ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΥΜΙΟ ΤΖΑΛΛΑ*
1.
Ψήφος χωρίς ταυτότητα
Οι Βρετανοί ψηφίζουν τις Πέμπτες (ημέρα που παραδοσιακά οι αγορές ήταν ανοιχτές οπότε η ψήφος βόλευε για τα ψώνια), και σε περίεργα εκλογικά κέντρα όπως παμπ, αίθουσες μποξ και πανδοχεία. Ψηφίζουν επίσης χωρίς τις ταυτότητες τους. Ο Independent είναι μάλιστα εκνευρισμένος, γιατί η κυβέρνηση σχεδιάζει να αλλάξει τον συγκεκριμένο, άγραφο κανόνα των εκλογών. Το νέο μέτρο θα αποθαρρύνει 3.5 εκατομμύρια ψηφοφόρους (το 7,5% του εκλογικού σώματος) από το να ψηφίζουν.
Στη Βρετανία δεν χρειάζεται να έχεις μαζί σου κανένα έγγραφο που να πιστοποιεί ότι είσαι αυτός που λες ότι είσαι. Λες το όνομα και τη διεύθυνσή σου, η εφορευτική επιτροπή σε βρίσκει στη λίστα της, και ψηφίζεις. Φαίνεται αδιανόητο για τη διατήρηση του αδιάβλητου της εκλογικής διαδικασίας, και πράγματι, το βρετανικό κράτος είναι ευάλωτο απέναντι σε εκείνους που θα προσπαθήσουν να το εξαπατήσουν. Όμως, οι βρετανικές αρχές έχουν αποφασίσει σε ανύποπτο χρόνο ότι το κόστος των μεμονωμένων αυτών περιστατικών είναι πολύ μικρότερο από το να εφαρμοστεί για δικαίους και αδίκους μία διαδικασία που θα κοστίσει σε χρόνο, ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές. Ο Independent επικαλείται τo 2015, όταν καταγγέλθηκαν μόνο 26 κρούσματα διαφθοράς, ενώ ψήφισαν 51 εκατομμύρια ψηφοφόροι.
2.
Από την έδρα στην πίστα
Το εκλογικό σύστημα των Βρετανών είναι πλειοψηφικό. 650 εκλογικές περιφέρειες εκλέγουν 650 βουλευτές. Την έδρα κερδίζει εκείνος που θα έρθει πρώτος. Το σύστημα ευνοεί τα μεγάλα κόμματα. Για παράδειγμα, το UKIP με 3,8 εκατομμύρια ψηφοφόρους το 2015, ήταν τρίτη δύναμη σε εθνικό επίπεδο, αλλά ήρθε πρώτο μόνο σε μία εκλογική περιφέρεια, και κατέληξε με μόλις μία έδρα.
Υποψήφιοι είναι και οι αρχηγοί των κομμάτων, και το να χάσουν την έδρα θεωρείται ατιμωτική ήττα. Ο Νάιτζελ Φάραζ, πρώην αρχηγός του UKIP έχει επιχειρήσει έξι φορές να εκλεγεί στο Westminster, αλλά η προσωπική του επίδοση δεν υπήρξε ποτέ καλύτερη από αυτή του κόμματος.
Φέτος, οι Συντηρητικοί στη Σκωτία δεν κυνηγάνε μόνο περισσότερες έδρες, αλλά θέλουν συμβολικά να πάρουν την έδρα από τον Άνγκους Ρόμπερτσον, αρχηγό του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP) στη Βουλή των Κοινοτήτων. Μεγάλοι ηττημένοι το 2015 ήταν ο Φιλελεύθερος Βινς Κέιμπλ, αλλά και ο Εργατικός Εντ Μπολς, αμφότεροι κορυφαία στελέχη στα κόμματα τους. Συμπτωματικά μάλιστα, και οι δύο έχουν περάσει από το Strictly Come Dancing (στη Βρετανία, είναι must να υπάρχει και πολιτικός στην πίστα της εκπομπής).
3.
500 λίρες
Πλάι στις δραματικές μάχες των υποψηφίων, αξίζει να προσέξουμε τις μικρότερες πολιτικές δυνάμεις που κατεβάζουν μόνο κατά τόπους υποψηφίους. Συνολικά την ψήφο των Βρετανών διεκδικούν 68 κόμματα και 3.404 υποψήφιοι. Οι μικροί δεν θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα, αλλά προσδίδουν στις εκλογές τον κατά τόπους εκκεντρικό χαρακτήρα τους. To ιστορικότερο από τα μικρότερα κόμματα, το «Monster Raving Loony Party», καλεί τους ψηφοφόρους του από το 1982 να ψηφίζουν υπέρ της παράνοιας στη Βρετανική Βουλή. Ανάμεσα στις πολιτικές τους η εισαγωγή νομίσματος 99 σεντς και η ελεύθερη μετακίνηση μουσικών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Υπάρχουν επίσης κόμματα που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των Ζόμπι (Citizens for Undead Rights and Equality -CURE) ή δοξάζουν τον θρύλο του Έλβις. Οι τελευταίοι μάλιστα στη μεγαλύτερη στιγμή της ιστορίας τους πέρασαν τους Lib Dems σε ψήφους σε επαναληπτικές εκλογές το 2014.
Τα κόμματα αυτά δεν εκλέγουν ποτέ βουλευτή, και γνωρίζουν ότι μαζί με την έδρα, κάθε υποψήφιος τους θα χάσει και 500 λίρες. Στη Βρετανία, αν ο υποψήφιος λάβει λιγότερο από το 5% της συνολικής ψήφου στην περιφέρεια του, δεν του επιστρέφεται η εγγύηση των 500 λιρών που στο μεταξύ έχει δώσει στο κράτος για τα διοικητικά έξοδα της υποψηφιότητάς του. Για τους μικρούς, η επιστροφή της εγγύησης είναι ο κανόνας, για τους μεγάλους όμως η απόλυτη ταπείνωση. Το 2015, 334 Φιλελεύθεροι υποψήφιοι υποχρεώθηκαν σε επιστροφή της εγγύησης τους, το χειρότερο ρεκόρ από το 1950. Το κόμμα επέστρεψε συνολικά 167.000 λίρες στο Βρετανικό κράτος.
Το αστείο που κυκλοφορούσε το βράδυ της 8ης Μαΐου του 2015 για τους Lib Dems ήταν ότι πλέον νιώθουν τι σημαίνει η μαζική απώλεια καταθέσεων (deposits) για τους Έλληνες που την ίδια περίοδο αντιμετώπιζαν τη δραματική κορύφωση της κρίσης.
4.
O Γκόρντον Μπράουν και το Κουρδιστό Πορτοκάλι
Δεν συμβαίνει και πολύ συχνά ένας πολιτικός πρώτης γραμμής, να προσπαθεί να κερδίσει την ψήφο του εκλογικού σώματος, με κεντρικό σημείο αναφοράς τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ και το Κουρδιστό Πορτοκάλι. Δείτε εδώ τον Γκόρντον Μπράουν σε μία κλασική στιγμή της Βρετανικής προεκλογικής καμπάνιας. Ο πρώην πρωθυπουργός είναι απολαυστικός για τον αβίαστο τρόπο με τον οποίο εξηγεί και συνδέει τον οικονομικό αντίκτυπο του Brexit στην αυτοκινητοβιομηχανία, με την προσπάθεια του να προωθήσει τους τοπικούς υποψήφιους των Labour. Στο τέλος καταφεύγει στο Clockwork Orange, και το άγνωστο τέλος του βιβλίου που κόπηκε για τις ανάγκες της αμερικανικής έκδοσης. Είναι η δεύτερη φορά που ο πρώην πρωθυπουργός επικαλείται τον συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες και το βιβλίο του. Το είχε κάνει και στην ομιλία του αμέσως μετά το δημοψήφισμα της Σκωτίας.
5.
Ο όμηρος
Το δράμα των εκλογών θα λάβει τέλος στις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής. Το δράμα όμως του πρωτοκόλλου δεν σταματά ποτέ στο Βρετανικό Κοινοβούλιο. Στις 19 Ιουνίου η Βασίλισσα Ελισάβετ θα κάνει την καθιερωμένη ομιλία της στη Βουλή των Λόρδων, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του νέου κοινοβουλίου. Οι βουλευτές θα περπατήσουν από τη δική τους αίθουσα (την πόρτα της οποίας θα έχουν κλείσει θεατρικά στο πρόσωπο του εκπροσώπου της Ελισάβετ) μέχρι την είσοδο της αίθουσας των Λόρδων όπου θα σταθούν όρθιοι για να ακούσουν τη Βασίλισσα. Για πρώτη φορά μάλιστα, μετά από σαράντα χρόνια η Ελισάβετ δεν θα βάλει την κορώνα, αλλά το καπέλο της. Το προηγούμενο βράδυ ένας βουλευτής της κυβερνητικής πλειοψηφίας θα κοιμηθεί στο παλάτι ως όμηρος προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Βασίλισσα δεν θα κινδυνεύσει στο κοινοβούλιο. Έθιμο από τον ταραχώδη δέκατο έβδομο αιώνα και την εμφύλια διαμάχη των οπαδών της μοναρχίας με τους κοινοβουλευτικούς που έληξε με τον αποκεφαλισμό του βασιλιά Καρόλου. Αυτά βλέπουν οι CURE και κατεβάζουν υποψήφιους.
*Ο Θύμιος Τζάλλας είναι Πολιτικός Επιστήμονας και Δημοσιογράφος. Εργάζεται στη Hansard Society.
σχόλια