Στο Παρίσι, οι Γάλλοι έχουν έναν ιδιαίτερο τρόπο να σε κάνουν να νιώθεις ταπεινωμένος, υποδεέστερος, ξεγυμνωμένος. Λέγεται τυπική ευγένεια, και για την ακρίβεια, κανόνες ευγενείας. Διασφαλίζουν έναν περίεργο σεβασμό (προς τον άλλον, όποιος κι αν είναι αυτός) με μια καταφρόνηση. Σημαίνει ότι η γλώσσα, τα λόγια λένε άλλα, και το σώμα και το βλέμμα λένε άλλα. Μα και τα δυο είναι πολύ, πολύ εμφανή, είτε ξέρεις τη γλώσσα, είτε όχι. Το στόμα, η γλώσσα σου μιλάει με λόγια ευγενικά, με λέξεις ευγενικές, σαν να είναι άλλη, ξένη από το σώμα, από τη στάση και τη διάθεση του ανθρώπου. Η ευγένεια είναι κανόνας (συμπεριφοράς), δεν είναι ευγενής. Κι αυτό είναι κάτι που μαθαίνεται, σαν σχολείο.
Ο κρύος αέρας μεταξύ μας να μου θυμίζει τη θέση μου, την απόσταση που έχω από εκείνη, την απόσταση που έχω από την πιθανότητα να είμαι κυρία, επιβράβευση των προσπαθειών της.
Πηγαίνω στο ταχυδρομείο να παραλάβω κάτι χρήματα, που μου έχουν στείλει δικοί μου άνθρωποι από την Ελλάδα. Φτάνω στον γκισέ, και προσπαθώ να εξηγήσω στην υπάλληλο τι ακριβώς θέλω. Εκείνη με κοιτάει (απαθής και ευγενής). Προσπαθώ και πάλι στα αγγλικά, αλλά η γυναίκα μου λέει ότι δεν ξέρει. Με βλέπει που δυσκολεύομαι και διατηρεί μια αυταρχική ευγένεια. Μου απευθύνεται αποκαλώντας με madame και ο τρόπος που το λέει με κάνει να αισθάνομαι γελοία, ότι δεν έχω την ικανότητα να φτάσω αυτή τη λέξη, αυτή τη θέση, γιατί δεν γνωρίζω γαλλικά, γιατί δεν έχω γεννηθεί στο Παρίσι, γιατί δεν έχω δικαίωμα να βρίσκομαι εκεί. Το στόμα της χρησιμοποιεί λέξεις ευγενικές (από ένα βιβλίο - κατάλογο των κατάλληλων ευγενικών λέξεων) και το βλέμμα της και η στάση της έχουν όλη την ελευθερία να απευθύνουν περιφρόνηση.
Συνεχίζω προσπαθώντας να της δείξω (με τη δική μου γλώσσα) (τι λάθος!) ότι μπορώ να είμαι κυρία και να μιλάω μια διαφορετική γλώσσα, ίσως αυτή της λογικής. Της δίνω και πάλι τα στοιχεία, της εξηγώ ότι δεν καταλαβαίνω πολύ καλά τη γλώσσα και να με συγχωρέσει, αλλά ο στόχος μου είναι να καταφέρουμε να συνεννοηθούμε. Στρέφει το βλέμμα στον υπολογιστή της και αφήνει ένα κενό κρύου αέρα, από τη μια άκρη εκείνη προστατευμένη στα γαλλικά της και στην υπαλληλική της θέση, στους κανόνες και τους τρόπους ευγενείας, κι από την άλλη εγώ, ξεγυμνωμένη και μετά από την υποδοχή επίθεσης. Ο κρύος αέρας μεταξύ μας να μου θυμίζει τη θέση μου, την απόσταση που έχω από εκείνη, την απόσταση που έχω από την πιθανότητα να είμαι κυρία, επιβράβευση των προσπαθειών της.
Όχι, όχι δεν είναι φόβος, φόβος μήπως οι (καλοί) τρόποι και τα γαλλικά μολυνθούν, αμβλυνθούν, χαλάσουν από όλους εμάς τους νεοφερμένους που δεν ξέρουμε, δεν κατέχουμε τη γλώσσα και τους καλούς τρόπους (δηλ. την παιδεία). Είναι σνομπισμός. Είναι ανεπάρκεια σεβασμού. Και με αυτό δεν συνδιαλέγεσαι με γλώσσα, δεν προσπαθείς (χρησιμοποιώντας οποιαδήποτε γλώσσα) να πεις ότι μπορεί να είσαι κι εσύ κι εκείνη κυρία. Η γλώσσα θεωρείται ότι είναι δικό τους προνόμιο, αδιαφιλονίκητο. Απλά δρας, με τη δική σου γλώσσα, με το δικό σου σώμα, υποστηρίζοντας αυτά που εσύ θεωρείς "κυρία". Εκεί έχεις μια θέση, τη δική σου θέση. Δεν μένεις ξεγυμνωμένος, ηττημένος και χτυπημένος, αλλά είσαι και πάλι ντυμένος.
σχόλια