Μελέτη συντήρησης και προστασίας των αρχιτεκτονικών καταλοίπων που αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της συστηματικής ανασκαφής στην Κέρο και το Δασκαλιό το χρονικό διάστημα 2016-2018, πήρε πρόσφατα το «πράσινο φως» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).
Η μελέτη υποβλήθηκε στο ΚΑΣ από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή, που πραγματοποιεί τις έρευνες στο ακατοίκητο σήμερα κυκλαδονήσι (σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων), στο πλαίσιο της υποχρέωσής της να προστατεύσει τις σημαντικές αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν.
Σύμφωνα με την εμπεριστατωμένη και αναλυτική μελέτη, που πήρε ομόφωνα τη θετική γνωμοδότηση του ΚΑΣ (με κάποιες παρατηρήσεις), θα πραγματοποιηθούν εργασίες στερέωσης των αρχιτεκτονικών καταλοίπων, τα οποία στη συνέχεια θα καταχωθούν για λόγους ασφάλειας και προστασίας.
Θετικές στην παραπάνω πρόταση ήταν, εξάλλου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, καθώς πρόκειται για περιοχή με έντονα καιρικά φαινόμενα, ειδικά τον χειμώνα, συνεπώς η προστασία τους είναι απαραίτητη. Μάλιστα, η προσπάθεια ήταν η μελέτη να περάσει από το Συμβούλιο γρήγορα, ώστε να αρχίσει να υλοποιείται το φθινόπωρο.
Στο μικρό νησί του Δασκαλιού, που αρχικά συνδεόταν με μία στενή λωρίδα γης με την παρακείμενη θέση του Κάβου στην Κέρο, εντοπίστηκε ένας εξαιρετικά σημαντικός οικισμός, που άκμασε κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Όπως πληροφορούσε το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού τον περασμένο Απρίλιο, οι ανασκαφές έφεραν στο φως μία σειρά εντυπωσιακών κλιμάκων, αποστραγγιστικών αγωγών και λιθόκτιστων κατασκευών, που αποκαλύπτουν μία εξελιγμένη αστική αρχιτεκτονική άνευ προηγουμένου για τη συγκεκριμένη περίοδο.
Επιπλέον, τα κτίρια στο Δασκαλιό ήταν κατά το πλείστον κτισμένα με καλής ποιότητας μάρμαρο, το οποίο, σύμφωνα με τους ανασκαφείς, ερχόταν από τη γειτονική Νάξο (περίπου 10 χλμ. βορειότερα), καθώς η ίδια η Κέρος δεν διέθετε καλής ποιότητας μάρμαρο.
Η τέταρτη και τελευταία περίοδος έρευνας πεδίου στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Θαλάσσιοι δρόμοι Κέρου-Νάξου», το οποίο υλοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, υπό την αιγίδα της Βρετανικής Σχολής Αθηνών και την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2018.
Το πρόγραμμα διευθύνουν ο καθηγητής Κόλιν Ρένφριου, o δρ. Μάικλ Μπόιντ και η Ειρήνη Λεγάκη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ως αναπληρώτρια διευθύντρια. Το τετραετές πρόγραμμα (2015-2018), αποτελεί συνέχεια των ανασκαφών που διεξήχθησαν από το 2006 έως το 2008 στη θέση Κάβος Δασκαλιού, στο δυτικό άκρο της Κέρου, καθώς και άλλων παλαιότερων ερευνών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Οι μεγάλες ποσότητες θραυσμένων μαρμάρινων ειδωλίων και αγγείων που εντοπίστηκαν στη θέση, καθώς και ποσότητες κεραμικής οι οποίες είχαν τελετουργικά εναποτεθεί σε δύο «Ειδικούς Αποθέτες» σε χρονικό βάθος περίπου πεντακοσίων ετών (2750 -2240 π.Χ.), σηματοδοτούν, σύμφωνα με τον καθηγητή Κ. Ρένφριου, το παλαιότερο θαλάσσιο ιερό στον κόσμο.
