκών, ελλιπής κοινωνικοποίησης, βαφτίζοντας τον αποκλίνοντα ή και ψυχοπαθολογικό λόγο των κοινωνικών του σχέσεων με τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο.
"Με τον όρο ψυχολογιοποίηση εννοούμε την εγκαθίδρυση ενός αιτιολογικού δεσμού ανάμεσα στην κοινωνική συμπεριφορά ή στον ιδεολογικό λόγο και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του προσώπου ή των προσώπων που την εκφράζουν".(Παπαστάμου, 1989). Όλοι αυτοί οι «πανεπιστήμονες» άσχετοι δημοσιογράφοι που άρρητα και άκριτα σχολιάζουν ταυτόχρονα επί παντός επιστητού, από μια συνταγή μαγειρικής μέχρι εκτόξευση ενός πυραύλου, είναι φυσικό που από την εξουσία που τους δίνει ο τηλεοπτικός φακός, την θέση ισχύος που κατέχουν εντός ενός πάνελ θεωρούν ότι τα γνωρίζουν όλα.
Οι αναλύσεις τους, όσο και αν διανθίζονται από τον «σοβαρό» λόγο της «δημοσιογραφικής» τους ιδιότητας, δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια επιφανειακή, συχνά ασυνάρτητη εκφορά καθεστωτικού λόγου σε επίπεδο καφενείου. Με μόνο στόχο την συγκινησιακή φόρτιση του κοινού τους. Τις περισσότερες φορές τα σχόλια τους είναι ανιστόρητα, χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση και προάγουν τον στερεοτυπισμό αυτή την λανθάνουσα και πιο επικίνδυνη μορφή και κοινωνικού ρατσισμού και αποκλεισμού όσων είναι διαφορετική ή αντίθετη με την ισχύουσα τάξη και ανασφάλεια.
Με αφορμή την αντεπίθεση λόγου του Νίκου Ρωμανού επιστρατεύεται μια συνειδητή και στοχευμένη προσπάθεια ιδεολογικού χειρισμού από τα ΜΜΕ που δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να χρησιμοποιεί ως μέρος της προπαγάνδας της, την τεχνική της απόκλισης. Τα επιχειρήματα τους δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια δημοσιογραφική διαστρέβλωση της πραγματικότητας που χαρακτηρίζεται στην κοινωνική ψυχολογία ως το «θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης».
Ο λόγος τους άθλιος και βαθιά υποκριτικός ως προς την προσωπικότητα του Νίκου Ρωμανού εμπεριέχει μια άρρητη υπερεκτίμηση ενός ψυχολογικού ντετερμινισμού με στόχο να εξηγηθεί η προσωπικότητα του με όρους ψυχοπαθολογίας. Διότι στην προσπάθεια τους να εξηγήσουν την τρέχουσα συμπεριφορά του Νίκου Ρωμανού επιστρατεύουν περιστατικά του παρελθόντος βίου του με στόχο την εμπραγμάτωση τους και την αιτιολογική επαγωγή του ως φυσικά, ώστε στην συνέχεια να επιστρέψουν εξηγώντας μελλοντικές συμπεριφορές του ίδιου ή άλλων που του μοιάζουν ως καθολικές ή γενικές.
Επιπλέον γίνεται μια συνειδητή προσπάθεια να αφαιρέσουν από τον Νίκο Ρωμανό ως δρώντα υποκείμενο την δυνατότητα του προσωπικού ελέγχου, με την έννοια που έχει το άτομο να θεωρεί ότι ελέγχει πλήρως τις πράξεις του και ότι βρίσκεται στο κέντρο των γεγονότων που αντιμετωπίζει. Οι ισχυρισμοί περί του ρόλου της οικογένειας στην κοινωνικοποίηση του Νίκου και η μη μετάδοση των «χρηστών αξιών» δεν είναι απλά τραγική, αλλά αναδεικνύει τον βαθύ φασιστικό περιεχόμενο όλων αυτών των «απλοϊκών ψυχολόγων» δημοσιογράφων – δοσίλογων που ζητούν από τους άλλους να γίνουν καθ΄ εικόνα και ομοίωση τους.
Ο Νίκος Ρωμανός δεν είναι ούτε αποκλίνων, ούτε οργισμένος, ούτε μπορεί να προσδιοριθεί με όρους ψυχοπαθολογικής διαταραχής. Όπως επίσης δεν είναι ένας απλός παραβατικός ληστής τραπέζης. Ο Νίκος είναι κάτι πολύ παραπάνω: Ένας ενήλικας 20 ετών που επέλεξε να αγωνιστεί ενάντια στο σύστημα εξουσίας και στο σημερινό καθεστώς. Είναι πολιτικός κρατούμενος και αιχμάλωτος πολέμου διότι κατά δήλωση του οι πράξεις του έχουν πολιτικά κίνητρα και έτσι πρέπει να αντιμετωπισθούν. Τα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τις ιδέες ή την μέθοδο του αγώνα αυτό αποτελεί άλλη συζήτηση.
Πρέπει να εναντιωθούμε στην μονομερή και ψευδή συσχέτιση ανάμεσα στην προσωπικότητα των ανθρώπων και των κοινωνικών τους συμπεριφορών ειδικά δε όταν αυτές δεν βολεύουν ή ενοχλούν το σύστημα. Να σταματήσουμε κάθε ιδεολογικό χειρισμό που κατασκευάζει τις γενικότερες πεποιθήσεις αναφορικά με τους ανθρώπους, τις ιδέες τους και τις κοινωνικές πολιτικές πεποιθήσεις. Μέχρι τότε κανείς μας δεν θα αισθάνεται ήσυχος και η οι φωνές που καλούν για αντίσταση θα ακούγονται βροντερά ενάντια σε κάθε Κρέοντα του δημόσιου βίου: Αναρχία ρε!!!
Αργύρης Αργυριάδης
Δρ. Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας
σχόλια