Ο τίτλος μπορεί να φαίνεται ίσως λίγο παράδοξος, αλλά μόνο κάτι τέτοιο θα μπορούσε να περιγράψει την αβυσσαλέα ανάγκη του ελληνικού δημοσίου για πιστοποιητικά, βεβαιώσεις και υπογραφές. Σίγουρα η γραφειοκρατία και το πελατειακό σύστημα δεν μας είναι άγνωστες λέξεις, αφού παρασιτούν στα σπλάχνα της δημόσιας διοίκησης του κράτους μας από συστάσεως του.
Το 1830 με το πρωτόκολλο του Λονδίνου, οι Μεγάλες Δυνάμεις έδωσαν την ανεξαρτησία στην καθημαγμένη και φτωχική Ελλάδα που μόλις και εκτεινόταν νότια της συνοριακής γραμμής του Σπερχειού και του Αχελώου. Ήταν επιτακτική ανάγκη τότε σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να οικοδομήσουμε κράτος, θεσμούς και πρόνοιες για τους πολίτες πάνω στα αποκαΐδια των πολέμων. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκαν δομές που βασίστηκαν σε μοντέλα δημόσιας διοίκησης της εποχής, εμποτισμένα βέβαια με το ελληνικό ραγιάδικο ακόμα στοιχείο.
Δυστυχώς όμως όποια πολιτεύματα, γεωγραφικές ανακατατάξεις και όποιες δεκαετίες και αν ακολούθησαν στην βραχύβια ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους το σύστημα εκείνο που ήθελε την συστηματική και υπερβάλλουσα γραφειοκρατία ως μοχλό λειτουργίας δεν περιορίστηκε. Αντίθετα στις δεκαετίες που ακολούθησαν την μεταπολίτευση αυξήθηκε και άλλο, διογκώνοντας σε μια νύχτα τον δημόσιο τομέα και τις περιβόητες αρμοδιότητες του.
Σύμφωνα με έρευνα το κεντρικό κράτος έχει 23.143 καταγεγραμμένες υπηρεσίες και αρμοδιότητες ενώ οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν μόλις 605 εν συνόλω. Αυτό πέρα από τον όγκο των διαφορετικών και πολύπλοκων αρμοδιοτήτων που έχουμε δημιουργήσει, καταδεικνύει και ότι διαχρονικά, πάντα η κεντρική εξουσία ήθελε να έχει επιρροή στους δήμους και την τοπική διακυβέρνηση. Ας μη ξεχνάμε ότι ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας, ορισμένες βασικές αρτηρίες όπως η λεωφόρος Αλεξάνδρας ή η Βασ. Σοφίας την ευθύνη για την συντήρηση τους δεν την έχει ο Δήμος Αθηναίων όπως θα πρόσταζε η λογική αλλά το Υπουργείο Υποδομών και η Περιφέρεια Αττικής αντίστοιχα. Ένα άλλο παράδειγμα εξωφρενικής γραφειοκρατίας είναι η περίπτωση μιας μεγάλης περιφέρειας της χώρας όπου σκόπευε να ρίξει χαλίκι από τη μεριά της θάλασσας σε ένα παραλιακό δρόμο ώστε να αποφύγει την ισοπέδωση του από φυσικά φαινόμενα για δεύτερη φορά. Αυτό γνωρίζατε ότι απαιτεί υπογραφή από τον ίδιο τον υπουργό οικονομικών του κράτους διότι έχει να κάνει με αγορά θάλασσας;
Βέβαια ο «ελέφαντας του χαρτιού» δεν περιορίζεται εκεί. Τα τελευταία χρόνια προκειμένου να συντηρήσουμε το πελατειακό σύστημα που θρέφει γενιές και γενιές πολιτικών και πολιτών μεταφέραμε την κλασική γραφειοκρατία στο ψηφιακό φάσμα. Έτσι αν κάποιος θέλει για παράδειγμα να πάρει μέρος σε έναν διαγωνισμό του ΑΣΕΠ χρειάζεται πέρα από το να υποβάλλει ηλεκτρονικά έναν ικανό όγκο δικαιολογητικών, να τα αποστείλει παράλληλα και μέσω του κλασσικού ταχυδρομείου στις αρμόδιες υπηρεσίες (!)
Ο κατάλογος είναι μακρύς. Όλοι αναμφισβήτητα έχουμε πολλές τέτοιες ιστορίες να διηγηθούμε. Όμως τα χρόνια περνάνε και η πατρίδα είναι βέβαιο ότι θα κλείσει δεκαετία μέσα σε κρίση και μνημόνια. Εάν είμαστε διατεθειμένοι να δούμε αυτό το βραδυκίνητο κράτος να αλλάζει, τότε χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι με αυτή την πελατειακή νοοτροπία στο πολιτικό μας βίο που γιγάντωσε και εξακολουθεί να δυσχεραίνει τη δημόσια διοίκηση δεν μπορούμε να συμβαδίσουμε προς κάτι νέο και βιώσιμο.
Χρειάζεται σε πρώτο χρόνο να συνειδητοποιήσουμε ως πολίτες ότι κάθε επιλογή έχει και κάποιες επιπτώσεις. Άραγε, κατά πόσο εμείς οι ίδιοι είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε την ευθύνη και να κάνουμε την επιλογή σε μια πορεία ανασυγκρότησης και ανάπτυξης που έχει ανάγκη η χώρα, γνωρίζοντας ασφαλώς ότι θα πάψουμε να έχουμε τον «μπάρμπα από την Κορώνη» ;
σχόλια