Μπορεί να «είμαστε ό,τι τρώμε», όμως τι «πρέπει» τελικά να τρώμε; Ανατρέχοντας στα διάφορα φιλοσοφικά ή/και θρησκευτικά ρεύματα που πρόβαλλαν την αξία της μερικής –με τη μορφή τακτικών περιόδων νηστείας– ή της αποκλειστικής χορτοφαγίας, η «κόντρα» κρεατοφάγων - χορτοφάγων είναι πιθανόν τόσο παλιά, όσο ο οργανωμένος πολιτισμός. Μια σειρά επιφανείς προσωπικότητες (Βούδας, Πλούταρχος, Ντα Βίντσι, Μαρκ Τουέιν, Ντέιβιντ Θορό, Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, Μαχάτμα Γκάντι, Πολ ΜακΚάρτνεϊ κ.ά.) ήταν χορτοφάγοι, ενώ στη σύγχρονη εποχή το κίνημα αυτό, διακρινόμενο από τον απλό χορτοφαγικό υγιεινισμό, προσέλαβε έντονο πολιτικό/ακτιβιστικό χαρακτήρα, ειδικά οι πιο «καθαρές» μορφές του. Γνωστότερη αυτών είναι ο βιγκανισμός (veganism) που στο όνομα του σεβασμού των δικαιωμάτων των ζώων επιτάσσει αποχή τόσο από το κρέας όσο και από ζωϊκά παράγωγα συνολικά, είτε αυτά χρησιμοποιούνται στη διατροφή είτε στην ένδυση ή στον καλλωπισμό κ.λπ. Οι βίγκαν, όπως αποκαλούνται οι «αυστηροί» χορτοφάγοι –ανεξάρτητα από κοινωνική διαστρωμάτωση, εφόσον μπορεί να είναι από δραστήριους επαγγελματίες μέχρι πανκιά– είναι ένθερμοι κήρυκες όχι μόνο μιας καλύτερης υγείας αλλά και μιας νέας παγκόσμιας ηθικής με ευρύτερες οικολογικές προεκτάσεις, αδιαφορώντας για το αν οι πολλοί τους αντιμετωπίζουν ως «βαρεμένους» ή «παράξενους». Θεωρούν τον βιγκανισμό ηθικά ανώτερο, οικολογικά αναγκαίο και πολιτισμικά αναπόφευκτο, απορρίπτοντας τις κατηγορίες περί «φανατισμού», στερημένης ή/και ακριβής διατροφής, είτε ακόμα και επιλεκτικής ευαισθησίας, αφού τα φυτά είναι επίσης ζωντανοί οργανισμοί: «Όλοι αντιλαμβάνονται, νομίζω, τη διαφορά μεταξύ τού να κόψεις ένα λουλούδι και του να κακοποιήσεις ή και να δολοφονήσεις ένα ζώο... Τα φυτά πράγματι αντιδρούν σε εξωτερικά ερεθίσματα του περιβάλλοντός τους, όμως δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι νιώθουν πόνο, ειδικά εφόσον δεν διαθέτουν κεντρικό νευρικό σύστημα» υποστηρίζει ο Πάνος Χαλόφτης, συνεμπνευστής και συνδιοργανωτής του πρώτου ελληνικού Vegan Life Festival.
Έχοντας περάσει από το τριπ αυτό, βρίσκω πιο πρόσφορη μια μεικτή διατροφή με βάση φρούτα και λαχανικά, συνεπικουρούμενη από μετρημένα και σωστά παραγόμενα ζωικά προϊόντα. Εξακολουθώ, όμως, να εκτιμώ τη vegan φιλοσοφία, όταν δεν πρόκειται για αποκαλυπτικά cults ή ευκαιριακές τρεντιές – γιατί αλίμονο αν σέβεσαι και το μυρμήγκι, αλλά αδιαφορείς για τον άστεγο στη γωνία ή εργάζεσαι π.χ. σε μια εταιρεία που επενδύει στην ανθρώπινη εκμετάλλευση. Έπειτα, μολονότι είμαστε από πλευράς βιολογίας όντα παμφάγα, συμβαίνει ταυτόχρονα να είμαστε το μόνο είδος που μπορεί να επιλέξει με βάση ηθικά, πολιτιστικά και νοητικά κριτήρια. Λαμπρά τα λέτε εσείς εδώ, θα παρατηρήσει κάποιος, πόσοι όμως θα άφηναν στην άκρη ένα φιλέτο για μια μαρουλοσαλάτα, ειδικά αν υποσιτίζονταν; Κι αν κατανοούσαν το βάρβαρο της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας όσο και το βλαβερό οικολογικό της αποτύπωμα, θα άλλαζαν άραγε ορέξεις και συνείδηση; Θα κάλυπταν, όμως, με αυτό τον τρόπο επαρκώς τις διατροφικές τους ανάγκες; Και τι γίνεται με τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, όσους έχουν θέματα υγείας που μια χορτοφαγική δίαιτα δεν ευνοεί; Οι συνομιλητές μου, δύο από τους οποίους είναι συνδιοργανωτές του πρώτου εγχώριου Vegan Life Festival, απάντησαν σε αυτά και πολλά άλλα. Ας τους ακούσουμε.
Όσο εντρυφά κανείς στο ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων, συνειδητοποιεί πως ο βιγκανισμός είναι ο μόνος δρόμος και πως ακόμα και η «λίγη» βία δεν αποτελεί ανεκτή επιλογή. Η κακοποίηση των ζώων είναι κατακριτέα από όλους, αλλά δυστυχώς μόνο όταν αφορά συγκεκριμένα είδη, ενώ άλλα είναι καταδικασμένα να υποφέρουν εφ' όρου ζωής προς τέρψη του ανθρώπου...
Κρυσταλλίνα Παραμύθη
Εvent planner, συνδιοργανώτρια Vegan Life Festival
«Έγινα βίγκαν πριν από 4,5 χρόνια. Έκτοτε δεν αρρωσταίνω σχεδόν ποτέ και όταν συμβαίνει, πρόκειται για ήπια συμπτώματα με ταχύτατη ανάρρωση. Το σημαντικότερο όμως είναι η αυτοπεποίθηση που νιώθω, εφόσον κατάφερα μια τόσο ριζική αλλαγή στη ζωή μου, και φυσικά το ότι μπορώ το βράδυ να κοιμάμαι ήσυχη, γνωρίζοντας πως κανένα πλάσμα δεν βασανίστηκε ούτε πέθανε προκειμένου να φάω, να ντυθώ ή να μακιγιαριστώ...
Ο βιγκανισμός αποτελεί μια ηθική στάση απέναντι στα ζώα, το περιβάλλον και τους ανθρώπους και η διατροφή είναι μόνο ένα μέρος του. Αφενός δεν συμπεριλαμβάνουμε ζώα και τα προϊόντα τους στο διαιτολόγιό μας, αφετέρου αποφεύγουμε να τα εκμεταλλευόμαστε για οποιαδήποτε ανάγκη μας: δεν φοράμε δέρματα, γούνες, μετάξια κ.λπ., ούτε χρησιμοποιούμε καλλυντικά ή άλλα είδη που περιέχουν ζωικά παράγωγα κι έχουν δοκιμαστεί σε ζώα. Επιλέγουμε συνειδητά να τρώμε ένα πεντανόστιμο, υγιεινό και πολύχρωμο φαγητό, δίχως να συμβάλουμε στον πόνο και στον θάνατο. Ένας βίγκαν μπορεί να απολαμβάνει τις ευεργητικές ιδιότητες μιας ιδιαίτερα υγιεινής διατροφής ή/και να συμπεριλάβει στο διαιτολόγιό του vegan junk food.
Θεωρώ περιττό να συζητάμε περί επάρκειας της βίγκαν διατροφής, αφού όλοι οι επίσημοι φορείς Υγείας την παρουσιάζουν ως κατάλληλη για όλα τα στάδια της ζωής του ανθρώπου. Στην Ελλάδα ειδικά, το να είσαι βίγκαν είναι πολύ εύκολο: βρίσκεις παντού φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ξηρούς καρπούς και μαγειρεμένα φαγητά σχεδόν σε όλα τα εστιατόρια. Η διατροφή αυτή δεν κοστίζει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, ενώ είναι μύθος το ότι οι βίγκαν χρειαζόμαστε ένα κάρο συμπληρώματα και πανάκριβα superfoods για να παραμένουμε υγιείς!
Η πρώτη αντίδραση των γύρω μου δεν ήταν θετική. Ανησυχούσαν πως έχω τρελαθεί ή πως θα πεθάνω της πείνας! Όταν, δε, τους ανακοίνωσα πως σκοπεύω να μεγαλώσω και τον γιο μου ως βίγκαν, τρελάθηκαν! Μετά από όλο αυτό τον καιρό, όμως, που μας βλέπουν υγιέστατους και χαρούμενους το έχουν αποδεχτεί, μάλιστα πολλοί έχουν υιοθετήσει μέρος, προς το παρόν, της φιλοσοφίας μας.
Η ιδέα ενός vegan φεστιβάλ στην Ελλάδα στριφογύριζε μανιωδώς στο μυαλό μου από καιρό κι όταν συνάντησα άλλους ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη και τον ίδιο ενθουσιασμό για τον βίγκαν τρόπο ζωής, επόμενο ήταν να γίνουμε ομάδα, ώστε να το υλοποιήσουμε. Όσον αφορά το κοινό, αυξάνεται εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να διευρυνθεί πολύ περισσότερο μέσα στα επόμενα».
Πάνος Χαλόφτης
Σύμβουλος επιχειρήσεων, συνδιοργανωτής Vegan Life Festival
«Άρχισα να ενδιαφέρομαι γι' αυτήν τη στάση ζωής το 2008, όταν έτυχε να διαβάσω κείμενα των Γκάντι, Θορό και Τολστόι σχετικά με το ζήτημα της ηθικής στάσης απέναντι στα ζώα. Έκτοτε με ενέπνευσαν και συνεχίζουν να με εμπνέουν όσες και όσοι, παρά τις τυχόν αντιδράσεις ή προκαταλήψεις του περιβάλλοντός τους, ακολουθούν αυτήν τη στάση ζωής και γίνονται ζωντανό παράδειγμα της ωφελιμότητάς της. Και μπορεί να μην είναι η υγεία ο λόγος για τον οποίο στράφηκα στη βίγκαν διατροφή, απολαμβάνω ωστόσο τα οφέλη της στο μέγιστο! Με είχε εντυπωσιάσει κιόλας εξαρχής η σωματική ενέργεια και η πνευματική διαύγεια που προέκυψαν από αυτή την αλλαγή και οι οποίες έχουν πολλαπλασιαστεί λόγω των πιο συνειδητών διατροφικών επιλογών που κάνω πλέον.
Ο βιγκανισμός αποσκοπεί στον τερματισμό της κακοποίησης των ζώων. Η χορτοφαγία έχει επίσης την ίδια αρχή, όμως περιορίζεται στο να απέχει από το κρέας. Οι βίγκαν προχωράνε μερικά βήματα παρακάτω, αντιτασσόμενοι σε κάθε μορφής βία ενάντια στα ζώα, η οποία υπάρχει στη βάση και άλλων τροφίμων ζωικής προέλευσης (γάλα, γαλακτοκομικά, αυγά, μέλι), υλικών που χρησιμοποιούνται στην ένδυση και στην υπόδηση (δέρμα, γούνα, μαλλί κ.ά.), κάποιες μορφές διασκέδασης (βλ. τσίρκο) κ.α. Όσο εντρυφά κανείς στο ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων, συνειδητοποιεί πως ο βιγκανισμός είναι ο μόνος δρόμος και πως ακόμα και η “λίγη” βία δεν αποτελεί ανεκτή επιλογή. Η κακοποίηση των ζώων είναι κατακριτέα απ' όλους, αλλά, δυστυχώς, μόνο όταν αφορά συγκεκριμένα είδη, ενώ άλλα είναι καταδικασμένα να υποφέρουν εφ' όρου ζωής προς τέρψη του ανθρώπου...
Καθώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι νέες μέθοδοι εντατικής κτηνοτροφίας έχουν επιβάλει την κατανάλωση ζωικών προϊόντων σχεδόν σε κάθε γεύμα, συχνά η συζήτηση για τον βιγκανισμό καταλήγει στη διατροφή, με αποτέλεσμα να μοιάζει σε τρίτους απλώς με μορφή δίαιτας, ωστόσο στην πραγματικότητα περιλαμβάνει πολύ περισσότερα. Αλλά και ως διατροφή καθαυτή είναι πλήρης, επαρκής και υγιεινότερη από άλλες δίαιτες – έχουμε μέχρι και παραδείγματα βίγκαν αθλητών και πρωταθλητών με σημαντικές διακρίσεις (έως και παγκόσμια ρεκόρ!), γεγονός που αποδεικνύει την καταλληλότητά της και σε επίπεδο ευρωστίας. Ζούμε, δε, σε μια χώρα όπου οι βίγκαν επιλογές είναι πραγματικά πολλές και χορταστικές! Εκεί όπου υστερεί προς το παρόν, όντας συγκριτικά ακριβότερη και πιο δυσεύρετη, είναι η κατηγορία των junk food, ωστόσο κι εκεί σύντομα αναμένουμε την προσφορά να ακολουθήσει τη ζήτηση.
Η ιδέα ενός vegan φεστιβάλ στην Ελλάδα μού δημιουργήθηκε όταν άρχισα να επισκέπτομαι αντίστοιχα φεστιβάλ του εξωτερικού, όπου διαπίστωσα τη μεγάλη δημοτικότητα που έχει εκεί αυτή η τάση. Όταν μοιράστηκα αυτή την ιδέα μου με άλλους, είδα ότι υπήρχε η αντίστοιχη διάθεση και πολύ σύντομα το κοινό όραμα έξι ανθρώπων άρχισε να παίρνει τη μορφή του Vegan Life Festival. Έχω στο παρελθόν συντονίσει κι άλλες σχετικές δράσεις, όπως τα Athens Vegan pic-nicks, στα οποία συμμετείχαν 100 και πλέον άτομα κάθε φορά. Αυτή η εμπειρία μού έδειξε πόσο μεγάλη διάθεση υπάρχει, άρα να είστε σίγουροι ότι θα ακούτε συχνά νέα μας».
Δήμητρα Μακρυγιάννη
Διατροφολόγος
«Ήρθα σε επαφή με τη vegan κουλτούρα στις αρχές του 2000, όταν μετοίκησα στο Λονδίνο, αρχικά λόγω ενός προβλήματος υγείας. Τότε είχα δύο επιλογές: είτε να ακολουθήσω μια φαρμακευτική αγωγή –που περισσότερες επιπλοκές είχε παρά οφέλη– είτε να ανακαλύψω ποια τρόφιμα με επιβαρύνουν. Συνειδητοποίησα έκπληκτη ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών και άλλων ζωικών προϊόντων συνδεόταν με το πρόβλημα της υγείας μου, ενώ έως τότε τα θεωρούσα άκρως υγιεινά και ωφέλιμα. Έτσι, ήρθα σταδιακά αντιμέτωπη με τη σύγχρονη πραγματικότητα της συστηματικής βιομηχανοποίησης και εκμετάλλευσης των ζώων, προκειμένου να υπάρξει αυτή η πληθώρα ζωικών προϊόντων που βρίσκουμε στα ράφια.
Η προσωπικότητα που με ενέπνευσε είναι ο Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας Tζορτζ Μπέρναρντ Σο. Η φράση του “Τα ζώα είναι φίλοι μου και δεν τρώω τους φίλους μου” έμεινε στην Ιστορία και αποτελεί ορόσημο. Ναι, έκτοτε νιώθω καλύτερα, τόσο από πλευράς υγείας όσο και φυσικής κατάστασης, πιο ήρεμη και πιο εντάξει με τον εαυτό μου.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές διαβαθμίσεις στη χορτοφαγία. Άλλοτε αποκλείονται τα θηλαστικά ή γενικότερα το κρέας, όπως τα πουλερικά και το ψάρι. Όσοι ακολουθούν βίγκαν διατροφή, ως ένα επόμενο στάδιο, δεν καταναλώνουν ζωικά προϊόντα και παράγωγα αυτών, όπως αυγά, γαλακτοκομικά και μέλι. Κατ' ουσίαν, η χορτοφαγική διατροφή διαφέρει από τη vegan στο ότι η δεύτερη δεν περιέχει καθόλου ζωικά παράγωγα. Προσωπικά, βέβαια, μου αρέσει να σκέφτομαι τις ομοιότητες παρά τις διαφορές. Και οι δυο αποσκοπούν στην ελάφρυνση του καθημερινού διαιτολογίου από την κατανάλωση ζώων.
Οι βίγκαν είναι πράγματι απόλυτοι στις διατροφικές τους επιλογές. Τα ζωικά προϊόντα που θεωρούνται συνηθισμένα για την πλειονότητα του πληθυσμού, για κάποιον που ακολουθεί βίσκαν διατροφή θεωρούνται προϊόντα βίας. Άλλωστε, το αρχικό κίνητρο για τους βίγκαν δεν είναι η υγεία αλλά το ηθικό κομμάτι. Πολλοί, μάλιστα, δεν ασχολούνται καν με υγιεινά τρόφιμα και ευφάνταστες συνταγές.
Στη Μεγάλη Βρετανία, το Εθνικό Σύστημα Υγείας συνεργάζεται με τον επίσημο φορέα της Vegan Society, δίνοντας υπεύθυνες κατευθύνσεις στους ανθρώπους που επιλέγουν να ακολουθήσουν μια vegan διατροφή, όπως οι έγκυοι, τα παιδιά και οι νέοι. Μακάρι να συμβεί κάποτε και στην Ελλάδα αυτό. Σύμφωνα, εξάλλου, με τους μεγαλύτερους διαιτολογικούς συλλόγους στον κόσμο, η φυτική διατροφή αποτελεί μια επαρκή και υγιεινή επιλογή. Είναι βέβαια σημαντικό για κάποιον υποψήφιο βίγκαν να λάβει υπόψη ορισμένες παραμέτρους, ώστε να μην υπάρξουν ελλείψεις κατά τη μετάβαση».
Φώτης Πατίκας
Ιδιοκτήτης vegan μίνι μάρκετ
«Προσωπικά, υιοθέτησα τον βίγκαν τρόπο ζωής πριν από 6 χρόνια περίπου, ενώ γενικά δεν έχω δοκιμάσει κρέας εδώ και 11 χρόνια. Οι επιρροές μου υπήρξαν πολλές, όπως η σύντροφός μου η Ελισάβετ και η hardcore punk μουσική σκηνή, όπου ο βιγκανισμός είναι πολύ δημοφιλής! Ρώτα οποιονδήποτε, κόβοντας το κρέας νιώθεις πιο ανάλαφρος, έχεις μεγαλύτερη διαύγεια, περισσότερη αντοχή... Απλώς πρέπει να τον ακολουθείς σωστά, ώστε να παίρνεις όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Είναι εξ ορισμού ένας ολοκληρωμένος τρόπος/φιλοσοφία ζωής που επικεντρώνεται στη μη βία απέναντι σε όλα τα έμβια όντα, μια στάση κατανόησης προς καθετί ζωντανό. Ο/η βίγκαν δεν καταναλώνει καθόλου ζωικά προϊόντα/προϊόντα βίας, πράγμα που τον διαφοροποιεί σημαντικά από έναν “κοινό” χορτοφάγο που συνήθως αρκείται στο να μην τρώει κρέας. Πράγματι, ένας βίγκαν πρέπει να είναι απόλυτος στις διατροφικές του επιλογές. Αν θεωρείς κάτι μη σωστό ηθικά, τότε δεν γίνεται να είσαι διαλλακτικός. Δεν γίνεται να κλέβεις λίγο, να βιάζεις λίγο, να σκοτώνεις λίγο κ.λπ. Δες το κι έτσι: αν κάποιος φτύσει στον καφέ σου, δεν θα τον πιεις, κι ας είναι μια σταγόνα. Κάπως έτσι κι εμείς δεν καταναλώνουμε καθόλου ζωικά προϊόντα, όχι επειδή είναι βρόμικα, αλλά επειδή έχουν παραχθεί με βία και θάνατο.
Αν το ψάξει κανείς, πιστεύω ότι μπορεί πολύ εύκολα να υιοθετήσει τον βίγκαν τρόπο ζωής όπου κι αν ζει. Μπορείς απλώς να πας στη λαϊκή αγορά της περιοχής σου και να προμηθευτείς τα βασικά σε πολύ καλές τιμές. Αν θέλεις κάτι πιο ιδιαίτερο, υπάρχει και το Διαδίκτυο. Οι επιλογές γίνονται ολοένα περισσότερες. Υπάρχουν διάφορα χορτοφαγικά καταστήματα και σχεδόν όλα τα συμβατικά μαγαζιά έχουν κάποιες βίγκαν επιλογές, μερικές φορές, δε, και εν αγνοία τους! Νομίζω ότι ο βιγκανισμός είναι ένας πολύ βιώσιμος τρόπος ζωής για όλο τον δυτικό κόσμο. Δεν λέω να πάμε στους Εσκιμώους ή στους ιθαγενείς στον Αμαζόνιο και να τους απαγορεύσουμε το ψάρεμα, η βία υπάρχει στη φύση και ο άνθρωπος είναι μέρος της. Όμως, στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπου το φαγητό μας παράγεται για εμάς, ο βιγκανισμός είναι το επόμενο λογικό βήμα που δεν επιβαρύνει κανέναν. Δεν υπάρχει τίποτε να χάσει κανείς, πέρα από τη συνήθεια της γεύσης, που ωστόσο αντικαθίσταται με άλλα πράγματα το ίδιο νόστιμα και πιο υγιεινά, συν κάποιες παρωχημένες πολιτισμικές συνήθειες».
Jason-Antigone Dane
Περφόρμερ, ακτιβιστής
«Έγινα βίγκαν πριν από πέντε χρόνια, ενώ πλέον είμαι raw vegan, τρώω δηλαδή μόνο μη μαγειρεμένες και μη επεξεργασμένες τροφές. Αποφάσισα αυτήν τη μεταστροφή όταν ο πατέρας μου προσβλήθηκε από καρκίνο –χρειάστηκε ολική αφαίρεση στομάχου– και πληροφορήθηκα πως βασική αιτία υπήρξε το ότι ήταν δεινός κρεατοφάγος... Πλέον ασχολούμαι με τον ακτιβισμό για τα ζωικά δικαιώματα και το κάνω καταρχάς από αγάπη για τα ζώα και το περιβάλλον, καθώς κι αυτό επωφελείται με διάφορους τρόπους αν ακολουθεί κανείς τον βίγκαν τρόπο ζωής. Από τον πρώτο καιρό κιόλας ένιωσα το σώμα μου πιο ελαφρύ, υγιές κι αποτοξινωμένο, μέχρι και γραμμωμένο. Έχασα αρκετά παραπανίσια κιλά, διαθέτω όλη μέρα ενέργεια, άφησα πίσω το άγχος, τις τάσεις κατάθλιψης και επιθετικότητας που είχα. Έχω πλέον πολύ καλύτερη διάθεση, αυτοπεποίθηση, όρεξη για ζωή, θετική σκέψη... Οι αλλαγές στο σώμα και την ψυχολογία του ατόμου που αποφασίζει να γίνει βίγκαν είναι άμεσες!
Το να είσαι βίγκαν δεν σχετίζεται μόνο με το να μην καταναλώνεις δολοφονημένα ζώα και τα παράγωγά τους αλλά συνολικά με ένα ήθος που σέβεται τις άλλες μορφές ζωής, τόσο απλά. Βάλτε π.χ. ένα μικρό παιδί ανάμεσα σε ένα κατσικάκι κι ένα φρούτο: αποκλείεται να φάει το κατσικάκι και να παίξει με το φρούτο! Ακόμα και ο Πλούταρχος το έλεγε: «Αν πιστεύετε πως η φύση σάς προορίζει για τέτοιου είδους διατροφή, γιατί δεν σκοτώνετε μόνοι σας αυτό που θέλετε να φάτε; Αλλά κάντε το με τις δικές σας δυνάμεις, όπως όλα τα πραγματικά σαρκοφάγα ζώα, χωρίς ρόπαλο, σφυριά ή άλλα όπλα!». Εξάλλου, η ίδια η κατασκευή του σώματός μας (οδοντοστοιχία χωρίς κοφτερά δόντια, ανάλογη με των σαρκοφάγων ζώων, πεπτικό σύστημα με μακρύ έντερο, ανάλογο με των φυτοφάγων ζώων, ενώ τα σαρκοφάγα ζώα έχουν κοντό έντερο, ώστε το κρέας που τρώνε να αποβάλεται σύντομα και να μη γεμίζει λίπος τον οργανισμό τους) νομίζω ότι αποδεικνύει πως είμαστε κι εμείς ζώα φυτοφάγα.
Διαρκώς περισσότερα άτομα από το ευρύτερο περιβάλλον μου μού ζητούν πλέον συμβουλές για να γίνουν βίγκαν, καθώς αντιλαμβάνονται την αξία της ζωής που πιστεύει στην αγάπη για τα ζώα καθώς και ότι, όπως λένε οι επιστημονικές έρευνες παγκοσμίως, ο βιγκανισμός είναι μια win-win υπόθεση, επωφελούνται δηλαδή τα ζώα αλλά και η ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, το οικοσύστημα, μειώνεται επίσης η ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής. Όχι, δεν “λιμοκτονούμε”, καθόλου μάλιστα. Λαμβάνουμε ό,τι χρειαζόμαστε, ενώ οι φυτικές πρωτεΐνες είναι πολύ καλύτερες για τον οργανισμό από τις ζωικές. Το μόνο ζωικό παράγωγο που προορίζεται για ανθρώπους είναι το μητρικό γάλα. Ο βιγκανισμός, τα ζωικά δικαιώματα, όπως και τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι το μέλλον, η σωστή πλευρά της Ιστορίας!».
