Του Κώστα Αγοραστού από το bookpress
Η απόπειρα να ιχνηλατηθεί η πόλη της Αθήνας με άξονα και οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία είναι κάτι που απαιτεί την ιδιαίτερη προσοχή μας. Στην παρούσα εργασία τους ο Θανάσης Γιοχάλας και η Τόνια Καφετζάκη κατάφεραν να συγκεντρώσουν έναν τεράστιο αριθμό πληροφοριών γύρω από την ιστορία της πόλης, των κτιρίων, των δρόμων, των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν σ' αυτήν. Αρωγός τους η πεζογραφία, η ποίηση και ένα πλήθος άλλων πηγών/μαρτυριών.
Η διάρθρωση του βιβλίου αποτελείται από ένα πολύ κατατοπιστικό εισαγωγικό σημείωμα, στο οποίο γίνεται αναδρομή στην ιστορία της Αθήνας, και από έντεκα θεματικά κεφάλαια με άξονα ισάριθμες περιοχές (Η παλαιά πόλη-Πλάκα-Μοναστηράκι-Ψυρρή, Η Ακρόπολις, οι γύρω λόφοι και οι γειτονικές συνοικίες, Το εμπορικό κέντρο-Αιόλου-Αθηνάς και οι γύρω δρόμοι, Από την οδό Ακαδημίας έως τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, Το δυτικό τμήμα της πόλης-Από την οδό Πειραιώς έως τον Ελαιώνα, Γύρω από την πλατεία Συντάγματος, Από την "Παριλίσσια" Αθήνα έως τη θάλασσα, Από την πλατεία Συντάγματος έως τους Αμπελόκηπους και το Γουδί, Από την πλατεία Συντάγματος έως την πλατεία Ομονοίας, Γύρω από την πλατεία Ομονοίας, Από τα Χαυτεία έως τα Πατήσια). Όπως μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς τα στοιχεία είναι πολυάριθμα και ακολουθούν τη ματιά ενός περιπατητή. Μνημεία, ιστορικά κτίρια αλλά και δρόμοι και κτίσματα που δεν υπάρχουν πια, αναφέρονται στις σελίδες του βιβλίου.
Όπως είναι αναμενόμενο, για έναν τέτοιο όγκο πληροφοριών παραλείψεις και αστοχίες υπάρχουν, όπως έχει ήδη επισημανθεί, αλλά αυτό που θα πρέπει να τονίσουμε είναι η μοναδικότητα της εν λόγω εργασίας και η συγκέντρωση όλων των λογοτεχνικών πηγών γύρω από την Αθήνα της κάθε εποχής. Οι δύο συγγραφείς του βιβλίου αναφέρουν στον πρόλογό τους: "Πρόθεσή μας ήταν να συγκροτήσουμε μια περιήγηση στην πόλη και μέσω αυτής στην ιστορία της, με αφετηρία αναφορές σε μνημεία, χώρους, δρόμους και κτίρια, να ανακαλέσουμε την παλαιότερη μορφή και λειτουργία τους, να φανταστούμε αυτά που δεν υπάρχουν πια, και να ζωντανέψουμε κυρίως την ατμόσφαιρα του 19ου αι. αλλά και του πρώτου μισού του 20ού, μέχρι δηλαδή την εποχή που η Αθήνα αλλάζει οριστικά φυσιογνωμία, με τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση και καταστροφή των περισσότερων παλαιών κτιρίων της".
Χωρίς να είναι στις αρχικές προθέσεις των συγγραφέων, το βιβλίο μπορεί να λειτουργήσει και σαν ένα άτυπο Trivial Pursuit της Αθήνας. Από τον πληθυσμό σε κάθε εποχή και τους δημάρχους της, μέχρι το πότε φωταγωγήθηκαν οι κεντρικοί δρόμοι για πρώτη φορά και ποια ήταν τα πρώτα μέσα συγκοινωνίας, ο αναγνώστης θα παρασυρθεί από αυτές τις "χαριτωμένες" πληροφορίες και θα εντρυφήσει σε πρόσωπα, γεγονότα και αποσπάσματα σπουδαίων λογοτεχνικών κειμένων που αφορούν την Αθήνα. Εν κατακλείδι, το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μια πρώτης τάξεως βάση για εξειδικευμένη και περαιτέρω μελέτη της Αθήνας και είμαστε σίγουροι ότι με τα χρόνια θα συμπληρωθεί και θα διορθωθούν οι όποιες αβλεψίες.
Αθήνα
Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία
Θανάσης Γιοχάλας, Τόνια Καφετζάκη
Βιβλιοπωλείον της Εστίας 2012
Σελ. 695, τιμή € 33,00
σχόλια