«Τι συμβαίνει, άραγε, στην ελληνική επαρχία; Πόσο τη γνωρίζουμε;» αναρωτιέται ο Κώστας Ιωαννίδης, επίκουρος καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Τέχνης και ένας από τους συνιδρυτές του The Provinces, μιας πλατφόρμας που θέλει να αναδείξει τις πολιτισμικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της ελληνικής επαρχίας και κατ' επέκταση τις διαφορές της από τα μεγάλα αστικά κέντρα, μέσα από πολύ ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερες φωτογραφικές σειρές.
«Για πολλούς από εμάς το εγχείρημα του The Provinces αποσκοπεί στη χαρτογράφηση μιας περιοχής οικείας αλλά και απρόσμενα ανοίκειας κάποιες φορές. Είναι μια απόπειρα προς την κατεύθυνση της οπτικής τεκμηρίωσης, μια αποσπασματική οπτική ανθρωπολογία. Η περιοχή προς την οποία δείχνουμε κατοικείται από κάποιους από εμάς. Εγώ προέρχομαι από την ελληνική επαρχία, ενώ, όσοι από εμάς ζούμε μακριά της, έχουμε ως έναν βαθμό συνείδηση των κινδύνων της θέσης μας.
Το όνομα στο οποίο καταλήξαμε (The Provinces, Oι Eπαρχίες) και ειδικά ο πληθυντικός κουβαλά κάτι αποικιοκρατικό. Αποφεύγοντας τους ευφημισμούς για τις εκτός του κέντρου περιοχές της χώρας αποσκοπούμε μέσω ακριβώς της χρήσης της λέξης στη δημόσια συζήτηση να γίνει αυτή κατά το δυνατόν ουδέτερη, να ελευθερωθεί από τις αρνητικές της συνδηλώσεις. Στην αναζήτηση συγκλίσεων και αποκλίσεων κέντρου-επαρχίας, των επαρχιών μεταξύ τους, προχωρούμε θεωρώντας ότι ουσία της επαρχιακότητας ή της επαρχίας δεν υπάρχει» καταλήγει.
Ως ιδέα ξεκίνησε πριν από κάποια χρόνια στο πλαίσιο του σχεδιασμού μιας ομαδικής έκθεσης που έγινε στο TAF. «Κάποια στιγμή αναρωτηθήκαμε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε με τους φωτογράφους που ζουν στην επαρχία και φωτογραφίζουν συστηματικά, σκέψη που με απασχολούσε πολύ, καθώς, λόγω των σεμιναρίων μου, είχα γνωρίσει σε διάφορες πόλεις ενδιαφέρουσες φωτογραφικές δουλειές και ενδιαφέροντες ανθρώπους, με τους οποίους ήθελα να κρατήσω επαφή και να συνεργαστούμε» λέει η Ελένη Μουζακίτη, φωτογράφος, επιμελήτρια και εισηγήτρια σεμιναρίων Σύγχρονης Φωτογραφικής Πρακτικής και Θεωρίας..
«Το αρχικό μας σκεπτικό με τον Κώστα Ιωαννίδη ήταν να στήσουμε και να επιμεληθούμε από κοινού μια έκθεση που θα αφορούσε την ελληνική επαρχία, με φωτογράφους των οποίων τη δουλειά γνωρίζαμε, φωτογράφους οι οποίοι ζουν και εργάζονται σε μικρές ή μεγαλύτερες επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, πόλεις της ελληνικής περιφέρειας αν θέλετε. Τα τελευταία χρόνια και εγώ προσωπικά έχω εστιάσει το φωτογραφικό μου ενδιαφέρον στη Δυτική Ελλάδα και η ιδέα ενός τέτοιου εκτεταμένου "αρχείου" που να επικεντρώνει στην περιφέρεια ήταν πάντα στο μυαλό μας.
Η Ελλάδα παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα: ο μισός πληθυσμός κατοικεί στην πρωτεύουσα. Αυτό γεννά ερωτήματα: καθιστά, άραγε, το συγκεκριμένο γεγονός την υπόλοιπη χώρα επαρχία; Ένα εξωτικό μέρος που επισκεπτόμαστε στις διακοπές;
»Στη διάρκεια των συζητήσεων για την έκθεση με τον Τάσο Ζωίδη από Καβάλα, τον Χρήστο Σωτηρόπουλο από την Πάτρα, τον Χρήστο Ροντογιάννη από την Φιλιππιάδα, τον Πάνο Χαραλαμπίδη και τη Μαίρη Χαιρετάκη από Ηράκλειο Κρήτης, οι οποίοι θα έπαιρναν μέρος στην έκθεση -και τελικά αποτέλεσαν τα ιδρυτικά μέλη του The Provinces-, προέκυψε η πρόταση εκ μέρους τους να συμμετέχω κι εγώ. Παρότι αυτό ακύρωνε την αρχική ιδέα (φωτογράφοι της περιφέρειας παρουσιάζουν δουλειές από την περιφέρεια όπου ζουν), μέσα από τις συζητήσεις το ενδιαφέρον άρχισε να επεκτείνεται και προς την κατεύθυνση εκείνων που έρχονται "απέξω" και καταγράφουν συστηματικά την επαρχία και τελικά προέκυψε η ιδέα της ίδρυσης της πλατφόρμας (πλατφόρμα-αρχείο) για συλλογή και παρουσίαση φωτογραφικών σειρών "από την επαρχία"» καταλήγει.
Η έκθεση αυτή στο TAF τελικά συμπεριέλαβε κι άλλες δουλειές, πέραν αυτών των ιδρυτικών μελών: προστέθηκαν οι δουλειές της Φωτεινής Παπαχατζή, του Νίκου Ζωάκη και του Δημήτρη Μπαρούνη. Την έκθεση επιμελήθηκε ο Κώστας Ιωαννίδης σε συνεργασία με όλη την ομάδα και τη Νικόλ Λεβέντη.
«Η Ελλάδα παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα: ο μισός πληθυσμός κατοικεί στην πρωτεύουσα» επισημαίνει η φωτογράφος Πηνελόπη Θωμαΐδη, η οποία προστέθηκε πρόσφατα στην ομάδα. «Αυτό γεννά ερωτήματα: καθιστά, άραγε, το συγκεκριμένο γεγονός την υπόλοιπη χώρα επαρχία; Ένα εξωτικό μέρος που επισκεπτόμαστε στις διακοπές; Αναγκαστικά, αυτή η ανισορροπία μεταφέρεται και στην πολιτιστική παραγωγή. Στον αντίποδα αυτής της κατάστασης, το The Provinces έχει σκοπό να συγκεντρώσει φωτογραφικές δουλειές που αποτυπώνουν την ελληνική επαρχία, δημιουργώντας ένα φωτογραφικό αρχείο που ανανεώνεται τακτικά» λέει.
Ανάμεσα στις σειρές της πλατφόρμας μπορεί να δει κανείς εικόνες από το κοινωνικό φαινόμενο της βεντέτας στην Κρήτη, μια βιομηχανία προϊόντων ντομάτας στη Σαντορίνη, φωτογραφίες στις οποίες καταγράφεται η αγροτική ζωή και η καθημερινότητα των ανθρώπων του νομού Λάρισας, εικόνες μιας νέας γυναίκας που, ενώ μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, τελικά αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την κτηνοτροφία στην περιοχή των Ιωαννίνων, μιας ηλικιωμένης γυναίκας που ζει μόνη της εδώ και εξήντα χρόνια στην ανατολική πλευρά της Κρήτης, στιγμιότυπα από την ελληνική εξοχή, από το περιβάλλον της περιοχής του Αμβρακικού και την αλλαγή που υφίσταται ή από την περιοχή της Αλμωπίας, όπου η καλλιέργεια του καπνού επιβιώνει δίπλα σε τουριστικές δραστηριότητες.
Κοιτώντας τις φωτογραφίες που παρουσιάζονται στο The Ρrovinces, εύλογα παρατηρεί κανείς ότι ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει πως υπάρχουν Έλληνες φωτογράφοι που έχουν να δείξουν τόσο ενδιαφέρουσες φωτογραφικές δουλειές από την επαρχία.
«Ένας λόγος γι' αυτό είναι ότι η σύγχρονη ελληνική φωτογραφία, και δη η τεκμηριωτική, τα τελευταία χρόνια ασχολούνταν κυρίως με την οικονομική κρίση, οι συνέπειες της οποίας είναι πολύ πιο αισθητές στις μεγάλες πόλεις, οπότε λογικό είναι να προκρίνονται έργα φωτογράφων που δραστηριοποιούνται σε αυτές» λέει ο Χρήστος Σωτηρόπουλος, ενώ ο Κώστας Ιωαννίδης επισημαίνει: «Εμένα, προσωπικά, η αίσθηση που μου δημιουργούν πολλές από τις εικόνες της πλατφόρμας διακρίνεται από μια αμφιθυμία. Τα πιο πολλά που βλέπει κανείς εδώ τα έχει δει κάπου, κάποτε, είναι οικεία. Η φωτογραφία του Καζαντζίδη και από πίσω το λούτρινο ζωάκι είναι γνωστές εικόνες, αλλά ταυτόχρονα πιο απόμακρες από τις αντίστοιχες της αμερικανικής επαρχίας, γιατί έχουν διαμεσολαβηθεί πολύ λιγότερο σε σχέση με εκείνες από τον κινηματογράφο και από τη φωτογραφία. Εγώ αυτό βλέπω σε πολλές φωτογραφίες της πλατφόρμας».
H ομάδα το περασμένο καλοκαίρι απηύθυνε την πρώτη πρόσκληση σε φωτογράφους που ζουν και δραστηριοποιούνται στην επαρχία και γενικότερα σε όσους ασχολούνται συστηματικά με τη φωτογραφία, προκειμένου να γνωρίσουν τον σκοπό της ομάδας και να καταθέσουν τις φωτογραφικές εργασίες τους για ανάρτηση στη διαδικτυακή πλατφόρμα The Provinces. «Στόχος μας ήταν και είναι η συλλογή και η αντιπαράθεση οπτικών που μελετούν συστηματικά την επαρχία. Φυσικά, σκοπός μας δεν είναι η συλλογή εργασιών μόνο μέσω των ανοιχτών αυτών καλεσμάτων. Παράλληλα, μπορούν να γίνουν προσκλήσεις σε φωτογράφους με φωτογραφικές εργασίες που θεωρούμε ότι υπηρετούν με διαφορετικούς τρόπους τον προσδιορισμό της έννοιας της επαρχίας. Η ομάδα μας μελετά και συζητάει τις φωτογραφικές αυτές εργασίες και αποφασίζει από κοινού για την ανάρτησή τους στην πλατφόρμα» λένε οι φωτογράφοι Πάνος Χαραλαμπίδης και Μαίρη Χαιρετάκη, επίσης μέλη της πλατφόρμας, προσθέτοντας:
«Εδώ να τονίσουμε ότι είμαστε πολύ χαρούμενοι, καθώς είχαμε μια πραγματικά μεγάλη ανταπόκριση στο πρώτο ανοιχτό κάλεσμα για φωτογραφικές εργασίες (πάνω από 100)».
«Οι φωτογραφικές εργασίες που φιλοξενούνται στην πλατφόρμα προέρχονται από ερασιτέχνες ή επαγγελματίες φωτογράφους που μπορεί να ζουν είτε στην περιφέρεια είτε σε κάποιο αστικό κέντρο. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός και καμία διάκριση, αρκεί το θέμα που παρουσιάζεται να αφορά ή να σχετίζεται με την ελληνική επαρχία. Φυσικά, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε φωτογράφους που ζουν και δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια» επισημαίνουν.
Μία από τις επόμενες δράσεις του Τhe Provinces είναι και η συμμετοχή της πλατφόρμας στην Μπιενάλε Δυτικών Βαλκανίων που θα λάβει χώρα για δεύτερη φορά στα Γιάννενα το ερχόμενο φθινόπωρο, όπου δίνεται η ευκαιρία να διαδοθεί το εγχείρημα σε ένα ευρύτερο κοινό και να έρθουν σε επαφή οι φωτογράφοι με φορείς και ανθρώπους που ασχολούνται με την τεκμηριωτικού ύφους φωτογραφία σε άλλες χώρες των Βαλκανίων, καθώς και με άλλους καλλιτέχνες.
Το εγχείρημά, πάντως, όπως λέει και ο κ. Ιωαννίδης, μπορεί να αποτελέσει στο μέλλον μια καλή πηγή πληροφοριών για τους ιστορικούς και τους άλλους μελετητές των ανθρωπιστικών επιστημών. Μια βάση έστω αποσπασματικών οπτικών δεδομένων για μια εποχή και μια περιοχή. «Ήδη μας έχουν προσεγγίσει μελετητές, εκφράζοντας το ενδιαφέρον τους για το εγχείρημα» λέει.
Η πλατφόρμα The Provinces ιδρύθηκε το 2018 από τους Τάσο Ζωίδη, Κώστα Ιωαννίδη, Ελένη Μουζακίτη, Χρήστο Ροντογιάννη, Χρήστο Σωτηρόπουλο, Πάνο Χαραλαμπίδη και Μαίρη Χαιρετάκη.
Το 2019 προστέθηκε στην ομάδα και η Πηνελόπη Θωμαΐδη.
Οι περισσότεροι από την ομάδα ζουν και εργάζονται σε πόλεις της περιφέρειας.
σχόλια