Ένας άνθρωπος βρίσκεται κρεμασμένος στο μέση μιας πλατείας στη Συρία. Φορά μόνο έναν χιτώνα, στον οποίο αναγράφονται όλα του τα εγκλήματα. Γύρω του δεκάδες στρατιωτικοί με τα όπλα στο χέρι. Στους δρόμους η κίνηση συνεχίζεται κανονικά, με τα αυτοκίνητα και τους πεζούς να κινούνται ατάραχοι, λες και δεν έχει συμβεί τίποτα.
Η σορός του βρίσκεται εκεί για μια ολόκληρη ημέρα. Πρόκειται για τον Έλι Κοέν, τον Ισραηλινό κατάσκοπο που παραλίγο, όπως φημολογείται, να γίνει και υπουργός στη Συρία.
Η ιστορία ξεκινά πριν από το 1961. Η κρίση μεταξύ Ισραήλ και Συρίας που συνορεύουν εντείνεται και η πρώτη αναζητά μανιωδώς έναν δικό της άνθρωπο, έναν πράκτορα, ο οποίος θα καταφέρει να διεισδύσει στα ενδότερα του εχθρού και θα αποκαλύψει όλα του τα μυστικά γύρω από τις στρατιωτικές βάσεις, τις θέσεις και τον εξοπλισμό του.
Για τη θέση επιλέγεται ο Έλι Κοέν, ένας άγνωστος ακόμα Ισραηλινός, ο οποίος είχε καταταγεί στον στρατό πριν από δύο χρόνια, είχε στρατολογηθεί ως αναλυτής στην αντικατασκοπεία, ωστόσο η Μοσάντ, η μυστική υπηρεσία του Ισραήλ, τον είχε απορρίψει.
Το μόνο που έχει σωθεί από αυτόν είναι το ρολόι του, το οποίο παρουσίασε η Μοσάντ στη σύζυγό του Νάντια κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στη μνήμη του. Σήμερα βρίσκεται στα κεντρικά της γραφεία, ενώ για το Ισραήλ θεωρείται εθνικός ήρωας.
Ο ίδιος είχε το προνόμιο να γνωρίζει αραβικά, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά και εβραϊκά, και το σημαντικότερο, διαλέκτους της Αιγύπτου και της Συρίας. Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο Κοέν μεγάλωσε σε μια οικογένεια σιωνιστών. Οι γονείς του, βέβαια, δεν κατάγονταν από την Αίγυπτο αλλά από το Χαλέπι της Συρίας, το οποίο εγκατέλειψαν μετά το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου το 1914.
Στο Ισραήλ θα επιστρέψουν το 1949 με τη σύσταση του κράτους, ωστόσο ο ίδιος θα μείνει πίσω για να συνεχίσει τις σπουδές του. Όλο αυτό το διάστημα, για περίπου μια δεκαετία, ο Κοέν θα αναπτύξει σχέσεις με το κράτος του Ισραήλ, συμμετέχοντας σε μυστικές αποστολές, μεταξύ των οποίων, όπως φημολογείται, και φυγάδευση Εβραίων από την Αίγυπτο.
Ανάμεσα στις υποθέσεις στις οποίες φαίνεται να αναμειγνύεται ήταν και η «επιχείρηση Σουζάνα», μία σειρά από επιθέσεις σαμποτάζ εναντίον βρετανικών και αμερικανικών στόχων στην Αίγυπτο, τις οποίες προσπάθησαν να «φορτώσουν» στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ώστε να διαταράξουν τις σχέσεις τις Αιγύπτου με τις δυτικές χώρες.
Ήδη από τις αρχές του 1950 η χώρα άρχισε να ερευνά τη δράση του, τον ανέκρινε και τελικά το 1956 τον απέλασε. Στο Ισραήλ, πια, τα χρόνια που ακολούθησαν την απόρριψή του από τη Μοσάντ ο Κοέν εργαζόταν ως υπάλληλος γραφείου σε ασφαλιστική εταιρεία στο Τελ Αβίβ. Εκεί γνώρισε την ιρακινής καταγωγής Εβραία Νάντια Ματζάλντ, με την οποία παντρεύτηκε και απέκτησε τρία παιδιά. Δεν κατάφερε, ωστόσο, να τα δει να μεγαλώνουν, καθώς επιστρατεύτηκε εκτάκτως από τη Μοσάντ.
Επί έξι μήνες ο Έλι Κοέν εκπαιδευόταν στην αναγνώριση και απομνημόνευση αρμάτων μάχης και στη χρήση του κώδικα μορς για να μπορεί να αποστέλλει τις πληροφορίες που συνέλεγε από τη Συρία στο Ισραήλ. Ένας ιμάμης τού έμαθε το Κοράνι και τις μουσουλμανικές προσευχές. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι εκπαιδεύτηκε να ζει με ψεύτικη ταυτότητα. Ο Έλι Κοέν μετονομάστηκε σε Καμάλ Αμίν Θααμπέτ − ο Σύρος γιος ενός δήθεν πάμπλουτου επιχειρηματία που ζούσε στην Αργεντινή.
Το 1961 ο κατάσκοπος μετανάστευσε στο Μπουένος Άιρες, όπου και έμαθε ισπανικά. Στην Αργεντινή είχε δημιουργηθεί τότε μια πολύ ισχυρή κοινότητα, καθώς εκεί ζούσαν χιλιάδες Σύριοι, αρκετοί από αυτούς πολύ πλούσιοι. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Καμάλ, η φανταστική οικογένεια του οποίου, μεταναστεύοντας, είχε πετύχει επιχειρηματικά.
Στο σπίτι του διοργάνωνε μεγάλες δεξιώσεις και πάρτι. Όπως φαίνεται στην τηλεοπτική σειρά «The Spy» που προβάλλεται από τις αρχές του Σεπτεμβρίου στο Netflix, με τον Σάσα Μπάρον Κοέν να κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Έλι Κοέν, για καλή του τύχη, γνώρισε τον Αμίν αλ-Χαφέζ, έναν ανώτατο στρατιωτικό αξιωματούχο της Συρίας, ο οποίος, δύο χρόνια μετά, το 1963, θα ηγηθεί του πραξικοπήματος του κόμματος Μπάαθ στη χώρα, το οποίο έμελλε να είναι το μόνο που παρέμεινε νόμιμο μέχρι το 1966.
Ο κατάσκοπος, ο οποίος είχε αποκτήσει πολύ καλή σχέση πια με τον αξιωματούχο, άρπαξε την ευκαιρία και, ύστερα από κάλεσμα του ίδιου του Αμίν αλ-Χαφέζ, εγκαταστάθηκε στη Δαμασκό, σε ένα υπερπολυτελές ανάκτορο δίπλα στο αρχηγείο του στρατού. Λόγω των γνωριμιών του και του πολύ καλού ονόματος που είχε χτίσει ως Καμάλ πέρασε με ιδιαίτερη ευκολία τα σύνορα.
Πριν από τη μετεγκατάστασή του στη Συρία πρόλαβε να δει για τρεις εβδομάδες την οικογένειά του στο Ισραήλ και στη συνέχεια να μεταβεί στο Μόναχο, όπου η Μοσάντ τού έδωσε τις τελευταίες οδηγίες για το πολύ δύσκολο εγχείρημά του. Ήταν τέτοια η φήμη του, βέβαια, που οι κλειστές πόρτες της συριακής πλευράς θα αρχίσουν να ανοίγουν όλες σιγά-σιγά, η μία μετά την άλλη.
Ο Κοέν, χρησιμοποιώντας αρκετά τεχνάσματα, όπως πάρτι, πολυτελείς δεξιώσεις και χορήγηση δανείων σε Σύριους επιχειρηματίες, κατάφερε να διεισδύσει στα μυστικά του κράτους. Σχεδόν κάθε βράδυ έστελνε όλες τις πληροφορίες που λάμβανε μέσω σημάτων μορς στο Ισραήλ, από το σπίτι του στη Δαμασκό, χωρίς να γίνεται αντιληπτός.
Ωστόσο, η πιο ριψοκίνδυνη αποστολή του μέχρι σήμερα θεωρείται η επίσκεψη στα Υψίπεδα του Γκολάν, όπου και πρότεινε στους ιθύνοντες να δωρίσει μερικά ψηλά δέντρα τα οποία θα φυτεύονταν γύρω από τα στρατόπεδα για να κάνουν σκιά στους στρατιώτες. Αυτά τα δέντρα έδωσαν την ευκαιρία στους αντιπάλους τους Ισραηλινούς να έχουν εποπτεία των βάσεων από ψηλά και να τις πλήξουν στον «Πόλεμο των 6 ημερών», δυο χρόνια μετά τον θάνατό του.
Ο Καμάλ συνέχισε να είναι υπεράνω υποψίας, ωστόσο η αλλαγή στην ηγεσία της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών τον προβλημάτισε, οπότε, σε ένα από τα τελευταία ολιγοήμερα ταξίδια του στο Ισραήλ, ζήτησε να μην επιστρέψει στη Συρία, καθώς φοβόταν για τη ζωή του. Η Μοσάντ, ωστόσο, αρνήθηκε και του ζήτησε να επιστρέψει και πάλι.
Οι υποψίες του Κοέν δεν ήταν αβάσιμες. Ύστερα από μία ακόμα επίθεση των Ισραηλινών ακριβώς πάνω στις συριακές βάσεις, οι Σύριοι άρχισαν να υποψιάζονται πως υπάρχει κάποιος προδότης ανάμεσά τους. Η συχνότητα και ο τρόπος με τον οποίο διαβιβάζονταν οι πληροφορίες −ο Κοέν τις έστελνε συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα, ένα λάθος που τελικά πλήρωσε− διευκόλυναν τις μυστικές υπηρεσίες της Συρίας να εντοπίσουν τον πομπό.
Για τον εντοπισμό του χρησιμοποιήθηκε εξοπλισμός από τη Σοβιετική Ένωση. Οι Σύριοι διέκοψαν όλες τις δικές τους ασύρματες μεταδόσεις για 24 ώρες και τελικά βρήκαν πως ο πομπός βρισκόταν στο σπίτι αυτού που μέχρι τότε θεωρούσαν αδελφό τους, του Καμάλ, του πλούσιου γόνου από το Μπουένος Άιρες.
Η ιστορία από δω και πέρα είναι γνωστή. Τα στρατεύματα εισέβαλαν στο σπίτι του κατασκόπου και τον συνέλαβαν την ώρα ακριβώς που έστελνε πληροφορίες μέσω σημάτων μορς στο Ισραήλ.
Οι Σύριοι τον βασάνιζαν για μέρες και, τελικά, παρά τις παραινέσεις του Ισραήλ, Ευρωπαίων αξιωματούχων, ακόμα και του Πάπα Παύλου ΣΤ', τον εκτέλεσαν δι' απαγχονισμού στις 18 Μαΐου του 1965.
Εκτός των άλλων, του αφαίρεσαν την πραγματική του ταυτότητα, ενώ μέχρι σήμερα η σορός του δεν έχει δοθεί στη γυναίκα του Νάντια, η οποία έμαθε την ακριβή του ιδιότητα την ημέρα της καταδίκης του. Μάλιστα, ακόμα προσπαθεί να βρει τη σορό του, χωρίς επιτυχία. Τον περασμένο Απρίλιο ένα tweet της από τη συριακή αντιπολίτευση τάραξε τα νερά της υπόθεσης, καθώς ισχυρίστηκε πως υπάρχουν μη επαληθευμένες πληροφορίες για ένα φέρετρο που μεταφέρθηκε από τη ρωσική αντιπροσωπεία που έφυγε από τη Συρία, το οποίο πιθανολογείται πως περιείχε τη σορό του Κοέν. Οι πληροφορίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί ακόμα.
Το μόνο που έχει σωθεί από αυτόν είναι το ρολόι του, το οποίο παρουσίασε η Μοσάντ στη σύζυγό του Νάντια κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στη μνήμη του. Σήμερα βρίσκεται στα κεντρικά της γραφεία, ενώ για το Ισραήλ θεωρείται εθνικός ήρωας.
Τη σειρά σκηνοθετεί ο Γκίντεον Ραφ, γνωστός από το «Homeland». Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο του «Forbes» για την επιλογή του να σκηνοθετήσει αυτή την ιστορία, απάντησε χαρακτηριστικά: «Ειλικρινά, ήθελα να πω αυτή την ηρωική ιστορία εδώ και πάρα πολύ καιρό. Μεγάλωσα ακούγοντάς την. Έχω βιβλία για την υπόθεση του Έλι Κοέν στη βιβλιοθήκη μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Υπήρχε πάντα μεγάλο ενδιαφέρον γι' αυτόν, καθώς πρόκειται για μια εντυπωσιακή υπόθεση αυτοθυσίας και πατριωτισμού».
Το «Spy» έχει στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας στο Ισραήλ. Ανάμεσα στους θεατές είναι και η κόρη του εκλιπόντα, η οποία έδωσε συγχαρητήρια στον Σάσα Μπάρον Κοέν για την ερμηνεία του, αλλά έψεξε τη σειρά για τις ιστορικές της ανακρίβειες.
Οι κριτικές των διεθνών μέσων για τον Ισραηλινό ηθοποιό είναι πολύ καλές, με αρκετούς κριτικούς να αναφέρονται στην εντυπωσιακή απόδοση του χαρακτήρα που υποδύεται, τη στιγμή, μάλιστα, που ο ίδιος έγινε γνωστός από κωμικούς ρόλους, όπως αυτός του Μπόρατ και του Δικτάτορα.
Η σειρά αυτή έρχεται έναν χρόνο μετά τη διακοπή της τηλεοπτικής σειράς που είχε δημιουργήσει ο ίδιος, το «Who is America», η οποία προκάλεσε αντιδράσεις λόγω ρατσιστικών σχολίων και της προώθησης της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ.
Δείτε το τρέιλερ της σειράς «The Spy»
σχόλια