Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε το Δεκέμβριο του 2007. Εκείνη τη χρονιά η κατάληψη OCCII του Άμστερνταμ μετρούσε και γιόρταζε τα 15 χρόνια ενεργής παρουσίας της στην κοινωνία της ολλανδικής πρωτεύσουσας. Ένα χρόνο πρίν, το 2006, το κίνημα των καταληψιών έκανε μια μίνι επανάσταση (Woonstrijd) διεκδικώντας όχι μόνο το δικαίωμα στην (φθηνή, προσβάσιμη οικονομικά) κατοικία, αλλά και το δικαίωμα της αξιοποίησης τέτοιων ανεκμετάλλευτων κτιρίων από κοινωνικές ομάδες και τοπικές κοινωνίες προς όφελος του πολίτη. Εκείνη τη χρονιά έγινε και η πρώτη κατάληψη-τζαμί, στην περιοχή Bos en Lommer του δυτικού Άμστερνταμ. Από τότε, πολλά άλλαξαν.
Όχι απαραίτητα στη «βίλα» OCCII, η οποία συνεχίζει ακάθεκτη να διατηρεί το νομικό της καθεστώς. Αλλά στην ολλανδική πολιτική σκηνή, η οποία μετακινήθηκε ακόμα πιο δεξιά, όπως ακριβώς και στην Ελλάδα, και έφτασε στο σημείο να συμπεριλάβει στον κυβερνητικό συνασπισμό το κόμμα του αναρχο-ακροδεξιού Geert Wilders. Έκτοτε, έπεσε γερό τσεκούρι σε όσες καταλήψεις δεν είχαν «τακτοποιήσει» το καθεστώς λειτουργίας τους - σε όσες μικρές στην ουσία καταλήψεις δεν είχαν προλάβει να οργανωθούν και να προστατευθούν νομικά. Και το 2010, τη χρονιά που ανέβηκε στην εξουσία ο νεο-φιλελευθερος πρωθυπουργός Rutte, με δεκανίκι του τον ακροδεξιό Wilders, η κατάληψη κτιρίων απαγορεύτηκε δια νόμου στη χώρα.
Μέχρι και ένα χρόνο φυλακή μπορεί να πάει πλέον ένας επίδοξος καταληψίας – όσοι πρόλαβαν, πρόλαβαν. Τα προπύργια όμως του κινήματος των καταληψιών παρέμειναν και συνεχίζουν το έργο τους. Λαμπρά παραδείγματα, η «βίλα» Vrankrijk, πίσω από το παλάτι της πρωτεύσουσας, το ημι-αυτόνομο χωριό καλλιτεχνών Ruigoord και φυσικά η «βίλα» OCCII.
Kraaking Paradise – 15 χρόνια OCCII στην υπακοή
Δεκαπέντε χρόνια εναλλακτικής παρουσίας και μάχιμης αστικής λειτουργίας κλείνει αυτόν το μήνα η κατάληψη OCCII του Άμστερνταμ. Χάρη στη σκληρή κι ανένδοτη προσπάθεια της ολλανδικής κοινότητας των καταληψιών και όλων των ασυμβίβαστων συντρόφων, φίλων και υποστηρικτών του κινήματος για το δικαίωμα στη στέγαση, η κατάληψη OCCII παραμένει μια αυτόνομη μη-κερδοσκοπική κομούνα-καταφύγιο κάθε γνήσιας underground μη-εμπορικής δραστηριότητας που βασίζεται στις αξίες της κοινωνικής ισότητας, της ελευθερίας και του αντικομφορμισμού.
Η πρώτη κατάληψη στην Ολλανδία έκανε την εμφάνιση της το 1964, ενώ το κίνημα φούντωσε στη δεκαετία του '80. Kraak στα ολλανδικά θα πει κατάληψη. Σε μια χώρα-εταιρεία, όπως έχει καταντήσει να λέγεται η Ολλανδία της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, και σε μια χρονική στιγμή οπού το κοινωνικό κίνημα παγκοσμίως δείχνει να αδυνατεί να εκφράσει με σαφήνεια κι αποτελεσματικότητα τις αγωνίες των μη- εχόντων απέναντι σε έναν άκρατο, κυνικό, βίαιο ολιγαρχικό καπιταλισμό, οι Ολλανδοί πολίτες «ταραξίες» άστεγοι, επαναστάτες, φοιτητές, αναρχικοί, αριστεροί, σοσιαλιστές, μαχητές του αστικού κατεστημένου και της εξευτελιστικής ακρίβειας διατηρούν ανέπαφο σχεδόν το δικαίωμα τους στη στέγαση καταλαμβάνοντας αυθαίρετα ότι αυθαίρετα η πολιτεία τους στέρησε. Κατάληψη είναι η λύση που προτείνουν όσοι Ολλανδοί δεν θέλουν να γίνουν στρατιωτάκια της εταιρικής καταναλωτικής κουλτούρας. όσοι αδυνατούν να πληρώνουν υπέρογκα ποσά σε νοίκια για δωμάτια –τρύπες αλλά και όσοι αντιστέκονται στο να δουλεύουν μια ζωή για να αποκτήσουν στα 50 τους το δικό τους σπίτι (και αν...). Σύμμαχό τους έχουν τον αρκετά επιεική νόμο της δεκαετίας του 80 που ορίζει ότι αν ένα σπίτι δεν χρησιμοποιείται/δεν κατοικείται για ένα ολόκληρο δωδεκάμηνο και ο ιδιοκτήτης του αδυνατεί ή δεν προτίθεται να το συντηρήσει ή χρησιμοποιήσει άμεσα, τότε μπορεί να καταληφθεί από τους πολίτες αντί να μένει σε αχρηστία, σε μια χώρα που ακόμα και σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη χώρων κατοικίας. Η κοινότητα των καταληψιών είναι απίστευτα οργανωμένη, γιατί αν και «καλυμμένη» ως ένα σημείο νομικά, δέχεται ισχυρές πιέσεις από οργανωμένα κρατικά και ιδιωτικά συμφέροντα.
Το ΟCCII βέβαια δεν είναι μια απλή κατάληψη. Είναι μια εναλλακτική κοινότητα, ένα μοντέρνο κίμπουτς κοινωνικής δράσης και καλλιτεχνικής αναταραχής. Εκτός από το συναυλιακό χώρο γνωστό για το θρυλικό πανκ χαρακτήρα του, το OCCII διαθέτει ακόμα ένα καφέ (Kasbah), ένα εστιατόριο (MKZ), μια βιβλιοθήκη, ένα συνεργείο ποδηλάτων (Farafina), μία σάουνα (Fenomeen), στούντιο ηχογράφησης και πολυμέσων, καθώς και παιδικό θέατρο (Kinderpret). Η οργάνωση όλων των λειτουργιών γίνεται από εθελοντές, ενώ το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων δεν ορίζεται από καμία κεντρική διοίκηση αλλά συναποφασίζεται από διαφορετικές καλλιτεχνικές ομάδες, οι οποίες αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας τα πρότζεκτ τους και οργανώνονται σε συνεργασία η μία με την άλλη. Παράλληλα, το OCCII λειτουργεί και ως κέντρο πληροφοριών και συμβουλών για επίδοξους καταληψίες. Σε συνεργασία με την 16χρονη ερευνητική κολεκτίβα SPOK (Speculation Research Kollektiv) ερευνούν υποθέσεις ερειπωμένων σπιτιών και παρέχουν χρήσιμες και απαραίτητες πληροφορίες και οδηγίες δράσης σε όσους θέλουν να καταλάβουν τα σπίτια αυτά, αλλά και βοήθεια με όλα τα διαδικαστικά θέματα που προκύπτουν από μια τέτοια επιχείρηση. Έχουν ώρες κοινού (Kraakspreekuur) αλλά εκδίδουν και εφημερίδα, προτρέποντας το κοινό να μην επιχειρεί καταλήψεις χωρίς να συμβουλεύεται πρώτα την ερευνητική κολεκτίβα.
Δεκαπέντε χρόνια μετά, το OCCII έχει πια εξασφαλίσει το νομικό του καθεστώς και αναπτύσσει τις δραστηριότητες του χωρίς τις ενοχλήσεις της αστυνομίας, του κράτους ή των εργολάβων. Η παρακαταθήκη του είναι έκδηλη σε όλες τις υπόλοιπες καταλήψεις του Άμστερνταμ (όπως η μπλε κατάληψη Vrankrijk (Γαλλία) πίσω ακριβώς από το παλάτι στην πλατεία Νταμ) και το μήνυμα που εκπέμπει φτάνει ακόμα και στη δική μας χώρα. Ένα πανό σε κεντρικό δρόμο της πόλης γράφει: «Σπουδάζω, άρα κάνω κατάληψη». Οι φοιτητές της Ολλανδίας καταλαμβάνουν άδεια σπίτια για να τα κατοικήσουν - οι φοιτητές και μαθητές της Ελλάδας καταλαμβάνουν τα άδεια από ποιότητα και υποδομές σχολεία τους για να τα τιμήσουν.
Το OCCII μας διδάσκει πάνω απ' όλα πως η συλλογική κοινωνική δράση μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα (αποτελέσματα που ανήκουν σε όλους του πολίτες) και να εδραιώσει δικαιώματα που, αν και αναφαίρετα, απειλούνται από το ψευδο-αναπόφευκτο καθεστώς του κέρδους και της ελεύθερης αγοράς.
--------
Δείτε εδώ 3 βίντεο από τις επιχειρήσεις εκκαθάρισης των καταλήψεων το 2010 και το 2011, το ένα από αυτό το λινκ, τα υπολοιπα δύο ακολουθούν παρακάτω.
σχόλια