Ήταν μια φρικιαστική σκηνή. Το σώμα του χιμπαντζή έφερε σοβαρά τραύματα και αιμορραγούσε παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν πεσμένο για αρκετές ώρες στη σαβάνα της Σενεγάλης.
Το θύμα αυτής της στυγερής και σπάνιας δολοφονίας, είναι ένας χιμπατζής Δυτικής Αφρικής που ονομάζεται Foudouko. Είχε ηττηθεί με πέτρες και ξύλα τα οποία χρησιμοποίησαν μέλη της δικής του κοινότητας πριν επιδοθούν σε κανιβαλισμό του άψυχου σώματός του.
Αυτή είναι μία από τις μόλις εννέα γνωστές περιπτώσεις όπου μια ομάδα χιμπατζήδων σκότωσε ένα από τα δικά της ενήλικα αρσενικά, κάτι που όμως γίνεται συχνά με μέλη γειτονικών κοινοτήτων.
Αυτές οι δολοφονίες εντός της ομάδας είναι σπάνιες, αλλά ο Michael Wilson στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα λέει ότι είναι μια πολύτιμη στιγμή που αποκαλύπτει πολλά για τη κοινωνική δομή των χιμπαντζήδων και τους συνασπισμούς των αρσενικών.
Συνήθως οι χιμπατζήδες ζουν σε ομάδες με περισσότερα ενήλικα θηλυκά από αρσενικά, αλλά στην ομάδα όπου σημειώθηκε η δολοφονία συνέβαινε το αντίθετο. «Όταν αντιστραφεί αυτό και υπάρχουν σχεδόν δύο αρσενικά ανά θηλυκό είναι κάτι που εντείνει πραγματικά τον ανταγωνισμό για την αναπαραγωγή. Αυτό φαίνεται πως ήταν ένας βασικός παράγοντας εδώ», λέει ο Wilson.
Η Jill Pruetz στο Iowa State University, ο οποίος έχει μελετήσει αυτή την ομάδα των χιμπατζήδων στη νοτιο-ανατολική Σενεγάλη από το 2001, συμφωνεί. Εκτιμά ότι η ανθρώπινη επίδραση μπορεί να έχει προκαλέσει αυτήν την ασύμμετρη αναλογία των δύο φύλων, που μάλλον κρύβεται πίσω από την επίθεση αυτή.
Δεκατρία χρόνια πριν, ο Foudouko ξεκίνησε να βασιλεύει σε μία από τις φυλές στο σημείο παρατήρησης Fongoli.«Ως άλφα αρσενικό, ήταν όμως ένα είδος τυράννου», λέει ο Pruetz.
Ο Foudouko αναρριχήθηκε στην κορυφή ως άλφα αρσενικό στο τέλος της εφηβείας του. Έγινε το αρσενικό στο οποίο όλοι οι άλλοι της ομάδα υποτάσσονταν και κανείς δεν τολμούσε να αμφισβητήσει ή να δείξει σημάδια ανυπακοής. Ο αγέρωχος αέρας της κυριαρχίας του και ένα σημάδι που έφερε οδήγησαν στο να του δώσουν το παρατσούκλι «Σαντάμ», εμπνευσμένο από τον τυραννικό ηγέτη του Ιράκ. Κυβέρνησε μαζί με ακόμη έναν χιμπατζή που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν ως «δεξί του χέρι», τον Mamadou, μέλος της ομάδας των βήτα αρσενικών. Το 2007, ο Mamadou τραυματίστηκε σοβαρά και διαχωρίστηκε από την ομάδα για εβδομάδες. Τελικά επέστρεψε αδύναμος και διατήρησε μια χαμηλότερη βαθμίδα στην κοινωνική ιεραρχία.
Επειδή ο Foudouko διατήρησε τη συμμαχία με τον αδύναμο εταίρο του, εξοστρακίστηκε και στη συνέχεια εκδιώχθηκε από τους άλλους. Έζησε μόνος στα περίχωρα για πολλά χρόνια και οι ερευνητές τον εντόπιζαν στον τομέα τους μία ή δύο φορές το χρόνο.
Τα ζώα στις ομάδες του Fongoli είναι αρκετά απομονωμένα, έτσι η μοναδική ευκαιρία του Foudouko για εύρεση ενός συντρόφου υπήρχε μόνο αν επέστρεφε στην ομάδα. Και ο Foudouko το επιχείρησε. Μέχρι το 2013, ο Mamadou είχε επανακτήσει τη θέση του ως βήτα αρσενικό και ο αδελφός του, ο David, είχε αναλάβει ως άλφα. Δέχτηκαν τον Foudouko πίσω στην ομάδα, αν και κάποια μέλη της ομάδας συνέχιζαν να τον καταδιώκουν μακριά ανά διαστήματα.
«Εκείνη την περίοδο υπήρχαν πέντε νέα αρσενικά που προσπαθούσαν να ανέλθουν στην ιεραρχία και δεν ήθελαν να επιτρέψουν την ανάκαμψη του Foudouko», λέει η Pruetz. «Προσπαθούσε να επανέλθει σε υψηλό βαθμό, κάτι που ήταν τελικά ανόητο από την πλευρά του», προσθέτει.
Νωρίς ένα πρωί, η Pruetz και η ομάδα της άκουσαν δυνατές κραυγές και θόρυβο κοντά στη φωλιά ύπνου των χιμπατζήδων. Την αυγή, βρήκαν τον Foudouko νεκρόκαι το πόδι του αιμορραγούσε καθώς έλειπε ένα μεγάλο τμήμα από δαγκωματιά. Είχε επίσης μια μεγάλη πληγή στην πλάτη του και σκισμένο πρωκτό. Αργότερα βρέθηκε να έχει ραγισμένα πλευρά. Η Pruetz λέει πως ο Foudouko πέθανε από εσωτερικά τραύματα και αιμορραγία.
Ο Foudouko είχε επίσης πληγές στα δάχτυλά του. Αυτές ήταν πιθανό να έχουν προκληθεί από χιμπατζήδες που με τα δόντια τους τους συγκρατούσαν τα χέρια του και τον κρατούσαν πεσμένο κάτω κατά τη διάρκεια της επίθεσης.
Μετά το θάνατό του, η συμμορία συνέχισε τη βία στη σορό του Foudouko. Έριχναν κλαδιά και πέτρες στο νεκρό σώμα, το έσπρωχναν με ραβδιά, έσπασαν τα άκρα του και τελικά άρχισαν νσ το δαγκώνουν και να τρώνε κομμάτια από τη σάρκα του.
«Ήταν εντυπωσιακό. Το θηλυκό που κανιβάλιζε το σώμα περισσότερο, ήταν η μητέρα των δύο κορυφαίων για άνοδο στην ιεραρχία αρσενικών. Οι γιοι της ήταν οι μόνοι που δεν έκαναν επιθέσεις στο νεκρό σώμα του Foudouko. Αυτό που όμως έκανε ο Μamadou ήταν να προσπαθεί να ξυπνήσει τον παλιό συνεργάτη του που στην πραγματικότητα ήταν νεκρός.
«Μπορούν οι χιμπαντζήδες να αντιληφθούν το θάνατο; Δεν είναι σαφές αν το κάνουν», λέει ο Wilson, ο οποίος μελετά χιμπατζήδες στην Ανατολική Αφρική. «Φαίνεται απίθανο ότι γνωρίζουν από παλμό ή αναπνοή για να βεβαιωθούν ότι κάποιος είναι νεκρό, έτσι τους βλέπουμε να συνεχίζουν να χτυπούν ζώα που έχουν ήδη πεθάνει. Αλλά, ο κανιβαλισμός ήταν ασυνήθιστος», προσθέτει.
Η Pruetz αναφέρει πως μετά το θάνατο του Foudouko, ο Mamadou έχει εκδιωχθεί από την ομάδα από τους ίδιους αρσενικούς που επιτέθηκαν και σκότωσαν το σύμμαχό του. «Το έπος συνεχίζεται», λέει.
Με στοιχεία από National Geographic/ Νew Scientist
σχόλια